Natuurkunde Hoofdstuk 6 Arbeid Begrippen Trekkracht Wrijvingskracht Eenparig versnelde beweging Luchtweerstand Rolweerstand Wrijvingskracht Katrol Takel Gulden regel Helling Hydraulische krik Verbrandingsmotoren Traagheid Aanzuigslag Compressieslag Arbeidsslag Uitlaatslag Straalmotor Definitie Vroeger werd deze kracht geleverd door mensen en trekdieren. Later door locomotieven, sleepboten, tractoren, hijskranen, enzovoort. De tegenwerkende kracht wanneer een voorwerp ergens langs wordt getrokken. is een beweging waarbij de snelheid in de tijd lineair toe- of afneemt, ofwel een gelijkmatige versnelling of vertraging van een beweging. Door een voorwerp te stroomlijnen, kun je de luchtweerstand verminderen. Door op harde banden (of wielen) over een harde vlakke ondergrond te rijden, verminder je de zogenoemde rolweerstand. Door oppervlakken die langs elkaar wrijven gladder of te smeren, kun je de wrijvingskracht kleiner maken. Wieltje waar een touw langs loopt in een apparaat om te hijsen, losse katrol. Bestaat uit een losse en een vaste katrol. De verkleining in kracht is gelijk aan de vergroting in afstand. Hoe steiler de helling, hoe meer kracht er moet worden geleverd om een voorwerp te verplaatsen. De krachtvergroting is gelijk aan de verhouding tussen de grooptte van de beide zuigeroppervlakken. (zie plaatje in boek) Diesel- en benzinemotoren worden zo genoemd omdat er een brandstof in wordt verbrandt. https://www.youtube.com/watch?v=uMX3_gigcRU Een grote massa heeft een grote traagheid. De zuiger gaat naar beneden en zuigt via de inlaatklep een mengsel van lucht en benzine de cilinder in. De zuiger gaat omhoog; het mengsel van lucht en benzinedamp wordt nu sterk samengeperst. De elektrische vonk van de bougie ontsteekt het explosieve mengsel. De benzine verbrandt snel en de temperatuur in de cilinder wordt opeens veel hoger. Daardoor neemt ook de druk in de de cilinder sterk toe. Door die grotere druk wordt de zuiger krachtig naar beneden gedrukt: er wordt arbeid verricht. De zuiger beweegt omhoog en drukt de verbrandigsgassen via de uitlaatklep de cilinder uit. https://www.youtube.com/watch?v=q865g1J6k1A Formule a = ∆v / ∆t Fres = m ∙ a W= F∙s Pop = U ∙ I Pnut = W / t = Enut / Eop ∙ 100% = Pnut / Pop ∙ 100% Eenheden a m/s2 ∆v m ∆t s Fres N m kg a m/s2 W Nm FN sm Pop W UV IA Pnut W WV TA % EJ % PW Symbolen a ∆v ∆t Fres m W F s Pop Pnut U I t Betekenis Versnelling Snelheidsverandering Tijdverandering Resulterende kracht Massa Arbeid Kracht Afstand Nuttig vermogen Opgenomen vermogen Spanning Stroomsterkte Tijd Rendement Enut Eop Nuttige Energie Opgenomen Energie