Sheet 4.3 PRODUCTIE WET VAN TOE- EN AFNEMENDE MEEROPBRENGSTEN: ALS MEN AAN EEN CONSTANTE COMBINATIE VAN PRODUCTIEFACTOREN ACHTEREENVOLGENS EENHEDEN VAN DE VARIABELE PRODUCTIEFACTOR TOEVOEGT, DAN ZAL DE PRODUCTIE EERST MET MEER DAN EVENREDIG STIJGEN, VERVOLGENS MINDER EN VERVOLGENS GAAT DE PRODUCTIE DALEN. PRODUCTIE ARBEID VOORBEELD SPERCIEBONEN IN ÉÉN JAAR VOOR ÉÉN HECTARE HOEVEELHEID WERKNEMERS 0 1 2 3 4 5 6 KILO’S GEOOGSTE SPERCIE BONEN 0 200 500 900 1200 1300 1250 MEERPRODUC TIE 0 200 300 400 300 100 -50 ARBEIDSPROD UCTIVITEIT PER WERKNEMER 0 200 250 300 300 260 208 TOTALE ARBEIDSKOST EN 0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 MARGINALE PRODUCTIE: TOENEMING IN TOTALE PRODUCTIE DOOR ÉÉN EENHEID EXTRA VAN DE VARIABELE PRODUCTIE FACTOR MARGINALE PRODUCTIE (MP), MP GEMIDDELDE TOTALE PRODUCTIE (GTP) GTP DE GEMIDDELDE PRODUCTIE (ARBEIDSPRODUCTIVITEIT) IS DE PRODUCTIE PER EENHEID VAN DE VARIABELE PRODUCTIEFACTOR. DE CURVE VAN MARGINALE PRODUCTIE GAAT DOOR HET MAXIMUM VAN DE GEMIDDELDE PRODUCTIE WANT ALS DE MARGINALE PRODUCTIE GROTER IS DAN DE GEMIDDELDE PRODUCTIE DAN STIJGT DE GEMIDDELDE PRODUCTIE. ALS DE MARGINALE PRODUCTIE KLEINER IS DAN DE GEMIDDELDE PRODUCTIE DAN DAALT DE GEMIDDELDE PRODUCTIE. ALS DE MARGINALE PRODUCTIE GELIJK IS AAN DE GEMIDDELDE PRODUCTIE DAN STIJGT NOCH DAALT DE GEMIDDELDE PRODUCTIE: HET MAXIMUM. KOSTEN BIJ EEN KOSTENFUNCTIE GAAT HET EROM HOEVEEL ARBEID OF GELD ER MOET WORDEN OPGEOFFERD OM EEN BEPAALDE PRODUCTIE TE KRIJGEN. KOSTEN TOT VAR KOSTEN TOT CONS KOST PRODUCTIE TOTALE KOSTEN = TOTALE VARIABELE KOSTEN (TVK) + TOTALE CONSTANTE KOSTEN (TCK) GEMIDDELDE TOTALE KOSTEN = TOTALE KOSTEN = PRODUCTIE = GEMIDDELDE VARIABELE KOSTEN + GEMIDDELDE TOTALE KOSTEN GTK = TK/Q = GVK + GCK ► GVK = TVK/Q ► GCK = TCK/Q DE MARGINALE KOSTEN IS DE TOENEMING IN DE TOTALE KOSTEN ALS GEVOLG VAN DE PRODUCTIE VAN ÉÉN EENHEID EXTRA. DE MARGINALE KOSTEN WORDEN PER DEFINITIE ALLEEN VEROORZAAKT DOOR VARIABELE KOSTEN. DUS DE MARGINALE KOSTEN IS OOK DE TOENEMING IN DE TOTALE VARIABELE KOSTEN ALS GEVOLG VAN DE PRODUCTIE VAN ÉÉN EENHEID EXTRA MK GTK GVK MK GTK GVK PRODUCTIE DE MARGINALE KOSTEN GAAN DOOR HET MINIMUM VAN DE GEMIDDELDE VARIABELE KOSTEN EN DE GEMIDDELDE TOTALE KOSTEN. DE AFNEMENDE MARGINALE KOSTEN KOMEN OVEREEN MET DE TOENEMENDE MEEROPBRENGSTEN, IMMERS TOENEMENDE MEEROPBRENGSTEN BETEKENEN DAT ELKE VOLGENDE WERKNEMER MEER PRODUCEERT DAN ZIJN VOORGANGER. OMGEKEERD BETEKENT DAT ELK VOLGEND PRODUCT MINDER EXTRA ARBEID VERGT EN DUS OOK MINDER KOSTEN. DE AFNEMENDE MEEROPBRENGSTEN CORRESPONDEREN MET TOENEMENDE MARGINALE KOSTEN. DE GEMIDDELDE TOTALE KOSTENCURVE KOMT STEEDS DICHTER BIJ DE GEMIDDELDE VARIABELE KOSTENCURVE TE LIGGEN, OMDAT DE GEMIDDELDE CONSTANTE KOSTEN STEEDS KLEINER WORDEN. Q 0 1 2 3 4 5 6 MK 60 40 10 40 60 100 GVK 60 50 36,37 37,5 42 51,67 GCK 40 20 13,33 10 8 6,67 GTK 100 70 50 47,5 50 58,33 TK 40 100 140 150 190 250 350 TOEPASSING HOEVEELHEIDSAANPASSING PRIJSZETTERS DE COLLECTIEVE AANBODCURVE KAN ALLEEN WORDEN AFGELEID BIJ DE MARKTVORM: VOLLEDIGE MEDEDINGING WAAR ELKE PRODUCENT AFZONDERLIJK ZO KLEIN IS DAT HIJ GEEN INVLOED HEEFT OP HET TOTAAL. DE PRIJS IS VOOR HEM GEGEVEN. BIJ MARKTVORMEN MET PRIJSZETTING STELT DE PRODUCENT ZELF DE PRIJS VAST EN ZIET DAN WEL HOEVEEL ER GEVRAAGD WORDT. HOEVEELHEIDSAANPASSING / VOLLEDIGE MEDEDINGING WIJ NEMEN AAN DAT DE PRODUCENT ZEER KLEIN IS TEN OPZICHTE VAN DE TOTALE MARKT, WAARDOOR HIJ GEEN INVLOED HEEFT OP DE PRIJS; DIE IS VOOR HEM GEGEVEN EN CONSTANT DE INDIVIDUELE AFZETCURVE GEEFT AAN WELKE HOEVEELHEDEN EEN PRODUCENT BIJ DE VERSCHILLENDE PRIJZEN KAN AFZETTEN. HET IS DE VRAAGKANT ZOALS DIE ZICH AAN DE PRODUCENT VOORDOET. PRIJS P HOEVEELHEID DE MARGINALE OPBRENGST (MO) IS DE TOENEMING IN DE TOTALE OPBRENGST ALS GEVOLG VAN DE VERKOOP VAN ÉÉN EENHEID EXTRA. BIJ HOEVEELHEIDSAANPASSING (VOLLEDIGE MEDEDINGING) GELDT: MO = P HET STREVEN NAAR MAXIMALE WINST KOMT ER OP NEER DAT EEN ONDERNEMING ELKE EENHEID ZAL PRODUCEREN DIE MEER OPLEVERT DAN DAT HIJ KOST, DUS ZOLANG MO > MK DE MAXIMUM WINST WORDT BEREIKT ALS MO = MK CIJFERVOORBEELD (WE ZIEN AF VAN CONSTANTE KOSTEN) Q TOT VAR KOSTEN MARGINALE KOSTEN P = MO MARGINALE WINST TOTALE WINST 1 2 3 4 5 6 7 8 30 54 74 98 128 166 217 274 30 24 20 24 30 38 48 60 38 38 38 38 38 38 38 38 8 14 18 14 8 0 -10 -22 8 22 40 54 62 62 52 30 MK GTK GVK MK P GTK P GVK HOEVEELHEID BREAK EVEN POINT PRIJSZETTING / MONOPOLIE, OLIGOPOLIE, MONOPOLISTISCHE CONCURRENTIE AAN DE VERONDERSTELLING VAN HOMOGENE GOEDEREN WORDT IN DE PRAKTIJK VAAK NIET VOLDAAN. ER ZIJN BIJVOORBEELD VERSCHILLEN IN KWALITEIT, SERVICE. DE CONSUMENT HEEFT DAN NIET ALLEEN EEN PRIJSVOORKEUR EN DE PRODUCENT KAN EEN PRIJSPOLITIEK VOEREN. HIJ KAN EE HOGERE PRIJS VRAGEN ALS DAT GECOMPENSEERD WORDT DOOR BIJVOORBEELD EEN BETERE KWALITEIT. STEL DE MONOPOLIST HEEFT ALS DOEL WINSTMAXIMERING DAN EVENWICHT ALS MO = MK DE AFZETFUNCTIE VAN EEN MONOPOLIST VALT SAMEN MET DE COLLECTIEVE VRAAGFUNCTIE, IMMERS DE MONOPOLIST IS DE ENIGE DIE AAN DE VRAAG VAN DE CONSUMENTEN KAN VOLDOEN. DE MONOPOLIST KAN ALLEEN MAAR MEER AFZETTEN BIJ EEN LAGERE PRIJS. P MO MK GTK MK GTK P A C B . P MO H MO VERLOOPT 2 KEER ZO STEIL ALS DE PRIJSAFZETCURVE MO = 0, DAN BEREIKT MONOPOLIST MAXIMALE OMZET. WELVAARTSVERLIES = DRIEHOEK ABC MONOPOLIE VEROORZAAKT PRODUCTIEVE INEFFICIËNTIE (TECHNISCHE OF X-INEFFICIËNTIE) DYNAMISCHE INEFFICIËNTIE ECONOMISCHE INEFFICIËNTIE (DEAD WEIGHT LOSS) HOEVEEL BIED JIJ AAN ALS ONDERNEMER OF MANAGER EERST KIJKEN NAAR DE VRAAGZIJDE (VORIGE LES) BESTUDEREN EIGEN KOSTENSTRUCTUUR BEGRIPPEN MARGINALE KOSTEN MARGINALE OPBRENGSTEN GEMIDDELDE KOSTEN TYPE MARKT VOLLEDIGE MONOPOLIE MEDEDINGING INGRIJPEN OVERHEID