lesidee

LESIDEE september 2012
Roken beschadigt vaten al bij
tieners
OVER HET LESIDEE
Samenvatting
In een artikel worden de resultaten besproken van een onderzoek naar tieners die roken. Het
blijkt dat tieners die regelmatig roken vaak al schade hebben aan de slagaders. Welke
gevolgen heeft dit? En hoe kun je een verstopte kransslagader weer herstellen? De vragen
horen bij het thema over de bloedsomloop, het artikel en de filmpjes passen ook bij het
onderwerp roken.
Hoort bij
2 vmbo-kgt; 2 vmbo-t/havo/vwo; 2 havo/vwo
Trefwoorden
atherosclerose, bloedsomloop, bloedvaten, bypass, dotteren, hartaanval, hart- en vaatziekten,
hartinfarct, roken, slagader, slagaderverkalking
LESIDEE
Brontekst
BAARN - Tieners die regelmatig roken hebben vaak al schade aan de bloedvaten, wat weer kan
leiden tot hartziekten. Dat stellen onderzoekers van het Swiss Tropical and Public Health
Institute in Basel.
Onderzoekers bestudeerden de slagaderwanden van 283 personen tussen de 8 en 20 jaar.
Ongeveer 11 procent van hen rookte minstens een keer per week, 15 procent rookte minstens
eens per maand en de rest van de ondervraagden rookten niet.
Resultaten
In vergelijking met de niet-rokers hadden alle rokers dikkere slagaderwanden. Volgens de
onderzoekers is dat een voorloper van slagaderverkalking (atherosclerose).
Het verband tussen het roken en de dikte van de slagaderwanden hield stand nadat de
onderzoekers hadden gecorrigeerd voor anderen factoren zoals het rookgedrag van de ouders.
Risicofactoren
'Zelfs na een relatief korte periode van actief roken vertonen de slagaders al tekenen van
verandering,' aldus de onderzoekers. 'Roken is een van de grootste risicofactoren voor
slagaderverkalking en slagaderverkalking is een van de belangrijkste oorzaken van
hartziekten.'
1
© Uitgeverij Malmberg
LESIDEE september 2012
De resultaten werden gepresenteerd op de jaarlijkse bijeenkomst van de European Society of
Cardiology. Het betreft de eerste resultaten van de studie.
Naar: www.nu.nl/gezondheid/2895756/roken-beschadigt-vaten-al-bij-tieners.html (29-082012)
Links





Een eenvoudige animatie hoe slagaderverkalking wordt veroorzaakt:
http://biologiepagina.nl/2en3/Bloedsomloop/Modules/Mod5%20Ziektes/slagaderve
rkalking.swf
Korte eenvoudige uitleg hoe een bypass werkt:
http://www.cardioconsultancy.nl/images/flash/bypass.swf
Korte eenvoudige uitleg hoe dotteren werkt:
http://www.cardioconsultancy.nl/images/flash/dotteren.swf
Aflevering van het Klokhuis over roken (15.05):
http://player.omroep.nl/?aflID=11102523
Zit er rattengif in sigaretten? (02.05):
http://www.youtube.com/watch?v=C_03bDNa-Ow
Vragen
In het artikel staat dat zelfs na een korte periode van actief roken een slagader al tekenen van
verandering vertoont. Bij gezonde bloedvaten zijn de wanden aan de binnenkant glad, maar
door roken kan deze gladde binnenkant beschadigd raken. Het lichaam probeert deze
beschadigingen te herstellen.
1
Op de beschadigde plaatsen klonteren witte bloedcellen en bloedplaatjes samen.
Hieraan blijven vetachtige stoffen uit het bloed kleven.
Hoe heet deze vetachtige stof in het bloed?
2
Op dit vettige laagje wordt ook kalk afgezet. Dit noemen we slagaderverkalking.
Wat is hiervan het gevolg voor het bloedvat?
3
Uit de resultaten van het onderzoek bleek dat rokers dikkere slagaderwanden hebben
dan niet-rokers. Toch hebben ook niet-rokers dikke slagaderwanden.
Waarom hebben zij dit?
4
Slagaderverkalking kan ook optreden in de slagaders die het hart voorzien van zuurstof.
Hoe heten deze slagaders?
5
Als een slagader die het hart voorziet van zuurstof en voedingsstoffen helemaal
dichtslibt, kan een deel van de hartspier afsterven.
Hoe noemen we dat?
6
Als een slagader op het hart sterk vernauwd is, kan een chirurg een kleine omweg
aanleggen. Zo krijgt het deel achter de verstopping toch weer zuurstofrijk bloed.
Hoe heet deze omweg in de slagader?
7
Welke andere methode kan een chirurg toepassen om ervoor te zorgen dat het hart
toch weer wordt voorzien van zuurstofrijk bloed?
8
Door niet te roken kun je voorkomen dat je slagaderverkalking krijgt.
Op welke andere manieren kun je dit voorkomen?
2
© Uitgeverij Malmberg
LESIDEE september 2012
Antwoorden
1
2
3
4
5
6
7
8
Cholesterol.
Het bloedvat wordt stijver en minder elastisch. Ook wordt het bloedvat nauwer en kan
het zelfs verstopt raken.
De bloeddruk in de slagaders is hoog. Daarom zijn de wanden van de slagaders dik,
stevig en elastisch. De slagaders van rokers zijn dan misschien wel dikker, maar ook
stijver en minder elastisch.
Kransslagaders.
Een hartinfarct (hartaanval).
Een bypass.
Dotteren.
Niet te veel alcohol drinken. Gezond en gevarieerd eten. Niet te veel vet en zout eten.
Zorg voor voldoende lichaamsbeweging. Zorg voor een gezond lichaamsgewicht.
3
© Uitgeverij Malmberg