4 RECENSIES Jezus ontdekken - Christelijke Boektiek de Vries

4 RECENSIES
Jezus ontdekken: 33dagenboek
Jos Douma
Uitg. Kok, Kampen
Pb, 144 blz
ISBN 9789043509879
prijs € 14,90.
Dit boek bestellen...
Zeven dagen korter dan de beroemde Veertig Dagen maar zeker niet
minder. Jos Douma, de (vrijgemaakt )gereformeerde predikant van de
Haarlemse Fonteinkerk, is enthousiast over Jezus. Hij komt ze zo
vaak tegen, de mensen die zeggen:'Ik geloof echt wel, maar een
persoonlijke relatie met Jezus, dat zegt me niet zoveel.' Dat is voor
hem telkens weer een trigger om Jezus te prediken, Degene om Wie
het echt gaat.
De Man die 33 jaar op aarde was, in 33 dagen leren kennen dat is de
opzet van het boekje Jezus Ontdekken. De eenvoud en de kracht
ervan is de beste aanbeveling. Zelfs mensen die Hem al heel lang
kennen, worden er (zoals ik zelf heb ervaren, en ook van anderen
hoorde) opnieuw door aangesproken: je raakt op Hem niet uitgekeken! Jezus ontdekken, dat doe je
niet door gewoon een boekje te lezen. Het boek bevat dan ook voor elke dag, aan het slot van elk
hoofdstuk dingen 'om te doen', 'om te leren', en 'om te bidden'. Je kunt het dus niet eventjes snel
uitlezen op een avondje na het televisiejournaal. Het wordt een echte exercitie, maar die oefening is
het zonder meer waard.
Een voorproefje is te vinden op de website www.jezusontdekken.nl , en met de auteur kunnen we
nader kennismaken op www.josdouma.nl .
EH-Informeel (het informatieblad van de Evangelische Hogeschool in Amersfoort)
april 2005
In de Informeel van januari heeft u kunnen lezen over meditatief bijbellezen. Er is een beweging
gaande, vanuit verschillende kanten gevoed, om op deze manier naar God te luisteren. Daarom in
deze Informeel twee aanvullende benaderingen op bijbellezen. Dr. J. Dourna (her)ontdekte het hart
van de Schrift: de Persoon van Jezus Christus.
Jos Douma
Jezus ontdekken
Bovenstaande bijbeltekst is in de voorbije jaren op een bijzondere
manier gaan leven. Het was voor mijzelf een ontdekking die mijn
denken en geloven op de kop zette: het moet in mijn geloof echt
helemaal om Christus gaan.
Ik ben groot geworden in een kerk waarin het vooral ging over de God
van het verbond en over de kerk van Christus. Prachtige bijbelse
werkelijkheden! Maar achteraf zie ik dat ik de Persoon van Jezus
daarin miste. Hij was er wel, maar toch nogal op de achtergrond.
Sinds mijn ogen open gingen voor de centrale plaats van Jezus in
Gods openbaring, ging ook de Bijbel voor mij op een heel nieuwe
manier open. Opeens kwam ik Hem overal tegen!
Het allermooiste
Tegelijk merkte ik dat in het denken van heel veel medegelovigen Jezus Christus ook niet die centrale
plek had. Daarom schreef ik het boekje Jezus ontdekken. Mijn belangrijkste doel met dit boekje is:
vanuit de bijbel te laten zien wie Jezus Christus is. Want er is zo oneindig veel over Hem te weten en
met Hem te beleven. Daarbij wilde ik ook graag recht doen aan de werkelijkheid dat God zich als de
Drie-enige God laat kennen. Maar juist door naar Jezus te kijken en te luisteren gaat het geheim van
de Drie-eenheid ook open. Het is heerlijk om door Jezus God als Vader te kennen, mijn Vader. Het is
fantastisch om door Christus te zien dat God de levende God is die genadig en liefdevol naar ons op
zoek is. Het is prachtig om te weten dat Jezus Christus door Zijn Heilige Geest bezig is in ons leven,
troostend, vernieuwend, 'begeesterend', meelijdend en vooral de hoop wekkend op het allermooiste
dat nog komen moet.
Jezus ontdekken is geschreven als een boek om in 33 dagen te lezen. Niet als een 'gewoon'
dagboekje dat vooral helpt om even een moment van stil zijn voor God te maken. Maar als een boekje
dat je heel doelgericht wil helpen om meer van Jezus te zien en Hem een grotere plaats in je geloof
en in je leven te geven.
Het mooiste is als je het samen met een paar anderen leest. In een groepje van vier tot acht mensen
bijvoorbeeld. Spreek samen af op welke datum je gaat beginnen en kom elke week een uurtje bij
elkaar om te delen wat je hebt ontdekt en om samen te bidden om meer van Christus in je leven. Meer
van Zijn liefde, Zijn kracht, Zijn genade. Met als doel: dat anderen door jou heen ook iets van Jezus
mogen zien, van Zijn aanvaardende houding, van Zijn trouw en Zijn van innerlijke kracht.
Het is mijn gebed dat Gods Geest dit boekje gebruikt zodat Jezus aan Zijn eer komt, en zo ook de
Vader.
Dan zal iedereen de Zoon eer betuigen zoals men de Vader eert. Wie de Zoon niet eert, eert ook de
Vader niet die Hem gezonden heeft. (Johannes 5:23)
Jos Douma
Nederlands Dagblad - 15 oktober 2004
Predikant ontdekt: Christus is echt alles
door onze redacteur Reina Wiskerke
HAARLEM - Jezus ontdekken heet het nieuwe boek van ds. Jos
Douma, bedoeld om in 33 dagen door te nemen, individueel of in
groepsverband. Wat is Jezus ontdekken precies? ,,Voor mij
betekent het: tot het inzicht komen dat Jezus Christus centraal
staat in de Bijbel;
Hem leren kennen en ervaren als iemand die verschil maakt in je
leven; gaan beseffen dat je echt alles hebt als je in Christus bent:
liefde, wijsheid, gerechtigheid, rust, genade... Dat is veel meer dan de
wetenschap dat Hij voor onze zonden is gestorven.''
Christus centraal stellen, is eigenlijk heel gereformeerd, zegt Douma,
36 jaar, vader van vier zoons en vrijgemaakt-gereformeerd predikant
in Haarlem. En toch was het voor hem nieuw toen hij ontdekte dat
Christus alles is, zoals in Kolossenzen 3:11 staat. ,,Zó had ik er niet
over horen preken. Dat kan te maken hebben met de 'heilshistorische
prediking', die kenmerkend was voor de vrijgemaakte kerken. Die prediking heeft een tijdlang nieuw
elan gebracht - daarvan doe ik niets af. Maar Christus kwam in preken vooral naar voren als het
middelpunt van de heilsgeschiedenis. Dat Hij in het middelpunt van mijn leven wil staan en een
persoonlijke relatie met mij wil hebben, heb ik niet meegekregen. Ik zeg het met nadruk op deze
manier. Want misschien is het me wel meegegéven, maar dan heb ik het niet opgepikt en ik denk
velen met mij.''
Troost
Verbond, doop en kerk, van oudsher belangrijke thema's in de vrijgemaakt-gereformeerde prediking,
kunnen abstracte begrippen worden. Ze krijgen werkelijk betekenis als ze betrokken worden op
Christus, aldus Douma. ,,De belijdenisgeschriften zijn opnieuw voor mij opengegaan. De Heidelbergse
Catechismus begint met de enige troost in leven en sterven, namelijk dat je het eigendom bent van
Jezus Christus: Hij zorgt voor je. Ontdekkend was dat ik ook volgens de Catechismus geen goede
werken moet doen omdat 'ik dankbaar moet zijn': Christus vernieuwt mij tot zijn beeld. Ik hoor
gereformeerden regelmatig praten in de trant van 'wat willen terugdoen uit dankbaarheid'. Dat leidt
onherroepelijk tot de conclusie dat je niet genoeg terugdoet. Wanneer je leeft in gemeenschap met
Christus, moet je helemaal niets. Christus gaat het door jou heen doen.''
Het zal hem toch ook wel eens overkomen dat hij lui is en desondanks iets moet doen? ,,Jawel, maar
de stress van het moeten overheerst niet. Natuurlijk moet ik wel eens iets doen waarin ik niet meteen
zin in heb. Dat zie ik als een oefening in volharding. We volgen een gekruisigde Christus en dan wordt
het leven niet gemakkelijk. En in gemeenschap met Hem leven, verdiept mijn zondebesef. Dan merk
ik hoe mateloos ongeduldig ik kan zijn, en hoe boos op mensen die me bekritiseren. Dan gaat het er
echter niet allereerst om dat ik allerlei dingen fout doe, maar dat mijn hart in veel opzichten niet
vervuld is van de Here Jezus.''
Manifest
In zijn kerken heerst verwarring, signaleert Douma. Hij gelooft dat hernieuwde concentratie op Jezus
Christus allen verder kan helpen. ,,Ik zou graag willen dat mijn boekje daaraan bijdraagt.''
Het manifest dat acht vrijgemaakt-gereformeerde predikanten eind vorige week op het internet
publiceerden, vindt hij geen positieve bijdrage. Ze uiten allerlei zorgen over de Gereformeerde Kerken
(vrijgemaakt) en wijzen op thema's als schriftgezag, liturgische vernieuwing en kerkelijke afspraken
over de toegang tot het avondmaal. Dat de naam van Jezus Christus in het manifest helemaal niet
wordt genoemd, is voor hem onbegrijpelijk. ,,Je kunt nog tien jaar discussiëren over het schriftgezag
zonder een stap verder te komen. Laten we eerst maar eens praten over het schriftgebrúik: in het hele
manifest wordt geen enkele bijbeltekst aangehaald. We zijn geroepen de Bijbel te lezen. We zijn niet
geroepen kerkelijke afspraken over de toegang tot het avondmaal tot in lengte van jaren te
verdedigen. Als je aanloopt tegen de grenzen van regels, mogen ze opnieuw worden doordacht.''
Vrijgemaakt-gereformeerden zouden al hun discussiepunten een jaar lang moeten laten liggen om
zich opnieuw op Christus te concentreren, denkt Douma. ,,Ga als gemeente maar eens een jaar
nadenken over wie Jezus is, over wat zijn genade en glorie voor ons betekenen. Ik denk dat we
langzamerhand zijn gaan vertrouwen op onze regels, op het idee 'dat het schriftgezag bij ons veilig is'.
We willen beheersen, maar we moeten loslaten en vertrouwen op Christus.''
Douma vraagt zich af of Christus in werkelijkheid wel als de enige Weg wordt gezien. Iets op papier
belijden is nog wat anders dan eruit leven. ,,De verwarring in de kerken vraagt om wijsheid en kennis.
Wijsheid en kennis zijn volgens de Bijbel alleen te krijgen in Christus. Samen aan de voeten van Jezus
gaan zitten, bestuderen wat er in de Bijbel staat, alleen dat helpt echt verder.''
Illusie
Is het geen illusie dat discussies over het schriftgezag dan niet meer aan de orde zijn? ,,Als we dat
maar vaak genoeg zeggen, wordt het wel een illusie. Ik wil trouwens niet beweren dat we geen
discussies over zulke onderwerpen meer moeten voeren. Ik denk alleen dat we het kader zijn
kwijtgeraakt waarin die discussies thuishoren: aan de voeten van Jezus. Kerkorde, schriftgezag,
liturgie, het is allemaal belangrijk, maar de kern is Christus. Mijn indruk is dat de kern is weggedrukt.
Laten we ons weer richten op de kern en vertrouwen op Christus. Van daaruit komen al die andere
onderwerpen wel weer aan de orde, maar dan niet alsof ze de kern van ons geloof vormen.''
Zijn website(s) en boek wekken de suggestie dat Douma een nieuw gemeenteconcept op de markt wil
brengen. Josdouma.nl als merk naast Rick Warrens doelgerichte gemeente? ,,Ik wil niet het zoveelste
instrument voor gemeente-opbouw aanbieden. Mij staat een theologische doordenking voor ogen.
Wat betekent het om Christus centraal te stellen in alles wat de gemeente doet: prediking, catechese,
pastoraat en ga zo maar door?'' Douma hoopt die doordenking een impuls te geven. Hij staat er niet
alleen voor. De predikant uit Haarlem maakt deel uit van een werkgroep 'van zo'n twintig vrijgemaaktgereformeerde predikanten' die zich al een paar jaar bezint op 'christocentrisch leven en werken'.
Vasten
In 2000 is Douma gepromoveerd op een dissertatie over prediking en spiritualiteit. Langzamerhand
bekroop hem echter het gevoel dat hij zich te veel op de Geest concentreerde en te weinig op Jezus
Christus. In de veertigdagentijd van 2002, toen hij zich hield aan een 'eenvoudige vorm van vasten',
werd zijn gebed om nieuw zicht op Jezus verhoord, aldus de inleiding van zijn boek. ,,Ik heb het
ervaren als een volkomen nieuw begin.''
Zoiets als een bekering roept onder gereformeerden snel weerstand op. ,,Mensen concluderen dan
meteen dat er volgens mij twee soorten christenen zijn: gewone en bekeerden. Ik zeg dan: Christus is
genade, en genade betekent ook dat je de ander zijn geloofsontwikkeling gunt. Gun mij mijn
geloofsontwikkeling. Wees er met mij dankbaar voor.''
Maar waarom moeten anderen hem daarin meteen volgen? ,,Het gaat niet om mij. Ik verlang ernaar
dat mensen Jezus ontdekken. Ik nodig ze uit 'de Schrift na te gaan of deze dingen zo zijn' (Hand.
17:11). Zo niet, dan hou ik erover op.''
De auteur heeft in de eerste plaats zijn eigen kerken voor ogen gehad. Hij denkt intussen ook aan een
bredere doelgroep. ,,Vaak wordt gesproken over evangelische invloed in gereformeerde kring. Ik denk
dat er ook gereformeerde invloed in evangelische kring mogelijk is. Misschien wel door mijn boek.''
N.a.v. Jezus ontdekken, door Jos Douma. Uitg. Kok Kampen, 2004; 159 blz., 14,90 euro.
Friesch Dagblad - vrijdag, 11 maart 2005, Geloof & Kerk
Recensie door Tjerk de Reus
Jos Douma reikt taal aan om te communiceren over het geloof
Innerlijke geloofsbeleving: een lastig punt
Leeuwarden - Hoe spreek je over je innerlijke geloofsbeleving? Veel mensen ervaren dit een lastig
punt, want ze hebben niet geleerd welke woorden je hiervoor kunt gebruiken. Predikant Jos Douma
ontdekt om zich heen een toenemende passie voor het geloof. Met zijn boek Jezus ontdekken reikt hij
taal aan om daarover te communiceren en verder te komen op de weg van de toewijding.
TJERK DE REUS
Hoe moet de christenheid verder, de nieuwe eeuw in? Die vraag lijkt van talloze antwoorden te
kunnen worden voorzien. Moeten we ‘terug tot Barth’, de theoloog die zo’n grote rol speelde in de
twintigste eeuw? Of juist terug naar de kerkvaders, zoals allerlei boeken van en over kerkleiders uit de
eerste eeuwen suggereren? Of moeten we juist afzien van elk nieuw elan, simpelweg omdat gelovigen
elkaar op geloofsgebied al genoeg in de haren zitten?
Vast staat dat de slag om de jeugd van aanzienlijke betekenis is als het gaat om de toekomst van de
kerken of van geloofsgemeenschappen. Veel studeerkamerbezinning gaat daaraan voorbij. Er zijn
allerlei signalen dat de jeugd graag wil geloven, een warme en persoonlijke relatie met God wenst en
er voor wil gáán.
Jos Douma wil nadrukkelijk niet voorbij aan de jeugd. Hij brengt veel van de verlangens die daar leven
op formule in zijn boek Jezus ontdekken. Met het oog op hen - maar niet alleen hen - schreef hij dit
praktische boek, waarin hij zich helemaal niet bekommert om allerlei zwaarwegende theologische
issues. Het gaat hem eenvoudig om wat de titel aanduidt: Jezus ontdekken.
Douma is direct en persoonlijk. Hij wil dat zijn lezers de ‘heerlijkheid van Christus’ ontdekken, daar
‘diep van onder de indruk raken’, zodat hun leven ‘veranderd wordt’, ‘verdiept’, ‘verrijkt’ en ‘door de
Geest geleid’.
Het boek van Douma - gereformeerd-vrijgemaakt predikant in Haarlem - is methodisch opgebouwd.
Het is een 33-dagenboek, waarin de lezer per dag zo’n drie bladzijden leest, een kleine opdracht van
Douma krijgt, mag mediteren over een bijbeltekst en ten slotte een gebed vindt waarmee Douma
behulpzaam wil zijn in het persoonlijke gebedsleven.
Deze geloofscursus is opgezet in drieën. Douma belicht de betekenis van Jezus vanuit de drieeenheid: ‘Sprekend zijn Vader’, ‘Christus, de Levende’ en ‘In de Geest van Jezus’. In zijn methodische
aanpak herinnert dit boek aan de vele Amerikaanse geloofsboeken die in vertaling op de Nederlandse
markt voorhanden zijn. Rick Warrens boek Doelgericht leven is daarvan een bekend voorbeeld.
Anders dan veel Amerikanen, loopt Douma zichzelf niet steeds met persoonlijke ontboezemingen voor
de voeten. Hoewel hij zijn 33-daagse ontdekkingstocht heeft omlijst met een persoonlijk verhaal - over
hoe hij zelf nieuwe motivatie in zijn geloof vond - gaat hij toch voornamelijk in op bijbelse
gezichtspunten over Jezus. Het gaat om de relatie van Christus met zijn Vader, de verhouding tot de
Geest, de betekenis van Christus als ware wijnstok, etc.
Douma wil graag bij zijn lezers het hart raken. Het gaat naar zijn overtuiging in het geloof niet
allereerst om inzichten, maar om een directe, persoonlijk en intense verhouding met Jezus.
Het boek van Douma is heel eigentijds. Maar hoe hij geloofszaken hier benadert, is niet nieuw.
Historisch gezien kan Douma het beste geplaatst worden in het verlengde van allerlei
vroomheidsbewegingen die zich wereldwijd, maar ook in Nederland hebben voorgedaan. In de
vijftiende eeuw verkondigde Geert Grote het belang van een toegewijd, innerlijk op God betrokken
leven. In latere eeuwen had vooral de Nadere Reformatie - een vroomheidsbeweging in de
Nederlandse gereformeerde kerken in de zeventiende en achttiende eeuw - vergelijkbare doelen als
Douma. Het gaat hen om een intense spiritualiteit, waarin globaal de orthodoxe standpunten van de
kerk gehandhaafd blijven.
Naar een nieuw zicht op de leer van de kerk zijn mensen zoals Douma vrijwel nooit op zoek; het gaat
hen alleen om een grotere persoonlijke betrokkenheid, om meer heilzame effecten van de Geest in
het leven van de gelovige.
Douma is niet alleen eigentijds omdat hij toegankelijk schrijft en nadrukkelijk de jeugd aanspreekt.
Douma is vooral een man van vandaag - en heeft daarom kans op succes - omdat hij inzoomt op de
beleving van het geloof. Douma wordt daarbij niet gehinderd door zegswijzen of krampachtigheden
van oudere generaties. Hij spreekt de taal van vandaag en heeft het over een van de meest
kenmerkende thema’s van vandaag: wat beleef ik in mijn relatie tot de Heer? Veel jeugd in de kerken
heeft hier meer vragen dan antwoorden, maar ervaart zo’n mogelijke relatie met God wel als heel
aansprekend. In dit verband is Douma’s boek van grote betekenis, want hij maakt hij maakt die
innerlijke geloofsbeleving communiceerbaar. Dat is zijn belangrijkste verdienste. Zijn boek brengt
gevoelens en verlangens op formule. Waar veel dominees helemaal geen weg weten met de
‘evangelische’ verlangens van hun jeugd, weet Douma een taal aan te reiken om op een stimulerende
manier over deze nieuwe innerlijkheid te spreken.
Als het gaat om traditie en vernieuwing, om leven blazen in de aloude inzichten, dan scoort Douma
heel hoog. Nergens hoeft er van hem gemorreld te worden aan de aloude leer der vaderen. Toch laat
hij een nieuwe wind waaien, die wel eens veel krachtiger zou kunnen blijken dan het kaalgeknipte
geloof van veel ouderen, die decennialang discussieerden over Schriftgezag, over het
werkelijkheidsgehalte van wonderverhalen, over de godheid van Jezus en wat niet al - maar
ondertussen het besef van een relatie met God helemaal verloren. Grote delen van de kerkelijke jeugd
is compleet voorbij aan deze discussies en wil datgene, wat Douma voor hen verwoordt.
De vraag is wel, of het gezichtpunt dat Douma kiest - de persoonlijke, intieme betrokkenheid van de
gelovige op God - erin zal resulteren dat het voorgestane geloofsleven tamelijk los komt te staan van
het concrete leven van alledag. Het is vooral de ‘binnenkamer’ die bij Douma aandacht krijgt. Bij
stromingen waarin dit persoonlijke aspect juist alle nadruk krijgt - zoals bepaalde evangelische
richtingen en ook de bevindelijke sector - is allang duidelijk geworden dat hier gevaren op de loer
liggen: verlies van relevantie in het concrete dagelijkse leven van werk en school, politiek en natuur,
huis en haard. Het verlies van die breedte is vermoedelijk de keerzijde van de persoonlijke intensiteit
die Douma voorstaat op het verticale vlak.
N.a.v. ‘Jezus ontdekken - 33 dagenboek’ van Jos Douma; uitg. Kok, Kampen; 160 blz; prijs: 14,90
euro.