Zelfdoding, Werkloosheid en Crisis

Zelfdoding, Werkloosheid en Crisis
Renske Gilissen
Senior onderzoeker
113Online & GGD Haaglanden
Aanleiding
Toenemend aantal zelfdodingen in NL
Preventie van zelfdoding hoort tot de
prioriteiten van het ministerie van VWS
die de ambitie had om het aantal
zelfdodingen terug te dringen. Sinds 2007
stijgt het aantal zelfdodingen in
Nederland, van 1.345 in 2007 naar 1.753
in 2012.
7/20/2017
2
Toename door de economische
crisis?
1.Trends in aantal zelfdodingen
beroepsbevolking vs rest.
2.(Economisch gerelateerde)
risicofactoren: Bij wie komt zelfdoding
meer (of minder) voor?
3.Komt de toename door de stijging in
werkloosheid? Bij wie is het gestegen?
7/20/2017
3
Deel 1: Trends
CBS 2013:
Van alle Nederlandse ingezetenen van 15
jaar en ouder die in 1970-2012 aan
zelfdoding zijn overleden:
Jaar van overlijden
Geslacht
Leeftijdsklasse (5-jaars)
(Woongemeente (G4))
7/20/2017
4
Incidentie NL 1950-2011
1782
1753
1353
5
10-jaar trends
4
3
2
1
Totaal
0
-1
-2
-3
-4
95%BI
1979 1982 1985 1988 1991 1994 1997 2000 2003 2006 2009 2012
95%BI
Moving 10-years annual change (%)
10-jaar trends
4
Totale populatie
3
Beroepsbevolking (15-64 jaar)
2
Bevolking 65+
1
0
-1
-2
-3
-4
-5
1978
1983
1988
1993
1998
2003
2008
Deel 2: Bij wie komt het meer voor?
CBS 2013:
Van alle Nederlandse ingezetenen van 15
jaar en ouder die in 2002-2011 aan
zelfdoding zijn overleden: (N=15.178)
Jaar van overlijden
Land van herkomst
Wijze van zelfdoding
Burgerlijke staat
Geslacht
Samenlevingsvorm
Leeftijd
(Aard) uitkering
Woongemeente
Huishoudinkomen
7/20/2017
8
Man
Marokkaans / Turks
Ongehuwd / Gescheiden / Verweduwd
Stel met Kinderen
Wonend alleen / in instituut
Uitkering
Hoger inkomen
9
7/20/2017
Meest opmerkelijk
• Zelfdoding komt relatief veel voor onder mensen met
een bijstands- en arbeidsongeschiktheidsuitkering
• Richting en aard verband is onbekend en zal van
persoon tot persoon verschillen
• Voor signalering niet noodzakelijk
• Uitkeringverstrekkers zien relatief veel mensen met
suicidale gedachten
 Medewerkers bij uitkeringverstrekkers (sociale
dienst) + artsen die arbeidsongeschiktheidskeuringen
doen trainen op signaleren en verwijzen.
Potentie van een interventie op
uitkeringontvangers
In potentie is 29% te voorkomen
≈500
Conclusies deel 1 en 2
• Na de jarenlange dalende zelfdodingstrend in
Nederland, is het aantal zelfdodingen de afgelopen
jaren substantieel gestegen; een trendbreuk sinds
2007.
• De stijging van de laatste jaren alleen in de
beroepsbevolking.
• Zelfdoding komt relatief veel voor onder mensen met
een arbeidsongeschiktheidsuitkering en onder
(langdurig) werklozen met een bijstandsuitkering.
Deel 3: Relatie werkloosheid
CBS 2013:
Van de beroepsbevolking (15-64 jaar) die in 20022011 aan zelfdoding is overleden: (N=12.344)
Jaar van overlijden
Geslacht
Leeftijd
•
•
•
•
(Aard) uitkering
WW
Werklozen
Bijstand
AO
Geen uitkering (leeft van inkomen)
Corresponderende populatie aantallen
7/20/2017
13
Deel 3: Relatie werkloosheid
Op populatie niveau NL vergelijkbaar met Stuckler,
e.a.; The Lancet, 2011
7/20/2017
14
Wordt de stijging verklaard door
de toename in werkloosheid?
Poisson Regressie gecontroleerd voor leeftijd en
geslacht:
Sinds 2007 stijgt het aantal zelfdodingen in NL met
5,4% per jaar.
Analyse met controle voor werkloosheid verandert niets
 De stijging in het aantal zelfdodingen sinds
2007 wordt NIET verklaard door een toename
in het aantal werklozen.
Bij wie is het aantal
zelfdodingen toegenomen?
%
95%CI
WW
1.4ns (-7.4 , 10.9)
Bijstand
0.5ns
(-5.0 , 6.2)
AO
6.8
(3.2 , 10.6)
Geen uitkering (leeft van inkomen)
5.3
(2.9 , 7.8)
Conclusies deel 3
• Populatie niveau suggereert dat de stijging wordt
verklaard door toename werkloosheid
• Individueel niveau blijkt de stijging in het aantal
zelfdodingen niet verklaard te worden door de
toename in werkloosheid…
• Het aantal zelfdodingen is sinds 2007 niet gestegen
onder werklozen, wel onder arbeidsongeschikten en
mensen die leven van een inkomen.
DISCUSSIE
Is de crisis de oorzaak van de
stijging in het aantal zelfdodingen?
KENMERKEN VAN PERSONEN OVERLEDEN DOOR
ZELFDODING
Renske Gilissen, Kim de Bruin, Irene Burger, Bert van
Hemert
Epidemiologisch Bulletin, 4 december 2013
UNEMPLOYMENT AND SUICIDE IN THE
NETHERLANDS
Renske Gilissen, Jan Hoogenboezem, Ad Kerkhof, Kim
de Bruin, Bert van Hemert
Under review BJP
Conclusies deel 1,2 en 3
• Na de jarenlange dalende zelfdodingstrend in
Nederland, is het aantal zelfdodingen de afgelopen
jaren substantieel gestegen.
• De stijging zien we alleen in de beroepsbevolking.
• Zelfdoding komt relatief veel voor onder (langdurig)
werklozen en onder mensen met een
arbeidsongeschiktheidsuitkering.
• Op populatie niveau correleert werkloosheid met
zelfdodingscijfers.
• Op individueel niveau blijkt er geen causale rol van de
toename in werkloosheid.
• Het aantal zelfdodingen is sinds 2007 niet gestegen
onder werklozen, wel onder arbeidsongeschikten en
mensen die leven van een inkomen.
7/20/2017
21
Combinaties van kenmerken
SMR
8x
16x verhoogd
7/20/2017
22
Wijze van uitvoering
Vrouwen
Mannen
0
verhangen/verwurgen
mecijnen/alcohol/drugs
verdrinken
sprong van hoogte
trein
vuurwapen/steekwerktuig
plasticzak
overig
onbekend
verhangen/verwurgen
mecijnen/alcohol/drugs
verdrinken
sprong van hoogte
trein
vuurwapen/steekwerktuig
plasticzak
overig
onbekend
10
20
30
40
50 %
47%
31%
26%
23
Wijze van uitvoering per stad
7/20/2017
24
Leeftijd en geslacht
25
Leeftijd per jaar
7/20/2017
26