Slide 1 - Kenniswerkplaats Leefbare Wijken

Evaluatie Even Buurten: Integrale wijkaanpak
voor thuiswonende ouderen
Hanna van Dijk MSc ([email protected])
Prof. dr. Anna Nieboer
Dr. Jane Cramm
Dr. Job van Exel
Dr. Freek Lotters
Presentatie
• Evaluatieonderzoek naar Even Buurten
• Informele zorg in de buurt
• Wat vraagt het van professionals en de lokale
overheid?
Even Buurten
• Aanleiding: beleid van extramuralisering
• Integrale wijkaanpak gericht op versterking
wijknetwerk ten behoeve van welzijn van
zelfstandigwonende ouderen
• Onderdeel van NPO
• Samenwerking tussen gemeente Rotterdam, de
EUR (iBMG), Hogeschool Rotterdam, GENERO en
verschillende zorg- en welzijnsorganisaties
• Mei 2011 van start gegaan
Versterken wijknetwerk
Werkwijze Even Buurten
Evaluatieonderzoek Even Buurten
• Inzicht in effecten, processen en kosten Even Buurten
• Kwalitatief en kwantitatief onderzoek (mixed methods)
• Onderzoek onder ouderen
• Experiment- en controlegroep (T0, T1, T2)
• Wijkfoto
• Onderzoek onder professionals
• Vragenlijstonderzoek
• Observaties
• Interviews
• Onderzoek onder andere betrokkenen (n=26)
• Actieve wijkbewoners
• Vrijwilligers
Informele zorg
• 3,5 miljoen Nederlanders verlenen mantelzorg
• (Schoon)dochter/zoon en partner leveren belangrijk aandeel
• Druk op mantelzorg vanuit familie door geografische mobiliteit &
arbeidsmarktparticipatie
• Zorg dichtbij huis organiseren
• Burenhulp
• In dit onderzoek specifiek gericht op burenhulp onder ouderen
Informele zorg in de buurt: bereidheid
onder ouderen (70+)
• Mijn buren zijn bereid me te helpen als dat nodig is
Mee eens : 82%
•
Ik kan bij iemand terecht in mijn buurt als ik me geen
raad weet
Mee eens : 74%
•
De mensen in deze buurt letten er op dat het schoon blijft
op straat
Mee eens : 58%
•
De mensen in deze buurt zijn bereid om problemen
samen op te lossen
Mee eens : 48%
Welke ouderen zijn zelf actief?
• 16% doet aan formeel vrijwilligerswerk
• 30% aan informeel vrijwilligerswerk
• 19% helpt buren regelmatig (meer dan 1 keer per maand)
• In onze studie verlenen ouderen
met een Nederlandse
achtergrond en een hogere
opleiding vooral
vrijwilligerswerk en burenhulp
Burenhulp
•
Verschillende vormen van burenhulp:
• ‘Oogje in het zeil’
• Gordijnen, postvak, telefooncirkel
• Instrumentele ondersteuning
• Hulp bij boodschappen, post ophalen, lift geven
• Emotionele ondersteuning
• Praatjes maken, koffie drinken, vrijetijdsactiviteiten
•
Belang van burenhulp:
“We belden elkaar elke ochtend en avond om te kijken of alles goed was (..).
Op een moment belde ik haar in de avond en nam ze niet op. De volgende
ochtend belde ik weer en nam ze nog steeds niet op. Toen besloot ik de politie
te bellen. Die hebben haar deur opengebroken en vonden haar op het toilet,
helemaal vervuild, maar nog wel in leven.”
Barrières burenhulp
• Risico op overbelasting:
• Buren die ondersteuning geven zijn zelf ook vaak ouder
• Burenhulp neemt toe na verloop van tijd:
“Die buurvrouw kan niet meer naar beneden komen, dus ik haal haar post
en krant elke dag op en doe haar boodschappen twee keer per week, en
als er iets aan de hand is kan ze me altijd bellen –zelfs ‘s nachts (..).
Gedurende de tijd ben ik steeds meer gaan doen. Uit het niets werd het
heel veel”.
• Ouderen gaan zich soms gedragen als ‘klant’
“Ze wordt steeds moeilijker. Als ik een verkeerde boodschap meebreng..
Nou, dan scheldt ze me uit (..). Ik denk dat ze me ziet als haar hulpje”.
• Professionele ondersteuning vereist
Barrières burenhulp; vanuit
perspectief van hulpbehoevenden
• Maatschappelijke omwenteling; ‘recht hebben op’
“Daarvoor heb je toch maatschappelijk werk? Heeft het iets te maken met
je woning, daar heb je corporatie voor, inspecteur voor, huismeester voor.
Daar heb je niet de buren voor.. nee”.
• Negatieve vorm van sociale
controle
• Vraagverlegenheid
Perspectief professionals op informele
zorg
•
Draagvlak voor inzetten van informele netwerk
•
Een aantal barrières:
•
•
•
•
•
Vage grens: hulpbehoevende/hulpverlener?
Deskundigheid
Loyaliteit
Aansprakelijkheid
Concurrentiegevoelens
• Noodzaak professionele ondersteuning
De ‘nieuwe’ professional
•
Combinatie van verschillende werkzaamheden:
• Opsporen van (kwetsbare) groepen
• Inzetten en versterken van informele netwerk
• Samenwerking met professionals vanuit verschillende
disciplines
•
Balanceren tussen vertrouwen winnen en loslaten
• ‘Niet leunen, maar steunen’ & ‘van zorgen voor, naar
zorgen dat’
•
Daarnaast samenwerking binnen het formele netwerk
• (Financiële) schotten staan samenwerking in de weg
Wat hebben ‘nieuwe’ professionals nodig?
•
•
•
•
•
•
•
(Uren)inzet
Bekendheid in de wijk
Interactie tussen
professionals (huisvesting,
overleggen)
Ondernemerschap
Gedeelde coördinatie
Aandacht voor informele zorg in opleiding: erkennen,
benutten en ondersteunen
Steun vanuit het management
Lokale overheid
• Communiceren; maatschappelijke omwenteling
• Financiering: sectoroverstijgend en wijkgericht
• Monitoren
Conclusies
•
•
•
•
•
•
Grote mate van hulpbereidheid onder ouderen
Burenhulp van aanvullende waarde
Barrières burenhulp; behoefte aan ruggensteun van
professionals
Barrières in samenwerking formeel en informeel netwerk
Belang van monitoring voor leren en beïnvloeden
Nader onderzoek:
• Condities waaronder burenhulp ontstaat  benutting
hulpbereidheid (ook van mensen <70)
• Inzicht in samenwerking informeel en formeel
netwerk; ook vanuit het perspectief van
hulpbehoevenden
• Aandacht voor etnische groepen
Onderzoeksresultaten die volgen
• Tussentijdse resultaten zijn te vinden op onze website:
http://www.bmg.eur.nl/onderzoek/secties/smw/onderzoeks
rapporten_smw/
• Medio 2014 verschijnt de eindrapportage
• Meer informatie: [email protected] of
projectleider Evaluatie: [email protected]