VAK : NATUURONDERWIJS DATUM: WOENSDAG 21 JULI 2010 TIJD : 09.15 – 10.00 UUR 3 Drugs In welk antwoord staan er alleen legale drugs? 1 A B C D Bekijk de tekening goed. marihuana – heroïne – ganja slaappillen – XTC – ganja paracetamol – alcohol – sigaretten XTC – hasj – koffie 1 Voeding 2 3 4 4 papaverplant Als men heel veel fruit oogst, kan men een deel daarvan conserveren. Welke manier van conserveren is niet geschikt? Uit welk deel van deze plant maakt men de harddrug heroïne? A B C D uit 1 uit 2 uit 3 uit 4 A B C D inblikken koken konfijten (met suiker bewerken) op azijn zetten 5 2 Drie beweringen over beschermende stoffen zijn: Vijf beweringen over drugs zijn: I Vitamine A, C en ijzer komen vooral in bladgroenten en fruit voor. 1. 2. 3. 4. II Vitamine D wordt met behulp van de ochtendzon door de huid gemaakt. Ze zijn verslavend. Ze zijn overal verkrijgbaar. Ze hebben invloed op de vruchtbaarheid. Ze zijn bij de wet verboden. Welke gelden voor tabak? A B C D alleen 1 en 2 alleen 2 en 4 alleen 1, 2 en 3 1, 2, 3 en 4 III Vitamine B en kalk komen in bijna alle voedingsmiddelen voor. Van deze beweringen zijn: A B C D I en II alleen juist. II en III alleen juist. I, II en III juist. I, II en III onjuist. 6 Voortplanting In het schema staat het beroep(werk) van vier personen en ook hoe lang ze per dag werken. 9 Bekijk de tekeningen goed. persoon beroep 1 2 3 4 werkt per dag kassier landbouwer sjouwer monteur 8 uren 9 uren 5 uren 7 uren 1 2 3 Wie zal voor zijn of haar werk de minste brandstof nodig hebben? A B C D 5 persoon 1 persoon 2 persoon 3 persoon 4 4 7 Op enkele scholen wordt de eetgewoonte van de leerlingen onderzocht. Bij de meeste kinderen ziet het schema voor brandstofopname en brandstofverbruik er als volgt uit: 7 8 In welk antwoord is van elk organisme de manier van voortplanting juist aangegeven? A B C D door uit de zaden buik 6 5 7 2,8 7 2 6 3,5 Wat kan hiervan het gevolg zijn voor deze kinderen? A Hun lichaamsgewicht zal toenemen. B Hun lichaamsgewicht zal afnemen. C Hun weerstand tegen ziekten zal groter worden. D Hun weerstand tegen ziekten zal kleiner worden. 6 uit een door door ei stekken scheuren 2,3,8 1 6,7 3,5 4 1,6 3,5,8 6 1,4 2,8 6,7 1 10 De ontwikkeling van een vlinder ziet er als volgt uit: ei – rups – pop – vlinder In welk antwoord zijn de gegevens over de rups en over de vlinder juist? 8 Als wij regelmatig voedingsmiddelen met vitamine C gebruiken, kunnen wij … A B C D onze ogen gezond houden. meer energie krijgen. niet gemakkelijk griep krijgen. stevige botten krijgen. de rups heeft A meer dan 6 poten B geen vleugels C voelsprieten D geen voedsel nodig de vlinder heeft 4 poten vleugels geen voelsprieten voedsel nodig 11 13 Op de foto zie je een bekend voorbehoedmiddel. De navelstreng verbindt ... A B C D de baarmoeder en een eierstok. een eierstok en het ongeboren kind. de placenta en het ongeboren kind. de vagina en de baarmoeder. 12 Op de tekening zie je de ontwikkeling van de kikker in vijf fasen. 2 Over dit middel volgen vier beweringen. Welke is onjuist? 1 3 5 A Het beschermt beide partners tegen HIV/AIDS. B Het kan ervoor zorgen dat de eicel makkelijk bevrucht wordt. C Het voorkomt dat er zaadcellen in het lichaam van de vrouw komen. D Het mag slechts éénmaal gebruikt worden. 4 Er kunnen nog twee fasen erbij (zie de volgende tekeningen). Heelal 14 Drie beweringen over de baansnelheid van satellieten zijn: X Y Waar in de tekening moeten de fasen X en Y geplaatst worden? A B C D fase X fase Y tussen 2 en 3 tussen 2 en 3 tussen 3 en 4 tussen 3 en 4 tussen 5 en 1 tussen 1 en 2 tussen 1 en 2 tussen 5 en 1 I Een satelliet die met dezelfde baansnelheid rond de aarde blijft draaien, valt niet terug. II Als de baansnelheid van een satelliet minder wordt, zal het op de aarde terugvallen. III De baansnelheid van een satelliet hangt af van de afstand van die satelliet tot de aarde. Van deze beweringen zijn: A B C D I en II alleen juist. II en III alleen juist. I, II en III juist. I, II en III onjuist. 15 Energie Lees dit krantenartikeltje: 17 Een vliegtuig vliegt van Paramaribo naar Stoelmanseiland. Wat is juist over de zwaartekracht en de zwaartekrachtenergie van dit toestel bij het opstijgen en landen? De speciale satellietfoto’s waarover men in dit artikeltje schrijft, zijn gemaakt met behulp van een ... A B C D navigatiesatelliet. observatiesatelliet. spionagesatelliet. weersatelliet. bij het opstijgen, vliegt het ... A B C D bij het landen wordt de zwaartekrachtenergie… met de zwaartekracht mee met de zwaartekracht mee tegen de zwaartekracht in tegen de zwaartekracht in groter kleiner groter kleiner 18 16 De tekeningen stellen drie verschillende maanstanden voor. 1 2 3 Welke tekening(en) stelt (stellen) de volle maan voor? Welk deel van de maan is dan verlicht? De koolpot wordt in het binnenland nog vaak gebruikt om op te koken. Welke is het juiste energieschema voor de koolpot? A houtskool koolpot warmte B houtskool + zuurstof koolpot warmte houtskool warmte houtskool warmte C D A B C D volle maan alleen 1 alleen 2 alleen 3 alleen 2 en 3 verlichte deel de helft van de maan de helft van de maan de hele maan de hele maan koolpot koolpot + zuurstof 19 Welk deel van de waterturbine doet hetzelfde werk als het ronddraaiend fietswiel? A B C D de drukbuis de dynamo de schoepen de waterinlaat 22 Milieu 20 Landbouwer Anand werkt op zijn kostgrond. Hij doet het volgende: 1. De bedden worden eerst schoongemaakt, omgespit en bemest; 2. Hij plant daarna zoals het vorig seizoen weer amsoi en soepgroenten; 3. Op enkele bedden plant hij alleen amsoi en op enkele alleen soepgroenten; 4. Hij plant de gewassen dicht bij elkaar. Je wilt groenten planten in de tuin. Om een goede oogst te krijgen, moeten de groeiomstandigheden goed zijn voor de planten. Welke groeiomstandigheid zal niet goed zijn voor de planten? A B C D een bodem met voldoende lucht. een bodem die veel klei bevat. een bodem met voldoende voedingstoffen. een plek in de tuin met voldoende licht 23 Door welke handelingen van Anand kan de aanplant later last krijgen van ziekten en plagen? Als wij slordig omgaan met het milieu, kan dat vervelende gevolgen hebben zoals wateroverlast. Dit kan schadelijk zijn voor de gezondheid. A B C D Welke handeling zou voor wateroverlast kunnen zorgen? alleen door 1 en 2 alleen door 2 en 3 alleen door 3 en 4 alleen door 2, 3 en 4 21 Sergio maakt samen met twee buurvrienden het perceel van zijn oom schoon. Zij halen het onkruid weg en snoeien de bomen. De kringloop van voedingsstoffen wordt onderbroken als zij het tuinafval… A op het perceel tot een composthoop maken. B gebruiken als voeding voor hun koeien en konijnen. C op het perceel laten liggen. D rondom de bomen harken. A Als wij afval dat niet door de vuilophaaldienst is meegenomen in de trens gooien. B Als wij lekkende septic tanks ledigen en repareren. C Als wij het onkruid in de trens voor ons huis verwijderen. D Als riolen en kokers langs de straat regelmatig worden schoongemaakt. 24 Zahira schrijft de kringloop van het water in vier fasen op het bord. 1. Water van de aarde verdampt door de warmte van de zon; 2. De waterdamp gaat stijgen; 3. De warme lucht zorgt voor de vorming van waterdruppels in de wolken; 4. Als er genoeg waterdruppels zijn, begint het te regenen. Zij heeft een fout gemaakt bij fase… A B C D 1 2 3 4 27 Sorteren 25 Bekijk de tekeningen goed. Tijdens een uitstapje naar Zanderij I moeten de leerlingen verschillende plantendelen verzamelen. Op de tekening zie je vier van de verzamelde plantendelen. 2 1 3 4 5 1 6 2 8 7 Welke dieren zijn gewervelde dieren? 3 4 Welke delen komen van een éénzaadlobbige plant? A B C D alleen 1 en 2 alleen 2 en 3 alleen 3 en 4 geen van de 4 delen A B C D 1–2–5–8 1–5–6–7 2–3–4–6 2–3–4–8 28 Bekijk de tekening. 26 Oud brood kan soms een groene kleur krijgen. De groene kleur wordt veroorzaakt door ..1.. die behoren tot de ..2.. Wat moet er bij 1 en 2 worden ingevuld? A B C D bij 1 bacteriën bacteriën schimmels schimmels bij 2 bloeiende planten niet-bloeiende planten bloeiende planten niet-bloeiende planten Enkele kenmerken van dit dier zijn: 1. het heeft een geraamte. 2. het lichaam is bedekt met haar. In welk antwoord staan er nog twee kenmerken van dit dier? A B C D Het voelt koud aan en krijgt levende jongen. Het voelt koud aan en legt eieren. Het voelt warm aan en krijgt levende jongen. Het voelt warm aan en legt eieren. Hart/Ademhaling/Spijsvertering 31 29 De juf tekent delen van het spijsverteringskanaal op het bord. Een leerling schrijft enkele gegevens van het hart op: 1. 2. 3. 4. 1 2 Het hart is een holle spier; Het hart ligt in de borstholte; Het hart is zo groot als een vuist; Het hart gebruikt meer zuurstof in rust dan tijdens arbeid. 3 Welk gegeven over het hart is niet juist? 4 Het gegeven over ... A B C D de bouw. de ligging. de grootte. het zuurstofverbruik. 30 Twee beweringen over de longen van de mens zijn: I De longen liggen in de borstkas vóór het hart. II Stofdeeltjes kunnen de wanden van de longen beschadigen. Van deze beweringen: A B C D is alleen I juist. is alleen II juist. zijn I en II beide juist. zijn I en II beide onjuist. Mariska krijgt de beurt om de delen van het spijsverteringskanaal te benoemen. Ze doet dit alsvolgt: 1= 2= 3= 4= dikke darm slokdarm maag dunne darm Welk delen heeft Mariska verkeerd benoemd? A B C D 1 en 2 1 en 4 2 en 3 3 en 4 32 Drie beweringen over de spijsvertering zijn: I Verteren is het oplosbaar maken van voedsel. II Verteren gebeurt in het spijsverteringskanaal. III Verteerd voedsel wordt door het bloed opgenomen en naar alle delen van het lichaam vervoerd. Van deze beweringen zijn: A B C D alleen I en II juist. alleen II en III juist. alleen I en III juist. I, II en III juist. Veiligheid Malaria 33 35 Welk advies over veiligheid is niet juist? A Als je speelt in de buurt van verkeer, let dan goed op. B Bij gebruik van bestrijdingsmiddelen moet men de gebruiksaanwijzingen eerst lezen en dan toepassen. C Op bekende medicijnen hoeft er geen etiket geplaatst te worden. D Wees altijd voorzichtig als je in of bij water speelt 34 In 2009 was het aantal verkeersdoden hoger dan in 2008. Er kunnen maatregelen getroffen worden zodat het verkeer veiliger wordt. Van welke maatregel kan men de beste resultaten verwachten? A Meer voorlichting geven via radio en tv. B Elke maand verkeersacties laten uitvoeren door de verkeerspolitie. C De verkeerspolitie elke dag in de stad en de districten laten controleren of weggebruikers zich houden aan verkeersregels. D Zwaardere straffen geven aan overtreders van verkeersregels. Oom Henk gaat op vakantie naar een malariagebied. Hij doet een aantal dingen om zichzelf te beschermen tegen deze ziekte. Wat heeft hij verkeerd gedaan? A Vóór hij vertrekt gaat hij naar BOG om antimalaria tabletten te halen. B Hij neemt spullen mee tegen muskietenbeten. C Bij terugkeer stopt hij met de malariakuur. D Na de vakantie gaat hij weer naar BOG om zijn bloed te laten onderzoeken op malaria.