1.4 Een definitie van beleidswetenschap en beleidskunde

Beleid en Politiek
-
een inleiding tot de beleidswetenschap en de beleidskunde
H.van de Graaf
R.Hoppe
Deel 1 Fundamenten en Perspectief
1. Tussen rede en macht: het ontstaan en doel van de beleidswetenschap
1.1 ‘Beleid’: beknopte geschiedenis van een succesterm
Beleid is afgeleid van het Middeleeuwse woord ‘beleiden’ en had betekenissen als; ‘regering’, ‘manier van
doen’, ‘wijze van omgang met personen’, ‘beheer of bestuur van zaken’, ‘bevelvoering’.
In de 19e eeuw werd er vooral ‘prudentie’ of ‘bedachtzaamheid’ mee bedoeld. In deze eeuw werd beleid weer
een woord met tal van betekenissen, variërend van; ‘activiteiten van de overheid’, ‘resultaten of effecten van die
activiteiten’, ‘plan’, tot ‘het planmatige karakter van de overheid’ en ‘het van een plan gewenst effect’.
1.2 Politiek als strijd om beleid

Bertrand de Jouvenel:
Liberale rechtsstaat is nomocratie, gericht op het regeren door wetten
Sociale verzorgingsstaat is telocratie oftewel beleidsstaat, gericht op het regeren door doelstellingen
 Karl Mannheim: Sociale Atomisering
 De Swaan: Gegeneraliseerde Verafhankelijking
 Zijderveld: Abstract Societies
 Reich: Politiek schept door beleid een minimum aan gedeelde publieke werkelijkheidsinterpretatie en
zingeving
Conclusie:
Door ontwikkeling van de staatsvorm en de samenleving ontstond ruimte voor de overheid als ‘beleider’
1.3 Van ‘phronèsis’ tot ‘policy science/analysis’
1.3.1
Doel van de beleidswetenschap

Karel Jaspers: Machtspolitiek vs Redepolitiek
1.3.2



Socrates, Alcibiades, en ‘phronèsis’ (ca. 500-300 v.Chr.)
Socrates: Redenaar, Denker
Alcibiades: Machtige, Doener
Aristoteles: Onderscheid tussen:
-epistème (wetenschap)
-technè (kunde)
-sophia (filosofische denkwijze)
-phonèsis (beleid
1.3.3
Ontstaan van de ‘policy science(s)/analysis’ (1945-1970 n.Chr.)
Professionalisering: Verschuiving van kennisproduktie naar kennistoepassing
 Lasswell: Beleidswetenschap heeft kennis van en in beleidsprocessen
 Dror:
- Beleidsanalyse: Heuristische methode voor de identificatie van wenselijke beleidsalternatieven
- Megabeleid: Het ter discussie stellen van de voorwaarden, veronderstellingen en voornaamste
richtlijnen waaraan meer specifiek beleid moet voldoen (…) een soort ‘masterpolicy’
- Metabeleid: Beleid over hoe beleid te maken ofwel hervorming van het beldeidmakende systeem
1.4 Recente ontwikkelingen
VS:
-
‘Policy analysis” heeft zich onttrokken aan politicologie, sociologie en bestuurskunde
-
Verschuiving van aandacht van ‘beleidsvorming’ naar ‘beleidsuitvoering’ en ‘evaluatie van
beleidsresultaten’
NL:

- Oprichting van speciale organen voor beleidswetenschappelijke studie
- Nesteling van beleidswetenschappen op Universiteiten
MacRae en Wilde: Onderscheid tussen ethiek en expertise in beleidsanalyse
1.5 Een definitie van beleidswetenschap en beleidskunde
Beleidswetenschap en beleidskunde:
Alle vormen van wetenschappelijke bezinning op kennis in en van beleid en processen romdom beleid,
in politiek en openbare dienst
Kennis in beleid heeft betrekking op:
- Feitelijke stand van zaken (op een bepaald beleidsterrein)
- Finale samenhangen (relaties tussen doelen en middelen)
- Normatieve uitgangspunten (voor het vellen van een politiek oordeel)
Kennis van beleid:
Beschikbaarstelling van de resultaten van wetenschappelijk onderzoek m.b.t. de totstandkoming,
uitvoering of evaluatie van het beleid zelf
Beleidswetenschap en beleidskunde moet streven naar:
- Contextualiteit (in maatschappelijke en politieke processen)
- Probleemgerichtheid (oplossingen bewerken voor problemen op de politieke agenda)
- Diversiteit en multidisciplinariteit
1.6 Beleidskunde voor de geïnformeerde burger en de bestuurder in spe
--Verantwoording van de auteurs voor het boek—