TopTechniek Vitobloc warmtekrachtcentrales – op maat gesneden energieconcepten voor de levering van warmte en stroom De warmtekrachtcentrales-specialist ESS behoort sinds augustus 2008 tot de Viessmann groep. Daarmee heeft Viessmann haar leveringsprogramma uitgebreid met efficiënte gasgestookte systemen voor warmtekrachtkoppeling. Met deze informatie willen we u een gemakkelijk te begrijpen entree in deze technologie bieden. TopTechniek Vitobloc warmtekrachtcentrales Afbeelding 1 Energiestroomschema van een moderne centrale met condensatieturbines Brandstofverbruik 952 MW 100 % Ketel 6% rookgas-, stralings- en leidingverliezen Turbine 49 % condensatieverliezen Nominaal vermogen van het proces 400 MWel 3,0 % eigen behoefte ηel = 42 % centrales Een warmtekrachtcentrale onderscheidt zich hierdoor dat door benutting van de afvalwarmte het totaalrendement van de installatie kan worden verhoogd. Bij grote centrales kan dat in principe plaatsvinden door middel van stadsverwarming, maar vaak zijn de mogelijkheden beperkt. In feite heeft dat uitsluitend zin wanneer er kort bij de centrale ook grote warmteafnemers zijn, bijvoorbeeld een woongebied. Hier heeft het concept van decentrale, warmtegerichte warmtekrachtcentrales zin: In relatief kleine eenheden vindt stroomproductie daar plaats, waar tegelijkertijd de optredende warmte slechts over relatief korte afstanden (en daarmee verliesarm) hoeft te worden getransporteerd en zodoende vrijwel onmiddellijk kan worden benut (afbeelding 2). Ook de verliezen bij de verdeling van stroom vervallen. Hoe wordt een warmtekrachtcentrale in een systeem geïntegreerd? Wat is een warmtekrachtcentrale eigenlijk? Het overgrote deel van de in Nederland geproduceerde stroom wordt opgewekt in centrales met condensatieturbines. Dat betekent dat warmte-energie via een stoomturbine wordt omgezet in elektrische spanning. Het gemiddelde rendement ligt bij alle centrales rond de 38%, wat betekent dat meer dan 60% van de toegevoerde energie als afvalwarmte ongebruikt aan de omgeving wordt afgegeven (afbeelding 1). Een warmtekrachtinstallatie daarentegen werkt anders. Deze benut immers ook de restwarmte en realiseert zo een hoger rendement. Bij grote Duitse warmtekracht- Aan de warmtezijde wordt de warmtekrachtcentrale parallelaan een verwarmingsketel gebruikt. Beide warmteproducenten zijn aangesloten op een CV-installatie, de tapwarmwaterproductie of andere warmteverbruikers zoals een zwembad. Afhankelijk van het verbruiksprofiel van het gebouw kan het gebruik van een buffervat zinvol zijn, om daarmee langst mogelijke en onderbrekingsvrije looptijden van de warmtekrachtcentrale mogelijk te maken. Aan de stroomzijde wordt de hoogste prioriteit gegeven aan het eigen gebruik in het gebouw. Wanneer daar geen afnemer meer ter beschikking is, wordt de stroom aan het openbare net geleverd (afbeelding 3). Afb. Werkingsschema Rookgaswarmtewisselaar Rookgasgeluidsdemper Gasmotor Generator Een gasverbrandingsmotor drijft een generator aan voor de productie van stroom. De warmte die daarbij ontstaat, wordt afgekoeld door middel van koelwater. Deze onttrokken warmte wordt benut in de verwarmingsinstallatie. Koelwaterwarmtewisselaar Smeeroliekoeler 2/3 Hoe wordt een warmtekrachtcentrale ontworpen? Afb. 3: Integratie van een warmtekrachtinstallatie in domoticasystemen Om een economisch zinvol gebruik van een warmtekrachtcentrale mogelijk te maken, moeten lange looptijden van het apparaat worden gerealiseerd. Hoe langer een warmtekrachtcentrale zinvol warmte en stroom aan een systeem kan afgeven, des te sneller de aflossing. Bij het ontwerp staat (uitzonderingen daargelaten, bijvoorbeeld noodstroomproductie) de warmte voorop. De warmtekrachtcentrale is „warmtegestuurd“. Luchtafvoer Wanneer men de gebruikelijke verdeling van het thermisch vermogen over een jaar bekijkt (jaarcurve), wordt duidelijk dat een warmtekrachtcentrale niet te groot mag zijn. Zijn thermisch vermogen wordt zo ontworpen, dat ook in perioden met kleine warmtevraag de warmte nog kan worden afgenomen. Om minstens 4000 uur looptijd te bereiken, kan men voor de verwarming van het gebouw als vuistwaarde circa 10% van het ketelvermogen als thermisch vermogen van de warmtekrachtcentrale veronderstellen (afbeelding 4). Een warmtekrachtcentrale is in feite rendabel via de vermeden kosten van ingekochte stroom (en niet via de leveringsprijs aan het openbare net) en daarom moet ook rekening worden gehouden met het verbruik van elektrische energie in het object. Dat geeft drie eenvoudige vragen, waarmee u het zinvol gebruik van een Viessmann Vitobloc warmtekrachtcentrale snel kunt bepalen: 1. Ligt het noodzakelijke ketelvermogen boven 250 kW of het gasverbruik boven 300 000 kWh/jaar (gerelateerd aan de bovenste verwarmingswaarde)? 2. Ligt het jaarlijkse stroomverbruik boven 80000 kWh? 3. Wordt gelijktijdig warmte en stroom verbruikt? Elektriciteitsnet Luchttoevoer Elektriciteit Aardgas adviseert een Viessmann specialistenteam, dat u bereikt via uw verkoopadviseur. Viessmann programma: Viessmann Vitobloc zijn bedrijfsklare compacte modules met uniform frame voor motor en generator, uniforme geluidsdempende behuizingen en regelsysteem (geïntegreerde schakelkast en regeling) en daarmee een op maat gesneden energieoplossing. De Vitobloc modules zijn leverbaar met elektrische vermogens tussen 18 en 401 kWel. Daarbij moet u bedenken dat bij een warmtekrachtcentrale het elektrische vermogen eerst wordt genoemd. Voor het ontwerp is echter het thermische vermogen nodig. Daartoe behoort natuurlijk de juiste systeemtechniek: digitale regelsystemen, die het vermogen automatisch aanpassen aan de momentane energiebehoefte, en stookgas- en rookgaszijdige aansluitaccessoires. De modules worden na een functiecontrole in de fabriek aansluitgereed geleverd. Dit vereenvoudigt en verkort de inbedrijfstelling. Leverbaar op aanvraag: Biogas-warmtekrachtcentrale en afgestemde absorptie-koudemachines. Elektrische/thermische vermogens: 18/36, 50/81, 70/115, 140/207, 199/263, 199/293, 238/363, 363/498, 401/549 kW Opmerking: Vitobloc warmtekrachtcentrales zijn gecertificeerd volgens gasapparaten- en machinerichtlijn. Afbeelding 4: jaarcurve voor het vermogensontwerp van een warmtekrachtcentrale Dimensioneringsvermogen verwarmingsketel Over andere toepassingen van een warmtekrachtcentrale als stroomaggregaat of voor het opwekken van stroom uit bio- of stortgas Vermogen Wanneer u alle vragen met „Ja“ kunt beantwoorden en er een gasaansluiting aanwezig is, heeft het zin een nauwkeuriger analyse te maken. Daartoe maakt Viessmann op basis van enkele aanvullende gegevens voor zijn marktpartners een economische beschouwing als criterium voor de investeerder en adviseert over de technische kwesties van de integratie in het systeem. Dimensioneringsvermogen Dit oppervlak geeft de door de WKK opgewekte warmte-energie aan en moet zo groot mogelijk zijn. Tijd Viessmann Nederland B.V. Postbus 322 2900 AH Capelle a/d Ijssel Tel.: 010-458 44 44 Fax: 010-458 70 72 www.viessmann.com Om de juiste selectie te kunnen maken in uw individuele situatie zijn de volgende gegevens nodig: het gasverbruik in kWh/jaar de gaskosten in €/jaar het stroomverbruik in kWh/jaar de stroomkosten in €/jaar Inclusief belasting en heffingen. Vitobloc 200, module EM-18/36 Uw installateur: 9449 350 NL 03/2011 Inhoud auteursrechtelijk beschermd. Kopieën en andersoortig gebruik uitsluitend indien vooraf toestemmingis verleend. Wijzigingen voorbehouden.