regionaal economisch actie programma

REGIONAAL
ECONOMISCH
ACTIE
PROGRAMMA
BOEKT SUCCESSEN
Het REGIONAAL
ECONOMISCH
ACTIEPROGRAMMA
Noord-Brabant
boekt successen
Veel innovatieve projecten en producten in de opstart- en experimentele fase
kennen het dilemma: de kansen liggen er, de vooruitzichten zijn veelbelovend,
maar omzet en rendement om juist het initiële traject te financieren ontbreken nog.
Precies die kansrijke initiatieven jaagt het Regionaal Economisch ActieProgramma
(REAP) sinds 2007 aan. Het REAP is uniek, omdat het programma ontwikkelmogelijkheden biedt voor innovatieve projecten met potentie voor de regio.
In het provinciaal subsidieprogramma REAP werken Regio West-Brabant, Regio Hart
van Brabant, Regio Noordoost-Brabant en Metropoolregio Eindhoven nauw samen,
elk vanuit hun eigen economische speerpunten.
DOELGERICHT
Ondernemers, kennisinstellingen en gemeenten kunnen REAP-subsidie krijgen voor
bijvoorbeeld een haalbaarheidsstudie, het uitwerken van een business case, het
opzetten van een pilot of de ontwikkeling van een prototype. Deze brochure laat u
Het Regionaal Economisch ActieProgramma wordt
mede gefinancierd door de Provincie Noord-Brabant.
zien wat er in Noord-Brabant dankzij het REAP is ontwikkeld. De succesvolle
initiatieven geven een extra impuls aan de (inter)regionale economische
ontwikkeling en een aantrekkelijk vestigingsklimaat.
1
1 Regio West-Brabant
“REAP is de afgelopen jaren een prima instrument gebleken om in een vroeg
stadium de samenwerking van bedrijven met kennisinstellingen, overheden en
uiteraard ook andere bedrijven te organiseren en te stimuleren. Het programma
stond aan de wieg van een aantal mooie West-Brabantse ontwikkelingen op het
gebied van bijvoorbeeld biobased economy, luchtvaartonderhoud en logistiek.”
2
Paul Depla, voorzitter Regio West-Brabant
2 Regio Hart van Brabant
“Het REAP is van groot strategisch belang voor de ontwikkeling van de
Brabantse economie. In de afgelopen programmajaren heeft het programma
bewezen als aanjager te fungeren voor Midden-Brabant. Projecten die in de
beginfase mede zijn gefinancierd met REAP, zijn opgewerkt naar grootschalige
ontwikkelingen met bewezen resultaat voor de regio.”
Peter Noordanus, voorzitter Regio Hart van Brabant en Midpoint Brabant
3 Regio Noordoost-Brabant
“Door REAP kunnen nieuwe kansrijke projecten en programma’s in NoordBrabant een vliegende start maken. MKB’ers spelen een belangrijke rol in de
regionale economie. Het REAP maakt het voor hen mogelijk om hun ambities
in agrifood waar te maken. En zo bij te dragen aan verdere versterking van de
innovatiekracht van de regio.”
3
Ton Rombouts, voorzitter AgriFood Capital
4 Regio Zuidoost-Brabant
“Het REAP is, in combinatie met ons stimuleringsfonds van de Metropoolregio
Eindhoven, een waardevol instrument. Het biedt innovatieve ondernemers de
ruimte om in experimentele projecten van de gebaande paden af te wijken.
Innoveren doen de ondernemers in onze regio graag en succesvol: bijna de
helft van de omzet komt van zelf ontwikkelde producten. Juist experimentele
projecten zijn belangrijk voor innovatie en economische groei.”
Rob van Gijzel, voorzitter Metropoolregio Eindhoven
4
Karin Struijk:
“Overheid, ondernemers en onderwijs
laten gezamenlijk zien wat ze voor
elkaar kunnen betekenen.”
4
Opstartjaar
Werkendam Maritime Industries
Scheepsonderhoud
in de lift
“Dankzij REAP
was 2014
Van oudsher heeft Werkendam aan de Merwede een gunstige ligging voor
hét opstartjaar
ook om een provinciaal topcluster te worden, vertelt projectmanager Karin
van Werkendam
scheepsbouw en –vaart. De maritieme industrie krijgt er nu een extra impuls,
Struijk: “Doordat provincie, gemeente, bedrijven én onderwijs elkaar vinden en
samenwerken.”
Maritime Industries!”
GEZAMENLIJK
Binnenvaart vanaf Rotterdam en uit België op weg naar Duitsland en de rest van het
Europese achterland passeert Werkendam. Door de crisis lag de nieuwbouw en afbouw
van casco’s nagenoeg stil in de derde binnenvaarthaven van Nederland (na Rotterdam
en Zwijndrecht). Karin: “Het maritieme cluster heeft de bakens verzet, wil via het project
Werkendam Maritime Industries beter op de kaart komen en nieuwe marktkansen
aanboren. REAP maakte dat mede mogelijk door bij te dragen aan de opstart. Het
maritieme cluster hier, waar drieduizend mensen werken, krijgt zo impulsen. Inmiddels
werken al dertig leden van allerlei pluimage samen voor zowel de binnenvaart als zeevaart
én de internationale offshore voor gas, olie en windenergie.”
Het samenwerken gebeurt dus over sectoren heen. Karin: “Van bank tot duikbedrijf, van
werf tot roerbouwer. Onderwijs speelt ook een rol, de behoefte aan technische vakmensen
groeit. We geven gastlessen op het vmbo en organiseren seminars over nieuwe materialen
en technieken. Er kwamen 235 aanmeldingen voor de kennismaking van basisscholen met
technische bedrijven. Ook op dat vlak groeit de belangstelling voor deze topsector!”
Ketenregie
“Dankzij REAP als aanjaaggeld voor de opstart en
de initiële investeringen werken nu dertig bedrijven
uit diverse Brabantse regio’s samen in transport met
treinen en schepen. Milieuvriendelijker spoor- en
watertransport combineren in plaats van verzuild
NewWays
werken; dat bereik je met ketenregie.”
De kracht van
bovenregionaal
transporten bundelen
5
In zowel West- als Midden-Brabant is logistiek een economisch speerpunt. Niet alleen
regionale ontwikkelingsmaatschappijen REWIN West-Brabant, BOM en Midpoint
slaan daarvoor de handen ineen, bedrijven ook, legt Marc-Paul van Halderen van
REWIN West-Brabant uit.
SLEUTELWOORD: SAMENWERKEN
“Dit aanjagen van de logistieke sector begon eigenlijk met een vraag van Samsung. Vanuit
fabrieken in Oost-Europa waren producten over de weg één kant op onderweg naar de
distributiecentra in Tilburg en Breda. Dat kon slimmer; niet alleen duurzamer over spoor,
maar ook met noodzakelijke retourladingen. Eind 2013 startten we met het zoeken naar
partners. Samsung vond er één; zij vervoeren nu samen per spoor. Maar snel meldden zich
meer geïnteresseerde bedrijven. Nu werken dertig grote producenten samen en kijken we nog
verder over de grenzen, naar bijvoorbeeld bestemmingen in Spanje, Polen en Turkije. Doel
is het opzetten en verbeteren van ‘groene’ vervoerscorridors met meer transport over water
en spoor. We zijn ook met zes ontwikkelingsmaatschappijen in diverse Europese regio’s in
gesprek over samenwerking. Het vervolg staat in de steigers; een meerjarig, toekomstgericht,
Europees corridornetwerk om ladingen te bundelen”, vertelt Marc-Paul trots.
Hij vervolgt: “De afstemming en planningen vergen veel werk, maar samen vullen
we treinen en schepen. Door de transportcorridors naar het Europese achterland te
verbeteren en vernieuwen, wordt het vestigingsklimaat aantrekkelijker en boeken bedrijven
concurrentievoordeel. De sleutels daarvoor: samenwerken en ketenregie.”
Marc-Paul van Halderen:
“REAP is een toegankelijk
subsidieprogramma dat
pionieren mogelijk maakt”
Eric Boers:
“Deze subsidies geven draagvlak
voor vestiging luchtvaart en
-onderhoudscluster in Gate2”
Composieten Expertise Center
6
Fundament en synergie
benutten dankzij REAP
Vlakbij de vliegbasis Gilze-Rijen is Gate2 hét business- en kenniscentrum voor de
Fundament
luchtvaart en –onderhoud. Juist daarom is daar sinds enkele jaren het Composieten
Expertise Center gevestigd, vertelt oprichter en directeur Eric Boers.
“De bijdrage van REAP is het fundament
onder het CEC. De financiering gaf ons
de tijd en mogelijkheid dit center op
te zetten en uit te bouwen. Dankzij de
subsidie kunnen we de synergie van de
luchtvaartindustrie op Gate2 benutten.”
BRUG ONDERWIJS-BEDRIJFSLEVEN
In de luchtvaart is het samengesteld materiaal al gemeengoed, de auto-industrie is bezig
met een stevige opmars met BMW als pionier. Het CEC slaat een brug tussen onderwijs
en bedrijfsleven, legt hij uit: “Over zeven jaar heeft composiet in de maakindustrie een
marktaandeel van dertig tot veertig procent. Door cursussen, gastlessen, trainingen en
projecten te coördineren en uit te voeren op mbo- en hbo-niveau, interesseren we jonge
techneuten voor het vakgebied. Die vakmensen hebben we op termijn hard nodig.”
Daarvoor zijn ze bij CEC aan het juiste adres; het center is sinds december 2014 de enige
geaccrediteerde locatie buiten Boeing voor onderhoudstrainingen voor Chinook en Apache
helicopters: “Onder meer voor de composieten rotorbladen. Technici van luchtmachten over
de hele wereld vliegen daarvoor hiernaartoe. Maar we willen meer sectoren bedienen en zijn
bezig met een opleiding voor schadeherstellers.”
Connecties
“We proberen elke paar jaar met een nieuwe attractie te
komen. Vanuit het ontwikkelen van dagrecreatie hebben we
al veel contacten bij gemeente en provincie. Zij zetten ons op
het spoor van Midpoint en attendeerden ons zo op REAP.”
Pukkemuk
Groeiende leisure
ondernemer draagt bij
aan vrijetijdseconomie
Hart van Brabant
7
De Efteling, Beekse Bergen én Pukkemuk; ze liggen allemaal in de grootste
vrijetijdsregio van Nederland, in Hart van Brabant. Het Dongense recreatiebedrijf wil
uitbreiden met een energieneutraal vakantiepark met ‘winterharde’ bedden. Dankzij
REAP-subsidie kan Pukkemuk daar weloverwogen plannen voor ontwikkelen, aldus
projectleider Kelly Brabers.
BUITENLEVEN
“We willen de tientallen huisjes goed inpassen in de landelijke omgeving, met veel groen, in
goed overleg met onze agrarische buren. De benodigde vier hectare grond is al ons eigendom
en ligt aan een ecologische verbindingszone. Die willen en kunnen we met de ontwikkeling
van het vakantiepark robuuster maken. REAP zorgt ervoor dat we twee jaar de tijd kunnen
nemen voor een externe haalbaarheidsstudie, het businessplan en definitief ontwerp; die tijd
hebben we ook echt nodig”, vertelt Kelly.
Momenteel is het veertien jaar oude familiebedrijf in gesprek met de omgeving: “Om samen
te kijken naar ideeën voor samenwerking. Het boerenleven en voeding staan volop in de
belangstelling. Met overnachten in het buitenleven kunnen we ook andere doelgroepen dan
gezinnen met (kleine) kinderen aanboren. Dat past ook in de provinciale ambitie om verblijf in
deze vrijetijdsregio te stimuleren.” De bouw van het vakantiepark zou in 2016 moeten starten:
“Energieneutraal en in een boerderijthema, dus met plattelandsobjecten zoals hooimijten. Een
kwalitatieve toevoeging aan het Brabantse landschap en aan de provinciale ambities!”
Kelly Brabers:
“REAP geeft ons de tijd en
ruimte om tot nieuwe ideeën
en inzichten te komen”
Renuka Nalla:
“Bestaande technologie
commercieel toepassen
geeft producenten nieuwe
afzetmogelijkheden”
Pure ’n More snackbox
Innovatief productconcept:
nieuwe afzetmogelijkheden
voor vijftien bedrijven
Honderd procent natuurlijke producten rechtstreeks bij de consument bezorgen, zonder
supermarkten en andere retailkanalen. Dat is de Pure ’n More snackbox vol gedroogd fruit,
groenten en repen in portieverpakkingen die met REAP-hulp is ontwikkeld en in de markt gezet.
8
VERANTWOORD SNACKEN
Vers gedroogde groenten en fruit zijn niet nieuw, deze toepassing ervan wel, legt operationeel directeur
Renuka Nalla uit: “Samen met AgriFood Capital hebben we producenten benaderd om hun gedroogde
producten rechtstreeks aan consumenten aan te bieden. De vijftien partners hebben alle techniek in huis
om smaak en voedingsstoffen te behouden tijdens het droogproces. Ons concept is een nieuwe manier
Welkom
“De REAP-subsidie was
om die producten aan de man te brengen. Dankzij de REAP-subsidie konden we de verpakking, de website
en een distributiesysteem ontwikkelen zodat we in juli 2015 de markt op konden.”
Marketingmanager Vijayender Nalla vult aan: “Consumenten kunnen thuis en op het werk zonder
schuldgevoel snacken, is de boodschap. Elke maand wordt een box met 24 snacks in portieverpakkingen
een welkome bijdrage in de
afgeleverd. Alle communicatie met klanten verloopt via de website.”
distributie-ontwikkeling, de
De businessaanpak is al even bijzonder, vervolgt Vijayender: “Samenwerking is de sleutel voor het succes
basis voor de innovatie van
door directe feedback van klanten groeien we. De eerste tweeduizend boxen leveren nog geen winst
nog veel meer producten voor
specifieke doelgroepen.”
van dit concept. Onze partners denken mee vanuit hun eigen kennis en ervaring. Door hun adviezen en
op; het rendement dat we eruit halen is wat we ervan leren.” Uitbreiding staat al op stapel: “We gaan
boxen samenstellen voor specifieke doelgroepen, zoals sporters, kinderen en senioren. Ook starten we in
november 2015 in drie staten aan de Amerikaanse oostkust met de box.”
Marktonderzoek bevestigt acceptatie
“Met de REAP-subsidie konden we met HAS Hogeschool,
Zuidzorg en Hutten Catering marktonderzoek doen naar de
acceptatie door consumenten, met positieve resultaten!”
Fortified Food Coatings
9
Innovatieve maaltijdverbeteraars: mooier,
lekkerder, rijker
Een robot die een smakelijk ogend gelatinelaagje met essentiële vitamines en
mineralen over een kant-en-klare maaltijd aanbrengt; dat doet Fortified Food
Coatings. Directeur Diederik Bruins vertelt over voeding van de toekomst.
LEKKER!
In de Agri&Food Plaza in Den Bosch laat hij het filmpje zien dat naar aanleiding van het door
REAP gesubsidieerde marktonderzoek is gemaakt: “Louter positieve reacties. De senioren die
de verrijkte maaltijden probeerden, vonden ze lekker en er beter uit zien.” Het gepatenteerde
doseersysteem, waarvan het eerste prototype is ontwikkeld door en met Marel Stork, brengt
met precisie in druppels gelatine aan op de maaltijd. Halal en koosjere versies zijn eveneens
mogelijk. Bij opwarmen droogt het voedsel niet uit en krijgt zelfs een smakelijk glansje.
In de coating zitten collageenpeptiden, calcium en vitamine D. Diederik: “Ook andere
recepturen zijn mogelijk, op termijn zelfs aandoeningspecifiek. Tot op de microgram
nauwkeurig kan tezijnertijd zelfs medicatie worden toegevoegd. Dat sluit weer aan op de
wens van oudere consumenten om niet (nog) meer pillen te hoeven slikken. De coating kan
een prima wapen worden in de strijd tegen bijvoorbeeld diabetes en ondervoeding.”
Dit jaar wordt de samenwerking met een grote producent van kant-en-klaar maaltijden voor
de zorg gelanceerd. Diederik: “En we kijken al verder naar andere toepassingen. Denk aan
prestatiebevorderend eten voor topsporters en extra smaakvolle vliegtuigmaaltijden.”
Niet voor niets bestaat er al internationale belangstelling voor het concept dat in
samenwerking met DSM en Rousselot is ontwikkeld.
Diederik Bruins:
“Voeding is belangrijk voor het
energiestelsel. Beter eten
betekent meer vitaliteit.”
Versterkende partnerships
“REAP gaf ons een goede steun in de rug. Zo konden we
samenwerkingspartijen in de regio zoeken die meedenken,
-werken en –investeren en nu meeproduceren. De eerste
machines zijn verkocht en de productie loopt, dus nu
maken we samen met Mupa (schakeltechniek), LFT Works
(software) en VDL HMI (metaalbewerking) omzet.
Echte elkaar versterkende partnerships, dus.”
10
F3 Design
Goede steun in de
rug voor DINO
De ontwikkeling van de nieuwe stretch hood machine DINO nam anderhalf jaar
in beslag, vertelt Willem Lepelaars van F3 Design in Eersel: “Plus een behoorlijke
investering, waar nog geen verkoop tegenover stond. Ben van Gool, de voorzitter
van het Kempisch Ondernemers Platform zette ons op het spoor van REAP.”
GEPATENTEERDE EN BEREIKBARE TECHNIEK
DINO stabiliseert en zekert pallets en hun lading voor transport. Het Duurzaam Innovatief
Nieuw Ontwerp – dat qua vorm ook op een dino lijkt – bespaart dankzij gepatenteerde
technieken op productiekosten, nog forser op energie en onderhoud omdat de machine
geen pneumatiek en hydrauliek kent. De energiebesparing is gemiddeld 3.500 euro per
jaar. De DINO ‘stroopt’ elastische folie over honderd tot honderdtwintig beladen pallets
per uur. De lading is water- en stofdicht beschermd terwijl ze zichtbaar blijft, er beter
uitziet en barcodes gewoon scanbaar zijn. Alle gangbare maten euro- en blokpallets zijn
Willem Lepelaars:
“Dankzij REAP konden we samenwerkingspartijen
in de regio zoeken die meedenken, -werken en
-investeren en nu meeproduceren”
te verwerken; DINO maakt de folie automatisch op lengte van de pallethoogte. Willem:
“We maken deze superieure verpakkingstechniek bereikbaarder voor veel bedrijven en
(potentiële) afnemers zijn enthousiast. DINO is echt op vraag uit de markt ontwikkeld.”
Bas Zeper:
“Ons doel: high tech samenwerking
en productieketen die op wereldschaal
competitief zijn.”
PlasmaCure
Bliksemse pleister
Voortbordurend op koud-plasmatechnologie van de Technische Universiteit
Eindhoven ontwikkelt spin-off PlasmaCure een elektronische pleister voor
diabetische voetzweren. Directeur Bas Zeper vertelt over deze pleister met een
11
stekkertje.
ONTLADING
Koud plasma is een gecontroleerde gasontlading in de lucht, vergelijkbaar met bliksem,
Veel onderzoek
“Voordat we honderden
legt Bas uit: “Vonken trekken met hoogspanning, om het eenvoudig te zeggen. Het
proces reinigt en doodt bacteriën.” Toegepast in de pleister zorgt koud plasma voor
desinfectie, stimulering van de celdeling en de bloedsomloop: “We kijken nu naar de
diabetestoepassing omdat deze volksziekte in meerdere opzichten kostbaar is. Alleen al in de
ziektegerelateerde voetzorg gaan in Nederland honderden miljoenen euro’s per jaar om.”
Met behulp van REAP worden de TU/e-kennis en –kunde naar een klinische
toepassingspilot getild: “We werken samen met de Total Support Group en KeyTec voor
de precisiecomponenten. Nu leggen we de laatste hand aan de veiligheid van de siliconen
pleister, zodat we in het najaar bij het VU Medisch Centrum met testen op mensen kunnen
beginnen, met steun van het Diabetesfonds.” Daarna staat de volgende stap te wachten:
“Het op grote schaal veilig, betrouwbaar, produceerbaar en betaalbaar maken van de
pleister voor toepassing thuis en door podotherapeuten. Dan kan het product de wereld
in.” Op termijn zullen ook andere toepassingen voor wondbehandeling in beeld kunnen
komen: “Denk aan brandwonden, decubitus (doorligwonden) en open been.”
prototypes kunnen maken, zijn
enorm veel onderzoek en testen
nodig. De REAP-subsidie geeft
ons die ruimte.”