Thomas evangelie

PAGE 2
Thomas evangelie
81. Als liefde je keus is....
Jezus zei:
Laat hij die rijk geworden is,
koning zijn,
maar laat hij die macht bezit,
daarvan afstand doen.
Rijk zijn, is in de gnostiek het symboolwoord voor het bezit van gnosis. Wie gnosis
heeft is rijk.
‘Laat hij die rijk geworden is...’ betekent dus ‘Laat hij die gnosis verworven heeft...’
Een koning is in de symbooltaal van de gnostiek iemand die de Christusnatuur in
zichzelf heeft gerealiseerd. Het woord 'Christus' is de Griekse vertaling van het
Joodse woord voor 'gezalfde', en met die term werden de Joodse koningen aangeduid,
als een 'gezalfde des Heren'.
Het woord Christus betekent dus gewoon 'koning'.
Paulus zegt het zo:
Jullie zijn al rijk geworden, zonder ons zijn jullie al koning geworden. (1
Korintiërs 4:8)
Dat is zuiver gnostische beeldentaal.
Het woord ‘koning’ of ‘Christus’ slaat hier natuurlijk niet op de wereldlijke vorm van
heerschappij. Een wereldlijke koning heeft macht over anderen.
Maar een koning of een Christus in de gnostische betekenis dient juist afstand te doen
van alle macht over andere mensen.
Jezus zegt in Marcus 10:42-43:
Jullie weten dat de volken onderdrukt worden door hun eigen heersers en dat hun
leiders hun macht misbruiken. Zo mag het bij jullie niet gaan.
Johannus Chrysostomos, bisschop van de katholieke kerk, en tijdgenoot van
kerkvader Augustinus schreef aan zijn parochianen:
Geliefden, wij hebben geen macht over uw geloof, en wij gebieden deze dingen
niet als uw heer en meester. Wij zijn aangesteld voor de verkondiging van het
woord, niet voor macht, niet voor absolute autoriteit. Wij vervullen de functie
van raadgevers in dienst van uw eigen belang. De raadgever geeft zijn eigen
mening weer, en dwingt de toehoorder niet, maar laat deze volledige vrijheid van
keus ten opzichte van wat is gezegd. De raadgever kan alleen maar verweten
worden niet datgene te hebben gezegd wat zich aandiende om gezegd te worden.
PAGE 2
Dat is ongetwijfeld de door Jezus bedoelde houding: de bisschoppen van de kerk niet
als machthebbers, maar als raadgevers aan vrije mensen.
Maar...
Het inzicht in de lege schijn waarover sprake was in het vorige logion, kan je macht
geven over je medemensen, zeker weten. Met dat inzicht kun je misschien zelfs
andere mensen manipuleren, en van je afhankelijk maken. Je kunt er zelfs een dief in
de nacht mee worden, zoals in logion 21. Je kunt ontdekken hoe je de handen kunt
binden van je medemensen, zoals gezegd in logion 35. Macht is een grote verleider.
Het Nieuwe Testament vertelt daarover in het verhaal van de verzoeking van Jezus in
de woestijn door de duivel die hem macht wil geven over alle volkeren. Jezus ziet van
die macht af. Dat verhaal is als het ware een toelichting of een utwerking van de
uitspraak van Jezus:
Jullie weten dat de volken onderdrukt worden door hun eigen heersers en dat hun
leiders hun macht misbruiken. Zo mag het bij jullie niet gaan.
Jezus geeft in het verhaal over de verzoeking in de woestijn het goede voorbeeld: hij
ziet af van macht.
Maar hier slaat dat niet alleen op Jezus, maar op ieder mens die de rijkdom van de
gnosis heeft verworven. Ook wij dienen af te zien van macht, en dan met name van
macht over het geloof van anderen op de wijze van Johannes Chrysostomus.
En zoals steeds, het omgekeerde is ook het geval. Wil je rijk worden in de gnostische
betekenis van het woord, gnosis verwerven? Zie ook dan af van macht, als voornemen
op je spirituele pad. En sta niet toe dat anderen macht over jou innerlijk verwerven,
jouw handen binden zoals in logion 35.
Macht of liefde, waar ga je voor? Dat keuzemoment is een wezenlijk onderdeel van
het spirituele pad van de gnostiek, en van vele andere spirituele wegen, waarvoor je
vroeg of laat gesteld kunt worden. Op dat moment moet je kiezen.
Als liefde je keus is, doe dan bewust afstand van macht. En wees voortdurend
waakzaam voor de altijd aanwezige verleiding daarvan.
––––––––
Parallellen in de Bijbel en andere bronnen vindt men op de website
www.gnostiek.nl/thomas
Bron:
Bram Moerland
Schatgraven in Thomas
Thomas evangelie, vertaling en toelichting
Uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam 2007
ISBN 9789035131453
www.brammoerland.com