83% Wellnesssector speelt in op behoefte aan vitaliteit

1
pag
4
Even
voorstellen
pag
Zeven lintjesdragers over hun
bijzondere prestatie
6
Beleggingsvisie
Interview
pag
De Europese Centrale Bank
staat op het punt om de rente
te verhogen
12
Boris Velthuijzen van Zanten
over beleggen, het web en
waarom je gelukkig wordt van
je eigen geld verdienen
pag
16
Insecten
eten
Negen bijzondere
investeringsprojecten
in alternatief voedsel
5
no
Financial Focus is een uitgave van
ABN AMRO MeesPierson.
www.abnamromeespierson.nl
Jaargang 2
Trend
CijferScan
Wellnesssector speelt in 83%
op behoefte aan vitaliteit
We geven steeds meer geld uit om ons jong en vitaal te
voelen. De wellnessindustrie groeit dan ook gestaag, zelfs
in tijden waarin de economie minder goed draait.
De wellnesssector – een samenvoeging van well-being en fitness – bestond tien jaar geleden nog niet, maar
is nu niet meer weg te denken. Miljarden worden wereldwijd jaarlijks
besteed aan massages, saunabezoek
en schoonheidsbehandelingen. Precieze cijfers zijn moeilijk te geven,
omdat wordt getwist over wat nu wel
of niet tot de sector behoort.
De trend is echter onmiskenbaar. In
de Verenigde Staten zijn nu zo’n
12.000 spa’s, dat waren er nog 1.400
in 1990. Nederland heeft circa 60
grote wellnesscentra, thermen en
sauna’s. Kenners zien een groot opwaarts potentieel voor de sector, die
voortkomt uit de toenemende behoefte aan verzorging en ontspanning
bij consumenten. De afgelopen drie
Vraag naar wellnessbehandelingen neemt toe
van het ondernemingsvermogen
boven 1.006.000 euro is onder
voorwaarden vrijgesteld van
schenk- en erfbelasting bij schenking of vererving. Het moet wel
gaan om een onderneming of een
aanmerkelijk belang (vanaf 5%) in
een BV met een onderneming.
jaar brachten al 430.000 Nederlanders een korte vakantie door in een
spa in binnen- of buitenland (ter vergelijking: er gingen in die periode
110.000 Nederlanders op golfvakantie). Dat aantal zal verdubbelen in de
komende drie jaar, zo verwachten de
onderzoekers van NBTC-NIPO. ➔
9,5
12%
Lees verder op pagina 2
86%
miljoen mensen krijgen te maken
met de aangifte inkomstenbelasting over het jaar 2010.
66%
58%
GEWENSTE
BEHANDELING
IN DE TOEKOMST
52%
van de beroepsbevolking in
Nederland is ondernemer.
1545
22%
GENOTEN
BEHANDELING
11%
8%
Behandeling gericht op
gezondheid en kuren
Schoonheids- of
beautybehandeling
Naar
de sauna
Behandeling gericht op
verwennen en ontspannen
Toegenomen risico’s
De dramatische gebeurtenissen in Japan en de onrust in
Noord-Afrika en het Midden-Oosten zorgen ervoor dat
de beleggingsvooruitzichten in het teken staan van
toegenomen risico’s.
Ben Steinebach
De internationale ontwikkelingen
die de nieuwsstroom bepalen, hebben ook invloed op het beurssentiment. Zelfs als een nucleaire ramp
in Japan wordt afgewend, zijn de
economische vooruitzichten voor het
land op korte termijn verslechterd.
De onrust in Noord-Afrika en het
Midden-Oosten heeft onder meer
geleid tot een stijging van de olieprijs.
De machtsverhoudingen in deze regio zullen gaan veranderen, waardoor de onzekerheden – en dus ook
de risico’s – groeien.
De risico’s op het vlak van de macroeconomische vooruitzichten nemen
eveneens iets toe. Het huidige macrobeeld en de vooruitzichten bij het
bedrijfsleven zijn gestegen tot het
hoogste niveau in tientallen jaren.
De extreem gunstige vooruitzichten
impliceren dat tegenvallers waarschijnlijker zijn dan een voortgaande
versnelling van het groeitempo. Dat
lokt vaak een reactie uit op financiële markten.
Eén risico lijkt juist wat af te nemen.
De problematiek rondom de Europese schuldencrisis verdwijnt geleidelijk naar de achtergrond. Door het
vergroten van de daadwerkelijke leencapaciteit van het noodfonds, de lagere rente die probleemlanden hiervoor moeten betalen en concretere
criteria ten aanzien van het begro-
bron: NBTC-NIPO Research i.s.m. NHTV, november 2010
(bron: CBS)
29%
is het jaar waarin het oudste nog
bestaande familiebedrijf in Nederland, een touwfabriek in Oude­
water, werd gestart.
tingsbeleid en economische hervormingen zijn de ergste problemen
getackeld. Landen kunnen zich nu
richten op het oplossen van de structurele problemen en dat is sowieso
een zaak van de lange termijn. In het
beleggingsbeleid doet ABN AMRO
MeesPierson recht aan de per saldo
toegenomen risico’s door het verlagen
van het aandelenbelang naar neutraal
en door wijzigingen aan te brengen
in de wegingen in bepaalde obligatiesegmenten.
Meer
Beleggingsvisie
op pagina 6
Uitgave 09-04-2011 www.abnamromeespierson.nl
2
Lijfsbehoud
Tussen de 200 en 300 euro per
persoon geeft men gemiddeld uit
aan een korte wellnessvakantie
(bron: NBTC-NIPO Research)
Schenkingen
Trend
(vervolg pag. 1)
➔ De sector houdt zich sterk in tijden
waarin de economie minder draait.
Zo steeg de markt voor professionele
huidverzorgingsproducten die worden gebruikt in wellnesscentra in
Europa, na een dip in 2009, vorig jaar
met 3 procent.
maatschappelijke norm
Tjarko Denekamp
Bescherming op
maat bij schenking
aan kinderen
Schenken aan kinderen kan fiscaal voordelig zijn,
maar het is de vraag welke invloed een schenking
op een kind heeft. Het instellen van een tijdelijke
beschermingsstructuur kan uitkomst bieden.
Menige ouder of grootouder die
een schenking aan een (klein)
kind overweegt, zal over de gevolgen hiervan nadenken. Zal het
kind het vermogen wel goed besteden? Boort het zijn of haar
ambitie niet de grond in? Naarmate de kinderen jonger zijn,
speelt deze vraag des te meer. Er
zijn verschillende zienswijzen op
dit vraagstuk, die vaak gebaseerd
zijn op ervaringen in de familieof kennissenkring.
De eerste zienswijze gaat ervan
uit dat het niet goed is dat jonge
kinderen vermogen opbouwen.
Het gaat dan om de zeggenschap
nen de vrijstellingen. Het gaat dan
om niet al te grote bedragen.
De animo voor wellness verbaast Walter Roovers, senior adviseur van ZKA
Consultants in Breda, niet. ZKA doet
onafhankelijk onderzoek naar de wellnessbranche. Volgens Roovers past de
groei in de bestaande sociale en demografische ontwikkelingen. Zo profiteert de sector van de vergrijzing.
Roovers legt uit dat babyboomers – de
grootste en meest welvarende 50-plus
groep ooit in de Nederlandse geschiedenis – een ruim bestedingspatroon
combineren met aandacht voor lichamelijke en geestelijke verzorging.
‘Men wil zo gezond mogelijk ouder
worden.’ Een trend die, zo legt de
adviseur uit, zich niet beperkt tot de
babyboomers alleen. ‘Vitaliteit is de
in toenemende mate belangstelling
voor wellness. Roovers: ‘Zij worden
er schoorvoetend bij betrokken. Producenten als Philips en Nivea spelen
daarnaast in op de wellnesstrend met
scheerapparaten voor borsthaar en
crèmes afgestemd op de mannenhuid.’
Onderzoeker Roovers onderscheidt
een belangrijke overkoepelende trend.
‘Wellness draait in de kern vooral om
aandacht. Het sluit aan bij de toenemende individualisering van de
mens. We willen geen onderdeel van
een groep zijn, maar hebben behoefte aan één-op-één aandacht. Bijvoorbeeld in de vorm van een masseur of
schoonheidsspecialiste die zich een
uur lang met je bezighoudt.’
Horecabestedingen
De verwachting is dat de groei in de
wellnesssector wereldwijd zal doorzetten, zeker als de economie weer
aantrekt. De sector heeft zich beperkt
gevoelig getoond voor de crisis.
Roovers ziet in de cijfers wel dat men-
allerhande andere culturen, zoals de
Marokkaanse Hamman-rituelen, Japanse massagetechnieken en Iraanse
bloesemtherapieën.
De schaalgrootte en uitbreiding van
het aanbod aan behandelingen hebben wel gevolgen voor kleine sauna’s.
Waar het aantal grote complexen jaarlijks toeneemt, sluiten steeds meer
kleine sauna’s hun deuren, zo laten
de cijfers van de Kamer van Koophandel zien.
De verwachting is dat in de komende
jaren het aantal behandelingen dat in
de wellnesscentra wordt genoten, zal
toenemen. De behoefte aan vitaliteit
wordt dan belangrijker dan de gezelligheid van een dagje relaxen. Daarin heeft Nederland nog een inhaalslag
te maken ten opzichte van het buitenland. Waar in andere landen, zoals
Duitsland en de Verenigde Staten, de
focus ligt op gezondheids- en beautybehandelingen, zijn in Nederland
nog steeds de horecabestedingen de
grootste inkomstenbron van de wellnesscentra.
De afgelopen drie jaar brachten 430.000 Nederlanders een korte vakantie door in een spa in binnen- of buitenland
Wilde haren
Welke zienswijze de juiste is, verschilt per kind. De genoemde
beschermingsstructuur kan diverse vormen hebben. Een bewind is de meest eenvoudige. De
schenker kan dan bewindvoerder
worden over de schenkingen.
Deze bewindvoerder bepaalt hoe
er wordt gespaard of belegd en
beslist over eventuele opnames.
Bewind is evenwel niet waterdicht. Als het bewind vijf jaar
heeft geduurd, kan een (meerder-
De bewindvoerder
beslist over eventuele
opnames
over het vermogen en om de wetenschap dat er in de toekomst
aanspraak op het vermogen is.
Veel ouders willen, voor ze met
de kinderen over het vermogen
praten, zien hoe zij hun eigen leven op de rails zetten. Anderen
kunnen leven met de gedachte dat
de kinderen op hun achttiende
weten dat zij een vermogensaanspraak hebben. Immers, zij zien
ook het huis, de auto en het bedrijf
van vader. Dat er vermogen is,
weten de kinderen ook zonder de
vermogensoverdracht, is de gedachte. Doorgaans wordt er wel
een beschermingsstructuur ingezet om te voorkomen dat de kinderen het vermogen al direct op
hun achttiende vrij kunnen besteden.
Tot slot zijn er mensen die deze
zaken wat laconieker opvatten. Zij
vertrouwen op hun kinderen en
de effectiviteit van een serieus
gesprek op de achttiende verjaardag. Veelal past deze houding bij
(groot)ouders die schenken bin-
jarig) kind naar de rechter stappen met het verzoek het bewind
terzijde te schuiven, omdat het
kind het vermogen zelf goed kan
beheren. Bewind geeft dus geen
garantie, maar de gang naar de
rechter is natuurlijk wel een grote
stap.
Voor ouders die met dit risico kunnen leven, kan de ABN AMRO
Royaal Rekening aantrekkelijk
zijn. Deze kent een onderhandse
bewindakte. Een uitkomst als een
minderjarig (klein)kind op zijn
achttiende toch wat meer wilde
haren blijkt te hebben dan gehoopt. Zo niet, geen probleem.
Bij bewind geldt: eerder vrijgeven
kan altijd.
Naam:
Tjarko Denekamp
Functie: Specialist Estate Planning
Expertise:Fiscaal-juridische
advisering vermogende
particulieren op het
gebied van huwen,
overlijden en schenken
[email protected]
Men wil zo gezond mogelijk
ouder worden
maatschappelijke norm. Daar beoordelen mensen elkaar op, zegt Roovers.
‘Innerlijke en uiterlijke fitheid houdt
ook jonge mensen bezig. Wie dertig
is wil eruitzien als twintig, en wie
veertig is wil het uiterlijk van iemand
van dertig hebben. Wellness draagt
eraan bij om dit te bereiken.’ De wellnessmarkt profiteert ook van het stijgende opleidingsniveau en inkomen
van vrouwen. Zij zijn nog steeds de
grootste afnemers van wellness-producten en -diensten. Werkende vrouwen zijn ook de drijvende kracht achter de quickwellness trend. Dit
resulteert in een aanbod van korte
behandelingen en de opkomst van
dayspa’s in met name de grote steden,
waar in de lunchpauze of na het werk
snel een rustgevende behandeling kan
worden genoten. Ook mannen tonen
Welbevinden voor
beleggers
sen sinds het begin van de crisis bij
wellnesscentra kiezen voor minder
dure behandelingen en minder extra
producten kopen na een behandeling.
Ook wordt veel gebruik gemaakt van
kortingsacties voor sauna’s. Maar het
aantal bezoeken blijft op peil, zegt
Roovers, die in wellness een langetermijntrend ziet. Volgens hem wordt
de groei in belangrijke mate gestimuleerd door het wereldwijd groeiende
aanbod. In Nederland uit zich dat
vooral in de opkomst van steeds
luxere wellnesscentra. Die bieden de
veeleisende bezoekers diverse activiteiten en behandelingen. Nederland
kent, afgezien van de weinig aansprekende badhuizen, geen historie op het
gebied van kuren en preventieve gezondheidszorg zoals bijvoorbeeld
Duitsland. Reden om te putten uit
Diverse beursgenoteerde ondernemingen profiteren van de wellnesstrend. Hoofd themaresearch
van ABN AMRO Edith Thouin noemt
als voorbeeld DSM, de grootste
vitamineproducent ter wereld, en
Nestlé. Nestlé creëert een speciale
divisie met Health en Wellnesproducten, waaronder zuivelproducten
met gezonde bacteriën. Thouin:
‘Een groeimarkt. Nettomarges van
20 procent op producten zijn geen
uitzondering. De consument geeft
graag geld uit aan zaken die met
wellness te maken hebben.’ Het
analistenteam ziet eveneens
opwaarts potentieel in producenten
van geur- en smaakstoffen. Thouin:
‘Het Duitse Symrise is onder andere
door hun expertise op het gebied
van biologische geur- en smaakstoffen erg interessant. De consument wil – zeker in Azië – vooral
natuurlijke producten.’
Uitgave 09-04-2011 www.abnamromeespierson.nl
3
Pensioen van de
DGA
Spieken in de
boeken
‘Het pensioen dat een DGA in eigen
beheer heeft opgebouwd, wordt niet
weergegeven’
Financieel Dagboek maakt vergelijking
met uitgavenpatroon van anderen
mogelijk. Selecteer op leeftijd, inkomen
en gezinssituatie
Masha Bril over online pensioenoverzichten
INKOMEN VOOR LATER
Online pensioenoverzichten
interessant maar onvolledig
Uit onderzoek blijkt keer op keer dat veel mensen niet
weten wat ze aan pensioen hebben opgebouwd.
Mijnpensioenoverzicht.nl geeft – beperkt – inzicht.
Met de komst van Mijnpensioenoverzicht.nl op internet is het mogelijk
om inzicht te krijgen in het opgebouwde pensioen. Handig, want door
diverse veranderingen van werkgever
door de jaren heen is vaak niet makkelijk te herleiden welke afzonderlijke pensioenaanspraken er zijn opgebouwd. Mijnpensioenoverzicht.nl
is tot stand gekomen onder verantwoordelijkheid van Stichting Pensioenregister, waarin pensioenfondsen,
pensioenverzekeraars en de Sociale
Verzekeringsbank zijn vertegenwoordigd. De site geeft inzicht bij welke
pensioenfondsen en verzekeraars
pensioen is opgebouwd. Zo is te zien
wat de hoogte van de aanspraken is
bij doorwerken tot de pensioengerechtigde leeftijd bij de huidige werkgever. Ook wordt aangegeven vanaf
welk moment het pensioen wordt
uitgekeerd en hoeveel AOW tot op
heden is opgebouwd en wat maximaal
opgebouwd kan worden. Verder kunnen bezoekers van de site zien hoeveel
nabestaandenpensioen er na overlijden is toegezegd. Dat laatste is volgens
Masha Bril, specialist Toekomst­
voorzieningen van ABN AMRO
MeesPierson belangrijk. ‘Veel mensen hebben een zogeheten nabestaandenpensioen op risicobasis. Dit houdt
in dat de opgebouwde aanspraken
van de deelnemer niet behouden blijven wanneer de deelnemer na vertrek
bij de werkgever niet langer is aangesloten bij het pensioenfonds. Daarmee kan een inkomensrisico voor de
nabestaanden ontstaan.’
Echtscheiding
Bril benadrukt dat mensen niet moeten varen op de uitkomsten van het
online pensioenoverzicht alleen. ‘Het
overzicht is niet altijd volledig. Op
de site worden bijvoorbeeld alleen de
door een pensioenuitvoerder elektro-
Premievrije
pensioenafspraken zijn niet
altijd zichtbaar
RISICOPROFIELEN
Door de aanpassing van de risicoprofielen kan binnen
de portefeuilles een betere verhouding tussen risico en
rendement worden bereikt. Vanaf mei zijn de
veranderingen zichtbaar in de rapportage.*
Aanbevolen verdeling
ABN AMRO MeesPierson heeft zes
risicoprofielen, variërend van zeer de-
fensief (weinig risicovol) tot zeer offensief (veel risico). Bij elk risicoprofiel
hoort een aanbevolen verdeling van
het belegde vermogen over verschillende vermogenscategorieën. Om de
staan,’ legt hij uit. Het kan hierbij
om aanzienlijke aanspraken gaan,
die van grote invloed zijn op het
uiteindelijke inkomen na pensionering. Bril geeft aan dat bij een
volledig overzicht alle informatie
moet worden opgenomen. Hij adviseert klanten hiervoor contact
op te nemen met hun private banker.
Mobiele diensten maken
bankieren aangenamer
lijkheden van deze tijd. Vanaf mei
worden de vermogenscategorieën:
liquiditeiten, obligaties, aandelen en
alternatieve beleggingen. De beleggingen in onroerend goed, nu een
aparte categorie, worden vanaf dat
moment gerapporteerd onder de categorie alternatieve beleggingen. Binnen deze categorie worden ook de
beleggingen in grondstoffen en
hedgefunds opgenomen. De gewijzigde samenstelling van de portefeuillemodellen stelt de bank in staat
binnen de klantenportefeuilles een
lager risico te realiseren bij gelijkblijvend rendement.
Rapportage
Om zelf de beleggingsportefeuille
goed te kunnen monitoren krijgt de
klant toegang tot een nieuwe internettoepassing. Deze toepassing geeft
naast een portefeuilleoverzicht ook
meer inzicht in de ontwikkeling van
Het risicoprofiel is
het raamwerk voor
beleggingsoplossingen
klant in de toekomst beter van dienst
te kunnen zijn, gaat ABN AMRO
MeesPierson de verschillende vermogenscategorieën in de risicoprofielen verder verfijnen, zodat deze
aansluiten bij alle beleggingsmoge-
Uitgave 09-04-2011 www.abnamromeespierson.nl
Naam:
Masha Bril
Functie:Specialist
Toekomstvoorzieningen
Expertise:Pensioenen,
kapitaalverzekeringen,
banksparen en
gouden handdrukken
[email protected]
BANKIEREN ANNO NU
Nieuwe indeling
risicoprofielen
sluit beter aan
bij portefeuilles
ABN AMRO MeesPierson richt zich
op de totale vermogenspositie van de
klant. Zowel het rendement op het
vermogen als het risico dat uiteindelijk over het vermogen wordt gelopen,
is van belang. De twee werelden –
enerzijds de financiële expertise en
anderzijds het persoonlijke profiel van
de klant – komen bij elkaar in het
zogeheten risicoprofiel. Het uiteindelijke risicoprofiel is dan ook het raamwerk waarbinnen de beleggingsoplossingen gezocht moeten worden.
Veranderingen op de financiële markten en in de persoonlijke situatie van
de klant kunnen aanleiding zijn om
de risicoprofielen aan te passen.
nisch beschikbaar gestelde pensioenrechten weergegeven. De kans bestaat dat bepaalde oude slapers­­­­rechten van het bedrijfspensioen niet
elektronisch beschikbaar zijn. Deze
premievrije pensioenafspraken ontbreken dan in het overzicht.’ Ook kan
er volgens Bril een vertekend beeld
ontstaan als de pensioengerechtigde
in het verleden is gescheiden. ‘Als het
deel van het pensioen dat de ex-partner toekomt nog niet van de totaal
opgebouwde aanspraken is afgehaald, kan een verkeerd beeld ont-
het vermogen. Daarnaast ontvangt
de klant periodiek de gebruikelijke
rapportage. Binnenkort worden klanten nader geïnformeerd over deze
wijziging.
* Deze aanpassing geldt voor ex-ABN AMRO klanten.
Bankieren wordt in de huidige tijd
leuker en makkelijker door online en
mobiele diensten. ABN AMRO
heeft diverse zogenoemde apps ontwikkeld voor smartphones als
iPhone, BlackBerry en Android. Een
app is een kleine softwareapplicatie,
die ervoor zorgt dat een bepaalde
toepassing of dienst via de smartphone te gebruiken is. Een voorbeeld
is de saldo-app, die het mogelijk
maakt het actuele saldo op de betaalen spaarrekening overal ter wereld
te bekijken. ABN AMRO is constant
bezig met de ontwikkeling van nieuwe diensten. Een overzicht van de
nieuwe online diensten staat hieronder. Het totaaloverzicht van de online en mobiele diensten is te vinden
op abnamro.nl/slimbankieren.
Beurstrends – Met deze app heeft
de belegger altijd de laatste beleggingstips op zak. Door het kantelen
van de smartphone zijn bovendien de
tickertapes van de AEX en de AMX
direct beschikbaar. De Beurstrendsapp biedt ook de mogelijkheid om
virtueel te beleggen. De belegger
heeft daarmee altijd een spiegel van
de eigen portefeuille op zak (vooralsnog alleen beschikbaar voor iPhone).
TradeBox – TradeBox is de online
beleggingstool van ABN AMRO op
internet. Hiermee heeft de belegger
de beschikking over de eigen dealingroom. Nieuw binnen TradeBox zijn
koersalerts: via sms of e-mail krijgt
de belegger een melding over actu-
ele koersbewegingen van ruim 25.000
financiële instrumenten. Aanmelden
voor TradeBox of de koersalerts kan
op abnamro.nl/tradebox.
Financieel Dagboek – Het Financieel Dagboek is de nieuwste online
dienst. Dit internethuishoudboekje
zet alle inkomsten en uitgaven automatisch in een digitaal overzicht. Zo
is duidelijk hoeveel en waaraan geld
is uitgegeven. Het Financieel Dagboek werkt eenvoudig via Internet
Bankieren. Aanmelden kan direct na
het inloggen. Klanten die nog geen
Internet Bankieren hebben, kunnen
dit aanvragen via
abnamro.nl/internetbankieren.
4
Opgespelde
trots
De voordrachtprocedure voor een
lintje kan wel zo’n twee jaar duren
(bron: www.lintjes.nl)
Even voorstellen
1
Naam: Lolkje de Jong-van den Berg (63)
Beroep: Hoogleraar farmacoepidemiologie aan de Rijksuniversiteit
2
Groningen (RUG)
Ridder in de Orde van Oranje-Nassau,
sinds 2010
Mede dankzij professor Lolkje de Jong-van den Berg is het gebruik van foliumzuur ter voorkoming van baby’s met open ruggetje algemeen ingevoerd. Ook
heeft zij zich ingezet voor de vernieuwing van de apothekersopleiding aan de
RUG in de jaren tachtig.
Naam: Piet Beertema (67)
Beroep: Gepensioneerd systeem- en
netwerkbeheerder, nu conservator bij
3
het stoomgemaal van Halfweg
Ridder in de Orde van de Nederlandse
Leeuw, sinds 1999
Piet Beertema is peetvader van het internet in Nederland. In 1982 stond hij mede
aan de wieg van de eerste transatlantische e-mailverbinding tussen de VS en
Europa, en in april 1986 registreerde hij het .nl-domein.
Lid in de Orde van Oranje-Nassau,
sinds 2010
Willem Mütze is de nummer één ultraloper van Nederland (een ultra is alles wat
langer is dan de 42,2 kilometer van een marathon). Mütze heeft bijna 1100
ultra’s en marathons gelopen. Op de wereldranglijst marathon- en ultralopen
staat hij op nummer zeven.
6
Naam: Wim Vossenberg (69)
Beroep: Aandeelhouder van transportbedrijf Vossenberg Groep, restaura-
Naam: Alma Netten (60)
Beroep: Zelfstandig producent van
kunstprojecten
1
teur van monumentale panden
Ridder in de Orde van Oranje-Nassau,
sinds 2009
Wim Vossenberg steekt veel kennis, passie en geld in de vakkundige restauratie
van rijksmonumenten, zoals de hoeve/molen Vrösch, de hoeve Leenhof en de
watertoren van Rimburg in Landgraaf. Hij is ook mede-initiatiefnemer van de
natuurbegraafplaats ‘Eygelshof’ in Eygelshoven, die dit jaar wordt geopend.
7
2
Piet Beertema
‘In de beginjaren was internet absoluut geen
commercieel gebeuren, eerder
idealistenwerk van techneuten.
Ik werkte als systeem- en netwerkbeheerder bij het Centrum
Wiskunde & Informatica, en
mijn afdelingshoofd vroeg of
ik dit op me wilde nemen. Zo
ben ik erin gerold. Na de registratie van het .nl-domein deed
ik tien jaar het beheer: de eerste
tienduizend domeinregistraties
heb ik zelf verzorgd. Nooit heb
ik kunnen bevroeden hoe belangrijk internet zou worden.’
3
Naam:
Naam: Amiek
MarleenKrakers
van Leeuwen (60)
Leeftijd: Artistiek
38
Beroep:
leider van het
In China sinds: 2005 De Speelkring in
Jeugdmuziektheater
E-mail:
Voorhout
[email protected]
Lid in de Orde van Oranje-Nassau,
sinds 2010
In 1984 richtte Marleen van Leeuwen het Jeugdmuziektheater De Speelkring in
Voorhout op. Het begon met een aantal buurtkinderen bij haar thuis en groeide
uit tot een stichting waarvan zij de artistieke en dagelijkse leiding heeft.
Alma Netten
‘Muziek is een van de belangrijkste dingen in mijn
leven, dus het was een feest om
twaalf jaar het Grachtenfestival te organiseren. Maar ook
keihard werken, vooral om
steeds weer het nodige geld bij
elkaar te harken. Daar krijg je
dan wel veel voor terug: prachtige muziek op de mooiste
plekjes van Amsterdam. Dat ik
daar dan óók nog een lintje
voor mocht ontvangen, vind ik
hartverwarmend!’
Naam: Hélène Kolkmeijer (61)
Beroep: Panfluitlerares
Lid in de Orde van Oranje-Nassau,
sinds 2010
Sinds 1990 heeft Hélène Kolkmeijer voor het Koninklijk Nederlands Geleidehonden Fonds (KNGF) thuis de zorg voor één of meer moederhonden én hun nestjes.
Na acht weken gaan de pups naar pleeggezinnen, waar ze worden opgeleid tot
blindengeleidehond.
Ridder in de Orde van Oranje-Nassau,
sinds 2010
Alma Netten is medeoprichter en voormalig directeur van het Grachtenfestival.
Onder haar leiding groeide dit muziekfestival op bijzondere locaties in Amsterdam tot een van de belangrijkste visitekaartjes van onze hoofdstad uit. Bovendien stond het festival aan de basis van menig succesvolle muziekcarrière.
Lolkje de Jong-van den
Berg
‘Mensen hebben recht op
goede informatie over geneesmiddelen. Dus toen de werking
van foliumzuur ontdekt werd,
zijn we een voorlichtingscampagne begonnen voor vrouwen
die de pil slikten. Dat sloeg vrijwel meteen aan. Zo heb ik me
eigenlijk altijd sterk gemaakt
voor goede communicatie en
openheid van zaken. In de apothekersopleiding leidde dat tot
grotere patiëntgerichtheid. Nu
wijd ik me aan het veilig gebruik van geneesmiddelen tijdens de zwangerschap.’
5
4
Naam: Willem Mütze (54)
Beroep: Afdelingsmanager bij een
bouwmarkt
7 Vaderlanders over hun bijzondere prestatie
4
Willem Mütze
‘Ik loop om – samen met
anderen – te genieten van
het lopen en de omgeving. Om
dit loopgenot nog meer met
andere (ultra)lopers te delen,
ben ik ook loopwedstrijden
gaan organiseren, zoals Limburgs Zwaarste, die op 2 april
voor de vijfde keer heeft plaatsgevonden. Dat is een loop van
100 kilometer met meer dan
3000 hoogtemeters in het Limburgse heuvellandschap: met
recht de zwaarste ultraloop van
Nederland!’
5
Wim Vossenberg
‘Mijn liefde voor het restaureren van gebouwen is
ontstaan toen we, onder leiding
van mijn vrouw, een monumentale carréboerderij gingen opknappen. Dat was de hoeve/
molen Vrösch, waar we nu in
wonen, en die we op Monumentendag altijd – met draaiende molen – openstellen. Sinds
die eerste klus hebben we meerdere panden gered van de
sloop, omdat we het belangrijk
vinden dat ook toekomstige generaties kunnen genieten van
onze culturele erfenissen.’
6
Marleen van Leeuwen
‘In Voorhout was niets
voor kinderen op theatergebied, dus besloot ik een
groepje samen te stellen. Dat
kristalliseerde zich steeds verder uit, met opvoeringen van
mooie stukken als Peer Gynt
van Henrik Ibsen, De koning
van Katoren en Don Quichot.
Nog steeds vind ik het geweldig om met goede verhalen en
muziek kinderen en jongeren
“op te tillen”. Het raakt iets
wezenlijks bij groot en klein.’
7
Hélène Kolkmeijer
‘Het is leuk dat het KNGF
via een lintje laat blijken
dat ze mijn werk waarderen.
Maar de grootste beloning is
het gevoel dat ik heb wanneer
ik onze moederhond met gezonde pupjes zie liggen. En als
ik een blinde blij en vrij met een
hond zie lopen. Dáár doe je het
voor. Ik hoop dat er door de
publiciteit rondom mijn lintje
meer mensen enthousiast worden voor dit vrijwilligerswerk.’
Uitgave 09-04-2011 www.abnamromeespierson.nl
5
Vrijgestelde hulp
Goed geregeld
Ouders kunnen door een vrijstelling
eenmalig 50.000 euro aan een kind
schenken voor de aankoop van een
woning
Wie beheert beleggingsportefeuille bij
ziekte? Het levenstestament legt het vast
(bron: Gordon Doull)
(bron: Anita Noort)
EIGEN WONING
ESTATE PLANNING
Starters woningmarkt
kunnen hulp van ouders
meer dan ooit gebruiken
De recent aangescherpte financiële normen maken
het voor starters lastiger om een huis te kopen.
Ouders kunnen bijspringen, maar ook zij moeten
rekening houden met de veranderde eisen.
Veel ouders vinden het prettig om
waar mogelijk hun kinderen te helpen
bij de aankoop van een huis. Op die
wijze maken ze het voor hen makkelijker hun eerste stappen op de woningmarkt te zetten. Maar dat is
minder eenvoudig dan enige tijd geleden, weet Gordon Doull, Specialist
Estate Planning / Ondernemer &
Onderneming bij ABN AMRO
MeesPierson. De regels tegen overkreditering bij hypotheken hebben de
mogelijkheden beperkt, geeft Doull
aan.
Deze regels moeten voorkomen dat
huiseigenaren te hoge schulden aangaan, waardoor ze als de huizenprij-
zen dalen en de woonlasten niet meer
opgebracht kunnen worden na een
inkomensachteruitgang – door bijvoorbeeld werkloosheid, scheiding of
overlijden van de kostwinner – bij
verkoop van de woning met een restschuld achterblijven. De financiële
toezichthouder AFM verplicht banken bij het aangaan van een hypotheek alleen naar de situatie van de
kinderen te kijken. Die moeten de
lasten ondanks de hulp van ouders
zelf kunnen dragen. Doull: ‘De situatie waarin ouders borg konden staan
bij de aankoop van een huis door hun
zoon of dochter behoort daarmee tot
het verleden.’
Naam:
Gordon Doull
Functie: Specialist Estate Planning
/ Ondernemer
& Onderneming
Expertise:Bedrijfsoverdracht,
schenken en erven,
Notariaat
[email protected]
Mogelijkheden
Ouders kunnen niet
langer borg staan voor hun
kinderen bij de aankoop
van een huis
Toch zijn er nog mogelijkheden.
Welke daarvan het beste passen,
hangt van de wensen en de situatie
van ouders en kind af. Doull legt aan
klanten de verschillende opties voor.
Zo kunnen ouders een deel van hun
vermogen gebruiken voor de aankoop
van het huis van de kinderen. Daarnaast kunnen de ouders bijspringen
door het inkomen van het kind te
verhogen met een maandelijkse
schenking. Doull: ‘Door dit in een
contract voor een aantal jaren vast te
leggen, kan genoeg zekerheid voor
een geldverstrekker worden gecreëerd.’ Daarmee kan de benodigde
hypotheek voor het kind binnen bereik komen binnen de normen van de
financiële toezichthouder Een andere
optie is dat de ouders een lening verstrekken aan het kind.
Terugschenken
Als de ouders het kind geld lenen,
vormt de betaalde rente voor het kind
een aftrekpost in box 1, mits het kind
genoeg inkomen in box 1 heeft. De
ouders kunnen er dan voor kiezen de
betaalde rente terug te schenken.
Daarbij kan gebruik worden gemaakt
van de vrijstellingen binnen het
schenkingsrecht. Doull wijst erop dat
het vanuit fiscaal oogpunt belangrijk
is niet een te lage rente af te spreken.
‘De wetgever bepaalt dat deze zakelijk
moet zijn. De hoogte van de rente
moet aansluiten bij de gangbare rentetarieven. Is dit niet het geval, dan
ziet de fiscus hierin een schenking,
waarover schenkbelasting moet worden betaald door het kind.’ Hij legt
uit dat fiscaal gezien een lage rente
bovendien minder aantrekkelijk is.
‘De renteaftrek levert bij het kind al
gauw zo’n 42% besparing op, terwijl
terugschenken van de rente binnen
de schenkingsvrijstelling niets en
daarboven maximaal 20% schenkbelasting kost.’
Uitgave 09-04-2011 www.abnamromeespierson.nl
Anita Noort
Wie krijgt de touwtjes
in handen bij uitvoering
levenstestament?
Bij het vastleggen in een levenstestament van de
wensen bij wilsonbekwaamheid is het zaak iemand
aan te wijzen die deze ten uitvoer kan brengen. Dat
vereist een weloverwogen keuze.
De mogelijkheden in geval van
wilsonbekwaamheid vormen een
onderwerp dat sterk in de belangstelling staat. Ditmaal gaan we in
op de gevolmachtigde: de persoon
of instantie die de belangen behartigt van iemand die daar zelf niet
meer toe in staat is. Hij of zij moet
de wensen uitvoeren die in het
levenstestament zijn vastgelegd.
Denk aan het betalen van rekeningen, het beheer van een beleggingsportefeuille of het verkopen
van een vakantiehuis. Aan wie kan
deze taak worden toevertrouwd?
geen kinderen aan wie deze volmacht gegeven kan worden, dan
is aanwijzing van een vertrouwenspersoon uit de familie- of
kennissenkring een optie.
Professional
Een andere oplossing is een professionele deskundige als gemachtigde. Dit kan de accountant, de
belastingconsulent of een administratiekantoor zijn. ABN AMRO
MeesPierson biedt deze dienst aan
via de afdeling Bewind & Executele. U kunt ook zowel een vertrou-
Keuze van
gevolmachtigde is een
vertrouwenskwestie
Moet het een vertrouwenskwestie
zijn, is het een zakelijke regeling of
juist een combinatie van beide?
Volmacht
Persoonlijke voorkeuren en de gezinssituatie zijn van belang voor
het antwoord op deze vragen.
Echtparen zonder kinderen kunnen zich kwetsbaar voelen als ze
aan de situatie denken waarin een
van hen lichamelijk en/of geestelijk
achteruit zal gaan. Echtparen met
kinderen vragen zich af of ze hun
kinderen wel willen belasten met
de zorg voor ouders en de verantwoordelijkheid van het vermogensbeheer.
Een volgende vraag is of de volmacht aan één van de kinderen
moet worden gegeven of aan alle
kinderen. Het eerste is erg praktisch, maar plaatst dit kind in een
bijzondere positie, wat kan leiden
tot discussies tussen de kinderen
onderling. Een middenweg kan
zijn om voor belangrijke beslissingen, zoals de verkoop van een
woning, aan twee of meer kinderen een volmacht te geven. Zijn er
wenspersoon of familielid als een
professionele deskundige benoemen. Dit vereist wel een goede,
schriftelijk vastgelegde taakverdeling.
Ook over bepalingen rond wat in
officiële termen ‘rekening en verantwoording’ heet, moet worden
nagedacht. De opsteller van het
levenstestament kan bepalen dat
de gevolmachtigde regelmatig verantwoording aflegt over de handelingen. Is de volmachtgever niet
meer in staat dit te beoordelen, dan
kan iemand als toezichthouder
worden aangewezen. De gevolmachtigde legt in dat geval rekening en verantwoording aan deze
toezichthouder af. Gebruikelijk is
dat dit jaarlijks en aan het einde
van de volmacht gebeurt.
Naam:
Anita Noort
Functie: Hoofd Bewindvoering
& Executele
Expertise:Bewindvoering en
executele over complexe
vermogens van cliënten
[email protected]
6
Inflatie in
perspectief
Economen letten niet alleen
op de hoogte, maar ook op de
samenstelling van inflatie.
Zie pagina 8
Beleggingsvisie Macro-economie
Hogere inflatie vooral door stijging energieprijs
Naam:
Ben Steinebach
Functie:hoofd
Beleggingsstrategie
Expertise:macro-economie en
regio/sectorallocatie
[email protected]
5
3
2
1
2 011
2 010
2009
2005
2006
-1
2008
Inflatie
Idem, exclusief energie
0
2 0 07
% t.o.v. een jaar eerder
4
De Europese Centrale Bank lijkt een renteverhoging voor
te bereiden. Dat zou vooral een preventieve actie zijn,
want de hoogte en opbouw van de inflatie geven niet
direct aanleiding tot zorgen.
Euro laat schuldencrisis achter zich
1,42
1,40
1,38
$
1,36
1,34
1,32
1,30
14 - 0 3 -11
07- 0 3 -11
28 - 0 2-11
21- 0 2-11
14 - 0 2-11
07- 0 2-11
31- 01-11
24 - 01-11
17- 01-11
10 - 01-11
0 3 - 01-11
1,28
Rendement op staatsobligaties stijgt sinds oktober
4,0
3,5
3,0
%
2,5
VS
Eurozone
Japan
2,0
1,5
1,0
mr t 11
feb 11
jan 11
dec 10
nov 10
ok t 10
sep 10
aug 10
jul 10
jun 10
mei 10
apr 10
mr t 10
feb 10
jan 10
0,5
ECB-voorzitter Jean-Claude Trichet
gebruikte in zijn maandelijkse persconferentie in maart 2011 de woorden
sterke waakzaamheid. Die sterke
waakzaamheid is geboden met het oog
op de opwaartse risico’s voor inflatie.
Tijdens zijn voorzitterschap gebruikte Trichet deze uitdrukking negen
keer eerder. In zeven van die negen
gevallen volgde een maand later een
renteverhoging. De verwachting is
dan ook dat de rente in de eurozone
in april omhoog gaat van 1% naar
1,25%. Vermoedelijk is die verhoging
de eerste in een reeks. De ECB heeft
als opdracht om de prijzen in de eurozone stabiel te houden. De bank
streeft naar een inflatie van dicht bij,
maar onder 2%. In december 2010
en in januari en februari van dit jaar
lag de inflatie hoger dan die doelstelling. De overschrijding van het streefpercentage was voornamelijk het
gevolg van hogere energie- en voedselprijzen. De kerninflatie, het prijsniveau zonder energie en voedsel,
bleef in die maanden stabiel op 1,1%.
In dat niveau komt naar verwachting
de komende tijd geen grote verandering. Ondertussen zwakt het effect
van duurdere energie en duurder
voedsel waarschijnlijk af. De inflatie
daalt dan vermoedelijk weer tot onder
de 2%.
Preventieve ECB
Met een eventuele renteverhoging wil
de ECB in elk geval voorkomen dat
de inflatie ‘tweede ronde effecten’
uitlokt. Hiervan is sprake als de lonen
gaan stijgen om het verlies aan koopkracht te compenseren dat veroorzaakt wordt door de hoge inflatie.
Inflatie is voor beleggers een belang-
Verloop aandelenkoersen 2006 - 2011
180
160
index: 31 maart 2006 = 100
Is de
inflatiestijging
werkelijk onrustbarend?
140
rijk punt van aandacht, omdat het de
waarde van het vermogen uitholt. Als
de inflatie oploopt, zouden de beleggingsresultaten evenredig moeten
toenemen om de koopkracht te kunnen handhaven. In de praktijk is een
hoge inflatie uitermate lastig te compenseren met beleggingsopbrengsten.
In de jaren zeventig van de vorige
eeuw, toen de inflatie grote pieken
vertoonde, bleek dat ook beleggingen
in aandelen en vastgoed onvoldoende
rendement genereerden om de geldontwaarding te compenseren. Alleen
goud en zilver deden het toen eigenlijk goed, wat vooral een gevolg was
van speculatie.
Gelukkig is de situatie in het geval
ABN AMRO MeesPierson. Prijsstijgingen voor olie en voedsel hebben
de neiging vrij snel weer af te vlakken.
Deze prijzen zullen immers niet snel
jaar na jaar in hetzelfde hoge tempo
blijven stijgen. Centrale banken hoeven daar dan ook niet per se op te
reageren. Dat wordt anders wanneer
de hogere prijzen gaan leiden tot hogere loonkosten, want dat een loonprijsspiraal tot gevolg hebben. Het
nog altijd ruim aanwezige overschot
aan productiecapaciteit in westerse
landen en de strikte kostenbeheersing
bij bedrijven maken die spiraal tot een
onwaarschijnlijk scenario.
Het mondiale macrobeeld blijft voorts
uitzonderlijk goed. De vertrouwensindicatoren van bedrijven hebben de
hoogste niveaus bereikt sinds het begin van de jaren zeventig. In de Ver-
Het inflatierisico in
Westerse landen is nog
altijd niet groot
van gematigde inflatie een stuk minder zorgelijk. De opbrengsten van
zakelijke waarden als aandelen, olievelden, kopermijnen en vastgoed zijn
direct gerelateerd aan prijsstijgingen.
In het geval van obligaties is het van
belang om te letten op het verschil
tussen nominaal rendement en inflatie: de zogenaamde reële rente. In
beginsel doen obligaties en spaargelden het beter als er maar weinig inflatie of misschien zelfs deflatie is.
Afvlakkende inflatie
Het inflatierisico in de westerse wereld is nog altijd niet groot volgens
enigde Staten begint de arbeidsmarkt
eindelijk te verbeteren. ABN AMRO
MeesPierson verwacht dat deze verbetering in de komende maanden
geleidelijk zal doorzetten, waardoor
een nieuwe ronde van monetaire verruiming door de Federal Reserve
vermoedelijk niet meer nodig zal zijn.
In de meeste opkomende landen blijft
de economische groei zeer hoog en
in Europa is sprake van een gezonde
maar meer gematigde economische
ontwikkeling. Overigens betekent het
zeer goede macrobeeld wel dat het
risico op tegenvallers geleidelijk wat
begint toe te nemen.
120
Vooruitzichten
economische groei (in %)
100
2010 2011p2012p
Eurozone
1,7 1,41,9
80
60
40
MSCI World
MSCI Emerging Markets
AEX
De MSCI-grafiek is gebaseerd op herbelegde dividenden en luidt in euro. De AEX is een koersindex. Bron: Datastream
mr t 11
mr t 10
mr t 0 9
mr t 0 8
mr t 0 6
0
mr t 07
20
3,5
3,5
Inflatievooruitzichten
(in %)
Eurozone
Verenigde Staten
2010
2011p 2012p
1,6 2,11,8
1,6
2,1
2,0
Verenigde Staten
2,8
Japan
4,0 1,41,6
Japan
-0,7 0,20,6
China
10,3 9,49,2
China
4,0 4,53,5
India
8,4 8,18,4
India
11,9 6,55,1
Brazilië
7,5 4,55,0
Brazilië
p=prognose
4,8 5,05,5
p=prognose
Uitgave 09-04-2011 www.abnamromeespierson.nl
7
Positieve
signalen
Toenemend
risico
In 2020 vindt de helft van alle wereldwijde beleggingen en investeringen
plaats in opkomende markten
De gebeurtenissen in Japan en Noord-Afrika
zorgen voor toenemende beleggingsrisico’s
(bron: McKinsey & Company)
(bron: Beleggingsvisie ABN AMRO MeesPierson)
Beleggingsvisie Allocatie
Blootstelling Azië iets terugbrengen
e
e
wo
g
wo
g
de r
r wogen
S t er k o n
ove
de r
er k
S t er k o n
n
St
n
r wogen
AANDELEN
OBLIGATIES
r wogen
e
e
wo
g
wo
g
de r
S t er k o n
ove
r wogen
LIQUIDITEITEN
er k
ove
de r
St
Energie
▲
Energie
▲Neutraal
N eu t r a a l
Basismaterialen
=
Basismaterialen
=
n=
Industrie
Industrie n
=
Duurzame
▲
Duurzame
▲
consumptiegoederen
consumptiegoederen
Niet-duurzame
=
Niet-duurzame
=
consumptiegoederen
consumptiegoederen
Gezondheidszorg
▼
Gezondheidszorg
▼
Financiële instellingen =
Financiële instellingen =
Informatietechnologie ▲
Informatietechnologie ▲
Het bovenstaande overzicht is een weergave van de huidige aanbevolen tactische allocatie voor de verschillende beleggingscategorieën.
Telecom
=
Telecom
=
Deze allocatie
is gebaseerd op een neutraal risicoprofiel.
Bron: ABN AMRO MeesPierson
Nutsbedrijven
▼
Nutsbedrijven
▼
er k
Voor de obligatiemarkten als geheel
handhaaft ABN AMRO MeesPierson
het advies van een onderwogen belang. Dit vloeit voort uit de verwachting dat het effectief rendement op
overheidsobligaties de komende acht-
de vrijkomende gelden aan te wenden
voor een grotere positie in hedgefunds
met gunstige risicokarakteristieken.
Vastgoed zal vermoedelijk last krijgen
van de stijgende rente, terwijl beursgenoteerd vastgoed onderhevig is aan
vergelijkbare risico’s als die op de
aandelenmarkten. Bij hedge funds
verdienen de relative value- en de event
arbitrage-strategieën de voorkeur door
de gunstige invloed op het risicoprofiel in vergelijking met andere strategieën.
N eu t r a a l
St
Obligaties
N eu t r a a l
ove
De vrees voor renteverhogingen in
veel opkomende markten heeft de
koersen in die landen dit jaar onder
druk gezet. De meer volwassen markten hebben daarentegen in het algemeen de positieve trend sinds december weten voort te zetten tot de
Voor de overige beleggingscategorieën geldt per saldo een neutraal
belang. ABN AMRO MeesPierson
adviseert om binnen dit segment de
positie in vastgoed af te bouwen en
er k
Aandelen
rampzalige gebeurtenissen in Japan.
Dit patroon zette zelfs door toen de
onrust in Noord-Afrika en het Midden-Oosten in het middelpunt van
de belangstelling kwam te staan. Inmiddels blijft de financiële positie van
de meeste beursgenoteerde bedrijven
uitstekend, zowel wat betreft de balans als de winstgroei. De gesignaleerde risico’s moeten daarom vooral
gezien worden als algemene risico’s
die het sentiment op de aandelenmarkten beïnvloeden. Uiteraard kan
dit veranderen wanneer de situatie in
Japan onverhoopt verslechtert of als
de gebeurtenissen in Noord-Afrika
(zoals de gevechten in Libië) en het
Midden-Oosten een ongunstiger verloop krijgen, waardoor de olieprijs
veel verder oploopt. De toegenomen
risico’s komen tot uitdrukking in een
neutrale weging in aandelen.
Alternatieven
St
Voor ABN AMRO MeesPierson was
deze combinatie in maart aanleiding
om in haar algemene beleggingsbeleid
het risico in de portefeuilles wat te
verminderen. Dat krijgt vorm via drie
bijstellingen. In de eerste plaats wordt
de overwogen weging in aandelen
verlaagd naar een neutrale weging.
In de tweede plaats wordt geadviseerd
om binnen het onderwogen belang in
obligaties een verschuiving aan te
brengen van obligaties in opkomende
landen en convertibele obligaties naar
bedrijfsobligaties. En in de derde
plaats geldt de aanbeveling om binnen de alternatieve beleggingen een
verschuiving aan te brengen van vastgoed (van neutraal naar onderwogen)
naar hedgefunds met gunstiger risicokarakteristieken (van neutraal naar
overwogen).
tien maanden verder zal stijgen. Dit
komt deels door de verder toenemende groei en inflatie en deels doordat
centrale banken vanaf medio 2011
overheidsobligaties gaan verkopen,
die ze daarvoor in het kader van de
monetaire verruiming hebben gekocht. Met de onderweging wordt
recht gedaan aan deze verwachtin-
S t er k o n
ABN AMRO MeesPierson signaleert dat de risico’s –
vooral na de gebeurtenissen in Japan, Noord-Afrika en het
Midden-Oosten – zijn toegenomen. Daarnaast is het
macrobeeld zeer gunstig, zodat een verandering al snel
een verzwakking betekent.
gen. De toegenomen risico’s leiden
tot het advies om binnen de obligatieportefeuille een deel van de positie
in convertibele obligaties en in obligaties van opkomende landen te verschuiven naar bedrijfsobligaties.
ALTERNATIEVEN
Beleggingsvisie INzoomen
Vastrentend
Energie
Basismaterialen
Industrie
Duurzame
consumptiegoederen
Niet-duurzame
consumptiegoederen
▲
=
=
▲
Gezondheidszorg
Financiële instellingen
Informatietechnologie
Telecom
Nutsbedrijven
▼
=
▲
=
▼
=
Staatsobligaties
▼
Bedrijfsobligaties
(hoge kwaliteit)
Convertible
obligaties
High Yield
obligaties
Schuld van
opkomende landen
▲
▲
▲
▲
Staatsobligaties
Bedrijfsobligaties
(hoge kwaliteit)
Convertible
obligaties
High Yield
obligaties
▼
▲
▲
▲
Schuld van
▲
opkomende landen
▼ Onderwogen
▲ Overwogen
= Neutraal
Risicobeheersing is geboden
Anderhalve maand geleden waren een
sterke koersstijging en de relatief grote
risico’s van monetaire verkrapping aanleiding om de positie in Zuid-Oost Azië
wat af te bouwen. Nu blijft de regionale spreiding ongewijzigd. In Japan
adviseerde ABN AMRO MeesPierson
al een onderwogen belang voordat de
rampzalige gebeurtenissen plaatsvonden en vooralsnog wordt deze onderweging gehandhaafd, ondanks de
sterke koersdalingen. De risico’s voor
een nucleaire ramp zijn nog niet verdwenen. De kans daarop is gering,
maar eventuele effecten zullen – als
dit onwaarschijnlijke scenario zich
voltrekt – ook voor de aandelenmark-
Staatsobligaties
▼
ten bijzonder groot zijn. Voor de opBedrijfsobligaties
komende
markten blijft ▲
het overwogen
(hoge
kwaliteit) als uitvloeisel van
belang
gehandhaafd
de nog
steeds superieure
Convertible
▲ groeiperobligaties
spectieven
in deze regio’s. Er komt ook
Uitgave 09-04-2011 www.abnamromeespierson.nl
High Yield
▲
obligaties
Regionale
Schuld vanspreiding
▲aandelen
opkomende landen
RegioTrend
Noord-Amerika
=
=
Japan
▼
Opkomende landen
▲
Europa (incl. Nederland)
geen wijziging in de neutrale weging
die ABN AMRO MeesPierson adviseert voor de Verenigde Staten en
Europa. Dat weerspiegelt geen negatieve verwachtingen voor deze regio’s,
die nog steeds een grote positie in de
portefeuille vertegenwoordigen. Overigens oogt de waardering in Europa
iets gunstiger dan die in de Verenigde
Staten. Enerzijds is dit verklaarbaar
uit▼
een
verschil in sectorstructuur
Onderwogen
tussen beide regio’s, waarbij de Ver▲ Overwogen
enigde
Staten traditioneel een groter
gewicht
hebben in sectoren met een
= Neutraal
hogere waardering. Anderzijds staat
er voor Europa tegenover dat de in
waarde gestegen euro het risico van
enige verslechtering van de concurrentiepositie met zich meebrengt.
SECTORVISIE
ABN AMRO MeesPierson handhaaft
op sectorniveau de voorkeur voor de
duurzame consumptiegoederen. De
vraag naar luxegoederen en diensten
neemt in Noord-Amerika en Europa
geleidelijk verder toe. In de opkomende landen zet de trend door van een
toenemende koopkrachtige middenklasse, die ook wil profiteren van meer
welvaart. Ook in het positieve oordeel
voor de sector informatietechnologie
komt geen verandering. Tijdens de
afgelopen recessie hebben veel bedrij-
ven hun uitgaven in deze sector opgeschort. Er zal in de nabije toekomst
een behoorlijke inhaalvraag optreden.
Bovendien is deze sector in hoge mate
complementair aan delen van de sector duurzame consumptiegoederen.
Tenslotte onderscheiden technologieaandelen zich door sterke balansverhoudingen en omvangrijke kasstromen. De derde sector waarvoor een
positief oordeel geldt, is de energiebranche. ABN AMRO MeesPierson
verwacht
dat de energieprijzen als
▼ Onderwogen
uitvloeisel van een verder aantrek▲ Overwogen
kende mondiale
economische groei en
de onrust
in Noord-Afrika en het
= Neutraal
Midden-Oosten blijven stijgen. Bovendien is de waardering momenteel
aantrekkelijk. Sectoren waarvoor een
negatieve opinie geldt, zijn de gezondheidszorg en nutsbedrijven, die allebei
te maken krijgen met bezuinigingen
door overheden.
VASTRENTEND
ABN AMRO MeesPierson adviseert
om een verschuiving aan te brengen
binnen het onderwogen belang in
obligaties. Convertibele obligaties
hebben een risicokarakteristiek die
meer vergelijkbaar is met aandelen,
terwijl obligaties in opkomende landen de afgelopen maanden een sterke
koersstijging hebben doorgemaakt.
Om recht te doen aan de toegenomen
risico’s wordt aangeraden om het belang in beide categorieën af te bouwen
ten gunste van bedrijfsobligaties –
inclusief high yield – omdat die categorie zich kenmerkt door betere vooruitzichten en minder grote risico’s.
bron: ABN AMRO MeesPierson
Sectoren
8
Optimistische
indicator
Amerikaanse inkoopmanagersindex
voor de industrie is gestegen tot het
hoogste niveau sinds 1983
(bron: Institute for Supply Management)
ECONOMIE
Inflatie in breder
perspectief
Hoewel de inflatie onmiskenbaar aan het stijgen is,
lijkt het volgens het Economisch Bureau een tijdelijk
fenomeen. De huidige inflatie blijkt vooral te worden
veroorzaakt door hogere grondstofprijzen en niet door
binnenlandse inflatiedruk.
De steeds hogere rekening die automobilisten moeten betalen bij de benzinepomp is onderdeel van een bredere trend. Mede door de crisis in het
India geven bijvoorbeeld gemiddeld
een derde van hun inkomen uit aan
eten en drinken. Voor Amerikanen en
West-Europeanen vormen deze uit-
inflatie. De prijzen van olie en agrarische gewassen zijn afhankelijk van
veel onvoorspelbare ontwikkelingen,
zoals het weer en politieke (in)stabiliteit. Ons basisscenario gaat ervan uit
dat de olieprijsschok van korte duur
zal zijn, al zijn er wel risico’s dat de
onrust in het Midden-Oosten en recent de nucleaire problemen in Japan
tot een hogere olieprijs kunnen leiden.
Ook verwachten we dat de druk van
voedselprijzen af zal nemen.
nemers in een betere onderhandelingspositie verkeren die hen in staat
stelt om een hoger loon te bedingen.
Als bedrijven op volle capaciteit draaien, zullen zij de kostenverhogingen
waarschijnlijk doorberekenen aan hun
klanten. Het gevaar van binnenlandse inflatiedruk wordt vaak in beeld
gebracht aan de hand van de output
gap (onderbenutting van de productiecapaciteit) en de werkloosheidskloof (verschil tussen de werkelijke en
opkomende markten is het nog lastiger om een beeld te krijgen van de
binnenlandse inflatiedruk. De grotere veerkracht tijdens de crisis en het
scherpe herstel in de periode daarna
wijzen erop dat de onbenutte capaciteit in deze gebieden kleiner is dan in
de ontwikkelde wereld. We denken
echter dat in de loop van het jaar het
groeitempo in opkomende landen wat
af zal zwakken – en daarmee ook het
opwaartse momentum in de lonen en
de onderliggende inflatiedruk.
Zelfversterkend effect
Naast grondstofprijzen en een economie die (bijna) op volle capaciteit
draait, zijn inflatieverwachtingen de
laatste factor die de inflatie kunnen
aanwakkeren. Als werknemers en
ondernemingen verwachten dat de
inflatie gaat stijgen, zullen ze daarop
anticiperen door hogere lonen en verkoopprijzen te vragen. Een oplopende inflatie kan op deze manier een
zelfversterkend effect krijgen. Hoewel
de hogere grondstofprijzen doorwerken in prijzen die sterk energiegerelateerd zijn, zoals die van transportdiensten, lijkt een plotselinge stijging
van de lonen en prijzen in de brede
zin onwaarschijnlijk. Het basisscenario van ABN AMRO MeesPierson is
een afvlakking van de olie- en voedselprijzen. Dit zorgt ervoor dat de
totale inflatie terugvalt richting de
kerninflatie. De Europese Centrale
Bank (ECB) waarschuwt echter dat
de invloed van grondstofprijzen niet
uitgevlakt mag worden. Volgens bestuurslid Jürgen Stark is kerninflatie
alleen nuttig ‘voor centrale bankiers
die geen auto rijden en niet eten’.
OPBOUW HUIDIGE INFLATIE
5,9%
0,6%
5%
4,9%
ENERGIE
0,1%
0,8%
4%
3,3%
3%
3,4%
0,6%
VOEDSEL
4,5%
2,3%
2%
1,1%
1,6%
1%
0,6%
0,4%
0,3%
0%
1,1%
KERNINFLATIE
0,8%
0,7%
VERENIGDE STATEN
1,5%
1,4%
EUROZONE
CHINA
LATIJNS-AMERIKA
WERELD
Renteverhoging
TOTAAL
Bovenstaand beeld toont de samenstelling van de inflatie in verschillende regio’s in januari 2011. Inflatie die veroorzaakt wordt door stijgende energie- of
voedselprijzen heeft in de regel een voorbijgaand karakter en vraagt om een andere reactie dan kerninflatie.
Midden-Oosten is de olieprijs in een
jaar tijd met bijna 40% omhoog geschoten en ook de prijzen van andere
grondstoffen, zoals agrarische gewassen, zijn snel gestegen. Dat leidt tot
een oplopende inflatie. Volgens de
schattingen van A BN A MRO
MeesPierson is de wereldwijde inflatie
per saldo opgelopen van -0,8% in juli
2009 tot 3,3% eind vorig jaar. Met
name in opkomende landen wordt de
inflatiewind sterk aangewakkerd door
stijgende grondstofprijzen. Het gemiddelde inkomen ligt daar namelijk aanzienlijk lager dan in de westerse wereld, zodat uitgaven aan voedsel een
relatief groot deel van het totale budget vormen. Inwoners van China en
gaven slechts zo’n 15% van het totale
budget.
In de beleggingswereld wordt nauwlettend in de gaten gehouden hoe de
inflatie zich in verschillende regio’s
ontwikkelt, maar vooral ook hoe die
is opgebouwd. Hogere grondstofprijzen zijn, zoals gezegd, een belangrijke
factor achter de recente stijging en dat
wijst erop dat de scherpe toename van
de inflatie deels een voorbijgaand karakter heeft. Bij de berekening wordt
het prijsniveau namelijk vergeleken
met dat van vorig jaar, zodat grondstofprijzen in de komende twaalf
maanden een vergelijkbare stijging
moeten doormaken als vorig jaar om
dezelfde bijdrage te leveren aan de
‘Kerninflatie is alleen nuttig
voor centrale bankiers die
geen auto rijden en niet eten’
Inflatieangst
De inflatiestijging zou economen aanzienlijk meer angst inboezemen als
deze voornamelijk veroorzaakt zou
worden door binnenlandse inflatiedruk. Die ontstaat als er weinig of
geen onbenutte capaciteit is en als de
arbeidsmarkt krap is, waardoor werk-
de zogenaamde evenwichtswerkloosheid). In Duitsland bijvoorbeeld is die
werkloosheidskloof al negatief en in
dat land beginnen de vakbonden inmiddels weer hogere looneisen te stellen. Maar in perifere Europese landen
als Griekenland en Ierland tekenen
zich nog scherpe loondalingen af. In
Voor beleggers is inflatie van belang
omdat het de koopkracht van het
vermogen aantast, maar ook omdat
het een van de bepalende factoren is
voor het beleid van centrale banken.
Om de economie de kans te geven
op herstel na de kredietcrisis, is het
monetaire beleid uitermate ruim. De
opgelopen inflatie is aanleiding om
dit beleid te normaliseren. In China,
Brazilië en India hebben de centrale
banken de rente al verhoogd. Omdat
de inflatie in opkomende landen naar
verwachting blijft oplopen in de komende maanden, liggen verdere verhogingen voor de hand. In de voornaamste ontwikkelde markten is de
rente nog altijd zeer laag. Hier moeten centrale banken nog met renteverhogingen gaan beginnen. De
ECB geeft hiervoor in april waarschijnlijk het startschot, maar de
Amerikaanse Federal Reserve volgt
naar verwachting pas in het eerste
kwartaal van 2012.
Uitgave 09-04-2011 www.abnamromeespierson.nl
Bron: Economisch Bureau ABN AMRO
6%
9
Spaargevaar
Betere spreiding
Spaarders lopen de risico’s dat de
koopkracht wordt uitgehold door
inflatie
De toevoeging van hedge funds
verbetert de risicospreiding van
elke portefeuille
ALTERNATIEVE BELEGGINGEN
VAKTAAL
Beleggen in hedgefunds sterk in opkomst
Steeds meer beleggers kiezen weer
voor een belegging in hedgefunds. In
het laatste kwartaal van 2010 ontvingen deze fondsen wereldwijd een recordinstroom van 149 miljard dollar
op een totaal van 1900 miljard dollar.
Deze recordinstroom is des te opmerkelijker, omdat er in het crisisjaar
2008 veel om hedgefunds te doen is
geweest. Een paar gevallen van fraude, hoge kosten, negatieve rendementen en beperkte transparantie brachten deze vorm van beleggen negatief
in beeld. Sindsdien heeft de sector
hard gewerkt aan een beter imago,
maar een scherpe verbetering van de
rendementen speelt waarschijnlijk een
grotere rol bij de hernieuwde interesse in hedgefunds. Volgens de
Amerikaanse dataverzamelaar Hedge
Fund Research kwam het gemiddelde rendement in 2009 op 24,9%
en vorig jaar was dat 10,5%.
Beheersing van het vak
Hedgefunds hebben de unieke kwaliteit dat zij – door toepassing van
specifieke beleggingsstrategieën - in
vrijwel alle marktomstandigheden een
positief rendement kunnen genereren.
Het jaar 2008 vormde door de diepe
Wie belegt in hedge funds?
Fund of hedge funds
24%
Staatspensioenfondsen
17%
Overig O.a. bestaande uit family offices,
vermogensbeheerders, banken en
endowment plans.
Verzekeraars
14%
crisis in de financiële markten een
uitzondering op deze algemene regel.
De toevoeging van hedgefunds verbetert de risicospreiding van iedere
beleggingsportefeuille, of deze nu
offensief of defensief is ingericht. Het
onderscheidende karakter van hedgefunds is grotendeels terug te voeren
op de optimale beheersing van het
vak door de beheerders, veelal ‘de
knapste jongetjes van de klas’. De
kennis van beleggingsstrategieën en
de ondersteunende systemen is hoog.
Beleggers zijn bereid voor die exper-
31%
Bedrijfstakpensioenfondsen
14%
Bron: Preqin
Hedgefunds winnen weer
snel aan populariteit. De
groeiende instroom wordt
veroorzaakt door degelijke
rendementen en een
verbeterd imago.
tise hogere kosten te betalen, die worden gerechtvaardigd door de beleggingsresultaten.
meerdere managers
Door de vergaande specialisatie van
hedgefunds kent een belegging in één
fonds naast een algemeen risico ook
een hoog specifiek risico. Dit kan
worden teruggebracht door een belegging in hedgefunds te spreiden over
meerdere strategieën. Steeds vaker
kiezen beleggers voor ‘multimanager’
funds, die het vermogen in diverse
hedgefundmanagers en -stijlen beleggen. Daarmee kan het rendement
beter beïnvloed worden en worden de
managers optimaal in de gaten gehouden. Bepaalde fondsen gaan zelfs
zo ver, dat zij de beleggingen van
‘hun’ managers via de eigen rekeningen - managed accounts - van het
overkoepelende fonds laten lopen, om
zo een strenge controle over de transacties te kunnen voeren en inzicht te
hebben in ingenomen posities.
Advies
ABN AMRO MeesPierson biedt
klanten binnenkort nieuwe mogelijkheden om te beleggen in multimanagerfondsen. Deze fondsen
voldoen aan strenge eisen rond
verhandelbaarheid, informatievoorziening en risicobeheersing. Zij
beleggen in managers die in de
meeste gevallen niet rechtstreeks
voor Nederlandse particuliere beleggers toegankelijk zijn.
De veiligheid van sparen oogt aantrekkelijk in turbulente
beurstijden. Maar tegenover die zekerheid op korte
termijn, staat het risico dat het rendement onvoldoende
is om doelstellingen op de lange termijn te halen.
De keuze tussen sparen en beleggen
heeft door de beurscrash in 2008 en
2009 een andere lading gekregen. De
sterke koersbewegingen hebben op
beleggers veel indruk gemaakt. Dit
dwong beleggers in die periode om
op zoek te gaan naar veilige geachte
vluchthavens zoals goud en staatsobligaties van sterke economieën. Anderen wenden zich tot spaarrekeningen
en deposito’s en kozen er bewust voor
om zich niet langer bloot te stellen aan
de onvoorspelbare dynamiek van beleggingsmarkten.
De behoefte aan een dergelijke adempauze is begrijpelijk. Net zoals na een
langdurige rit in een achtbaan dat
bankje aan de kant een aantrekkelijke
optie lijkt. De vraag blijft of het verstandig is om de beurs te mijden op
basis van de verwachting dat veel
economische grondslagen voorgoed
veranderd zijn. Volgens de legendarische belegger Sir John Templeton
is dat een riskante aanname. Een
beroemde uitspraak van hem is dat
‘deze keer is het anders’ de vijf gevaarlijkste woorden bij beleggen zijn.
Zijn advies was om een vaste beleggingsstrategie en bijpassende vermogensverdeling te hanteren en om
vooral niet te denken dat men al te
goed kan inschatten hoe aandelenmarkten zullen presteren. De opgaande beweging van aandelenbeurzen sinds het dieptepunt van 2009
lijkt deze stelling te ondersteunen.
Schijnveiligheid
Spaarders missen niet alleen rendement, maar lopen ook het risico dat
hun vermogen wordt uitgehold door
inflatie die in de Eurozone is opgelopen tot meer dan 2%. Als tevens re-
Uitgave 09-04-2011 www.abnamromeespierson.nl
kening wordt gehouden met de gemiddelde belastingdruk, is het onmogelijk
om met de huidige spaarrentes de
koopkracht van het vermogen op peil
te houden. In dat opzicht is beleggen
geen luxe, maar een noodzaak. Dit
effect wordt nog verder versterkt als
uw doelstellingen zoals (toekomstige)
aanvulling op het inkomen of vermogensgroei daarbij in ogenschouw worden genomen. De vertaling van deze
doelstelling komt terug in de uiteindelijke verdeling van het vermogen
over de verschillende beleggingscategorieën, waar liquiditeiten net als
aandelen en obligaties onderdeel van
zijn. ABN AMRO MeesPierson adviseert klanten zich te houden aan
deze vermogensverdeling. Het gebruik zorgt ervoor dat de afgesproken
percentages per beleggingscategorie
in evenwicht blijven. Zo wordt er bij
winsten tijdig afgeroomd en bij verliezen tijdig aangevuld. Bij het bepa-
Instappen of zijlijn
Alternatieve
beleggingsinstrumenten
Verzamelnaam voor beleggingen zoals
vastgoed, hedge funds en private
equity, waarvan de waardeontwikkeling en rendementsverwachting beïnvloed wordt door andere factoren
zoals aandelen en obligaties. Deze
beleggingen kunnen hierdoor onder
bepaalde marktomstandigheden het
risico van een totale portefeuille verminderen of de kans op extra rendement laten stijgen.
Asset allocatie
Vermogensverdeling van een beleggingsportefeuille over beleggingscategorieën zoals aandelen, obligaties,
liquiditeiten en alternatieve beleggingen. De ideale vermogensverdeling
(risico­profiel) geeft de optimale risicorendementsverhouding voor een
belegger weer.
Converteerbare obligatie
Een obligatie die onder bepaalde voorwaarden kan worden ingeruild voor
aandelen in de onderneming die de
obligatie uitgaf.
ECB
Europese Centrale Bank, financieel
orgaan van de Europese Unie die de
waarde van de euro bewaakt.
Effectief rendement
De opbrengst en inkomsten uit effecten, waarbij in de berekening het verschil tussen de marktwaarde en de
nominale waarde bij aflossing door uitloting wordt betrokken.
Hedgefund
Van oudsher beleggingsfondsen die op
basis van een vastgelegde strategie
proberen beleggingsrisico’s te beperken. Dit zijn vaak besloten fondsen die
met geleend geld opereren en gebruikmaken van afgeleide producten.
LIQUIDITEITEN
Sparen of beleggen:
een doelgerichte keuze
De specialistische begrippen
uit beleggingsartikelen laten
zich aan de hand van onderstaande begrippenlijst verklaren.
Kapitaalmarktrente
De rente die wordt vergoed op obligaties, of betaald moet worden op leningen met een looptijd van ongeveer 2
jaar of meer.
Naam:
Martijn Storsbergen
Functie:Directeur
Investment Services
Expertise:Investments
[email protected]
len van de vermogensverdeling is niet
alleen de doelstelling van belang,
maar ook de risicotolerantie. Als de
bewegelijkheid toch als te groot worden ervaren, dan is een (langdurige)
wijziging naar een minder agressief
model natuurlijk mogelijk.
Beleggers die blijven twijfelen aan het juiste instapmoment kunnen kiezen voor
aandelenbeleggingen waarbij de hoofdsom gegarandeerd is. Ook geeft het
opbouwen van een obligatieportefeuille gecombineerd met bijvoorbeeld vastgoedbeleggingen kans op betere (langetermijn) rendementen dan sparen.
Kortom, het aanhouden van grote posities in liquiditeiten geeft u misschien een
gevoel van zekerheid in deze turbulente markten. Echter op lange termijn kan
deze strategie ertoe leiden dat de doelstellingen niet gehaald worden.
Neutrale weging
Het belang van een beleggingscategorie in de portefeuille wanneer er geen
uitgesproken positieve of negatieve
visie op de vooruitzichten bestaat.
Overwegen en onderwegen
Ten opzichte van de neutrale weging
kan meer of minder belegd worden in
een beleggingscategorie, regio of sector. Dit wordt overwogen respectievelijk onderwogen belang in die categorie, regio of sector genoemd.
Risico-rendementsverhouding
De verhouding tussen risico en rendement van een belegging. In het algemeen geldt: hoe lager het risico, des te
lager het verwachte rendement en
andersom.
Vastrentende waarden
Verhandelbare schuldbewijzen (obligaties) die gedurende de gehele looptijd een vast bedrag aan rente uitkeren
aan de houder ervan, en die op de vervaldatum de gehele hoofdsom terugbetalen.
10
Kijk voor meer
fundamentele opinies
op www.abnamro.nl/
beleggen
AXA
Advies: Kopen ▲ aanbevolen lijst
Opiniewijzigingen
DatumOndernemingVorig adviesNieuw advies
10
Daimler
jan 11
jan 10
jan 09
jan 08
jan 07
jan 06
5
Analist: Jan-Willem Stokhuyzen
Advies: Kopen ▲ aanbevolen lijst
Daimler ontwikkelt, produceert,
distribueert en verkoopt een breed
assortiment motorrijtuigen. Het
concern levert ook financiële en
andere diensten ter ondersteuning
van zijn auto­bedrijven.
Het internationale netwerk en de kwalitatief hoogwaardige producten maken Daimler tot een bedrijf dat opti-
maal kan profiteren van een herstel
van de wereldwijde economie. Ook
het productassortiment en de prijsstelling dragen daar aan bij. China is
al de grootste automarkt van de wereld
en wordt steeds belangrijker voor
Daimler. Het land is de op twee na
grootste afzetmarkt voor MercedesBenz Cars. De onderneming kan snel
Koersverloop Daimler
€
80
70
60
50
40
30
20
jan 11
jan 10
jan 09
jan 08
jan 07
jan 06
10
Heijmans
jaar door de inzinking van de vastgoedmarkt in Nederland en Europa.
Sindsdien heeft Heijmans maatregelen getroffen om de operationele gang
van zaken op orde te brengen en de
balanspositie te versterken. Een herstructurering, kostenbesparingen, een
verschuiving van focus naar marge in
plaats van volume, een aandelenemissie en de verkoop van enkele buiten-
Koersverloop Heijmans
14 0
12 0
10 0
80
60
40
20
jan 11
jan 10
jan 09
jan 08
jan 07
0
jan 06
Analist: Beat Lang
Advies: Kopen ▲
Heijmans is een overwegend Nederlands bouwconcern met activiteiten in vastgoed, woning- en
utiliteitsbouw, installatietechniek
en infrastructuur. In 2010 werd
77% van de omzet in Nederland
gegenereerd. Daarnaast is Heijmans actief in Duitsland en België.
Voor het bedrijf was 2008 een lastig
€
groeien dankzij een aanhoudend
sterke vraag vanuit China en de VS,
en door de introductie van een aantal
modellen, zoals de vernieuwde CLS,
SLK roadster en een upgrade van de
C-klasse – het best verkopende model.
Waarschijnlijk wordt de omzettoename meer begrensd door capaciteitsrestricties dan door de vraag.
Daimler is bovendien de grootste
vrachtwagenfabrikant ter wereld. Het
bedrijf is goed gepositioneerd in de
VS met de merken Freightliner en
Western Star en in Azië met Fusovrachtwagens. Voor de vrachtwagendivisie streeft Daimler naar een omzetgroei van 40% in de komende drie
jaar en een verbetering van de operationele marge tot 8% (5,5% in 2010).
De huidige koers weerspiegelt 10,6
keer de verwachte winst en dat is een
bescheiden waardering. Op basis
daarvan verdient Daimler een koopadvies en het aandeel is toegevoegd
aan de aanbevolen lijst.
landse activiteiten hebben na circa
anderhalf jaar duidelijk effect. Over
2010 realiseerde Heijmans beter dan
verwachte resultaten, hoewel de
bouwmarkt nog steeds zwak is. De
operationele marge steeg in 2010 met
50 basispunten tot 2%. De belangrijkste positieve verrassing was de divisie
infrastructuur, waar enkele projecten
werden afgerond. De onderneming
gaat weer dividend uitkeren en de
voorgestelde hoogte van 35 eurocent
per aandeel is meer dan de analisten
hadden verwacht. De omstandigheden op de bouw- en vastgoedmarkt
blijven echter moeilijk. Daarom gaf
Heijmans geen concrete winstprognose voor 2011. Het bedrijf richt zich
op een strikte werkkapitaalbeheersing
en kasstroomgeneratie, en focust zoals gezegd op marge boven volume.
De verbeterde operationele prestatie
en versterkte financiële situatie zijn
aanleiding om het houdadvies te verhogen naar een koopaanbeveling.
Analist: Margareta Jonker
Advies: Houden =
DSM
DSM, fabrikant van voedingsingrediënten, heeft goede vooruitzichten voor de lange termijn.
Maar door de sterke stijging van
het aandeel worden die al weerspiegeld in de koers.
DSM is actief met diverse middelgrote overnames. De aankoop van het
Amerikaanse Martek is daarvan het
meest recente voorbeeld en die overname is een zeer attractieve toevoeging. Martek ontwikkelt en produceert ingrediënten voor gespecialiseerde voeding, met name in het segment baby- en kindervoeding. Het
bedrijf legt een sterke nadruk op onderzoek. Op basis van enzymtechnologie wordt ook aan de verdere ontwikkeling van bio-energie gewerkt.
Op dat gebied is DSM ook sinds langere tijd actief. De basisgrondstoffen
voor bio-energie zullen in de toekomst
vooral bestaan uit niet-eetbare vezels,
die door middel van nieuwe methodes
afgebroken en verwerkt worden. Dit
geeft aan dat de strategie van DSM
gericht is op de lange termijn en op
innovatie. Voorlopig wordt echter nog
de meeste cash gegenereerd met activiteiten als vitamineproductie, die
sterk beïnvloed worden door ontwikkelingen op de korte termijn. De prijsvorming op die markt is volatiel en
generieke concurrentie kan met name
vanuit China opkomen. Het aandeel
DSM heeft twee uitstekende jaren
achter de rug. Op de beurs zijn er op
dit moment betere beleggingsmogelijkheden in ondernemingen die meer
geconcentreerd zijn op basischemie
en industriële toepassingen. Het advies voor DSM is verlaagd van kopen
naar houden.
Analist: Edith Thouin
Koersverloop DSM
€
45
40
35
30
25
20
15
Uitgave 09-04-2011 www.abnamromeespierson.nl
De analisten hebben geen persoonlijk belang in de genoemde aandelen. Nadere toelichting staat vermeld in de disclaimer op pagina 15.
15
jan 11
20
jan 10
25
Alcatel-Lucent
Houden
Kopen
Alluminum Corp of China
Verkopen
Houden
Anheuser-Bush Inbev Kopen / Aanbevolen lijst
Houden
ArcelorMittal
Houden
Kopen
Belgacom
Verkopen
Houden
BOC Hong Kong
Houden
Kopen
Boskalis
Kopen Houden
Carrefour
Houden
Kopen
CBS
Kopen
Kopen / Aanbevolen lijst
China Communications
Houden
Kopen
Daimler
Kopen
Kopen / Aanbevolen lijst
Danone
Houden
Kopen
DBS Group
Houden
Kopen
Delta Lloyd
Kopen
Houden
DSM
Kopen
Houden
E.ON
Kopen
Houden
EDF
Kopen
Houden
EMC Kopen / Aanbevolen lijst
Kopen
Estee Lauder
Verkopen
Houden
Genzyme Kopen
Houden
HeidelbergCement
Kopen
Houden
Heijmans
Houden
Kopen
Iberdrola Renovables
Kopen
Houden
Klepierre
Houden
Kopen
Kurita Water Ind
Kopen
Houden
Lenovo
Kopen
Houden
L’Oreal
Kopen
Houden
Newscorp
Verkopen
Houden
OMV
Houden
Verkopen
Oriflame
Verkopen
Houden
Panasonic
Kopen
Houden
Pepsico
Kopen
Houden
Petroplus
Houden
Kopen
Petroplus
Kopen
Houden
Pfizer
Houden
Verkopen
Philip Morris Houden
Kopen
Reckitt Benckiser
Kopen
Houden
Santander
Kopen
Houden
Sharp
Houden
Verkopen
Societe Generale
Kopen
Houden
Stora Enso
Houden
Kopen
Target
Kopen / Aanbevolen lijst
Kopen
TNT
Houden
Kopen
Vopak
Kopen
Houden
Wharf Holdings
Houden
Kopen
Whiting Petrol
Geen opinie
Kopen
Wolters Kluwer
Houden
Kopen
jan 09
30
10-02-11
10-02-11
04-03-11
08-02-11
25-02-11
25-02-11
16-02-11
02-02-11
17-02-11
11-03-11
16-02-11
15-02-11
22-02-11
10-02-11
23-02-11
02-03-11
15-02-11
09-02-11
04-02-11
16-02-11
22-02-11
02-03-11
09-03-11
09-02-11
07-02-11
18-02-11
11-02-11
03-02-11
23-02-11
17-02-11
22-02-11
10-02-11
07-02-11
07-03-11
02-02-11
14-02-11
09-02-11
03-02-11
16-02-11
16-02-11
25-02-11
17-02-11
23-02-11
11-03-11
02-02-11
10-03-11
01-03-11
jan 08
Koersverloop AXA
€
35
jaren zichtbaar worden. De Europese
Unie is al een aantal jaren bezig met
het aanscherpen van wetgeving voor
verzekeraars. De nieuwe richtlijnen
dragen de naam ‘Solvency II’ en worden naar verwachting vóór de zomer
bekendgemaakt. De huidige signalen
wijzen erop dat deze wetgeving niet
zal leiden tot drastische problemen.
Dit voedt de verwachting dat de sector zal profiteren als de onzekerheid
weg is genomen. AXA past perfect in
dit plaatje. Het Franse bedrijf heeft
een sterke balans en een aanwezigheid
in groeimarkten als Oost-Europa en
Azië. Verder is de waardering in vergelijking met historische niveaus en
met de sector aantrekkelijk. Het belangrijkste risico schuilt in de schuldproblematiek van de Europese periferie, aangezien AXA beleggingen
heeft in Europese staatsobligaties en
obligaties van financiële instellingen.
Het aandeel krijgt een koopadvies en
staat op de aanbevolen lijst.
jan 07
gingsportefeuilles kregen forse klappen. Maar de tegenwind neemt af. De
rente begint weer op te lopen, het
klimaat op financiële markten verbetert en de economie herstelt gestaag.
Ondertussen hebben verzekeraars fors
ingezet op het verbeteren van de
winstgevendheid. Dat is een trend
waarvan de voordelen de komende
jan 06
De omstandigheden voor de verzekeringssector verbeteren. De
Franse (levens)verzekeraar AXA
kan daarvan profiteren.
Verzekeraars hebben een aantal moeilijke jaren achter de rug. De branche
leed onder een gedaalde rente, de
recessie deed de vraag naar levensverzekeringen afnemen en de beleg-
11
Nederland volgt
Duitsland
Kijk voor meer
fondsinformatie op
www.financialfocus.nl
Nederland is na Duitsland de grootste
goederenexporteur in de EU met een
goederenexport van 309 miljard euro
(bron: Centraal Bureau voor de Statistiek)
Comgest Growth Europe
10 0
90
80
70
60
jan 11
jan 10
Rendement:
1 jaar: 4,6%
3 jaar: 6,9%
5 jaar: 7,0%
of door positie te kiezen in meer defensieve
sectoren. Adam Cordery heeft momenteel een
voorkeur voor obligaties die zijn uitgegeven door
grote wereldwijde spelers in de financiële sector,
zoals Morgan Stanley, Goldman Sachs en Credit Suisse. Daarnaast worden ook belangen
aangehouden in telecombedrijven als Deutsche
Telekom. Een belegging in dit fonds biedt de
belegger de mogelijkheid om te profiteren van
de extra rentevergoeding van bedrijfsobligaties
ten opzichte van staatsobligaties. Schroder ISF
Euro Corporate Bond behaalde over de laatste
drie jaar een gemiddeld jaarlijks nettorendement
van 5,6% ten opzichte van 4,5% voor de Merrill
Lynch EMU Corporate Bond Index.
Florian Greffeuille,
(senior analist)
16 0
14 0
12 0
10 0
80
Risicomijdend en
opportunistisch
95
jan 11
jan 10
jan 09
jan 08
jan 07
jan 06
90
Rendement:
1 jaar: 2,0%
3 jaar: 18,8%
5 jaar: 21,3%
80
70
60
50
jan 11
10 0
90
jan 07
10 5
ISIN-code:
LU0434928536
Benchmark:
Russell 3000
Value TR
Fondsmanager:
Duilio Ramallo
Benchmark
10 0
jan 06
115
110
110
Index: 31 jan. 2006 = 100
Index: 31 jan. 2006 = 100
Eric Gerritse,
(senior analist)
Robeco US Prem Equities
ISIN-code:
LU0113257694
Benchmark: Merrill
Lynch EMU
Corporate Bond
Index
Fondsmanager:
Adam Cordery
Benchmark
Uitgave 09-04-2011 www.abnamromeespierson.nl
van de kansen die de ontwikkelingen op de
aandelenmarkt hem bieden, kiest hij positie in
aandelen van grote, middelgrote en kleine ondernemingen. Door het grote beleggingsuniversum, het nagenoeg ontbreken van beperkende factoren bij het selectieproces en de
lange beleggingshorizon heeft Ramallo de mogelijkheid om een beter rendement te behalen
dan de brede marktindex. Hij ziet momenteel
de beste kansen voor aandelen met een grote
marktkapitalisatie in de technologie-, financiële en consumentensector.
De portefeuille van Robeco US Premium Equities wordt beheerd door Boston Partners in de
Verenigde Staten. Fondsbeheerder, Duilio Ramallo, belegt in aandelen die voldoen aan drie
karakteristieken. Ten eerste heeft hij een voorkeur voor aandelen met een lagere waardering
ten opzichte van het marktgemiddelde. Daarnaast belegt hij uitsluitend in aandelen van efficiënt geleide bedrijven met een goed trackrecord. De kwaliteit en de continuïteit van het
onderliggende verdienmodel zijn daarbij van
belang. De derde belangrijke eigenschap van
een aandeel om in aanmerking te komen voor
de portefeuille is een stijgende winstontwikkeling en aantrekkende winstschattingen van
analisten. Deze criteria zorgen ervoor dat de
portefeuille bestaat uit ondergewaardeerde
aandelen van kwaliteitsondernemingen die een
stijgende winstontwikkeling laten zien. Ramallo’s stijl kenmerkt zich door een opportunistische en risicomijdende aanpak. Afhankelijk
Schroder Corp Bond
12 5
12 0
Rendement:
1 jaar: 10,3%
3 jaar: 16,7%
5 jaar: 111,2%
Robeco US Premium Equities
jan 10
Schroder ISF Euro Corporate Bond belegt in
een gespreide portefeuille van bedrijfsobligaties
die voornamelijk zijn uitgegeven door ondernemingen in de eurozone en concerns uit andere regio’s die leningen in euro’s uitgeven. Een
goede kredietwaardigheid, wat in vaktermen
wordt aangeduid als investment grade, is daarbij een voorwaarde. Beheerder Adam Cordery
heeft veel ervaring en kan gebruik maken van
het wereldwijde team van 70 credit- en obligatiespecialisten van het Britse Schroder’s. De
beleggingsaanpak begint met een zorgvuldige
selectie van bedrijfsobligaties op basis van een
kredietanalyse van de uitgevende onderneming
en een vergelijking van de waardering van de
specifieke obligatie met soortgelijke bedrijfsleningen. Daarnaast kan de fondsmanager op
basis van zijn inschattingen van de algemene
economische ontwikkelingen ook actief het
risico in de portefeuille verlagen door bijvoorbeeld het belang in liquide middelen te verhogen
Benchmark
18 0
60
Schroder ISF Euro Corporate Bond
Profiteren van
renteopslag
200
jan 09
jan 09
jan 08
jan 07
jan 06
50
ISIN-code:
LU0201575346
Benchmark:
MSCI EM Latin
America NR
Index
Fondsmanagers:
Lionel Bernard
en Patrice
Lemonnier
jan 11
Benchmark
110
jan 08
Index: 31 jan. 2006 = 100
12 0
Amundi Lat Am Equities
220
jan 10
ISIN-code:
IE0004766675
Benchmark:
MSCI Europe NR
Index
Fondsmanagers:
Arnoud Cosserat
en Laurent
Dobler
Sophie Chauveau,
(analist)
jan 09
Comgest Growth Europe
13 0
jan 08
Flavie Bouyssou,
(senior analist)
jaren tot de best presterende fondsen in LatijnsAmerikaanse aandelen. In 2010 bleef het fonds
(+24,7%) de MSCI Latin America Index
(+22,6%) net voor, maar in de eerste maanden
van het nieuwe jaar werd een deel van de voorsprong prijsgegeven. De beheerders blijven het
meest positief over Brazilië, dat bijna driekwart
van de portefeuille vormt. Stijgende voedselprijzen en mogelijke kapitaalrestricties zijn
volgens de beheerders de belangrijkste risico’s
in de regio.
Amundi beheert bijna 700 miljard euro als
vermogensbeheerder van de banken Crédit
Agricole en Société Générale. Amundi Latin
America wordt sinds 2002 beheerd door Patrice Lemonnier en Lionel Bernard met ondersteuning van Juliana Buchaim vanuit São
Paulo. Zij hebben ieder meer dan dertien jaar
ervaring met beleggen in Latijns-Amerika. De
verdeling over de verschillende landen is de
eerste stap in het beleggingsproces en vervolgens wordt gelet op de ideale sectorallocatie per
land. De portefeuille van ongeveer 120 aandelen is echter gebaseerd op een uitgebreide analyse van ondernemingen. Ten opzichte van
andere beheerders heeft Amundi meer ervaring
met beleggen in middelgrote en kleine bedrijven.
Vaak profiteren dergelijke ondernemingen meer
van de lokale dynamiek dan grote concerns en
bovendien kunnen de beheerders zo flexibeler
inspelen op wisselende marktomstandigheden.
Amundi Latin America behoorde de afgelopen
jan 07
Comgest legt de lat zeer hoog bij de aandelenselectie. De portefeuilles bestaan uitsluitend uit
beursgenoteerde bedrijven met een hoge en
voorspelbare winstgroei, een solide balans, een
hoog rendement op het eigen vermogen en een
bovengemiddelde winstmarge. Dit zijn vaak
ondernemingen die profiteren van succesvolle
innovatie, van een sterke positie in opkomende
markten of van een specifieke trend, zoals vergrijzing. Door de strenge kwaliteitscriteria zijn
er zelden meer dan 60 bedrijven die in aanmerking komen voor Comgest Growth Europe.
Beheerders Laurent Dobler en Arnaud Cosserat vinden deze aandelen vooral in niet-cyclische bedrijfstakken als farmacie, media, dienstverlening, software en voeding. Ze mijden
banken, verzekeraars en cyclische sectoren als
energie en grondstoffen. Omdat de waardering
ook een belangrijk selectiecriterium is, bestaat
de portefeuille uit slechts 25 tot 30 bedrijven.
De unieke beleggingsstijl betekent dat het ren-
Lokale ervaring
jan 06
dement van Comgest Growth Europe regelmatig afwijkt van de MSCI Europe Index en op
de lange termijn behoort het tot de best presterende Europese aandelenfondsen. Door het
cyclische karakter van het beursherstel bleef het
fonds (+21,1%) in 2009 achter bij de index
(+31,6%), maar in 2010 bleef Comgest (+15,4%)
de index (+11,1%) weer voor. De eerste maanden
van 2011 lieten een gemengd beeld zien.
Index: 31 jan. 2006 = 100
Strenge selectie
Amundi Latin America
Rendement:
1 jaar: 34,4%
3 jaar: 38,2%
5 jaar: 69,2%
12
Startups
verzameld
TheNextWeb conference 2011 wordt
gehouden vanaf 27 april
www.thenextweb.com
INTERVIEW
Boris Veldhuijzen van
Zanten (1971) is internetondernemer. Hij zette
verschillende bedrijven op
en verkocht ze weer. Nu
investeert hij ook in andere
ondernemers. Hij zal uit
principe weinig nalaten aan
zijn twee dochters. ‘Je
wordt vooral gelukkig van
je eigen geld verdienen.’
Advies
‘Als ondernemer moet je je van veel
goedbedoelde adviezen weinig aantrekken. Toen ik op mijn vijftiende van
school ging, zou ik mezelf volgens
mijn leraar daardoor buiten de maatschappij plaatsen. Hij bedoelde het als
waarschuwing, maar voor mij voelde
het als een bevrijding. Mijn hele leven
is sinds dat moment gericht op risico
nemen, ondernemen en dingen uitproberen. TwitterCounter vonden
velen onzin, maar we hebben nu tien
miljoen gebruikers.’
Verslavend
‘TheNextWeb is een combinatie van
een weblog, een jaarlijkse conferentie
en een incubator waarbinnen we startups laten groeien. De diverse onderdelen versterken elkaar. Het internet
zal meer impact op de wereld hebben
dan de uitvinding van de boekdrukkunst. En ik mag daar actief een rol
in spelen. Dat is verslavend en opwindend. Ook in de jaren dat we nog verlies draaiden. Dat was wel eens frustrerend. De buitenwereld gaf aan dat
we zo’n mooi merk aan het opbouwen
waren, terwijl ik bij de kassa van Albert Heijn niet zeker wist of er genoeg
op mijn rekening stond om te kunnen
pinnen.’
Grappig
‘Wetenschapper Asimov heeft eens
gezegd: The most exciting phrase to hear
in science, is not Eureka’ but ‘that’s
funny‘. En dat klopt. Op een donderdagmiddag in 2008 vroeg ik me hardop af waarom er nog geen service was
die statistieken laat zien van het aantal
volgers op Twitter. Grappig, zei een
van mijn partners. De maandag daarop was na een weekend programmeren
de eerste versie van TwitterCounter.
com klaar. Een echte voorpagina had
de site niet. Mijn Twitter-statistiek
stond voorop, gebruikers konden hun
eigen naam invullen. Kun je mij niet
op de voorpagina zetten, vroeg een van
de gebruikers. Wat bied je? was mijn
reactie. We verdienen nu in een goede
maand 80.000 dollar per maand aan
die voorpagina.’
Ideeën
‘Het gaat niet om hét gouden idee,
maar om het uitvoeren van veel kleine
simpele ideetjes. Voordeel van de internetindustrie is dat je snel iets kunt
proberen. Na een weekend programmeren kun je al zien of het basisidee
aanslaat.’
Vermogen
‘Mijn eerste bedrijf verkocht ik in 1999
voor 7 miljoen gulden; 6,2 miljoen
gulden daarvan werd betaald in aandelen, die na een paar jaar niets meer
waard waren. Van de resterende opbrengst kocht ik een huis en een auto
en heb ik vier jaar geleefd. De opbrengst van HubHop – iets meer dan
een half miljoen euro – in 2005 zorgde ervoor dat ik kon investeren in andere bedrijven. Sinds 2010 betalen we
onszelf een managementfee. Ik verdien redelijk, maar multimiljonair ben
ik alleen op papier.’
‘Mijn hele
leven is
gericht
op risico
nemen’
Investeerders
‘We hebben veel gewerkt met investeerders en steken nu zelf geld in startups. Ondernemers en investeerders
zijn beiden gefocust op het geld, maar
je moet vooral heel goed weten met
wie je samenwerkt. Het is alsof je gaat
trouwen. Je krijgt er in je bedrijf een
karakter bij met invloed. Bij de onderhandelingen houdt iedereen zich nog
netjes, maar daarna begint het pas.’
Bedrijfsverkoop
‘Het is nooit de bedoeling geweest om
TheNextWeb te verkopen. Diverse
partijen hebben wel interesse getoond,
maar tot serieuze gesprekken is het
nog niet gekomen. Ik besef dat de
onderneming moeilijk verkoopbaar is.
Het is opgezet als een vehikel waarin
wij optimaal ons werk kunnen doen.
Zo is TwitterCounter geen aparte BV,
maar een project. Ook de incubator is
niet makkelijk af te splitsen. De meerwaarde zit hem in de samenwerking
tussen de onderdelen. We proberen
onszelf wel misbaar te maken. Ik heb
heel lang zelf het blog gevuld, maar
dat doet nu iemand anders En de startups kunnen groeien zonder dat wij er
iedere dag bij betrokken zijn.’
Uitgeven
Innovatie
‘Innovatie draait om mensen. Investeerders hebben soms het idee dat het
gaat om het idee, dat vervolgens alleen
nog even door een programmeur moet
worden gemaakt. Een misverstand, de
uitvoering bepaalt het succes. Mensen
zien alleen het succes van een bedrijf
als YouTube, maar vergeten dat er 170
bedrijven waren die net als YouTube
video’s op het net plaatsten maar het
uiteindelijk niet hebben gered. Daarom investeren wij in slimme programmeurs die de flexibiliteit hebben om
een goed idee te herkennen en uit te
voeren.’
Afscheid
‘Ik neem snel afscheid van projecten
waar ik geen heil meer in zie. Er is een
Griekse mythe van een moeder die
‘Met mijn partners heb ik het wel eens
over wat we zouden doen met de opbrengst van de start-ups. Die gesprekken gaan niet over huizen en auto’s,
maar over investeren. Onder andere
in het blog. Dat staat nu wereldwijd in
de top-25 van blogs. We zouden er
graag meer geld in steken om de nummer 1-positie te bereiken, een meerjarenplan.’
Nalatenschap
‘Het gaat niet om hét gouden
idee, maar om de uitvoer
van veel simpele ideetjes‘
haar pasgeboren zoons in de branding
gooit om te zien of ze voor het geluk
geboren zijn en door de branding op
het strand worden geworpen of niet.
Die methode gebruik ik bij start-ups,
dat komt me wel eens op kritiek te
staan.’
‘Mijn twee dochters van 9 en 6 vinden
het interessant om met geld te spelen.
Maar volgens mij is het niet goed om
kinderen geld na te laten. We gaan het
opmaken of weggeven. Ik denk namelijk dat je vooral gelukkig wordt van je
eigen geld verdienen. Je eigen weg
vinden is toch het beste, daarin probeer ik ze te stimuleren.’
Uitgave 09-04-2011 www.abnamromeespierson.nl
13
Geld langs
de zijlijn
Wilde rit
‘Geen enkel verkoopproces is
hetzelfde, het is steevast een
achtbaan. Dat went nooit’
Grotere ondernemingen hebben ruim 100
miljard euro in liquide middelen om te
investeren in overnames
Annemarie van Gaal in Je bedrijf verkopen
(bron: onderzoek ABN AMRO)
BEDRIJFSOVERNAME
De fusie- en overname markt trekt weer aan. Kopers en
verkopers nemen positie in. De roerige markt vraagt om
een toegesneden strategie.
Het aantal fusie- en overname
transacties in Nederland neemt
weer toe. Het zijn nog niet de aantallen uit de jaren 2006 en 2007,
maar het is de vraag of deze tijden
nog zullen herleven op de M&Amarkt. Vraag is of de huidige stijging van het aantal transacties zal
doorzetten. Op korte termijn is er
weliswaar nog veel onzekerheid die
de bereidwilligheid van kopers en
investeerders om te acquireren negatief beïnvloedt. De financiële
markten zijn erg beweeglijk en
grondstofprijzen bereiken recordhoogtes. Strategische kopers zijn
nog herstellende van twee zware
jaren en private equity investeerders
zijn nog in beslag genomen door
hun bestaande beleggingen.
Daarentegen is er een toenemend
aantal bedrijven met voldoende kasreserves in de markt om bedrijven
over te nemen die door winstdalingen
goedkoper zijn geworden. Ook bedrijven waarvan het herstel van de
winst nog niet voldoende in de waardering wordt meegenomen zijn inte-
equity partijen hebben een sterkere
focus op het beperken van de risico’s
dan voorheen. Dit wordt ook ingegeven
door de banken die selectiever zijn geworden bij het verstrekken van overnamefinancieringen. Eenmaal door de
selectie zijn de banken het afgelopen
jaar overigens wel bereid gebleken om
hogere financieringsvolumes te verstrekken. Vanuit het perspectief van de
ressante overnameobjecten. Dit kan
wel eens het juiste moment zijn om
die concurrent in te lijven en schaalvoordelen te creëren of een interessante marktpositie te verwerven. Uit
recent onderzoek van ABN AMRO
blijkt dat er bij grotere ondernemingen een capaciteit in liquide middelen
is van 100 miljard euro dus het zou
wel eens snel drukker kunnen worden
in de markt.
Hoe stabieler de resultaten,
hoe meer kopers
geïnteresseerd zullen zijn
864
aantal bedrijfsoverdrachten
628
waardeoverdracht (€ x miljard)
37
118
31
20
2001
62
16
2002
hierop aan. Op deze Ondernemers
Oriëntatierekening kan (een deel van)
de verkoopopbrengst worden gestort.
Dat geeft de ondernemer na bedrijfsverkoop de ruimte om zijn vermogen
te structureren. De rekening biedt een
hoge vaste rentevergoeding, die elke
maand wordt vastgesteld door de rentecommissie. De rekening heeft daarnaast nog twee bijzondere kenmerken.
De klant ontvangt een eenmalige
bonusrente van 0,5% over het deel
van de verkoopopbrengst dat bij
ABN AMRO wordt belegd. En aan
de rekening is een zogenoemd vermogensstructureringsadvies gekoppeld.
Levensonderhoud
Binnen het vermogensstructureringsadvies kan de private banker de
Uitgave 09-04-2011 www.abnamromeespierson.nl
631
100
69
68
44
31
2003
465
426
235
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Het aantal bedrijfsoverdrachten in 2011 is tot nu toe 87 met een totale waardeoverdracht van 4,97 miljard euro.
verkopers zijn er nog veel aandeelhouders die eerst de rentabiliteit van hun
onderneming willen laten herstellen
voordat verkoop een reële optie wordt.
Sommige verkopers lopen al jaren rond
met het idee om te verkopen en zien in
de huidige opleving het juiste moment.
Bokshandschoenen
Ongeacht de motivatie van kopers en
verkopers blijft marktdynamiek de
belangrijkste drijfveer voor de totstandkoming van transacties. Hier-
nieuwe eigenaar krijgen en het Nederlandse Whatser – dat gebruikers
online op de hoogte houdt van interessante plaatsen en activiteiten – is
bezig met zijn tweede investeringsronde.
In deze nogal roerige tijden, waarbij
acquirerende én financierende partijen op hun hoede zijn, zijn de aanen verkoopprocessen vaak niet eenvoudig. Dan is een goed voorbereide
aanpak essentieel voor succes. Het
team van ABN AMRO Corporate
Auteur: Marcus Looijestijn
Functie: Director Corporate
Finance
Expertise:Advisering en begeleiding bij aan- en verkoop van
Nederlandse midmarket bedrijven
[email protected]
ACTUEEL
Nieuwe fase na bedrijfsverkoop
vraagt om gericht advies
De verkoop van de onderneming is
een hectische periode. Na afronding
van het verkoopproces nemen de
meeste ondernemers even rust. Er is
tijd nodig voor bezinning. Mogelijk
zijn er plannen om weer te gaan ondernemen of wil de ondernemer gaan
beleggen met (een deel van) de verkoopopbrengst. ‘Stilte na de storm’
noemde een klant de periode net na
zijn bedrijfsverkoop treffend.
ABN AMRO MeesPierson biedt advies dat aansluit bij de wensen van de
ondernemer in deze fase. De private
banker kijkt daarbij samen met de
ondernemer naar de veranderde financiële situatie na de verkoop van
het bedrijf en de impact hiervan op
de financiële doelstellingen. Een speciale rekening voor ondernemers sluit
465
483
ONDERNEMERSREKENING
Na verkoop van het bedrijf verdient de inkomenspositie
van de ondernemer aandacht. Het inkomen moet vaak uit
het vermogen komen. De private banker kan helpen bij
het in kaart brengen van de mogelijkheden.
Finance assisteert bij het doorgronden van de investeringscase, het bij
elkaar brengen van partijen, de due
diligence fase en de onderhandelingsfase. Activiteiten die worden afgestemd op de huidige marktdynamiek.
Het is een tijd van fluwelen handschoenen bij verkoop en bokshandschoenen bij aankoop.
788
Juiste moment
Hoewel private equity investeerders
hun handen nog vol hebben aan de
begeleiding van hun bestaande investeringen, hebben zij ondertussen wel
aanzienlijke fondsen opgehaald die
geïnvesteerd moeten worden. Bovendien bereiken verschillende bedrijven
uit de investeringsportfolio’s de exittermijn. Hierdoor neemt de noodzaak
van nieuwe investeringen toe.
Sinds de crisis is de markt wel veranderd. In de huidige markt geldt door
de relatieve onzekerheid in het algemeen: hoe stabieler de resultaten van
het bedrijf, hoe meer kopers geïnteresseerd zullen zijn. Met name private
aan is in bepaalde sectoren zeker geen
gebrek. Neem de wereld van (online)
media en applicaties, die volop in
beweging is. Meest in het oog springend voorbeeld is de overname van
online vriendennetwerk Hyves door
de Telegraaf Media Groep (TMG).
Maar ook de investering van Intel in
Layar is een goed voorbeeld. Mediabedrijf SBS zal vermoedelijk een
ondernemer helpen bij het nemen van
beslissingen. Bijvoorbeeld rond het
inkomen uit vermogen, maar ook
over het aanpassen van de verzekeringen die voorheen bij de onderneming waren afgesloten. Voor de ondernemer is het belangrijk hoe zijn
inkomen is geregeld. Er is immers
geen inkomen uit de onderneming
meer, maar wel vermogen. Op welke
manier dit het beste kan worden ingericht, is afhankelijk van zijn wensen
en eisen en van de hoogte van de
verkoopopbrengst. Binnen het vermogensstructureringsadvies brengt
de vermogensstructureerder dit in
kaart. Daarmee kan antwoord worden gegeven op belangrijke vragen
als: wat is er nodig voor levensonderhoud en hoeveel kapitaal is er beschikbaar voor de start van een
nieuwe onderneming?
Ondernemers die in de afgelopen zes
maanden hun onderneming hebben
verkocht of op het punt staan dat te
doen kunnen contact opnemen met
hun private banker.
Annemarie van Gaal
schrijft boek over
bedrijfsverkoop
Ondernemer Annemarie
van Gaal startte en verkocht
diverse bedrijven. Op verzoek van de bank zette ze
haar ervaringen op papier.
Een bedrijf verkopen doe je meestal
maar één keer in je leven. En alleen
(ex-) ondernemers die hun bedrijf
hebben verkocht, weten precies wat
dat inhoudt. Reden voor ABN AMRO
MeesPierson om ondernemer Annemarie van Gaal te vragen haar licht
te laten schijnen over dit onderwerp.
In het boek Je bedrijf verkopen vertelt
Van Gaal over haar eigen ervaringen
en die van anderen. ‘Ik heb dit boek
geschreven om ondernemers te behoeden voor alle fouten die ik zelf heb
gemaakt bij de verkoop van mijn bedrijven of die ik ondernemers in mijn
omgeving heb zien maken.’
U kunt het boek bestellen bij uw
private banker.
bron: ABN AMRO MeesPierson
Fusie- en overname
markt veert op
14
Wereldburgers
Eigenaren van een tweede huis kunnen
bij de bank onder andere terecht in
Zuid-Frankrijk en Zuid-Spanje
FILANTROPIE
Geven met hart
en verstand verhoogt
effect van een gift
Strategische filantropie, ofwel geven met het hart én het verstand. Volgens filantropieexpert Marjan Sax dé manier om op effectieve wijze aan goede doelen te schenken.
‘De goededoelensector is erg groot
geworden de afgelopen jaren en is niet
erg overzichtelijk. Ik merk dat mensen
het lastig vinden om daar hun weg in
te vinden. Een gerichte aanpak van
filantropie helpt.’ Aan het woord is
Marjan Sax, oprichter van de Donor
Academy, een stichting die particulieren adviseert op het gebied van filantropie. Sax weet waar ze het over heeft.
Ze kreeg op vijfentwintigjarige leeftijd
een aanzienlijke erfenis, vermogen dat
ze in 1983 gebruikte om een financieringsfonds voor vrouwen op te richten:
Mama Cash, dat internationaal vrouwenrechten ondersteunt. In de afgelopen 28 jaar leerde Sax de goededoelensector daardoor van zeer nabij
kennen. Via de Donor Academy wil
Sax de door haar opgedane kennis
delen. Dat doet ze door het coachen
van vermogende particulieren en het
geven van workshops. Zoals recent aan
de Generation Next Academy van
ABN AMRO MeesPierson, waarbij
Sax de jongvolwassen deelnemers
wegwijs maakt in de basis van het
geven.
Strategie
Sax wil vooral overbrengen dat donateurs de tijd moeten nemen om zich
te verdiepen in het doel waaraan ze
willen geven. ‘Zorg dat helder is wat
je wilt bereiken. Als het doel is ‘‘armoede bestrijden in de derde wereld’’,
is het zaak dat doel meer specifiek te
definiëren. In welke regio wil je hulp
bieden? En doe je dat door het verstrekken van microkredieten of door
het steunen van een organisatie die
de basisgezondheidszorg in het gebied
verbetert?’
De overwegingen en het doel worden
Donateurs hebben vaak veel
te weinig informatie om goede
keuzes te kunnen maken
vastgelegd in een strategisch plan.
Dat biedt houvast. Donateurs hebben
volgens Sax namelijk vaak veel te
weinig informatie om goede keuzes
te kunnen maken. ‘Stel, je wilt de
strijd tegen de walvisvaart steunen.
Dan kun je ervoor kiezen aan Greenpeace te doneren, maar je kunt ook
een fonds steunen dat Japanse vissers
helpt om op andere manieren in hun
onderhoud te voorzien. Dat zijn twee
totaal verschillende werkwijzen, die
allebei heel effectief kunnen zijn,’
aldus Sax.
Naam: Marjan Sax
Functie: Oprichter Donor Academy
Expertise: Praktisch advies over
filantropie
www.donoracademy.nl
Achterdocht
Het vastleggen van de strategie vergemakkelijkt ook de controle of het
geld op de juiste manier is besteed.
‘De sector heeft te maken met achterdocht van mensen en dat is niet
helemaal onterecht,’ zegt Sax. Reden
om de manier van werken van een
goed doel kritisch te bekijken, onder
andere door eerst een klein bedrag te
doneren.
Sax legt uit dat gericht schenken ook
voor een beter begrip zorgt. ‘Zo is de
klacht van donateurs dat hulporganisaties te langzaam werken vaak
onterecht. Na een natuurramp zal
aan de wederbouw worden gewerkt
op een manier die zoveel mogelijk
aansluit bij de wensen van de lokale
bevolking. Dat heeft tijd nodig, maar
het effect van de hulp is op lange
termijn veel groter.’ Volgens Sax zijn
er op dit gebied in het verleden een
hoop fouten gemaakt. ‘Ziekenhuizen
werden ingericht met elektrisch verstelbare bedden in gebieden waarin
de stroomtoevoer erg onbetrouwbaar
is.’
Samenwerking
Bijkomend voordeel van strategisch
geven is dat ook inzicht ontstaat in
welke andere partijen een vergelijkbaar doel steunen. Samenwerking kan
het rendement van een gift verhogen.
Sax: ‘Er zijn gelukkig heel veel mensen die zich inspannen om maatschappelijk het verschil te maken en
die hun ervaring willen delen. Nieuwkomers in de filantropie hoeven het
wiel daardoor niet opnieuw uit te
vinden.’
FISCAAL
Voorkom dubbele heffing rond
tweede huis in het buitenland
De eigenaar van een tweede woning in het buitenland
krijgt te maken met de belastingdienst in twee landen.
Goede afstemming is belangrijk en kan financieel
voordeel opleveren.
Het bezit van een tweede huis in het
buitenland is een genoegen. Minder
leuk is de fiscaliteit. De eigenaar
krijgt te maken met diverse belastingen, zoals inkomstenbelasting over
huurinkomsten en waardevermeerdering, maar ook vermogensbelasting en erfbelasting kunnen een rol
spelen. De manier waarop de financiering van de vakantiewoning is
geregeld – met gebruik van eigen
middelen of financiering met een
lening – bepaalt in belangrijke mate
de fiscale gevolgen.
Het land waarin het onroerend goed
is gelegen, heft doorgaans diverse
belastingen, ook als de eigenaar niet
in dat land woont. Zo zijn eventuele
inkomsten uit de verhuur van de
vakantiewoning meestal belast met
inkomstenbelasting in het andere
land. Voor de Nederlandse belastingheffing valt de tweede woning in het
buitenland in box 3. De werkelijke
opbrengsten en kosten zijn niet van
belang; het inkomen in box 3 wordt
forfaitair gesteld op 4% van het netto vermogen (waarde bezittingen
minus schulden). Daarover betaalt u
30% inkomstenbelasting ofwel 1,2%
van het netto vermogen.
Belastingaftrek
Nederland heeft met de meeste landen een verdrag ter voorkoming van
dubbele belasting gesloten. Daarin
is bepaald dat het recht om inkomstenbelasting te heffen over inkom-
sten uit onroerend goed toekomt aan
het land waarin het ligt. Nederland
mag de buitenlandse vakantiewoning
wel in de rendementsgrondslag van
box 3 betrekken, maar moet direct
een belastingvermindering toestaan.
Die belastingaftrek vindt niet automatisch plaats; de eigenaar moet daar
bij de aangifte inkomstenbelasting
zelf een beroep op doen in het on-
derdeel ‘vrijstellingen en verminderingen’. Het komt erop neer dat de
verschuldigde belasting in box 3
wordt verminderd met 1,2% van het
netto vermogen in de buitenlandse
woning. Op de waarde van de woning moeten alle schulden voor verwerving, onderhoud of verbetering
van de woning in mindering worden
gebracht. Dat geldt ook voor een
De manier waarop de
financiering van de
vakantiewoning is geregeld,
bepaalt in belangrijke mate
de fiscale gevolgen
Naam: René Bruel
Functie: Specialist Internationaal
Kenniscentrum
Vermogensstructurering
& Estate Planning
Expertise:Internationaal
financieel advies
[email protected]
tweede hypotheek op een woning
in Nederland, als het geleende geld
is gebruikt voor de buitenlandse
woning. Iedere euro schuld in verband met de buitenlandse woning
verlaagt dus de vermindering van
box 3-belasting met 1,2 cent.
Wie in het verleden geen belastingvermindering heeft aangevraagd, doet er goed aan contact
op te nemen met de Belastingdienst. De belastinginspecteur kan
onjuiste belastingaanslagen tot
maximaal vijf jaar terug alsnog
ambtshalve verminderen.
Uitgave 09-04-2011 www.abnamromeespierson.nl
15
Aanstormend
talent
Mobiel
bankieren
Young DGA is een exclusief ontwikkelingstraject speciaal voor de vermoedelijke
opvolgers van DGA’s in familiebedrijven
ABN AMRO breidt de online
mogelijkheden continue uit.
Zie pagina 3
5 vragen aan
Zakelijk en
privé optimaal
afstemmen
Voor de meeste ondernemers lopen zakelijk en privé door
elkaar. Waarom zou de bank dan wel onderscheid maken?
Willem Briët, directeur Ondernemer & Onderneming,
legt uit hoe de ondernemer kan profiteren van een goede
afstemming van beide.
1
Ondernemer en onderneming zijn op financieel gebied nauw verweven. Dat
klinkt toch logisch?
‘En dat is het ook. Voor ondernemers
is de scheiding tussen zakelijk en privé,
ook op financieel gebied, heel onnatuurlijk. Dat veel banken dat onderscheid wel maken, is een gevolg van
de historie. Vroeger had je voorname-
situatie van de ondernemer op het
raakvlak van zakelijk en privé kan
worden geoptimaliseerd.’
2
Kun je een voorbeeld geven?
‘Als ondernemer heb je te maken met verschillende factoren
die van invloed zijn op jouw financiële planning. Zakelijke beslissingen
Naam:
Willem Briët
Functie:Directeur
Ondernemer
& Onderneming
Expertise:Advies aan ondernemers
willem.brië[email protected]
bedrijf te houden, maar het kan verstandig zijn een deel ervan uit de
risicosfeer te halen. Bijvoorbeeld
door het vermogen naar privé te halen. Of door het onder te brengen in
een aparte holding, waardoor het bij
een eventueel faillissement van de
werkmaatschappij is beschermd.’
3
Veel ondernemers gaan de
komende jaren hun bedrijf
verkopen. Bij uitstek een
moment waar zakelijk en
privé elkaar kruisen. Wat kan de
bank ze adviseren?
‘Wij kunnen ondernemers al in een
vroeg stadium helpen bij het verkoopklaar maken van de onderneming.
Daarbij kijken we naar de structuur,
Zakelijke beslissingen kunnen grote financiële
gevolgen hebben voor de privésituatie
lijk zakenbanken en private banken,
door overnames en fusies zijn grootbanken ontstaan. Bij ABN AMRO
MeesPierson kijken we nadrukkelijk
naar de manier waarop de financiële
kunnen grote financiële gevolgen
hebben voor de privésituatie en andersom. Neem de situatie waarin een
onderneming snel groeit. Ondernemers zijn geneigd het geld in het
bijvoorbeeld naar het bedrijfspand.
Dat is voor potentiële kopers niet
zelden een obstakel door het kapitaalbeslag. Een oplossing kan zijn om het
pand in een aparte vennootschap
onder te brengen en het in de toekomst buiten de verkoop te houden.
De koper huurt het pand – dat buiten
de verkoop blijft – dan van de ondernemer. De huurinkomsten vormen
na de verkoop bovendien een appeltje
voor de dorst voor de oud-ondernemer.’
5
Veel ondernemers hebben een
relatie met meerdere banken.
Zo kan onder andere snel een
alternatieve offerte worden
opgevraagd. Waarom zou de klant
voor één bank kiezen?
‘Een goede offerte neerleggen bij de
klant vereist kennis van zijn situatie.
Op het moment dat we zowel de privéals de zakelijke situatie in kaart hebben, kunnen we een concurrerend en
compleet aanbod doen. Een voorbeeld
is de hypotheek speciaal voor de
DGA. Vanzelfsprekend kan een klant
altijd een alternatieve offerte opvragen
bij een andere bank.’
Oproep
4
Als een van de kinderen het
bedrijf overneemt, wordt
het nog complexer. Waar
moet de ondernemer op
letten?
‘Als het bedrijf aan een van de kinderen wordt overgedragen, kan dat
voor gevoeligheden zorgen. Een
goede structuur zorgt ervoor dat de
andere kinderen zich niet achtergesteld voelen, maar ook dat het bedrijf
op een optimale manier kan worden
geleid. Dat kan door zeggenschap en
eigendom te scheiden. De andere
kinderen zijn dan mede-eigenaar,
maar kunnen niet meebeslissen over
de dagelijkse bedrijfsvoering. Het is
een van de onderwerpen die worden
besproken tijdens een speciaal DGAprogramma voor familiebedrijven
dat wij organiseren. De toekomstige
DGA, de senior-DGA en gespecialiseerde bankiers kunnen hier kennis
en ervaring uitwisselen.’
Het voornaamste doel van Financial
Focus is om klanten van ABN AMRO
MeesPierson op een toegankelijke en
heldere wijze te informeren over trends
en ontwikkelingen die hen in alle verschillende facetten van hun (financiële) leven raken. Als lezer heeft u na
de voorgaande pagina’s een mening
kunnen vormen over deze krant.
De redactie nodigt u uit om deze met
haar te delen en er zo aan bij te dragen dat de volgende Financial Focus
nog beter kan aansluiten bij uw informatiebehoefte. Dat kan via de enquête op: www.financialfocus.nl
Colofon & Disclaimer
Financial Focus
Een uitgave van ABN AMRO MeesPierson
nummer 5, april 2011
Voor vragen of suggesties kunt u
contact opnemen met uw private
banker of ABN AMRO MeesPierson
Redactie Financial Focus (AF 1540)
Postbus 283, 1000 EA Amsterdam
[email protected]
Redactie: Britta Boelrijk, Bastiaan Braams,
Karin Imming-Jonker, Agnies Lobbezoo,
Michiel Pekelharing, Peter Rikhof,
Hans Peter Roel, Cleo Scheerboom,
Ben Steinebach, Jeroen Vegt,
Arie Vermeulen, Liesbeth Wijnands,
Gitte Wouters, Madieke Zwetsloot
Vormgeving: Sven van Pel
Beeld: Hollandse Hoogte, IQ Images,
iStock, Adrie Mouthaan, Frank Ruiter,
Shutterstock, Tyn O. Veen
Prepress: GPB Media, Leiderdorp
Over ABN AMRO MeesPierson
ABN AMRO MeesPierson is een handelsnaam
van ABN AMRO Bank N.V. ABN AMRO Bank N.V. is
gevestigd aan de Gustav Mahlerlaan 10 (1082 PP) te
Amsterdam (Nederland). Het internetadres van ABN
AMRO MeesPierson is www.abnamromeespierson.nl.
ABN AMRO Bank N.V. heeft een bankvergunning
van De Nederlandsche Bank N.V. en is opgenomenin
het register van de Autoriteit Financiële Markten (AFM)
onder nummer 12000004. ABN AMRO Bank N.V. kan
optreden als:
- aanbieder van betaal-, spaar- en krediet-producten;
- bemiddelaar en adviseur van betaal-, spaar-, krediet- en
verzekeringsproducten;
- beleggingsonderneming voor alle beleggingsdiensten,
beleggingsactiviteiten en nevendiensten.
Informatie over de klachtenregeling van
ABN AMRO Bank N.V. en de geschilleninstantie waarbij
ABN AMRO Bank N.V. is aangesloten kunt u vinden op
www.abnamro.nl/klachtenregeling of opvragen via
telefoonnummer 0900-0024 (€ 0,10 per minuut).
Op ABN AMRO Bank N.V. zijn het beleggers-compensatiestelsel en het depositogarantie-stelsel van toepassing.
Meer informatiedaarover kunt u vinden op:
www.abnamro.nl/
garantieregeling of opvragen via telefoonnummer
0900-0024.
ABN AMRO Bank N.V. is ingeschreven in het
Handelsregister K.v.K. Amsterdam onder
nummer 34334259.
Het BTW-identificatienummer van ABN AMRO
Bank N.V. is NL820646660B01.
Algemene Disclaimer
De in dit document aangeboden informatie is opgesteld
door ABN AMRO Bank N.V. en is bedoeld als informatie
in algemene zin en is niet toegespitst op uw persoonlijke
situatie. De informatie mag daarom nadrukkelijk niet
beschouwd worden als een advies of als een voorstel of
aanbod tot 1) het aankopen of verhandelen van financiële
instrumenten en/of 2) het afnemen van beleggingsdiensten
noch als een beleggingsadvies. Beslissingen op basis
van de informatie uit dit document zijn voor uw eigen
rekening en risico. De informatie en de voorwaarden
die van toepassing zijn op door ABN AMRO Bank N.V.
aangeboden financiële instrumenten en beleggingsdiensten
verleend door ABN AMRO Bank N.V. kunt u vinden in de
Voorwaarden Effectendienstverlening ABN AMRO N.V.
en het Informatieblad Effectendienstverle-ning
ABN AMRO Bank N.V. die verkrijgbaar zijn via
www.abnamro.nl/beleggen.
Hoewel ABN AMRO Bank N.V. tracht juiste, volledige en
actuele informatie uit betrouwbaar geachte bronnen aan
te bieden, verstrekt ABN AMRO Bank N.V. expliciet noch
impliciet enige garantie dat de aangeboden informatie in dit
document juist, volledig of actueel is. ABN AMRO Bank N.V.
aanvaardt geen aanspra-kelijkheid voor druk- en zetfouten.
De in dit document opgenomen informatie kan worden
gewijzigd zonder voorafgaand bericht. ABN AMRO Bank
N.V. is niet verplicht de hierin opgenomen informatie te
actualiseren of te wijzigen. ABN AMRO Bank N.V. en/of haar
agenten of onderaannemers aanvaarden geen enkele
aansprakelijkheid ten aanzien van enige schade (met
inbegrip van gederfde winst), die op eni-gerlei wijze
voortvloeit uit de informatie die u in dit document wordt
aangeboden of het gebruik daarvan.
ABN AMRO Bank N.V. , of de rechthebbende, behoudt alle
rechten (waaronder auteursrechten, merkrechten, octrooien
en andere intellectuele eigendomsrechten) met betrekking
tot alle in dit document aangeboden informatie (waaronder
alle teksten, grafisch materiaal en logo’s). Het is niet
toegestaan de informatie uit dit document te kopiëren of op
enigerlei wijze openbaar te maken, te verspreiden of te vermenigvuldigen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van ABN AMRO Bank N.V. of rechtmatige toestemming
van de rechthebbende. U mag de informatie in dit document
wel afdrukken voor uw eigen persoonlijk gebruik.
US Person Disclaimer
ABN AMRO Bank N.V. (“ABN AMRO”) is geen geregistreerde
verzekerings- of bankinstelling zoals bedoeld in de federale
wetgeving en de wet- en regelgeving van de afzonderlijke
staten van de Verenigde Staten van Amerika. Het is
ABN AMRO Bank N.V. daarom niet toegestaan financiële
diensten en/of producten, waaronder diensten en/of producten op het gebied van betalingsverkeer (waaronder het
accepteren of het aanbieden tot het doen van stortingen),
leningen, verzekeringen, hypotheken of creditcards aan
te bieden aan Amerikaanse ingezetenen [“US Persons” in
de zin van vorenbedoelde wet- en regelgeving].
ABN AMRO Bank N.V. is niet geregistreerd als broker-dealer
en investment adviser zoals bedoeld in respectievelijk de
Amerikaanse Securities Exchange Act van 1934 en de
Amerikaanse Investment Advisers Act van 1940, zoals van
tijd tot tijd gewijzigd, noch in de zin van andere toepasselijke wet- en regelgeving van de afzonderlijke staten van de
Verenigde Staten van Amerika. Tenzij zich op grond van de
hiervoor genoemde wetten een uitzondering voordoet, is de
effectendienstverlening van ABN AMRO Bank N.V. inclusief
(maar niet beperkt tot) de hierin omschreven producten en
diensten, alsmede de advisering daaromtrent niet bestemd
voor Amerikaanse ingezetenen [“US Persons” in de zin
van vorenbedoelde wet- en regelgeving]. Dit document of
kopieën daarvan mogen niet worden verzonden of meegebracht naar de Ver-enigde Staten van Amerika of worden
verstrekt aan Amerikaanse ingezetenen.
Onverminderd het voorgaande is het niet de intentie de
in dit document beschreven diensten en/of producten te
verkopen of te distribueren of aan te bieden aan personen
in landen waar dat ABN AMRO Bank N.V. op grond van
enig wettelijk voorschrift niet is toegestaan. Een ieder die
beschikt over dit document of kopieën daarvan dient zelf
na te gaan of er wettelijke beperkingen bestaan tegen de
openbaarmaking en verspreiding van dit document en/of
het afnemen van de in dit document beschreven diensten
en/of producten en zodanige beperkingen in acht te nemen.
ABN AMRO Bank N.V. is niet aansprakelijk voor schade als
gevolg van diensten en/of producten die in strijd met de
hiervoor bedoelde beperkingen zijn afgenomen.
Kantoren ABN AMRO MeesPierson
Alkmaar
Bagijnenstraat 2, 1811 KA
Amsterdam
Private Wealth Management
Gustav Mahlerlaan 10, 1082 PP
Jachthavenweg 112, 1081 KJ
Apeldoorn
Hofstraat 161, 7311 KT
Arnhem
Velperweg 101-B, 6824 HH
Breda
Chasseveld 1, 4811 DH
Uitgave 09-04-2011 www.abnamromeespierson.nl
Bussum
Brediusweg 31, 1401 AB
Den Bosch
Kardinaal van Rossumplein, 5211 RV
Den Haag
Kneuterdijk 8, 2514 EN
Eindhoven
Vestdijk 18, 5611 CC
Enschede
Stationsplein 8, 7511 JD
Goes
Grote Markt 21, 4461 AH
Groningen
Emmaplein 6, 9700 AC
Haarlem
Houtplein 47, 2012 DE
Leeuwarden
Willemskade 27, 8911 AX
Maastricht
Sint Lambertuslaan 8, 6212 AT
Nijmegen
Arksteestraat 2, 6511 MZ
Rotterdam
Parklaan 11, 3016 B
Wassenaar
Lange Kerkdam 1, 2242 BN
Zeist
Utrechtseweg 46, 3704 HD
16
Meer overnames
Vorig jaar zijn 33 familiebedrijven in
handen gekomen van externe investeerders. Meer dan een verdubbeling ten
opzichte van 2009
(bron: onderzoek Ernst & Young)
investeren in voeding
Op zoek naar
doorbraken
hierbij in op substantiële bijdragen.
‘Dat is niet zonder reden: de campagne mikt op persoonlijke betrokkenheid van de schenkers. Donateurs
kunnen zelf een project selecteren
waarmee zij de meeste feeling hebben.
Wij zoeken interactie en samenwerking. Donateurs worden bijgepraat
over de ontwikkelingen van het onderzoek en kunnen desgewenst “hun”
project bezoeken. Waar het kan, maken we graag gebruik van hun ervaring. Dit is geen anoniem geld.’
Deelnemers krijgen er veel voor terug.
Dijkhuizen: ‘Is het niet prachtig om
aan de wieg van een grote wetenschappelijke doorbraak te hebben
gestaan?’
Vis vangen met behulp van geluid en trillingen, een
rijstsoort kweken die minder water opsoupeert, insecten
kweken... Met negen bijzondere met particulier geld
gesponsorde projecten bindt het Wageningen Universiteits
Fonds de strijd aan tegen het nijpende voedseltekort.
Inzet: een grote wetenschappelijke doorbraak.
Nu al is er in veel landen een schrijnend tekort aan voedsel. De komende
jaren wordt dat alleen maar erger. De
wereldbevolking neemt toe, naar
circa negen miljard mensen in 2050.
Bovendien groeit in grote opkomende markten als China en India de
welvaart en daarmee ook de vraag
naar kwalitatief hoogwaardig voedsel.
Tegelijkertijd eisen mensen steeds
meer ruimte op, wat ten koste gaat
van landbouwgrond.
‘Hoe al die monden straks moeten
worden gevoed, is hét grote vraagstuk
voor de toekomst,’ stelt Aalt Dijkhuizen, voorzitter van de Raad van Bestuur van Wageningen UR (University & Research center). ‘Voor de
oplossing hiervan zijn grote sprongen
nodig; geen kleine stapjes.’
Zijn organisatie wil hieraan een belangrijke bijdrage leveren. Met de
campagne Food for Thought,
vissen lokken
Opmerkelijk aan deze projecten is dat
de wetenschappers in hun zoektocht
naar oplossingen buiten de gebaande
paden treden, meent Dijkhuizen. ‘Al
sinds mensenheugenis jaagt de mens
op vis. Dat functioneert, maar er
kleven ook nadelen aan. Er is bijvoorbeeld veel ongewenste bijvangst die
ongebruikt overboord wordt gegooid.
Dat beschadigt het ecosysteem in
zee.’ Onderzoek naar de effecten van
windmolenparken in zee heeft onlangs uitgewezen dat vissen in die
parken schuilen. Vissen blijken te
reageren op geluid, trillingen, licht
en geur. Deze reacties verschillen per
vissoort. ‘Die wetenschap opent mogelijkheden voor een geheel nieuwe
aanpak van de visserij: in plaats van
achter vis aan te jagen, kun je heel
gericht bepaalde vissen proberen te
lokken, zo de opbrengst vergroten en
Wetenschappers treden buiten
de gebaande paden
Thought for Food, wil Wageningen
UR negen onderzoeksprojecten opstarten die oplossingen moeten bieden voor vier deelthema’s in het voedselvraagstuk: meer en duurzamer
voedsel produceren, nieuwe eiwitbronnen creëren, kennis en ondernemerschap in Afrika stimuleren en de
fosfaatvoorraad in stand houden.
Meer informatie over de campagne Food
for Thought, Thought for Food en de
projecten vindt u op:
www.foodforthought.wur.nl .
Speciaal voor de relaties van ABN AMRO
MeesPierson organiseert Wageningen
UR een inspirerende bijeenkomst over
de campagne en projecten. Op 7 september bent u om 15.30 uur van harte
welkom in Wageningen. Voor informatie
en inschrijving kunt u contact opnemen
met Tamara Schalkx, tel 0317-484054,
e-mail [email protected].
de bijvangst terugbrengen.’
Een ander project bindt de strijd aan
tegen phytophthora infestans, de
meest gevreesde aardappelziekte. In
plaats van aardappelen bloot te stellen
aan grote hoeveelheden chemische
bestrijdingsmiddelen willen onderzoekers op dezelfde manier te werk
gaan als in de aanpak van aids: pro-
In 2050 telt de wereldbevolking
9 miljard mensen die gevoed
moeten worden
beren het virus te begrijpen en daarin de sleutel vinden van een oplossing.
Ook deze benadering is uniek, stelt
Dijkhuizen.
En wat te denken van het project dat
het watergebruik voor de rijstteelt
drastisch moet terugdringen? ‘Voor
één kilo rijst is 5.000 liter water nodig,
terwijl water steeds schaarser wordt.
Wij willen op zoek gaan naar een heel
nieuwe rijstplant die, net als tarwe, toe
kan met substantieel minder water.’
Zo’n onconventionele aanpak moet
leiden tot wetenschappelijke doorbraken. Een garantie dat dit ook gebeurt,
valt echter niet te geven, erkent Dijkhuizen. ‘Dat is inherent aan wetenschappelijk onderzoek. Maar de uni-
versiteit heeft er wel alles aan gedaan
om de kans op falen zo klein mogelijk
te maken. Het selectieproces is heel
zorgvuldig verlopen. We hebben projecten gekozen waar in onze ogen
perspectief in zit. En uitsluitend op
terreinen waar wij met onze expertise en onze onderzoekers een daadwerkelijke bijdrage kunnen leveren.
Dit is geen spielerei,’ benadrukt Dijkhuizen.
Dag georganiseerd op dinsdag 19
april. Tijdens deze dag komen alle
onderwerpen aan bod die van belang
zijn bij bedrijfsovername. Zo wordt
aandacht besteed aan de selectie en
waardering van bedrijven en aan de
huidige financieringsmogelijkheden.
Daarbij komen de bijzonderheden
rond management buy-outs, management buy-ins en strategische aankopen aan bod. Ook worden de belangrijke fiscale en juridische aspecten
behandeld.
Daarnaast delen ondernemers en investeerders hun ervaringen binnen het
selectie- en overnameproces. Zo vertelt Monique Ansink, directeur van
Excellent Products, hoe ze het bedrijf
na een management buy-out ombouwde naar een minimultinational.
Persoonlijke
betrokkenheid
Omdat de onderzoeken niet tot direct
voor bedrijven toepasbare resultaten
leiden, worden ze gefinancierd met
particuliere donaties. Dijkhuizen zet
Ir. Karel Vuursteen, voormalig
Heineken-topman en alumnus
van Wageningen University (onderdeel van Wageningen UR):
‘Ik ging indertijd studeren aan Wageningen University met het ideaal
een wezenlijke bijdrage te leveren
aan de wereldvoedselproblematiek.
Om de groeiende wereldbevolking
in 2050 te kunnen voeden, moet er
geïnvesteerd worden in baanbrekend onderzoek. Daar ben ik van
overtuigd. Iedereen heeft recht op
welvaart en voedsel, particulier initiatief kan daarin het verschil maken.
Daarom steun ik deze campagne.’
OPLEIDING
Leer fijne kneepjes van
bedrijfsovername
tijdens Overnamedag
Hoe selecteer je een overname, welke financieringsmogelijkheden zijn er en hoe zit het met de fiscale aspecten?
Allemaal vragen die worden beantwoord tijdens een
speciale bijeenkomst over bedrijfsovername.
Na twee turbulente jaren staan veel
verkopende ondernemers in de startblokken om hun uitgestelde transac-
ties door te zetten. Volop kansen voor
ondernemers en investeerders. Voor
hen wordt de Nationale Overname
Inschrijven met korting
Programma, workshops en sprekers
zijn te vinden op www.nationaleovernamedag.nl. De overnamedag wordt
gesponsord door ABN AMRO. Klanten van de bank kunnen voor 199 euro
(ex btw) in plaats van 299 euro deelnemen. Inschrijven kan via de website
www.nationaleovernamedag.nl/inschrijven. Vul daarvoor de kortingscode AA101 in. Het bedrag is inclusief
lunch, dinerbuffet en het handboek
Hoe koop ik een bedrijf? ter waarde van
25 euro.
Uitgave 09-04-2011 www.abnamromeespierson.nl