VMBO n e d r o ntwo Naam: ......................................................................................................................................... A School: .................................................................................. Klas: ................................... z i u Q XOO Grondrechten. Je hebt er vast wel eens over gehoord. Maar weet je er ook veel vanaf? Beantwoord de tien vragen van deze quiz en laat zien wat voor kenner jij bent! 1 Het recht om niet gediscrimineerd te worden. Het recht om te sporten. O Het recht om je te ontspannen. Welk recht is geen grondrecht? O Het recht op privacy O Het recht op vrijheid van godsdienst O Het recht om te beledigen Foto: AFS/R. Heller Illustratie: Redhill Illustrations X 4 In de Nederlandse Grondwet staat hoe de overheid moet omgaan met de burgers. De Nederlandse Grondwet is de belangrijkste lijst van rechten en vrijheden in ons land. Voor wie geldt de Nederlandse Grondwet? O Voor de Nederlandse overheid en de volwassenen in Nederland. O Voor de Nederlandse overheid en de inwoners van Nederland. O Voor de Nederlandse overheid en alle mensen in Nederland die een Nederlands paspoort hebben. X X De Verenigde Naties 3 De joodse inwoners van Nederland mochten tijdens de oorlog steeds minder. Dat kwam door de regels die de nazi’s hadden ingevoerd. Joden mochten bijvoorbeeld niet meer naar het zwembad of de bioscoop. Ze werden gediscrimineerd vanwege hun joodse achtergrond. Welk recht werd er geschonden? Foto: NIOD De Tweede Wereldoorlog In Nederland leven wij in vrijheid. Maar dat is niet altijd zo geweest. Tijdens de Tweede Wereldoorlog hadden Nederlanders veel minder rechten. De nazi’s vonden dat sommige groepen mensen, zoals de joden, ‘anders’ en ‘minder’ waren. Deze periode wordt gezien als een zwarte bladzijde in de geschiedenis. Tijdens de bezetting van Nederland bepaalden de nazi’s wat er op de Nederlandse radio te horen was. Dit was een schending van het recht om: O Naar verschillende radiozenders te mogen luisteren. O Zonder controle vooraf de inhoud van een radio uitzending te bepalen. O Naar muziek te luisteren. Na het einde van de Tweede Wereldoorlog waren mensen het er over eens: ‘Dit mag nooit meer gebeuren.’ Veel landen gingen daarom samenwerken in een nieuwe organisatie, de Verenigde Naties (VN). Zij stelden een lijst op met mensenrechten om iedereen te beschermen tegen onderdrukking en geweld. Tegenwoordig zijn bijna alle landen van de wereld lid van de VN. Ook Nederland is VN-lid. Op de foto zie je de secretaris-generaal (leider) van de VN Ban Ki-moon. 5 Foto: ANP 2 In 1948 stelden de landen van de Verenigde Naties een lijst met mensenrechten op. Hoe heet deze lijst? O Lijst voor Mensrechten en Vrede. O Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. O Verklaring van de Rechten van de Mens en het Kind. X VMBO en rd o o w t An Naam: ......................................................................................................................................................... Klas: ......................... Quiz Foto: UN Photo Botsing 6 Wat is een belangrijk verschil tussen mensenrechten en grondrechten? O Mensenrechten zijn in alle landen hetzelfde, grondrechten zijn per land verschillend. O Er is geen verschil. Mensenrechten en grondrechten zijn precies hetzelfde. O Mensenrechten gelden alleen voor kinderen, grondrechten voor kinderen en volwassenen. Betekent vrijheid van meningsuiting dat je alles mag zeggen? Nee, want je moet je houden aan de regels van de wet. Zo is discriminatie verboden. De vrijheid van meningsuiting kan botsen met het recht om niet gediscrimineerd te worden. Er zijn dus grenzen aan de vrijheid van meningsuiting. En rechten kunnen met elkaar botsen, maar ook met een algemeen belang. Foto: ANP X En jij..? Grondrechten zijn ook van betekenis voor jou. Je ziet zo meteen foto’s met situaties uit het dagelijks leven in Nederland. De foto’s gaan over een bepaald recht. 9 Kijk goed naar de bovenstaande foto en geef aan om welke rechten en/of belangen het gaat. Op de foto zie je hoe agenten voorbijgangers in Den Haag controleren op wapens. De mensen op de foto worden nergens van verdacht. O Het recht op privacy botst met het belang van een veilige omgeving. O Het recht op privacy botst met het recht op vrijheid van meningsuiting. O Het recht op vrijheid van meningsuiting botst met het belang van een veilige omgeving. Foto: ANP X Welk recht hoort bij bovenstaande foto? Vrijheid van meningsuiting. Vrijheid van demonstratie. O Vrijheid van godsdienst. XOO Foto: Interakt/Hans Teeuwen 7 Foto: ANP 10 Cabaretier Hans Teeuwen maakt in zijn show harde 8 Welk recht hoort bij bovenstaande foto? O Vrijheid van demonstratie. O Vrijheid van onderwijs. O Recht op gelijke behandeling. X grappen over christenen. Welke rechten en/of belangen botsen in dit voorbeeld met elkaar? O Het recht op vrijheid van meningsuiting botst met het recht op belediging. O De vrijheid van de artiest botst met het belang van respectvolle omgangsvormen. O Het recht op vrijheid van meningsuiting botst met het recht om niet gediscrimineerd te worden. X