Biologiepagina.nl Samenvatting Biologie voor Jou Brugklas

Samenvatting Biologie voor Jou Brugklas “Inleiding in de biologie” 7e editie 1.1 Biologie = de leer van het leven Afkomstig van de Griekse woorden bios (leven) en logos (leer/wetenschap) o
o
o
Dood Levenloos Levend = iets wat ooit geleefd heeft = iets wat nooit geleefd heeft = iets wat de 7 levensverschijnselen vertoont 7 levensverschijnselen: 1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Bewegen Ademhalen Voeden Voortplanten Uitscheiden (= stoffen afgeven aan de omgeving) Groeien Waarnemen (zien/horen/ruiken/voelen) •
•
Natuurgetrouwe tekening > nauwkeurige tekening met alle details Schematische tekening > alleen de belangrijke hoofdlijnen/onderdelen getekend 1.2 Buitenaanzicht / lengtedoorsnede / dwarsdoorsnede 1.3 Een zaad is opgebouwd uit: •
•
•
•
•
•
Zaadhuid = stevig vlies voor bescherming Navel = hiermee zat de zaad vast aan de moederplant Poortje = gaatje in de zaadhuid naast de navel waarmee het zaad water kan opnemen Hartvormig bultje Zaadlob = bevat het reservevoedsel Kiem > hieruit groeit het kiemplantje •
•
De horizontale as van een grafiek is de x-­‐as De verticale as van een grafiek is de y-­‐as 1.4 1.5 Groeien = het groter en zwaarder worden van een organisme Groeispurt = een periode van snelle groei Biologiepagina.nl 1.6 Ontwikkeling = het optreden van veranderingen in de bouw van een organisme Metamorfose = gedaanteverwisseling = lichaamsbouw en levenswijze van jong dier is flink anders dan dat van een volwassen dier Larve = jong dier dat nog metamorfose moet ondergaan Levenscyclus vlinder: Ei Rups (= larve) Pop Vlinder eet veel, vervelt enkele keren en groeit snel zit in een cocon, eet niet, ontwikkelen nieuwe organen Volwassen dier = imago Levensfasen: Baby Peuter Kleuter Schoolkind Puber Adolescent Volwassene Oudere/bejaarde 0 – 1 ½ jaar 1 ½ -­‐ 4 jaar 4 – 6 jaar 6 – 12 jaar 12 – 16 jaar 16 – 21 jaar 21 – 65 jaar 65 en ouder Belangrijk periode voor geestelijke ontwikkeling Sterke lichamelijke veranderingen, o.a. voortplantingsorganen Persoon wordt geheel zelfstandig 1.7 De 5 hoofdthema’s van biologie: Zelfregulatie Zelforganisatie Interactie Reproductie Evolutie Organismen regelen uit zichzelf zaken als ademhaling, beweging en houden zichzelf daardoor in stand Tijdens groei en ontwikkeling organiseren organismen zichzelf Het reageren van organismen op elkaar en hun omgeving Ontstaan van nieuwe organismen door voortplanting Ontwikkeling van leven op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen of verdwijnen 1.8 Biologiepagina.nl 1.9 Extra basisstof Levenscyclus kikker: Ei Kikkervisje Kikker Kikkerdril in het water Haalt adem met kieuwen en de huid Jong kikkervisje heeft inwendige kieuwen, een ouder kikkervisje uitwendige kieuwen Eet algen Voortbeweging m.b.v. staart Leeft in het water Staart is verdwenen Bek is groter geworden Heeft longen gekregen i.p.v. kieuwen: ademhaling nu longen en huid Eet insecten Voortbeweging m.b.v. achterpoten Leeft in het water en op land 1.10 Extra basisstof Nestvlieders: -
Nestvlieders hebben meestal meer jongen dan nestblijvers. -
Hebben bij de geboorte al (dons)veren en kunnen zien. -
Ei van een nestvlieder is zwaarder dan van een nestblijver. -
Zijn beter ontwikkeld bij de geboorte. Maar na de geboorte ontwikkelen ze zich langzamer dan nestblijvers. Nestblijvers: -
Nestblijvers zijn vaak kaal en hulpeloos bij de geboorte. -
Kunnen vaak nog niet zien. -
Broeden vaak meerdere keren per jaar. Biologiepagina.nl