tekst van de preek

U bent Gods licht voor anderen
Preek over Matteüs 5:14-16
lezen: Matteüs 4:12 - 5:16
Lelystad, 22 april 2012
R.J.Vreugdenhil
U BENT GODS LICHT VOOR ANDEREN
1. Niet ‘u moet zijn’, maar ‘u bent het’.
2. Niet als extra taak, maar als Gods doel met je
3. Niet ‘een licht’, maar ‘het licht voor een donkere wereld’
4. Niet door (s)preken, maar door doen
5. Niet eerst gericht op bekering, maar op Gods eer
6. Niet je eigen licht, maar het licht van Christus
Het zijn bekende teksten: zout van de aarde, licht voor de wereld.
We krijgen in het postvak regelmatig het blad Zout, over het doorvertellen van het
evangelie.
En op ons kerkgebouw staat met grote letters LICHTBRON.
Dat willen we zijn: bron van licht, om het licht van Christus door te geven.
Het zijn bekende teksten. Toch kan het nodig zijn om nog eens goed te luisteren: wat
zegt de Heer nu precies? En ook: dringt het bij me binnen dat het hier over mij gaat?
1 U bent het licht voor anderen. Niet ‘u moet zijn’, maar ‘u bent het’.
Gemeente, laten we maar eerlijk zijn, ons jaarthema ‘open ogen, open harten, open
deuren’ kan een hoog schuldgevoel-gehalte krijgen.
Zo van: ‘ja, ik zou inderdaad meer moeten doen...; en we zouden als gemeente meer
naar buiten gericht móeten zijn. We móeten meer doen om aan anderen het goede
nieuws over Jezus Christus te vertellen.’
Maar dat is niet wat Jezus hier zegt.
Hij zegt niet: u moet het licht voor de wereld zijn.
Hij zegt heel simpel: u bent het.
Dus niet een heel programma van dit en dat, het moet zus en het moet zo.
Maar gewoon te horen krijgen: u bént het licht voor de wereld.
Laat dat maar tot ons doordringen.
Wij zíjn lichtbron voor anderen.
We hebben dat op het kerkgebouw gezet, niet als een programma, een opdracht voor
de komende jaren. Er is geen actieplan of missionair project voor nodig om Lichtbron
te worden (met als mogelijkheid dat we over een aantal jaren de naam er maar weer
afhalen, want het is ons niet gelukt om Lichtbron te zijn).
Nee, deze gemeente is het.
En op deze plek in de Landerijen, aan Oostranddreef, is dit gebouw vanaf het moment
dat er gebouwd werd, een licht voor anderen.
gebruik als leespreek graag melden per mail
1
Door hier kerk te zijn, door elke zondag te komen, door (wat in de buurt opvalt!) al die
kinderen, al die gezinnen die er elke zondag zijn - u bent Gods licht voor andere
mensen in Lelystad.
Niet ‘u moet het zijn’, maar ‘u bent het’.
2 Niet als extra taak, maar als Gods doel met u
Tegen wie zegt Jezus dit? Het is een stuk van de Bergrede - voor wie was die bedoeld?
Jezus is begonnen met zijn verkondiging: kom tot inkeer, want het koninkrijk van de
hemel is nabij.
Hij heeft een aantal vissers speciaal geroepen, als leerlingen. Maar er komen heel veel
mensen naar hem toe.
Hij ziet die mensenmassa, gaat de berg op en gaat daar zitten lesgeven met de kring
van leerlingen om hem heen.
Voor wie is die Bergrede nu bedoeld?
Voor de leerlingen, maar tegelijk voor al die mensen eromheen.
Dat zie je ook aan het eind, in 7:28. Toen Jezus deze rede had uitgesproken, waren de
mensen diep onder de indruk van zijn onderricht, want hij sprak hen toe als iemand
met gezag, en niet zoals hun schriftgeleerden.
Jezus sprak al die mensen aan.
De breedte van het hele Joodse volk. Vers 25: grote groepen mensen uit Galilea en
Dekapolis, uit Jeruzalem en Judea en uit het gebied aan de overkant van de Jordaan.
Tegen hen zegt hij: u bent het licht voor de wereld.
Dat volk van Abraham was zó door God bedoeld.
Meteen toen Abraham door God geroepen werd, heeft de HEER het al gezegd: ik zal je
tot een groot volk maken, ik zal je zegenen (...), een bron van zegen zul je zijn. (...)
Door jou zullen alle volken op aarde gezegend worden. (Gen.12:2v).
En zo zág Israël zichzelf ook.
Paulus schrijft in Romeinen 2:19 aan de Joden: u die ervan overtuigd bent dat u zelf
een leidsman voor blinden bent, een licht voor hen die in het duister zijn....
Zo was het volk van Abraham door God bedoeld.
De HEER had zich met dat volk verbonden, hij had hun zijn goede wetten gegeven,
met als doel dat het via hen door zou gaan naar de hele wereld.
Ik heb eerder al eens dit schema getekend:
God is op weg gegaan met Israël, om bij alle volken uit te komen.
Dat was niet iets extra’s, maar dat was het grote doel van Gods werk met Israël: via de
geboorte van Jezus Christus naar alle volken toe.
Nu is Jezus geboren, hij begint met zijn prediking en dit zegt hij tegen Israël: u bent
het licht voor de wereld.
Dat is het doel van uw bestaan.
Kom dus tot inkeer, leef weer zoals God u bedoeld heeft en wees zo bruikbaar voor
God als zijn licht voor de wereld.
Dat was op dat moment een boodschap voor dat volk Israël.
Jezus herinnert hen aan het doel van hun bestaan: Gods licht voor de wereld zijn.
Daarna is er veel gebeurd.
gebruik als leespreek graag melden per mail
2
In de taal van vers 13: Israël als zout van de aarde heeft zijn smaak verloren. Want het
volk Israël heeft Jezus de Messias afgewezen, uitgeleverd en laten kruisigen. Toen
diende het nergens meer toe dan weggegooid en vertrapt te worden. De stad Jeruzalem
is in het jaar 70 ingenomen door de Romeinen en grondig verwoest.
Had God toen geen licht meer voor de wereld?
Die taak heeft hij aan de kerk van Jezus Christus gegeven.
Nu wordt het tegen Christus’ kerk gezegd: jullie zíjn het licht voor de wereld.
En weer: niet als extra taak (fijn als je ook nog toe komt aan evangeliseren), maar als
één van de dóelen van kerk-zijn.
Gemeente, u bént het licht voor de wereld.
Dat is één van de redenen van uw bestaan. Daarvoor bent u gemeente van Christus.
Om Gods licht te zijn voor anderen.
3. Niet ‘een licht’, maar ‘het licht voor een donkere wereld’.
Bent u wel eens in de mergelgrotten in Zuid-Limburg geweest? Bijvoorbeeld bij
Valkenburg?
Ik kan me herinneren dat we daar binnen liepen, met een gids. En die gids had als
enige een lamp. Verder was het pikkedonker. Als de gids verder liep, liep je echt wel
mee. Want alleen waar hij was, met zijn lamp, kon je wat zien.
Die gids had niet maar een licht bij zich, maar het licht.
Zo zegt Jezus: u bent hèt licht voor de wereld.
Zoals in die tijd in die kleine huizen (meestal één ruimte waar gewoond en geslapen
werd): één lamp die voor iedereen die in huis is, licht geeft. (5:15)
Zonder dat licht is het pikkedonker.
U bent het licht voor de wereld - zonder dat licht is de wereld pikkedonker.
Dan denk ik: o ja, is dat zo?
Is zonder de kerk de hele wereld donker?
Is zonder mij mijn niet-christelijke omgeving donker?
Kan ik dat aan mijn niet-gelovige buurman uitleggen?
Kan ik het aan mijzelf uitleggen? Ervaar ik dat zelf: zonder Christus is het leven één
en al donker, duisternis??
Maar de vraag is niet of ik het zo ervaar.
De vraag is of ik Jezus Christus geloof op zijn woord.
Hij zegt: zonder God is het leven donker.
Het kan wel heel mooi lijken.
Je kunt best het gevoel hebben: wat wordt m’n leven er minder van als ik een beetje
(of helemaal) zonder God ga leven?
En voor je eigen gevoel heb je misschien niet zoveel te bieden voor je buurman of je
collega, want hij of zij heeft een prima leven. Zonder Christus kan het ook wel.
Maar laat je gevoel dan bijsturen door wat Jezus Christus hier zegt: het enige licht
waardoor je leven echt mooi wordt, is het licht van God. De enige manier om echt
waardevol te leven, is leven in geloof, leven met Christus.
gebruik als leespreek graag melden per mail
3
Om maar iets te noemen: dan heeft je leven een doel. Niet jijzelf, of het geluk van je
kinderen (als je die hebt), maar een veel groter doel, een doel buiten jezelf.
Dan hóudt het leven zijn doel, ook als heel veel mislukt.
Zo zou ik veel meer kunnen noemen; dat doe ik nu niet.
Het is nu genoeg om Jezus dit te horen zeggen: u bent hét licht voor de wereld.
Zonder dit licht, zonder het evangelie van Christus, is het donker in een mensenleven.
En de enige manier waardoor iemand dat licht kan leren kennen, is via andere
christenen.
Daarom bent u, gemeente van Christus, hèt licht voor mensen om u heen.
Hoe werkt dat dan?
4 Niet door te (s)preken, maar door te doen.
Jezus geeft hier geen opdracht om te gaan preken. Dit is geen evangelisatie-opdracht in
de zin van: ga mensen vertellen over Jezus Christus.
Het enige dat de Heer hier noemt is: goede daden laten zien.
Je bent het licht voor de wereld als mensen zien hoe je bént als christen. Wat je doet.
Jouw goede daden.
Koppel dat maar aan het begin van de Bergrede.
Nederig van hart zijn. Zachtmoedig. Barmhartig. Zuiver.
Dat is de houding die je hebt tegenover mensen. Hoe je je werk doet. Hoe je omgaat
met mensen, in de buurt, in het verkeer, in de winkel.
Vredestichters, die het accepteren als ze er zelf minder van worden.
Opvallend door geduld, mildheid. Denk ook aan dingen die je verderop in de bijbel
leest: trouw zijn, betrokken, helpend, dienend.
Een andere houding van in het leven staan, vooral naar mensen toe.
Zó ben je het licht voor de wereld.
Niet door te preken, maar door christen te zijn in hoe je doet.
Moet er dan niet geëvangeliseerd worden? Moet je niet aan mensen vertellen over wat
je gelooft? Er moet toch actief gevist worden - zoals Jezus tegen zijn eerste leerlingen
zei: ik zal van jullie vissers van mensen maken (Matt.4:19).
Ja zeker. Maar die opdracht komt pas later weer terug.
In Matteüs 10 stuurt hij zijn leerlingen op weg.
10:7, Ga op weg en verkondig: het koninkrijk van de hemel is nabij.
Ja, het evangelie van Christus moet ook doorverteld worden
Maar hier eerst de basishouding: doe het goede, wees nederig, zachtmoedig,
vriendelijk, enzovoort - zo ben je het licht voor de wereld.
5 En dan niet eerst gericht op bekering, maar op Gods eer.
Dat is ook opvallend.
Er staat niet: laat jullie licht schijnen voor de mensen, opdat ze tot geloof komen.
Het gaat hier niet over bekering tot God.
gebruik als leespreek graag melden per mail
4
Dat zal ook wel te maken hebben met de situatie: het is de Bergrede, onderwijs aan
heel Israël; het is ook het begin van Jezus’ optreden. Er is nog niet de spanning van
‘ben je voor of tegen hem’.
Later komt dat wel. En zeker vanuit de rest van de bijbel mag je zeggen: laat je licht
schijnen, opdat mensen Christus leren kennen, geloven, eeuwig leven krijgen.
Maar dit staat er eerst en laat het ook gewoon zo staan.
Laat door je goede daden Gods licht schijnen in de wereld, opdat God eer krijgt.
Ik denk aan het verhaal van een oude man, alleen, nog thuiswonend; gelukkig met aan
twee kanten goede buren. Christenen. Ze kwamen veel bij hem. Ze lieten ook wel
merken waarom ze zoveel zorg gaven: dat deden ze vanuit hun liefde voor Christus.
Liefde die ze vertaalden in de vuilnisbak buiten zetten, de post binnen brengen, naar
het ziekenhuis en de fysio rijden, enzovoort.
Die oude man wist waarom ze het deden en hij was er blij mee. Altijd als het bij
anderen ter sprake kwam, vertelde hij het ook: ik heb buren links en rechts, dat zijn
gelovige mensen, die staan altijd voor me klaar. Niemand mocht bij hem een kwaad
woord zeggen over christenen.
Zelf is hij nooit tot geloof gekomen. Hij heeft Christus afgewezen.
Maar hij heeft de goede daden van zijn buren gezien, zij waren Gods licht in zijn leven
en hij heeft - dwars door zijn eigen ongeloof - hun God in de hemel eer bewezen.
Natuurlijk, wat hadden die buren gehoopt (en ze hebben er ook vaak om gebeden) dat
de oude buurman tot geloof zou komen. Dat is niet gebeurd.
Maar ze zijn niet voor niets Gods licht in zijn leven geweest. Het was tot eer van God.
6 Tot slot: niet je eigen licht, maar het licht van Christus
U bent het licht voor de wereld. Jezus zegt dat hier tegen mensen.
Maar later zegt hij het over zichzelf: ik ben het licht voor de wereld (Joh.8:12).
Hij is het licht dat uit zichzelf licht geeft, oneindig.
Je kunt alleen dankzij hem het licht doorgeven.
Het is niet je eigen licht, het is licht dat je krijgt en doorstraalt.
Matteüs laat dat ook al zien, door de profetie van Jesaja aan te halen: het volk dat in
duisternis leefde, zag een schitterend licht, en zij die woonden in de schaduw van de
dood werden door het licht beschenen.
Dat is Jezus zelf.
Hij is absoluut het licht.
Zijn licht doorgeven, door nederig te zijn, zachtmoedig, barmhartig enzovoort - dat
kun je als je met hem verbonden bent.
Als hijzelf voor jou het licht is.
Wat Jezus hier zegt (en je mag het op jezelf betrekken) is daarom ook een uitnodiging:
laat Jezus Christus zelf het licht in je eigen leven.
Leef in zijn licht. Dan kun je het doorstralen naar anderen.
Amen
gebruik als leespreek graag melden per mail
5
Liturgie in Lelystad:
bel.afh.
zegengroet
Psalm 18:1,8
schuldbelijden en genade ontvangen a.d.h. van Psalm 130
lezen Ps.130:1-3
orgelspel (één vers; toon passend bij schuldbelijdenis)
lezen vers 4-6
orgelspel (idem, maar dan blij)
zingen vers 4 berijmd
gebed
lezen matteus 4:12 - 5:16
Gez.58
verkondiging nav Matt.5:14-16
LvK 481:1,2
lezen Tien Woorden
LvK 481:3,4
meeleven
gebed
mededelingen
collecte
Psalm 119:30,40
zegen
gebruik als leespreek graag melden per mail
6