660 DBO18 Zondag 30 april 2017 Het Lam voor mij geslacht

DBO18 Zondag 30 april 2017 Het Lam voor mij geslacht Goedenavond allemaal. Welkom bij De Bijbel Open. Elke zondag is een herinnering aan Pasen. Zondag is immers de dag waarop Jezus opstond uit de dood. Er is een duidelijke parallel met de viering van de Joodse sabbat. Waarom wordt de sabbat gehouden? In Deuteronomium 5:15 staat: ‘Bedenk dat u zelf slaaf was in Egypte totdat de HEER, uw God, u met sterke hand en opgeheven arm bevrijdde. Daarom heeft hij u opgedragen de sabbat te houden.’ Wij onderstrepen met de zondag dat Jezus op die dag is opgestaan. De sabbat onderstreept dat God Zijn volk uit Egypte heeft bevrijd. Het leesrooster behandelt de komende dagen delen uit het boek Exodus. Exodus is het boek van de uittocht. Het boek van de bevrijding. Het boek van het volk dat schuilde achter het bloed van het lam. Doen wij dat ten diepste ook niet? Jezus is toch het Lam dat de zonde der wereld wegneemt? We hebben het kortgeleden nog gevierd. Ik wil het met u hebben over de instelling van Pesach, over het lam dat geslacht werd en over de manier, waarop dit feest werd gevierd en nog steeds wordt gevierd. Daarbij zal ik uiteraard proberen de lijn door te trekken. Van Pesach naar Pasen. Ik denk dat u de aanhef van de Tien geboden wel kent: ‘Ik ben de HEER, uw God, die u uit Egypte, uit de slavernij, heeft bevrijd’ (Exodus 20:2). Zo wil God bekendstaan. Als de God Die Zijn volk heeft bevrijd. Goed om te onthouden. God die bevrijdt van de macht van de zonde. Is dat ook niet de boodschap van Pasen? Pasen is het feest van de uittocht van Jezus uit de macht van de dood. Dit gebeurde op de eerste dag van de week. Zoals de nacht van Egypte Israël uit zijn greep moest loslaten door de kracht van de HERE, zo is de macht van de zonde gebroken. De nacht van dood en graf moest zich gewonnen geven aan het licht van Christus’ opstanding. Het is trouwens ook goed om u dat de komende dagen te blijven realiseren. 4 en 5 mei komen eraan. Ook daarbij geldt: God is een God die bevrijdt. Pesach (‫) ֶפּסַח‬, het Joodse Paasfeest, is het feest van de uittocht uit Egypte. Pasen is de uittocht uit de macht van de dood. 660 De bevrijding uit Egypte vond in de nacht plaats. Dat is meer dan een tijdsaanduiding. Zoals ook Egypte meer is geworden dan een land dat je kunt aanwijzen op de wereldkaart. Egypte mag je in Exodus ook beschouwen als het symbool voor onderdrukking, slavernij en ellende. Zo is ook ‘nacht’ het verzamelwoord geworden voor angst, chaos, dood en verderf. Het is dan ook veelzeggend dat de HERE Zijn volk ‘in de nacht’ uit Egypte bevrijdde. Egypte en nacht blijken voor de HERE geen onoverwinbare grootheden te zijn. De HERE liet Zijn kracht zien: in de nacht, aan het machtige Egypte. Daarom heeft de viering van Pesach tot op de dag van vandaag een heldere boodschap. God is sterker dan welke macht ook. Hij leidde Zijn volk uit de nacht, de vrijheid tegemoet. In die bewuste nacht ondervond Egypte zelf wat dood en verderf is, toen de HERE de eerstgeborenen van Egypte sloeg. Maar Israël werd in die nacht uit Egypte geleid. Over de instelling van Pesach lezen we in Exodus 12. Het eerste paasmaal werd gehouden in de laatste nacht in Egypte, de nacht waarin de eerstgeborenen van Egypte werden gedood. Maar de plaag ging voorbij aan de huizen, waar het bloed van een lam aan de deurposten was gestreken. Het vlees van een lam werd gegeten, met ongezuurd brood en bittere kruiden (Exodus 12:8). Over al die elementen is veel te zeggen. Ik moet me beperken en heb gekozen om wat meer te vertellen over de betekenis van dat lam. Verder wil ik wat vertellen over de persoonlijke uitleg die elke Joodse vader al eeuwen doorgeeft. Een lam is voor ons een dier geworden met heel veel symboliek. Beeld van onschuld en kwetsbaarheid. Het beeld van een lam doet denken aan de Here Jezus. De profeet Jesaja heeft gezegd dat de knecht des Heren als een lam ter slacht wordt geleid. Johannes de Doper noemde Jezus het lam dat de zonde der wereld wegneemt (Johannes 1:29). Ik heb niet kunnen achterhalen of die betekenis en gevoelswaarde al bestond bij de mensen in Egypte, toen God de opdracht gaf dat elk gezin voor een lam moest zorgen. Het zal toch in zo’n Joods gezin voor de nodige commotie hebben gezorgd. De kleine kinderen zullen het dier hebben geaaid en vertroeteld. Ze moesten het vier dagen van tevoren in huis halen. De vaders en moeders zullen hun kinderen hebben uitgelegd dat dit lam een offer aan God zou zijn. Maar waarom speciaal een lam? Ik weet het niet. Het mocht trouwens ook het jong van een geit zijn. Het jonge dier moest in prima conditie zijn en niet ouder dan een jaar. Mozes had gezegd: ‘Elk gezin moet een schaap of een geit uit de kudde halen en slachten voor de paasmaaltijd’ (Exodus 12:21). De ouders hadden nog meer uit te leggen. Reken maar dat er wat vragen zijn gesteld in die huisjes van de Israëlieten. 661 Het dier moest geslacht worden. ‘Het bloed van het dier moeten jullie opvangen in een schaal. Dan moet het bloed met een bos kruidentakjes op de deurposten gesmeerd worden, en op de balk boven de deur. Daarna moeten jullie binnenblijven, tot morgenochtend’ (Exodus 12:22). Daarna zou het heel spannend worden. ‘Want de Heer zal (in die nacht) door het land gaan om de Egyptenaren te straffen. Maar als hij bloed aan de deur van een huis ziet, gaat Hij dat huis voorbij. In jullie huizen zal de dood niet komen’ (Exodus 12:23). Die nacht stonden in al die huisjes de gezinnen rondom de tafel. Op die tafel lag het lam dat was geslacht. Ze stonden, klaar om op bevel van Mozes te gaan. Het werd een spannende nacht. Maar in die nacht gebeurde het. Farao liet in deze voor hem zo verschrikkelijke nacht het volk Israël gaan. Zo is het gegaan. Zo wordt het nog altijd herdacht. Altijd, ook in tijden van grote tegenspoed en grote rampen. Juist dan. Bij elke viering zal de oudste zoon opstaan en vader deze beroemde vraag stellen: ‘Waarom is deze nacht anders dan de andere nachten?’ Tegenwoordig mogen ook de andere kinderen van het gezin die vraag stellen. Dat is nu in de moderne Bijbelvertalingen ook zo ingevuld. Maar oorspronkelijk werd het gedaan door de eerstgeboren zoon. Als je erover nadenkt, is dat heel aangrijpend. De eerstgeboren zoon was het kind dat mocht blijven leven, terwijl de oudsten in de Egyptische gezinnen omkwamen. Dat brengt me bij een ander aspect dat ik graag wil bespreken. Bij het antwoord dat de vader gaf op die vraag. Is het u wel eens opgevallen hoe persoonlijk dat antwoord is? Het gaat in Exodus steeds over wij en over zij. Maar dan is ineens de vader aan het woord. Hij spreekt over zichzelf. ‘Zo gedenk ik wat de HEER voor mij heeft gedaan toen ik wegtrok uit Egypte’ (Exodus 13:8). Wat opvalt, is dat dit een gebod van de HERE was. Het was niet een vrijwillige keuze van de vader om zijn kinderen zo persoonlijk mogelijk te vertellen over wat er in die nacht van de uittocht was gebeurd. Het werd een formule die ook de volgende geslachten zouden gebruiken tijdens de viering van het jaarlijkse Pesachfeest. De toon was zo persoonlijk dat het leek, alsof ze er zelf bij waren geweest. Een bekende rabbijn schrijft het zo: ‘In elke generatie moet ieder zichzelf zo beschouwen, alsof hijzelf uit Egypte is gekomen, want er staat geschreven: En je zult je zoon vertellen op die dag, en zeggen: het is omwille daarvan, wat de HERE voor mij gedaan heeft toen ik ontkwam uit Egypte’ (Rabbi Gamaliël, Mishna-­‐tractaat Pesachiem 10.5). 662 Ik had het over de overeenkomsten tussen Pesach en Pasen. Juist deze persoonlijke toon heeft ook ons veel te zeggen. Ik moet denken aan onze maaltijd, aan het avondmaal. Als we de wijn drinken en het brood eten. De maaltijd die Christus tijdens de maaltijd van Pesach heeft ingesteld. Ook wij mogen doen, alsof we er zelf bij geweest zijn en het hebben beleefd. We mogen het doorgeven aan de komende generaties. Dat geldt in het bijzonder voor Goede Vrijdag en Pasen. Wij zijn er zelf bij betrokken. Zo mogen we de hele Schrift horen en verstaan. We mogen lezen wat God voor u, voor jou en voor mij heeft gedaan. Het Lam voor mij geslacht. 663