Les alcohol en seks - Lang Leve de Liefde
advertisement
Lesbrief Les Alcohol en seksuele gezondheid Programma Deze les bestaat uit twee opdrachten: In de eerste opdracht wordt er door middel van stellingen met waar/niet waar dieper in gegaan op de invloed van alcohol op de seksuele gezondheid. In de tweede opdracht bedenken de studenten tips hoe je ongewenste en/of onveilige seks bij alcoholgebruik kunt voorkomen. Tips: Afhankelijk van de werkvormen die u kiest kan deze les meer dan één lesuur vullen. U kunt een deel van de opdrachten als huiswerkopdracht of portfolio opdracht opgeven. U kunt deze les combineren met de les ‘Alcohol en grenzen’. Daarin wordt klassikaal een interactieve film bekeken waarin alcohol en druk van leeftijdsgenoten een rol spelen. Door middel van discussievragen of stellingen komen daarbij verschillende aspecten van (omgaan met) alcohol en sociale druk aan bod. Benodigdheden lesbrief ‘Alcohol en seksuele gezondheid’, inclusief bijlagen digibord of beamer bord of flappen met stiften afhankelijk van de gekozen werkvorm bij opdracht 1: geprinte bijlagen, rode en groene kaartjes, briefjes met waar/niet waar/weet niet voor elke student een geprint overzicht van relevante organisaties en websites; dit kunt u aanvullen met contactgegevens van relevante personen op school (zie bijlage 9). Introductie (5 – 10 min.) Korte introductie van de les: We gaan het vandaag hebben over de invloed van alcohol op seksuele gezondheid en seks. Vraag de klas: Waarom denken jullie dat we aandacht aan dit onderwerp besteden? U kunt het belang van dit onderwerp onderstrepen met cijfers: o In een groot landelijk onderzoek onder jongeren (‘Seks onder je 25e, 2012’) zegt 12% van de jongens achteraf spijt te hebben van iets dat ze op seksueel gebied gedaan hebben omdat ze teveel hadden gedronken. Voor meisjes is dit 15%. o Uit het zelfde onderzoek: een derde van de jongens en een vijfde van de meisjes denken ongewilde seks niet te kunnen weigeren als ze dronken zijn. Ook als je zelf geen alcohol drinkt, is het goed om meer te weten over dit onderwerp. Misschien dat je later nog alcohol gaat drinken. Bovendien speelt dit onderwerp wel voor jongeren in je omgeving, bv. bij vrienden, school, stage, werk of sportvereniging. Het doel van deze les is dat je: - weet wat de invloed van alcohol kan zijn op de seksuele gezondheid, zowel positief als negatief - weet hoe je onveilige seks onder invloed van alcohol kunt voorkomen - weet hoe je kunt voorkomen dat jij over de grenzen van jezelf en een ander gaat als je (teveel) alcohol hebt gedronken 1 weet hoe je kunt voorkomen dat anderen over jouw grenzen gaan als je (teveel) alcohol hebt gedronken - weet wat je kunt doen als iemand over je grenzen dreigt te gaan - weet hoe je elkaar kunt helpen op je grenzen te letten als je gaat drinken of (teveel) hebt gedronken - weet waar je informatie, steun en hulp kunt zoeken als het gaat om alcohol en seksuele gezondheid Deze les is niet bedoeld om je schrik aan te jagen of alcoholgebruik te veroordelen. Het is bedoeld om je te laten nadenken over de invloed van alcohol op seksuele gezondheid en wensen & grenzen. Het is goed als je beseft wat er mis kan gaan bij gebruik van (teveel) alcohol, maar vervolgens is het dan vooral belangrijk om te weten hoe je dit kunt voorkomen. Hoe kun je zorgen dat er geen grenzen van jezelf of een ander worden overschreden? Daarom staat in deze les de vraag centraal: ‘Hoe hou je het leuk voor jezelf én de ander?’ Afspraken maken om een veilige sfeer te creëren: U kunt de klas zelf laten bepalen wat zij nodig hebben om veilig over dit onderwerp te kunnen praten. Daardoor voelen ze zich meer betrokken bij de afspraken en zullen ze elkaar er gemakkelijker op aan kunnen spreken. Bovendien kun je als docent ook makkelijker teruggrijpen naar de door henzelf gemaakte afspraken. Het samen maken van de afspraken kunt u door een student laten doen, dit kost waarschijnlijk wel extra tijd. Mogelijke afspraken: o Behandel elkaar met respect: laat elkaar uitpraten, luister naar elkaar, lach elkaar niet uit, gebruik geen scheldwoorden of straattaal; u kunt samen met de klas bepalen welke woorden wél en níet gebruikt worden tijdens deze les. o Ieder heeft recht op zijn eigen mening o De les is niet bedoeld om persoonlijke ervaringen boven tafel te krijgen. Studenten bepalen zelf of ze persoonlijke informatie willen delen, dit hoeft niet. Het is goed als ze hierin hun grenzen aangeven. o Persoonlijke ervaringen en opvattingen worden niet verder verteld. o Mobiel uit Het kan een student helpen als hij/zij niet over zichzelf hoeft te praten (‘Wat zou jij doen als …’), maar over een ‘ander’ (‘Wat zou hij/zij kunnen doen in die situatie?’). Er kunnen studenten in de klas zitten die ervaring hebben met seksueel grensoverschrijdend gedrag en alcohol. Leg uit wat de mogelijkheden zijn als een student behoefte heeft om hier later in een persoonlijk gesprek over door te praten (bv. met u zelf, of verwijs door naar mentor, schoolmaatschappelijk werk of zorgcoördinator). Leg kort uit wat het programma van deze les is. - 2 Opdracht 1 Waar/Niet waar? (ca. 20 - 40 min.) Invloed van alcohol op de seksuele gezondheid In deze opdracht bespreekt u klassikaal of in groepjes een aantal stellingen over alcohol en seksuele gezondheid. Hiervoor kunt u kiezen uit verschillende werkvormen. De studenten kiezen uit waar/niet waar en lichten hun keuze toe. Doel - Studenten kennen de invloed van alcohol op de seksuele gezondheid, zowel positief als negatief Stappen 1. Leg uit: In deze opdracht gaan we stellingen over alcohol en seksuele gezondheid bespreken. 2. Kies een werkvorm: Klassikaal: beantwoord de stellingen klassikaal. Laat iedere student een keuze maken m.b.v. kaartjes (rood en groen of waar/niet waar) of kiezen in de ruimte (de ene muur is ‘waar’, een andere muur is ‘niet waar’, eventueel een derde muur is ‘weet niet’). Vraag studenten om toelichting te geven: waarom is het waar of niet waar volgens hen? Eventueel studenten die bij ‘weet niet’ staan na de uitleg opnieuw laten kiezen. Vul zo nodig aan op basis van de feedback bij de stellingen (zie bijlage 3). Klassikaal: print bijlage 1 en knip de stellingen uit. Maak een stapel van de stellingen en laat de studenten er om de beurt een kaartje van pakken, de stelling voorlezen en beantwoorden. De overige studenten kunnen hierop reageren. Vul zo nodig aan op basis van de feedback bij de stellingen (zie bijlage 3). In groepjes: beantwoord de stellingen in een groepje. Schrijf op een flap de antwoorden mét de toelichting: waarom is het waar of niet waar volgens hen? Bespreek de flappen klassikaal. Laat elk groepje zo nodig toelichting geven. De overige studenten kunnen hierop reageren. Vul zo nodig aan op basis van de feedback bij de stellingen (zie bijlage 3). Individueel de stellingen laten beantwoorden op het invulformulier (print bijlage 2 voor iedere student). In groepjes de antwoorden vergelijken en toelichten. Laat de studenten met elkaar discussiëren als antwoorden verschillen. Klassikaal nabespreken. Vul zo nodig aan op basis van de feedback bij de stellingen (zie bijlage 3). Laat studenten zelf informatie zoeken op o.a. de volgende websites om de vragen te kunnen beantwoorden en het antwoord te kunnen toelichten: www.trimbos.nl, www.jellinek.nl, www.alcoholinfo.nl. U kunt elk groepje een andere site geven om te gebruiken als bron. U kunt de stellingen verdelen over de groepjes. Bespreek klassikaal na. Vul zo nodig aan op basis van de feedback bij de stellingen (zie bijlage 3). Vraag ze ook hun mening te geven over de website: konden ze de informatie gemakkelijk vinden, konden ze voor alle vragen antwoorden vinden etc. Bespreek klassikaal na welke website de beste informatie opleverde. Laat studenten in groepjes een korte presentatie voorbereiden aan de hand van de stellingen over de invloed van alcohol op wensen & grenzen en seks. U kunt de stellingen verdelen over de groepjes. De studenten kunnen de volgende websites gebruiken: www.trimbos.nl, www.jellinek.nl, www.alcoholinfo.nl. Laat ze de bron vermelden bij de antwoorden. De presentaties worden klassikaal gedaan en besproken. Vul zo nodig aan op basis van de feedback bij de stellingen (zie bijlage 3). Opmerking: Deze opdracht kost meer tijd en kan ook (gedeeltelijk) buiten de les voorbereid worden, bv. als huiswerkopdracht of portfolio opdracht. Als huiswerkopdracht voorafgaande aan de les: print bijlage 2 voor iedere student. De studenten vullen hierop individueel hun antwoorden op de stellingen in en lichten hun keuzes toe. De studenten kunnen hiervoor zelf informatie zoeken op: www.trimbos.nl, www.jellinek.nl, www.alcoholinfo.nl. Bespreek de opdracht na in de les. Laat ze de bron vermelden bij de antwoorden. Vul zo nodig aan op basis van de feedback bij de stellingen (zie bijlage 3). Deze opdracht kan meetellen voor de beoordeling of in een portfolio opgenomen worden. 3 3. Nabespreking: Herhaal: Jongeren die (meer) alcohol gebruiken laten vaker over hun grenzen gaan, én gaan vaker over grenzen van anderen. Daarom is het belangrijk om te weten hoe je dit kunt voorkomen. 4. Rond deze opdracht af. Zijn er nog vragen? Opdracht 2. Hoe voorkom je ongewenste of onveilige seks onder invloed van alcohol? (ca. 20-30 min.) In deze opdracht bedenken de studenten tips om ongewenste of onveilige seks onder invloed van alcohol te voorkomen. Het gaat om tips voor zowel degenen die onder invloed van alcohol over hun grenzen gaan, als voor degenen die onder invloed van alcohol over de grenzen van een ander gaan. U bespreekt klassikaal de tips na en vult zo nodig aan. Doel - Studenten weten hoe je onveilige seks onder invloed van alcohol kunt beperken of voorkomen Studenten weten hoe je kunt voorkomen dat je over de grenzen van jezelf en een ander gaat als je (teveel) alcohol hebt gedronken Studenten weten hoe je kunt voorkomen dat anderen over jouw grenzen gaan als je (teveel) alcohol hebt gedronken Studenten weten wat je kunt doen als iemand over je grenzen dreigt te gaan Studenten weten hoe je elkaar kunt helpen om op je grenzen te letten als je gaat drinken of (teveel) hebt gedronken. Stappen 1. Intro: U kunt hier ter illustratie de digitale afbeelding van de poster ‘Drank, de kater komt later’ laten zien (zie bijlage 4 en PowerPoint bij de les). Vraag de studenten om uit te leggen waar de poster over gaat. 2. Leg uit: In deze opdracht gaan we tips bedenken om ongewenste of onveilige seks onder invloed van alcohol te voorkomen. 3. Kies uit één van de volgende werkvormen: Inventariseer klassikaal tips: 1. Hoe kun je voorkomen dat je onveilige seks hebt onder invloed van alcohol? 2. Hoe kun je voorkomen dat je over de grenzen van een ander gaat als je uitgaat? 3. Hoe kun je voorkomen dat je over je eigen grenzen gaat/laat gaan als je uitgaat? 4. Hoe kun je elkaar als vrienden/vriendinnen helpen bij het bewaken van je eigen grenzen en die van de ander? Schrijf de tips op het bord of op een flap. Laat de studenten tips roepen of om de beurt een tip noemen. Vul zo nodig aan uit de lijst met mogelijke tips (zie bijlage 6). Maak tweetallen of groepjes. Die krijgen tien minuten de tijd om tips te bedenken (zie bijlage 5). De tips worden op een flap geschreven. Bespreek daarna klassikaal de tips: om de beurt mogen de groepen één tip noemen. U kunt er een wedstrijd van maken door per goedgekeurde tip 1 punt te geven. De groep met de meeste punten is winnaar. In plaats van punten geven kunt u ook vier op een rij doen. Teken een schema op het bord of flap en laat de ploeg die scoort een vakje kiezen om een kruis in te zetten. De groep die als eerste vier op een rij heeft, wint. Vul zo nodig aan uit de lijst met mogelijke tips (zie bijlage 6). Opmerking: Als het onderwerp al beladen is, kunt u er beter geen wedstrijd van maken. Emoties kunnen hierdoor nog hoger oplopen. 4 4. Nabespreking: Vraag bij elke tip aan de rest van de klas of ze het een goede tip vinden. Denken ze dat het werkt? Zouden ze zelf die tip gebruiken? Waarom wel of niet? Als u nog genoeg tijd heeft, kunt u een paar tips laten voorspelen: Laat maar zien, hoe doe je dat dan? Vaak wordt gedacht dat jongens degenen zijn die over de grenzen van de ander gaan en meisjes degenen die over hun grenzen laten gaan, maar het komt ook voor dat het net andersom is. Benadruk: alcohol is nooit een excuus voor ongewenste of onveilige seks (zowel actief als passief). Je blijft verantwoordelijk voor je eigen gedrag, óók als je alcohol drinkt. 5. Rond deze opdracht af. Zijn er nog vragen? Afsluiting van de les Bespreek de les kort na. Wat vinden de studenten van de verschillende werkvormen? Hebben ze nog vragen? Probeer die vragen door henzelf te laten beantwoorden. Tip: U kunt de studenten in groepjes van twee, websites laten zoeken aan de hand van deze vragen of andere door hen zelf bedachte vragen. (Dit kan ook als huiswerkopdracht.) Elk groepje vertelt vervolgens (in een volgende les) aan de klas waar ze welke informatie konden vinden en welke sites ze goed vonden. óf: Laat studenten klassikaal organisaties of websites noemen waar ze betrouwbare informatie kunnen vinden over alcohol en veilig vrijen en waar ze met vragen terecht kunnen. Vul zo nodig zelf aan. o www.sense.info (ook bellen, e-mailen, chatten en spreekuren) o www.soaaids.nl (ook bellen, e-mailen én chatten) o www.alcoholinfo.nl o www.trimbos.nl o www.jellinek.nl o huisarts Geef elke student het overzicht met relevante organisaties en websites mee (zie bijlage 9). U kunt dit overzicht aanvullen met informatie over contactpersonen binnen uw school en binnen uw regio. Suggesties voor toetsing of portfolio opdracht Studenten maken individueel een kennisquiz, aangevuld met open vragen (zie voorbeeld in bijlage 7). Studenten maken alleen of in tweetallen een voorlichtingsposter of flyer voor hun eigen doelgroep. Studenten beschrijven in een reflectieverslag: o wat hun eigen risico is om grenzen te overschrijden of te laten overschrijden onder invloed van alcohol. o wat ze zelf doen om te voorkomen dat ze onder invloed van alcohol over hun eigen grenzen gaan of de grenzen van een ander overschrijden. o hoe ze reageren op een vriend/vriendin die zegt: ‘Dat zal mij nooit overkomen dat ik over mijn eigen grenzen heen ga of laat gaan als ik gedronken heb.’ o drie manieren hoe ze (meer) alcohol weigeren 5 Bijlage 1. Opdracht 1 Waar/niet waar: invulpagina Naam: ……………………………………………………………………………………… Klas: …………………………… datum: ……………………………… Zet een rondje om het goede antwoord en leg kort uit waarom het waar of niet waar is. a. Het duurt een uur voor je de werking van alcohol begint te voelen. Waar Niet waar Leg uit: b. Van een paar glazen alcohol krijg je meer zin in seks. Waar Niet waar Leg uit: c. Het duurt een half uur voor 1 glas alcohol is afgebroken in je lichaam. Waar Niet waar Leg uit: d. Met veel alcohol op wordt de seks beter. Waar Niet waar Leg uit: 6 e. Na je 16e is alcohol niet meer schadelijk voor je hersenen. Waar Niet waar Leg uit: f. Meisjes kunnen minder goed tegen alcohol dan jongens Waar Niet waar Leg uit: g. Bij jongeren blijft alcohol langer in het bloed dan bij volwassenen. Waar Niet waar Leg uit: h. Alcohol en veilig vrijen is geen goede combi Waar Niet waar Leg uit: i. Door alcoholgebruik kan de pil onbetrouwbaar worden Waar Niet waar Leg uit: 7 j. Na een alcoholvergiftiging kan je IQ dalen. Waar Niet waar Leg uit: k. Van alcohol kun je erectieproblemen krijgen. Waar Niet waar Leg uit: l. Alcohol heeft invloed op klaarkomen. Waar Niet waar Leg uit: m. Van één glas alcohol per dag kun je al minder vruchtbaar worden. Waar Niet waar Leg uit: n. Het risico op een miskraam is groter als de man alcohol drinkt voor de bevruchting. Waar Niet waar Leg uit: o. Alcohol is alleen de eerste drie maanden van de zwangerschap slecht voor de baby. Waar Niet waar Leg uit: 8 Bijlage 2. Opdracht 1 Waar/niet waar: kaartjes Print de volgende twee pagina’s op extra dik papier en knip de kaartjes uit 9 a. Het duurt een uur voor je de werking van alcohol begint te voelen. Waar/Niet waar c. Het duurt een half uur voor 1 glas alcohol is afgebroken in je lichaam. Waar/Niet waar e. Na je 16e is alcohol niet meer schadelijk voor je hersenen. Waar/Niet waar g. Bij jongeren blijft alcohol langer in het bloed dan bij volwassenen. Waar/Niet waar b. Van een paar glazen alcohol krijg je meer zin in seks. Waar/Niet waar d. Met veel alcohol op wordt de seks beter. Waar/Niet waar f. Meisjes kunnen minder goed tegen alcohol dan jongens. Waar/Niet waar h. Alcohol en veilig vrijen is geen goede combi. Waar/Niet waar 10 i. Alcohol kan de pil onbetrouwbaar maken. j. Na een alcoholvergiftiging kan je IQ dalen. Waar/Niet waar Waar/Niet waar k. Van alcohol kun je erectieproblemen krijgen. Waar/Niet waar m. Van één glas alcohol per dag kun je al minder vruchtbaar worden. l. Alcohol heeft invloed op klaarkomen. Waar/Niet waar n. Het risico op een miskraam is groter als de man alcohol drinkt voor de bevruchting. Waar/Niet waar Waar/Niet waar o. Alcohol is alleen de eerste drie maanden van de zwangerschap slecht voor de baby. Waar/Niet waar 11 Bijlage 3. Opdracht 1 Waar/niet waar: feedback a. Het duurt een uur voor je de werking van alcohol begint te voelen. Niet waar: Alcohol komt via de maag en darmen in het bloed terecht. Het bloed verdeelt de alcohol over het lichaamsvocht en brengt het naar de hersenen. Na een minuut of 10 komt het daar aan. Na 10 minuten kun je de effecten dus al voelen. b. Van een paar glazen alcohol krijg je meer zin in seks. Waar: Zowel bij mannen als vrouwen neemt na enkele glazen de zin in seks iets toe, omdat remmingen wegvallen. Na veel alcohol neemt het verlangen naar seks echter sterk af. c. Het duurt een half uur voor 1 glas alcohol is afgebroken in je lichaam. Niet waar: De lever doet er bij volwassenen ongeveer 1,5 uur over om één glas alcohol af te breken. Bij jongeren duurt het langer dan bij volwassen voor de alcohol afgebroken wordt, omdat hun lever nog niet volgroeid is. Alcohol blijft dus langer in het bloed zitten. De afbraak kan niet sneller, want de lever kan niet harder werken. Ook koffie, eten, douchen, bewegen en zogenaamde ‘anti-katerpillen’ helpen niet. Als je 8 glazen drinkt, heeft je lever minstens 12 uur nodig om alle alcohol te verwerken. Als je snel veel alcohol drinkt, stapelt de alcohol zich op in je lichaam, omdat je lever het tempo niet bij kan houden. Dan heb je risico op alcoholvergiftiging. Vooral bij jongeren kan dat van het ene op het andere moment gebeuren, omdat ze het niet eerder aanvoelen komen, zoals volwassen. Iedereen die teveel alcohol in een te korte tijd drinkt, kan aan een alcoholvergiftiging overlijden. Kinderen en jongeren die niet gewend zijn aan alcohol lopen hierop extra risico. Bij een alcoholvergiftiging raken de hersenen zo erg verdoofd dat ze bijna geen prikkels meer kunnen doorgeven. Daardoor kunnen zelfs je hart en ademhaling stoppen. d. Met veel alcohol op wordt de seks beter. Niet waar: Als je veel gedronken hebt, is het moeilijk om je ook nog op de ander te richten, je hebt minder controle over je bewegingen, je kunt minder goed duidelijk maken wat je wel en niet wilt. Dit alles maakt dat er weinig kans is op fijne seks voor allebei. Seks die onder invloed van veel alcohol plaatsvindt, is voor beide partners geen leuke seks. e. Na je 16e is alcohol niet meer schadelijk voor je hersenen. Niet waar: Als je opgroeit zijn verschillende organen nog in ontwikkeling. Zo ontwikkelen je hersenen zich tot je 24e. Alcohol heeft een negatieve invloed op de ontwikkeling van de hersenen. Dat heeft gevolgen voor je denken en je geheugen. Als je veel gedronken hebt, werken je hersenen een dag later minder goed. Na jarenlang veelvuldig alcoholgebruik kun je een blijvende hersenbeschadiging krijgen, die lijkt op dementie. (Langdurig en veelvuldig alcoholgebruik heeft ook schadelijke effecten op andere organen zoals lever en hart en bloedvaten.) Alcoholgebruik op jonge leeftijd geeft bovendien een grotere kans op verslaving op latere leeftijd. f. Meisjes kunnen minder goed tegen alcohol dan jongens. Waar: Via de maag en darmen komt de alcohol in het bloed terecht. Het bloed verdeelt de alcohol over het lichaamsvocht. Meisjes hebben minder lichaamsvocht en wegen meestal minder; ze krijgen daarom sneller een hoger percentage alcohol in hun bloed. Maar ook jongens en volwassenen kunnen vergiftigd raken als ze grote hoeveelheden alcohol in korte tijd drinken. g. Bij jongeren blijft alcohol langer in het bloed dan bij volwassenen. Waar: Bij jongeren wordt de alcohol langzamer afgebroken, omdat hun lever nog niet volgroeid is. Alcohol blijft daardoor langer in het bloed. Als je nog niet volgroeid bent, weeg je bovendien minder en is er minder lichaamsvocht waarover de alcohol zich kan verspreiden. 12 Daardoor blijft er meer alcohol in het bloed. Daarom zijn jongeren van dezelfde hoeveelheid alcohol meer en langer onder invloed dan volwassenen. h. Alcohol en veilig vrijen is geen goede combi. Waar: Na een paar drankjes vallen je remmingen weg en kun je situaties niet goed meer inschatten en niet goed meer reageren op situaties. Het is daardoor moeilijker om weloverwogen beslissingen te nemen over seks of over een sekspartner. Daardoor heb je meer risico om grenzen van jezelf of je partner te overschrijden: je durft en doet meer dan je achteraf had gewild. Bovendien is het lastiger om een condoom om te doen, als je veel gedronken hebt, omdat je minder controle hebt over je bewegingen. Kortom: met alcohol op is het moeilijker om veilig te vrijen. i. Alcohol kan de pil onbetrouwbaar maken Waar: Als je teveel drinkt kun je misselijk worden en kan het zijn dat je moet overgeven. Als dit binnen drie uur na het innemen van de pil gebeurt, braak je de pil al uit, vóórdat de hormonen in je bloed zijn opgenomen. Dit kan de betrouwbaarheid sterk verminderen. Bovendien kun je door alcoholgebruik gemakkelijk vergeten de pil in te nemen. j. Na een alcoholvergiftiging kan je IQ dalen. Waar: Bij meisjes gaat het IQ door veel alcoholgebruik aanzienlijk harder achteruit dan bij jongens. Uit onderzoek blijkt dat bijna de helft van de meisjes na een alcoholvergiftiging twee schoolniveaus lager scoort. Maar ook bij jongens kan door veel alcoholgebruik het IQ dalen. k. Van alcohol kun je erectieproblemen krijgen. Waar: Na een paar glazen alcohol wordt het lastiger om een erectie te krijgen. Bij veel alcohol lukt het vaak helemaal niet meer om een erectie te krijgen. Na lange tijd veel alcohol drinken kan er zelfs blijvende impotentie ontstaan. l. Alcohol heeft invloed op klaarkomen. Waar: Bij mannen kan het na een paar glazen alcohol langer duren voordat ze klaarkomen. Na nog meer alcohol wordt klaarkomen nog moeilijker. Bij vrouwen kan het orgasme na een paar glazen alcohol iets heftiger worden. Na veel alcohol wordt het orgasme juist minder heftig. m. Van één glas alcohol per dag kan je al minder vruchtbaar worden. Waar: Hierdoor kan het langer duren voordat de vrouw zwanger is. Door regelmatig veel drinken (meer dan 20 glazen per week) kan een man zelfs impotent worden. Het is dus verstandig om te stoppen met drinken vanaf het moment dat je zwanger probeert te worden. Dit geldt niet alleen voor de vrouw, maar ook voor de man. n. Het risico op een miskraam is groter als de man alcohol drinkt voor de bevruchting. Waar: Dit geldt ook als de vrouw alcohol drinkt. Alcohol kan de eicel van de vrouw of het sperma van de man beschadigen. Dit kan na de bevruchting leiden tot een kindje dat niet levensvatbaar is, met een miskraam tot gevolg. Het is dus verstandig om te stoppen met drinken vanaf het moment dat je zwanger probeert te worden. Dit geldt niet alleen voor de vrouw, maar ook voor de man. o. Alcohol is alleen de eerste drie maanden van de zwangerschap slecht voor de baby. Niet waar: Alcoholgebruik kan op ieder moment in de zwangerschap schadelijk zijn. Alcohol is een giftige stof die via de placenta/moederkoek in de baby komt. De lever van de baby kan de alcohol niet afbreken, omdat het nog niet is volgroeid. Gevolg: de baby plast de alcohol uit en de drank komt in het vruchtwater terecht. De baby, die steeds vruchtwater drinkt, krijgt de alcohol hierdoor opnieuw binnen. De hersenen ontwikkelen zich tijdens de hele zwangerschap. Door alcohol kan hersenbeschadiging optreden. Daarnaast kan alcoholgebruik in het begin van de zwangerschap schadelijk zijn voor de vorming van organen en andere lichaamsdelen. Hierdoor kan de baby ernstig gehandicapt raken. Alcoholgebruik aan het einde van de zwangerschap remt de groei van de baby en kan er toe leiden dat de baby te vroeg wordt geboren. Het is dus het beste voor de baby om heel de zwangerschap geen alcohol te drinken. 13 Bijlage 4. Poster bij opdracht 2. 14 Bijlage 5. Hoe voorkom je ongewenste of onveilige seks onder invloed van alcohol? 1. Geef drie tips hoe je kunt voorkomen dat je onveilige seks hebt onder invloed van alcohol? --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 2. Geef drie tips hoe je kunt voorkomen dat je over de grenzen van een ander gaat als je uitgaat: --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 3. Geef drie tips hoe je kunt voorkomen dat je over je eigen grenzen gaat/laat gaan als je uitgaat: --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 4. Noem drie manieren waarop je elkaar kunt helpen als vrienden/vriendinnen bij het bewaken van je eigen grenzen en die van de ander. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 15 Bijlage 6. Tips: Hoe voorkom je ongewenste of onveilige seks onder invloed van alcohol? 1. Hoe voorkom je onveilige seks onder invloed van alcohol? Bijvoorbeeld: Drink niet teveel, zodat je je hoofd koel kunt houden in the heat of the moment. Bereid je voor op onverwachte situaties, zodat je in elk geval veilig kunt vrijen als je onverwachts seks hebt: o neem de pil in vóórdat je uitgaat of naar een feest gaat of zorg dat je de pil altijd bij je hebt o zorg dat je altijd condooms bij je hebt (ook als meisje), dat maakt het makkelijker om veilig te vrijen. En dan ben je niet afhankelijk van de ander of van de beschikbaarheid van condooms op dat moment. Als je met jezelf van tevoren duidelijk afspreekt om niet teveel te drinken en géén seks te hebben of alleen veilige seks, dan lukt het beter om je daar ook aan te houden, ook als je alcohol gebruikt. Als je altijd veilig vrijt, is het makkelijker om dat óók te doen als je gedronken hebt. 2 + 3 Hoe kun je voorkomen dat je over je eigen grenzen gaat/laat gaan of over die van een ander? Bijvoorbeeld: Wil je fijne seks? Zorg dan dat je niet teveel drinkt. Drink niet veel alcohol achter elkaar in korte tijd, verlaag je tempo van drinken en beperk het totaal aantal glazen drank op een avond. Wissel alcohol af met water of frisdrank en sla een keer een rondje over. Houd er rekening mee dat je als jongere minder goed tegen alcohol kunt. Verantwoord drankgebruik voor volwassenen is 2 glazen voor een man en 1 voor een vrouw. Zo af en toe iets meer drinken kan met een maximum van 5 glazen voor een volwassen man en 3 voor een volwassen vrouw. Voor jongeren is dit dus minder! Indrinken om alvast in de stemming te komen is eigenlijk niet nodig, omdat alcohol al snel in je hersenen wordt opgenomen (in 10 minuten). Dan kun je beter fris beginnen aan het uitgaan/feestje, dan hou je langer je hoofd koel. Tips voor meisjes: Als je samen met ’n jongen alcohol drinkt, zul jij eerder dan hij onder invloed zijn van alcohol en het stadium bereiken dat je het niet meer zo goed weet. Daar kan misbruik van gemaakt worden. Beperk daarom je alcoholgebruik. Als je allebei weet wat je wilt en doet, is het fijner, ook achteraf. Tips voor jongens: Als je samen met ’n meisje alcohol drinkt, zal zij eerder dan jij onder invloed zijn van alcohol. Zij zal eerder het stadium bereiken dat ze het niet meer zo goed weet. Maak daar geen misbruik van. Pas je aan en drink ook niet meer dan een paar glazen. Als je allebei weet wat je wilt en wat je doet, is het fijner, ook achteraf. Denk aan je toekomst. Je IQ is o.a. belangrijk voor je opleiding en baan. Wil je dat op het spel zetten voor een avondje stevig doordrinken? Zet elkaar niet onder druk, respecteer de keus van een ander om niet (meer) te drinken of niet te ‘scoren’. 16 4. Flirten kan heel leuk zijn, maar je kunt in een lastige situatie terecht komen als je niet goed meer weet wat je wilt of dat niet duidelijk meer kunt aangeven. Wees duidelijk wat je wél en níet wil. Vertrouw onbekenden niet te snel. Maak duidelijk aan je partner wat je wel en niet wilt; wat je zegt moet kloppen met wat je doet. Zeg geen nee als je ja bedoelt, dat werkt alleen maar verwarrend voor de ander. Als je nee zegt, hou je daar dan ook aan. Houd je eigen grenzen in de gaten en hou daaraan vast. Als iemand je probeert overhalen tot dingen die je niet wil, blijf bij je standpunt. Zeg dat je het niet wilt en geef niet toe als diegene door blijft zeuren. Als jij iets niet wilt, dan is het NEE! En dan blijft het NEE! Als iemand echt om je geeft, dan heeft hij/zij daar respect voor. Laat je niet ompraten, dan geniet je er ook niet van. Seks onder invloed van veel alcohol of afgedwongen door misbruik te maken van de situatie is uiteindelijk voor beide partners geen leuke seks. Als je twijfelt of bepaald gedrag wel kan, bespreek dit dan met je vrienden/vriendinnen. Als iets niet goed aanvoelt, kun je het beter niet doen. Vaak zeggen jongeren achteraf dat ze op het moment zelf al het gevoel hadden dat ze het beter niet konden doen. Hoe denk je dat de ander zich (achteraf) voelt als je misbruik maakt van de situatie? Je verpest het ook voor jezelf als je misbruik maakt van de situatie om seks te kunnen hebben met iemand. Hoe denk je dat de ander (en vrienden/vriendinnen) (achteraf) reageren als je misbruik maakt van de situatie? Probeer je voor te stellen hoe je je de dag erna voelt als je ongewenste of onveilige seks hebt gehad. Doe het niet als je weet dat je na de vrijpartij last krijgt van vervelende gevoelens als spijt, schaamte, angst (voor soa en/of zwangerschap) of boosheid. Hoe kun je elkaar helpen als vrienden/vriendinnen bij het bewaken van je eigen grenzen en die van de ander tijdens het uitgaan? Bijvoorbeeld: Spreek met vrienden/vriendinnen af om een beetje op elkaar te letten tijdens het uitgaan of tijdens feesten, zowel wat betreft alcoholgebruik als wat betreft situaties die tot ongewenste of onveilige seks kunnen leiden Schakel hulp in als je jezelf of de situatie niet vertrouwt: bv. als iemand je steeds drankjes aanbiedt, je probeert te versieren, steeds om je heen staat te dansen Zorg dat er niemand alleen achter blijft Als er een BOB is, kun je die vragen extra op te letten Blijf bij één van je vriendinnen/vrienden slapen of spreek af om samen naar huis te fietsen 17 Bijlage 7. Portfolio opdracht Les Alcohol en seksuele gezondheid Naam: ---------------------------------------------------------------------------------------Klas: ------------------------- Datum: -------------------------- Zet een rondje om het goede antwoord: 1. Hoe lang duurt het voordat 1 glas alcohol is afgebroken in je lichaam? a. een half uur b. hoogstens een uur c. minstens anderhalf uur 2. Van veel alcohol krijg je: a. meer zin in seks b. betere seks c. erectieproblemen 3. Alcohol blijft het langste in het bloed bij: a. meisjes b. jongens c. bij allebei even lang 2. Als een vrouw die zwanger wil worden 1 glas alcohol per dag drinkt: a. maakt dat niets uit voor een zwangerschap b. is de kans op een meisje groter c. kan het langer duren voor zij zwanger wordt 3. Als een man alcohol drinkt voor de bevruchting: d. is de kans groter dat hij vruchtbaar is e. is de kans op een miskraam groter f. maakt dat niets uit voor een zwangerschap 4. Veel alcohol is schadelijk: g. als je nog geen 16 bent h. als je nog geen 24 bent i. zowel voor jongeren als voor volwassenen 5. Als je lange tijd veel alcohol drinkt: j. k. l. kun je impotent worden kun je dement worden a en b zijn goed 6. Noem 3 organisaties of websites waar je betrouwbare informatie kunt vinden over alcohol en seksuele gezondheid: ---------------------------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 18 7. Geef 3 tips hoe je kunt voorkomen dat je onveilige seks hebt onder invloed van alcohol: --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 8. Geef 3 tips hoe je kunt voorkomen dat je over de grenzen van een ander gaat als je uitgaat: ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 9. Geef 3 tips hoe je kunt voorkomen dat je over je eigen grenzen gaat als je uitgaat: ------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 10. Noem 3 manieren waarop je elkaar kunt helpen als vrienden/vriendinnen bij het bewaken van je eigen grenzen en die van de ander. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ------------------------ 19 Bijlage 8. Feedback quiz voor portfolio opdracht 1. Hoe lang duurt het voordat 1 glas alcohol is afgebroken in je lichaam? a. een half uur b. hoogstens een uur c. minstens anderhalf uur 2. Van veel alcohol krijg je: a. meer zin in seks b. betere seks c. erectieproblemen 3. Alcohol blijft het langste in het bloed bij: a. meisjes b. jongens c. bij allebei even lang 4. Als een vrouw die zwanger wil worden 1 glas alcohol per dag drinkt: m. maakt dat niets uit voor een zwangerschap n. is de kans op een meisje groter o. kan het langer duren voor zij zwanger wordt 5. Als een man alcohol drinkt voor de bevruchting: a. is de kans groter dat hij vruchtbaar is b. is de kans op een miskraam groter c. maakt dat niets uit voor een zwangerschap 6. Veel alcohol is schadelijk: a. als je nog geen 16 bent b. als je nog geen 24 bent c. zowel voor jongeren als voor volwassenen 7. Als je lange tijd veel alcohol drinkt: a. kun je impotent worden b. kun je dement worden c. a en b zijn goed 20 Bijlage 9. Overzicht organisaties en websites voor betrouwbare informatie over seksuele gezondheid School o Contactgegevens vertrouwenspersoon: …………………………………….………………….…. ..……………………………………………………………………………………………………….……. ……………………………………………………………………………….………….. (zelf in te vullen) Voor alle onderwerpen met betrekking tot seksuele gezondheid kun je terecht bij: o o www.sense.info; ook bellen, e-mailen, chatten en spreekuren bij jou in de buurt je huisarts Anticonceptie o ga voor een persoonlijk advies naar: www.anticonceptievoorjou.nl Informatie over gezonde zwangerschap: o o o o www.klaarvooreenkind.nl www.strakszwangerworden.nl www.zwangerwijzer.nl www.fiom.nl Informatie over onbedoelde zwangerschap: o o o o o o o www.fiom.nl: voor informatie, hulp en ondersteuning per e-mail en chat. De Fiom-hulpverlening is neutraal. Dat betekent dat ze een open houding hebben over het besluit dat je wilt nemen. Hier kun je opzoeken waar je in jouw buurt terecht kan voor hulp, steun en informatie: http://www.fiom.nl/Jong_ouderschap/a113900c/1/Sociale_kaart_en_stroomdiagram_jongoude rschap.aspx: www.casa.nl: de website van CASA Nederland: Centra voor Anticonceptie, Seksualiteit en Abortus. CASA heeft klinieken in Leiden, Den Haag, Rotterdam, Maastricht, Goes en Amsterdam. Kies je voor het uitdragen van de zwangerschap? Dan kan je contact opnemen met Siriz (www.siriz.nl) en Fiom. Zij hebben veel ervaring in het begeleiden van jonge moeders en vaders. Ook als je kiest voor het uitdragen van de zwangerschap, maar adoptie of (tijdelijke) pleegplaatsing overweegt, begeleiden ze je daarbij. Voor informatie, e-mail, chat, forum en verhalen, zie: www.tienermoeders.nl/ Voor tienervadersfilmpjes, informatie, nieuws en forum, zie: http://www.tienermoeders.nl/de_website_voor_jonge_vaders/52f42ce3/1/jonge_vaders.aspx Praktische informatie voor vaders: http://www.tienermoeders.nl/praktische_informatie/e89c9b2d/1/als_je_vader_wordt.aspx Veilig vrijen en soa o o o o www.soaaids.nl; ook bellen, e-mailen én chatten www.sense.info Kijk waar jij je kunt laten testen bij jou in de buurt: www.sense.info/vragen-en-advies/afspraak-soa GGD, huisarts, soa-poli, CASA, Rutgers/Stimezo 21 Seksueel grensoverschrijdend gedrag of seksueel geweld o o o o o o Bezoek de website ‘Loveralert’ voor informatie en tips over grensoverschrijdend gedrag en geweld binnen een relatie: http://www.loveralert.nl/ Kijk hier voor een advies- of steunpunt in jouw buurt: http://www.loveralert.nl/nl-nl/contact/adviespunten_door_heel_nederland/index.php Voor hulp en advies bij huiselijk geweld kun je bellen met Steunpunt Huiselijk Geweld 0900 126 26 26 (5 cent per minuut). Je wordt dan doorverbonden met een steunpunt bij jou in de regio. Bellen is veilig. Het 0900-nummer is afgeschermd en daarom niet terug te vinden op je telefoonrekening. Als je slachtoffer bent van relatiegeweld of bang bent dit te worden, kun je dit melden bij de politie. In een noodsituatie kun je bellen met de politie op 112 en voor minder ernstige situaties met 0900 8844 (lokaal tarief). Slachtofferhulp: www.slachtofferhulp.nl Stichting Korrelatie: www.korrelatie.nl Loverboys o o o www.bewareofloverboys.nl http://www.stoploverboys.nu www.vraaghetdepolitie.nl. Fijne seks o o Beter in Bed-app te downloaden via Play Store en App Store www.hoehetmoet.nl Internet en seks o www.internetsoa.nl Alcoholgebruik o o o http://www.alcoholinfo.nl/ www.trimbos.nl www.jellinek.nl Partnerkeuze en huwelijksdwang o o Op de websites www.hallokezban.nl en www.yourright2choose.nl vind je informatie en praktische tips. Daarnaast vind je er verhalen: wat hebben anderen meegemaakt, en hoe hebben zij het opgelost. Je kunt je eigen verhaal kwijt op het forum, en vragen stellen aan de vrijwilligers. Je kunt ook advies vragen (veilig en anoniem) bij het Steunpunt Huiselijk Geweld in jouw regio: www.huiselijkgeweld.nl. Meisjesbesnijdenis o o Hier kun je meer informatie over besnijdenis vinden en folders downloaden (ook voor ouders): www.meisjesbesnijdenis.nl. Je kunt meisjesbesnijdenis anoniem melden bij het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling: http://www.amk-nederland.nl Homoseksualiteit o o o o o o www.jongenout.nl: voor homojongeren t/m 18 jaar www.allesovergay.nl: geeft antwoord op de meest gestelde vragen over homoseksualiteit www.expreszo.nl: voor homojongeren t/m 25 jaar www.gaystraightalliance.nl: studenten en docenten voor veilige sfeer op school www.switchboard.nl: landelijk informatie- en adviespunt voor alle vragen over homoseksualiteit, biseksualiteit en transgender leefstijl. Anoniem en vertrouwelijk. Mail: [email protected] www.dekringen.nl: op een laagdrempelige manier andere homoseksuelen ontmoeten 22
