De Weerdt Sven Koolhydraten granen, fruit, groenten, frisdranken, snoep,… 4 kcal lever, spieren (glycogeen), bloed Eiwitten vlees, vis, eieren, granen, melkproducten,… 4 kcal botten, spieren, ... Vetten vlees, vis, olie, snoep, gebak,… 9 kcal vetcellen in hele lichaam Alcohol 7 kcal metaboliseren Vet zuurstof nodig Koolhydraten bij hoge hartslag na 2u uitgeput lage hartslag beperkte vooraad aanvullen Eiwitten bij uitputting koolhydraten spieren afbraak Inspanningen van hogere intensiteit Hogere hartslagen, tekort aan zuurstof (hijgen) Vooral verbranding van koolhydraten suiker suikers koolhydraten Enkelvouding glucose, fructose, galactose fruit, honing, druivensuiker Tweevoudig sacharose (suiker), lactose (melksuiker), maltose Meervoudig (oligo en poly) maltodextrine zetmeel:pasta, brood, rijst, aardappel glycogeen Enkelvouding glucose, fructose fruit, honing Tweevoudig sacharose (suiker), lactose (melksuiker) tafelsuiker,melk Meervoudig zetmeel pasta, brood, rijst, aardappel Afbraak tot enkelvoudig Hormoon Afgifte wanneer suiker in bloed komt Opent ‘deur’ in cel Veel suiker = veel insuline Geeft energie Hoge piek - dal Uitputting insuline of ongevoeligheid cel Snelheid van opname van 50 gram koolhydraten Invloed op insuline Laag GI goed, hoog GI slecht 50 is grens tss snel en traag Voedingsmiddel GI Glucose Sucrose Honing Lactose Fructose 100 70 70 45 20 Bier Cola Fruitsap (ongezoet) Appelsap (ongezoet) 110 70 50 40 Rijst bruin Rijst basmati Rijst wit Spaghetti wit Spaghetti volkoren 65 60 45 45 35 het getal dat weergeeft hoe snel glucose vanuit de voeding wordt opgenomen in het bloed rekening houdend met de hoeveelheid voeding die je gemiddeld van dit voedingsmiddel opneemt. De glycemische lading wordt als volgt berekend: Glycemische index/ 100 x verteerbare koolhydraten (KH) per 100 gram x gewicht van het portie. Bij het gewicht van het portie is 100 gram "1",120 gram = 1,2 250 gram = 2,5 etc. Voorbeeld berekening GL van 100 gram gekookte wortelen (GI= 85): 85/100 x 7 gr.KH x 1 = 6 Niet sporters <10 sporters <20 Voedingsmiddel GI portie gr. GL Glucose 100 10 10 Sucrose Honing Lactose Fructose 70 70 45 20 10 10 10 10 7 3 5 2 110 70 50 40 250 250 250 250 14 19 13 12 65 60 45 45 35 150 150 150 180 180 23 23 17 21 16 Bier Cola Fruitsap (ongezoet) Appelsap (ongezoet) Rijst bruin Rijst basmati Rijst wit Spaghetti wit Spaghetti volkoren Voedingsmiddel GI portie gr. GL Tarwebrood wit Tarwebrood volkoren Roggebrood Cornflakes Muesli Havermout Quinoa 70 70 60 85 65 40 35 30/60 30/60 30/60 30/60 30/60 250 150 10/20 9/18 8/16 21/42 10/20 10 9.5 Frieten Aardappelen gebakken Aardappelpuree Aardappelen gekookt 95 85 85 60 150 150 150 150 22 26 16 14 Confituur 65 20 9 Ongeraffineerde natuurlijke koolhydraten met lage GI en/of GL Groenten en fruit (vezels, vitaminen, mineralen) zorgen voor zuur/base evenwicht ! Voldoende eiwitten (1.5 – 3 gr/kg) Onverzadigde vetten (vis, noten,…) Water!!! Voor: beperkt eten en drinken laatste 2 u Bij sport slechte spijsvertering, misselijkheid maag/darmproblemen Tijdens: indien nodig drank, eventueel sportdrank Na: onmiddelijk recuperatie Eet koolhydraten met lage GI enkele uren voor de training. Niet te veel eten Beperking eiwitten en vet behalve bij duurtraining Start gehydrateerd! Koolhydraten: Rustige training: 20 à 30 gram/u Matig intensieve training: 30 à 50 gram/u Intensieve training: 40 à 70 gram/u NB. 70 gram/u = max. Vocht: Koude: 250 à 500 ml per uur Warmte: 500 à 1500 ml per uur Energie = 80 % warmte Vochtverlies 2% = prestatieverlies Vochtverlies 5% = prestatieverlies 30% Hypotoon <290 mOsm/l Electrl. <40 gr/500ml Isotoon =290 mOsm/l Electrl. =40gr/500ml snel snel dorstl. dorstl. Hypertoon >290 mOsm/l traag >40 gr/500ml (=frisdraken, fruitsap,…) energie Nood aan: ◦ Koolhydraten: herstel energievoorraad (mogen snelle suikers zijn) ◦ Eiwitten: herstel spierschade ◦ Vocht en electrolyten: herstel vochtbalans ◦ Kan via gewone voeding of via hersteldrank Vb muesli met yoghurt en honing boterham met kaas of ei chocolademelk (spijsvertering) 2 à 3 u voor de wedstrijd 2 – 4 gram koolhydraten/kg Beperk vezels, eiwit en vet Geen « snelle » suikers tss maaltijd en wedstrijd Start gehydrateerd; 6 – 8 ml/kg - 50 gram havermout met 300 ml rijstmelk en honing 4 sneden peperkoek met confituur 500 ml vruchtensap - - 6 sneden brood met confituur of zoet beleg 500 ml vruchtensap 600 gram gekookte pasta (2 borden) bruine suiker 500 ml vruchtensap Koolhydraten en vocht aanvullen - Isotone of hypotone drank (30 gram koolhydraten, 250 – 750 ml drank) - eventueel gel (max 30 gram kh) + water - vaste voeding beter niet Geen hypertone dranken (cola, frisdrank,…) Aanvullen koolhydraten Herstel spierschade (eiwitten) Aanvullen vochtverlies (gewichtsverlies x 1.5) Best zo snel mogelijk (15 à 30 minuten) Kan via vaste voeding, vloeibaar gaat sneller 1e u na de inspanning, best binnen 15 min. rustig Koolhydraten Eiwitten gram Vocht vochtverlies 30 5 - 10 x 1,5 intensief 60 –80 gram 10 – 20 x 1,5 kg