VAKANTIEDAGEN OPNEMEN OF OPETEN

L O O N B E L A ST I N G / S O C I A L E V E R Z E K E R I N G E N
VAKANTIEDAGEN
OPNEMEN OF OPETEN
AFSTAND DOEN VAN DE MINIMUMVAKANTIEDAGEN IS NIET TOEGESTAAN
Sinds enige jaren is het
mogelijk een deel van de
vakantiedagen waarop recht
bestaat niet op te nemen maar
uit te laten betalen. Ook
kunnen vakantiedagen worden
ingezet in de pot met flexibele
arbeidsvoorwaarden om er iets
anders voor terug te krijgen.
Een aantal mogelijkheden van
het spelen met vakantiedagen
voor u op een rij gezet.
Door Annette Molenaar-van der Beek, Ernst & Young
Belastingadviseurs in Rotterdam
Een lange trektocht is mogelijk door bijvoorbeeld vijf jaar lang
vakantiedagen te sparen. Voor de werkgever kan dat betekenen dat hij voor
vervanging moet zorgen en de reservering voor de op te nemen
vakantiedagen jaarlijks moet bijwerken.
TIJDSCHRIFT ADMINISTRATIE
20 NUMMER 3, MAART 2004
Iedere werknemer heeft volgens het Burgerlijk Wetboek per jaar recht op een aantal
vakantiedagen dat gelijk is aan vier maal het
aantal dagen dat wekelijks wordt gewerkt.
Een fulltimer die vijf dagen per week werkt,
heeft dus een minimumrecht van twintig
vakantiedagen per jaar. Het aantal uren dat
zou worden gewerkt op zo’n dag is gelijk aan
het aantal vakantie-uren dat men opneemt.
Voorbeeld
Een werknemer die op vijf dagen in de
week vier uur per dag werkt, heeft recht
op twintig vakantiedagen van vier uur. In
totaal dus tachtig uur. Als de verlofregistratie in uren plaatsvindt, wordt voor
elke verlofdag het saldo met vier uur verminderd.
Een werknemer die vier maal negen uur
werkt, heeft recht op zestien vakantiedagen per jaar. Per keer dat een dag verlof
wordt opgenomen, zijn dat negen vakantie-uren.
Deze vakantiedagen waar men volgens het
Burgerlijk Wetboek recht op heeft, zijn een
absoluut minimum. Met de minimumvakantiedagen kan maar één ding gebeuren:
opnemen. Het is niet toegestaan afstand te
doen van de minimumvakantiedagen.
Maar bijna iedere werknemer heeft recht op
meer vakantiedagen dan het wettelijke minimum. Dat is vaak het gevolg van CAO’s.
Ook worden veel atv-dagen steeds meer
gebruikt als ‘gewone’ vakantiedagen. Het is
ook heel gebruikelijk om oudere werknemers extra vakantiedagen te geven.
Daarnaast hebben werknemers vrij op de
zogenoemde nationale feestdagen, zoals
nieuwjaarsdag, tweede paasdag, tweede
pinksterdag, eerste en tweede kerstdag en
Koninginnedag. Als er op zo’n dag toch
gewerkt moet worden, bestaat er veelal recht
op een andere vrije dag. Bijna elke CAO
regelt welke dagen als feestdagen worden
aangemerkt.
OPNEMEN VAN VAKANTIEDAGEN
De werkgever moet in principe instemmen
met de wens van de werknemer voor de
vakantie. Alleen als de bedrijfsvoering groot
gevaar loopt bij verlof van de werknemer,
kan de werkgever de vakantiewens van de
werknemer weigeren. Dat moet binnen twee
weken na de aanvraag van de werknemer
kenbaar worden gemaakt. De werknemer
heeft dan wel recht op een andere vakantieperiode.
Een duurdere
lease-auto kan
worden betaald
door afkoop
vakantiedagen
Voor de dagen boven het wettelijke minimum uit het Burgerlijk Wetboek kan een
andere termijn worden vastgesteld voor de
werkgever om te reageren op het verzoek van
de werknemer. Dat vastleggen van de termijn moet schriftelijk gebeuren, bijvoorbeeld in een CAO of personeelshandboek.
De werkgever moet de werknemer in de
gelegenheid stellen in ieder geval het minimum aantal vakantiedagen elk jaar op te
kunnen nemen.
Het blijkt dat meer dan de helft
van de werknemers meer vakantiedagen heeft dan hij of zij kan
opnemen.
Vakantiedagen kunnen ook door de werkgever collectief voor alle werknemers worden
vastgesteld. Het bekendste voorbeeld daarvan is de bouwvak. Ook roostervrije dagen
kunnen door de werkgever worden vastgesteld.
Een vakantiedag die was gepland, maar
waarop de werknemer ziek is (geworden),
geldt niet als vakantiedag, maar als ziektedag. Uiteraard moet er dan wel sprake zijn
van een echte ziekmelding bij de arbodienst.
Maar ook hierbij kunnen afspraken worden
gemaakt over vakantiedagen boven het wettelijke minimum, waarbij deze toch als
vakantiedag worden aangemerkt, ook als de
werknemer ziek wordt. Als de werknemer op
een geplande roostervrije dag ziek is, zal
deze dag in veel gevallen gewoon vervallen,
tenzij in een CAO anders is bepaald.
TIJDSCHRIFT ADMINISTRATIE
21 NUMMER 3, MAART 2004
In een aantal CAO’s zijn ook afspraken
gemaakt waarbij in geval van ziekte de werknemer een vakantiedag inlevert. De werknemer mag echter nooit onder het minimum
aantal vakantiedagen uitkomen.
Ten slotte is het ook mogelijk (geldt voor
dagen boven het wettelijke minimum) om
delen van vakantiedagen op te nemen, in
uren. Ook hierbij kan alleen de bedrijfsvoering een reden zijn de vrije uren te weigeren.
NIET OPNEMEN MAAR SPAREN
De werknemer kan vakantiedagen sparen.
De vakantiedagen vervallen pas na vijf jaar
(na het einde van het kalenderjaar waarin ze
zijn opgebouwd). Tot een totaal van 250
dagen (voor een fulltimer) worden deze
vakantiedagen ook niet belast. Werkgevers
moeten natuurlijk wel goed opletten waar de
stuwmeren van vakantiedagen ontstaan. Als
werknemers langdurig verlof gaan opnemen,
kan dat betekenen dat er vervanging moet
komen.
De werkgever moet ook de kosten
in het oog houden. Met het stijgen
van het salaris van de werknemer
worden de vakantiedagen duurder. De reservering voor de op te
nemen vakantiedagen moet dus
jaarlijks worden bijgewerkt.
Behalve het zelf sparen van vakantiedagen
kan er door de werknemer ook verlof worden opgespaard door deel te nemen aan een
verlofspaarregeling. Dagen en/of geld dat op
een verlofspaarrekening wordt gestort, is tot
een maximum van tien procent van het jaarsalaris vrijgesteld van belastingheffing tot
het moment waarop het verlof wordt opgenomen. Het totale verlofspaarpotje mag niet
meer dan één jaarsalaris bedragen. Helaas
geldt de vrijstelling niet voor de premieheffing werknemersverzekeringen. Daardoor is
er tot op heden ook weinig gebruikgemaakt
van verlofspaarregelingen. Het kabinet is
druk doende om een betere (?) regeling te
maken, de levensloopregeling.
NIET OPNEMEN MAAR OPETEN
Het kan zijn dat een werknemer helemaal
geen behoefte heeft aan veel vakantiedagen,
maar bijvoorbeeld wel aan andere arbeids-
voorwaarden. Voor deze werknemer bestaat
de mogelijkheid vakantiedagen, voor zover
meer dan het wettelijke minimum, af te
kopen in ruil voor geld, een duurdere leaseauto, kinderopvang, een vergoeding in de premie voor een ziektekostenverzekering of een
reiskostenvergoeding. De werkgever moet
daar natuurlijk wel gelegenheid voor bieden.
Vrijstelling
verlofsparen
geldt niet voor
premieheffing
werknemersverzekeringen
Voorbeeld
Hoe ziet een ruil van vakantiedagen voor
kinderopvang er bijvoorbeeld uit? Bij
een maandsalaris van 3000 euro is het
loon per dag in 2004 137,40 euro (2004
telt 262 werkbare dagen). Als een werknemer 25 vakantiedagen heeft en er vijf
wil inleveren, is dat dus 687 euro, welk
bedrag dan beschikbaar kan worden
gesteld voor een vergoeding van kosten
kinderopvang. Op die manier ontvangt
de werknemer een vergoeding die wellicht grotendeels onbelast kan blijven
(hangt af van het aantal dagen opvang,
zie ook Tijdschrift Administratie van vorige maand). Een voordeel voor de werknemer dus. De werkgever ontvangt de
uitbetaalde kosten kinderopvang terug
van de werknemer in de vorm van de
opbrengst van vijf extra werkdagen.
Deze ruil is mogelijk geworden doordat in
2001 het verbod op het tussentijds uitbetalen van vakantiedagen is vervallen. De werknemers die onder een CAO vallen, konden
tot 1 februari van dit jaar alleen maar vakantiedagen afkopen als de CAO daar zelf de
mogelijkheid toe biedt. Na 1 januari 2004 is
een schriftelijke overeenkomst tussen werkgever en werknemer voldoende.
Uitbetalen van vakantiedagen bij het einde van
de dienstbetrekking was overigens altijd al
mogelijk, zelfs verplicht. Op die manier kon
een werknemer namelijk een potje vakantiedagen meenemen om bij de nieuwe werkgever
(onbetaald) verlof op te kunnen nemen.
TIJDSCHRIFT ADMINISTRATIE
22 NUMMER 3, MAART 2004