Vlaamse Regering DE VLAAMSE MINISTER VAN OPENBARE WERKEN, ENERGIE, LEEFMILIEU EN NATUUR Nota aan de leden van de Vlaamse regering Betreft: Ontwerp Vlaams Klimaatbeleidsplan 2006-2012 I. Inleiding: situering van de nota Op 4 februari 2005 gelastte de Vlaamse Regering (VR/PV/2005/5, Punt 18) de Vlaamse ministers, vanuit de eigen beleidsdomeinen, een maximale bijdrage te garanderen in de voorbereiding van het tweede Vlaams Klimaatbeleidsplan (VKP) 2006-2012. In diezelfde beslissing hechtte de Vlaamse Regering haar goedkeuring aan het opstarten van overleg met alle relevante maatschappelijke doelgroepen, zo mogelijk in het kader van een Klimaatconferentie, om een breed draagvlak voor de uitvoering van dit tweede Vlaams klimaatbeleidsplan te verzekeren. Op 18 oktober 2005 werd een bilan gemaakt van het eerste traject van de Vlaamse klimaatconferentie (juni–september 2005). Op 25 november 2005 hechtte de Vlaamse Regering naar aanleiding van de aanbevelingen van de Vlaamse Klimaatconferentie haar goedkeuring aan het voorstel van aanpak voor de verwerking van de resultaten in de opmaak van het Vlaams Klimaatbeleidsplan 2006-2012. De Vlaamse Regering gelastte tevens al haar ministers om de evaluatie van de resultaten van de Klimaatconferentie betreffende hun beleidsdomein(en) over te maken aan de minister van Leefmilieu en de Taskforce klimaatbeleid. Het voorliggende ontwerp VKP 2006-2012 vormt de synthese van deze beleidsdomeinoverschrijdende oefening. De klimaatconferentie heeft voor een belangrijke bijkomende stimulans en dynamiek gezorgd. Het met alle relevante maatschappelijke doelgroepen gevoerde overleg moet bijdragen tot een breed draagvlak bij de uitvoering van dit tweede Vlaams klimaatbeleidsplan. Wetenschappelijke bevindingen, Europese, Belgische en Vlaamse besluitvorming en andere informatie werd geactualiseerd tot 15 maart 2006. II. Toelichting II.1. De Vlaamse klimaatconferentie als bouwsteen voor het VKP 2006-2012 De lessen en uitdagingen, volgende uit de ervaring met het eerste Vlaams Klimaatbeleidsplan en de bijhorende voortgangsrapporten, vormden een belangrijke basis voor de opzet van het tweede Vlaams Klimaatbeleidsplan. Eén van de belangrijke lessen was de nood aan een nieuwe vorm van beleid, dat zoekt naar een breed en noodzakelijk draagvlak voor maatschappelijk verreikende beleidsuitdagingen, zoals de strijd tegen de klimaatverandering. Met de organisatie van de Vlaamse Klimaatconferentie werd een eerste stap daartoe gezet. Alle deelnemers beschouwden het als een belangrijk en succesvol initiatief, dat evenwel nood heeft aan een duidelijk vervolg. De tijd van het eerste traject was immers kort en vele ideeën en knelpunten werden nog niet tot in detail uitgewerkt. De Vlaamse klimaatconferentie vormt dan ook een andere belangrijke pijler van het nieuwe Vlaams klimaatbeleidsplan 2006-2012. De eindaanbevelingen werden in opdracht van de Vlaamse Regering door de relevante beleidsdomeinen en de Taskforce klimaatbeleid met de nodige aandacht bestudeerd en verwerkt bij het opmaken van het VKP 2006-2012. Hierbij werden de criteria zoals op 25 november 2005 voorgesteld aan de Vlaamse Regering gerespecteerd. II.2. Vlaams Klimaatbeleidsplan 2006-2012 II.2.1. Toelichtingen opzet en structuur van het ontwerp VKP 2006-2012 Het ontwerp VKP 2006-2012 is een bondig strategisch beleidsplan dat voor de periode 2006-2012 de gids is voor het realiseren van de Vlaamse Kyotodoelstelling (namelijk de reductie van de broeikasgasemissies met gemiddeld 5,2% in de periode 2008-2012 ten opzichte van de uitstoot in 1990). Het plan werd voorbereid door de Taskforce Klimaatbeleid Vlaanderen en bevat acties vanuit alle relevante Vlaamse bevoegdheidsdomeinen. Het plan zal tweejaarlijks geëvalueerd worden in een voortgangsrapport. Tweemaal per jaar zal een korte klimaatmededeling aan de Vlaamse regering de stand van zaken van uitvoering van het plan meegeven, om zo op voldoende korte termijn te kunnen reageren met noodzakelijke aanscherpingen of bijsturingen. Bij de uitwerking van dit tweede Vlaams Klimaatbeleidsplan is ervoor gekozen om de maatregelen te bundelen in tien thema’s. Vijf sectorale thema’s rond klimaatvriendelijke en duurzame mobiliteit, rationeel energiegebruik, duurzame en koolstofarme energievoorziening, industrie en duurzame landbouw en bossen geven globaal het streefdoel weer voor de betrokken sectoren. Vijf horizontale, ondersteunende thema’s behandelen onderzoek en innovatie, sensibilisering, flexibiliteitsmechanismen, de voorbeeldrol van de overheid en adaptatie. Het streefdoel voor elk thema wordt verder uitgewerkt in specifieke doelstellingen. Elk thema bundelt de verschillende maatregelen die moeten bijdragen tot de realisatie van het globale streefdoel en van de specifieke doelstellingen. De maatregelen worden in dit klimaatbeleidsplan beknopt beschreven naar inhoud, uitvoering en impact. Een overzichtstabel geeft per maatregel(pakket) het reductiepotentieel, de financiële implicaties, de uitvoeringstermijn en de piloot weer. Uitgebreide informatie per maatregel is beschikbaar in projectfiches. Op korte termijn zullen deze projectfiches via een publiek toegankelijke databank geconsulteerd kunnen worden. Om de uitvoering en verdere ontwikkeling van dit plan optimaal te kunnen opvolgen, is bij elk thema bijzondere aandacht besteed aan het formuleren van indicatoren waaraan de voortgang van de maatregelen en de realisatie van de doelstellingen getoetst kan worden. Belangrijke pijlers van het plan zijn tot slot de opvolging en afstemming met andere beleidsniveaus, de financieringsmechanismen van het voorgestelde beleid en de afstemming van dit klimaatplan op andere direct relevante beleidsplannen zoals het Vlaams Toewijzingsplan verhandelbare emissierechten 2008-2012. Het VKP omvat eveneens de Vlaamse visie voor het voorbereiden van het klimaatregime na 2012. II.2.2. Inhoudelijke toelichting van het VKP 2006-2012 1. De uitdaging voor Vlaanderen Het nieuwe Vlaams Klimaatbeleidsplan omvat de volledige Kyoto-periode (2008–2012). In een scenario zonder klimaatbeleid zouden de Vlaamse broeikasgasemissies met 18% toenemen ten opzichte van de uitstoot in 1990 en een niveau bereiken van iets meer dan 103 Mton CO2-eq. Het ontwerp VKP 2006-2012 hanteert 2010 als gemiddelde waarde en referentiejaar voor de Kyotoperiode. Volgens het nationale lastenverdelingsakkoord heeft Vlaanderen het engagement op zich genomen om haar emissies in de periode 2008 – 2012 met gemiddeld 5,2% te verminderen ten opzichte van het niveau van 1990. Op basis van de emissiecijfers voor 1990 en de verwachte broeikasgasuitstoot in 2010, zonder klimaatbeleid, kan de te realiseren reductie-inspanning berekend worden. De uitdaging voor het Vlaamse klimaatbeleid bestaat er dus in om de broeikasgasuitstoot tegen 2010 met 19,7 Mton CO2-eq per jaar te verminderen. 2. Het Vlaamse antwoord op de reductie-uitdaging Om tijdig de Kyotodoelstelling te halen wordt het prioritair uitvoeren van interne maatregelen vooropgesteld in de diverse beleidsdomeinen tegen een socio-economisch haalbare kostprijs, afgestemd op en aangevuld met de inzet van flexibiliteitsmechanismen. Mobiliteit De transportsector draagt in stijgende mate bij aan de Vlaamse emissierekening. De sector neemt 17% van de CO2-emissies voor zijn rekening, een aandeel dat bovendien elk jaar toeneemt. Dit belangrijke aandeel en de veelheid aan betrokkenen bij de realisatie van beleidsmaatregelen weerspiegelen de complexiteit en het belang van mobiliteit in de huidige maatschappij. Het ombuigen van deze trend is een grote uitdaging die zal aangepakt worden via een reeks maatregelen, zoals de beperking van het transportvolume, de uitbouw van een milieuvriendelijk en emissie-arm voertuigenpark, de realisatie van een optimale afwikkeling van het verkeer en het stimuleren en aanleren van milieuvriendelijk rijgedrag. Gebouwen Het finaal energieverbruik in gebouwen is sinds 1990 gestegen met 36%. Het toenemend aantal gebouwen, de stijging van het aantal individuele wooneenheden en de stijgende vraag naar allerlei comfortelementen zijn hiervoor de belangrijkste redenen. Deze sterke toename vormt een belangrijke reden tot bezorgdheid omdat gebouwkeuzes van vandaag gevolgen hebben voor de gehele levensduur van het gebouw. Het REG-beleid inzake gebouwen houdt daarom een grote uitdaging in binnen het kader van het Vlaams klimaatbeleid. Dit beleid zal gevoerd worden via eisen en normen, adviesgerichte stimuli, onderzoek en financiële instrumenten. Conform het prioritair uitvoeren van interne maatregelen, zullen specifiek binnen de sector van de sociale woningbouw nog een aantal initiatieven die bijdragen tot de reductie van de CO2-uitstoot uitgewerkt worden. De opname van het reductiepotentieel zal gebeuren bij de definitieve goedkeuring van het klimaatbeleidsplan. Energie Het energieverbruik voor de productie van elektriciteit en warmte (exclusief gebouwenverwarming) staat in 2004 voor 21% van de totale Vlaamse broeikasgasuitstoot. Sinds 1990 namen de emissies in de sector van de elektriciteitsvoorziening met 5% toe. Het ombuigen van deze trend zal in het Vlaams klimaatbeleid worden gerealiseerd via de realisatie van de groene stroom doelstellingen, de realisatie van de WKK-doelstellingen en de toewijzing van emissierechten aan de elektriciteitssector. Industrie De broeikasgasemissies uit de industrie (inclusief raffinaderijen en cokes) daalden met 9,5% tussen 1990 en 2004. De Vlaamse Kyoto-doelstelling vraagt echter dat de betrokken bedrijven deze inspanningen verder zetten, en dit terwijl hun concurrentiepositie behouden of waar mogelijk verbeterd moet worden. Het ontwerp VKP 2006-2012 voorziet volgende maatregelen voor de industriële sectoren: het verhogen van energie-efficiëntie naar vastgelegde niveaus, het terugdringen van de lachgasuitstoot uit de chemische industrie, de reductie van F-gasemissies, de verbetering van energierecuperatie in afvalverbrandingsinstallaties en een financiële tegemoetkoming via de ecologiepremie. Landbouw en bossen De broeikasgasemissies uit de landbouwsector zijn sinds 1990 gedaald, voornamelijk als gevolg van de afname van de veestapel. De sector was in 2004 verantwoordelijk voor 10% van de Vlaamse broeikasgasuitstoot. Het ontwerp VKP 2006-2012 stelt verdere reducties voorop via CO2-besparing in de glastuinbouw, productie van hernieuwbare energie en biobrandstoffen, afstemming met het mestbeleid en de verdere realisatie van bebossingen. Onderzoek en innovatie De realisatie van de Kyoto-doelstellingen is slechts een eerste stap in de strijd tegen klimaatverandering. Op lange termijn zullen ambitieuzere reductiedoelstellingen nodig zijn. De technologieën en systemen nodig om deze te realiseren zijn echter nog niet marktrijp of bestaan nog niet. Het ontwerp VKP 2006-2012 beklemtoont de bijdrage van het Vlaamse onderzoeksen innovatiebeleid aan de realisatie van de klimaatdoelstellingen zowel op korte als lange termijn. Het opstellen van een strategische onderzoeksnota energietechnologieën voor Vlaanderen zal hiervoor een belangrijke bijdrage leveren. Sensibilisering Het accent wordt gelegd op de informerende, sensibiliserende functies van sociale instrumenten om een ambitieus klimaatbeleid te helpen realiseren. Het voorwaarde om in het klimaatbeleid meer vooruitgang te andere beleidsinstrumenten goed te laten functioneren. verantwoordende en een draagvlak voor is dus een absolute kunnen boeken en om Inzet van flexibiliteitsmechanismen De Vlaamse overheid zal, aanvullend op haar intern emissiereductiebeleid, gebruik maken van de flexibiliteitsmechanismen van het Kyotoprotocol om haar reductiedoelstelling te realiseren. De inzet van deze mechanismen moet het Vlaams gewest in staat stellen om haar reductiedoelstelling tijdig, op een kostenefficiënte en maatschappelijk haalbare manier te bereiken. Hierbij zal op evenwichtige wijze rekening worden gehouden met de drie pijlers van duurzame ontwikkeling (economische, ecologische en sociale aspecten van de inzet van de mechanismen), conform het Kyotoprotocol en de Marrakesh akkoorden. Adaptatie Ondanks het beleid dat de klimaatverandering moet beperken, verandert het klimaat al en zijn de effecten ervan voelbaar, voornamelijk binnen deze economische sectoren in Vlaanderen die afhankelijk zijn van de weersomstandigheden zoals landbouw, visserij, bosbouw en toerisme. De voornaamste effecten van klimaatverandering op deze sectoren zullen meer in detail in kaart gebracht worden. Een kosteneffectief Vlaams adaptatieplan zal uitgewerkt worden. Hierbij wordt gezocht naar een delicaat evenwicht tussen het minimaliseren van inherente klimaatrisico’s en de sociaaleconomische ontwikkeling. Voorbeeldrol overheid De overheid heeft bij het uitvoeren van het klimaatbeleid een belangrijke voorbeeldfunctie. Zowel de Vlaamse overheid als de lokale besturen worden via het VKP 2006-2012 aangespoord om bij de uitvoering van hun activiteiten te zorgen voor rationeel energieverbruik, duurzame energie-opwekking en duurzame mobiliteit. Lokale overheden hebben als erg zichtbaar en herkenbaar bestuur voor de diverse groepen binnen de bevolking, ook een belangrijke communicatieopdracht. 3. Impact ontwerp VKP 2006-2012 De maatregelen beschreven voor de verschillende thema’s kunnen de voornoemde reductiekloof, bij tijdige en volledige uitvoering, met 16,6 Mton CO2-eq dichten. Dit betekent dat met deze maatregelen 84% van de reductie-inspanning intern binnen Vlaanderen gerealiseerd kan worden. Uit analyse van het reductiepotentieel van de verschillende sectoren blijkt duidelijk dat de sectoren die een belangrijke bijdrage leveren in de broeikasgasuitstoot, zoals de sector van de elektriciteitsproductie, de industrie en de transportsector een belangrijk aandeel van de reducties op zich nemen. De overblijvende reductiekloof van 3,2 miljoen ton CO2-eq per jaar of 16 miljoen ton CO2-eq in de periode 2008-2012 op basis van de huidige prognoses, dient ingevuld te worden met de verwerving van Kyotoeenheden. Als de besliste en geplande interne reductiemaatregelen niet of onvoldoende snel worden uitgevoerd, zal de reductiekloof recht evenredig toenemen. III. Weerslag van het voorstel van beslissing op de begroting van de Vlaamse Gemeenschap De goedkeuring van de Vlaamse regering van het voorliggend ontwerp van het ontwerp VKP 2006-2012 omvat de opdracht aan de administraties en VOI’s binnen de verschillende beleidsdomeinen om de vermelde projecten tijdig te operationaliseren. Als dusdanig heeft de goedkeuring geen budgettaire weerslag. Pas bij de effectieve concretisering van de projecten zal de Vlaamse regering dienen te beoordelen of en over de wijze waarop de implementatie budgettair kan worden ingepast binnen de begroting. Als bijlage drie is een overzicht van het ingeschatte budget periode 2006-2012, opgesplitst per thema en maatregel, toegevoegd. voor de IV. Weerslag van het voorstel van beslissing op de lokale besturen Het ontwerp VKP 2006-2012 heeft bijzondere aandacht voor de rol die lokale besturen spelen en kunnen innemen voor de ondersteuning en versterking van het klimaatbeleid. Het huidige stimuleringsbeleid in het kader van de samenwerkingsovereenkomst met lokale overheden (cluster energie en mobiliteit) loopt tot en met 2007. Een nieuwe samenwerkingsovereenkomst voor de periode na 2007 wordt voorbereid. De bijdrage van de lokale besturen aan het klimaatbeleid kan verder worden versterkt door een integraal lokaal beleid te realiseren via een zogenaamd klimaatzorgsysteem. De goedkeuring door de Vlaamse regering van het ontwerp VKP 2006-2012 heeft op zich geen weerslag op inzet van personeel en financiële middelen bij de lokale besturen. Pas bij de effectieve concretisering van de nieuwe samenwerkingsovereenkomst kan de Vlaamse regering beoordelen of de implementatie een weerslag zal hebben op de lokale besturen. V. Weerslag van het voorstel van beslissing op het personeel Zoals eerder vermeld, betekent de goedkeuring van de Vlaamse regering van het voorliggend ontwerp VKP 2006-2012 de opdracht aan de administraties en VOI’s om de projecten tijdig te operationaliseren. Als dusdanig heeft de goedkeuring ook geen weerslag op het personeel. Pas bij de effectieve concretisering van de projecten zal de Vlaamse regering dienen te beoordelen hoe de implementatie op personeelsvlak kan gebeuren. Als bijlage is een overzicht van de ingeschatte personeelsbehoefte voor de periode 2006-2012, opgesplitst per thema en maatregel, toegevoegd. VI. Reguleringsimpactanalyse Aangezien het een voorstel reguleringsimpactanalyse vereist. van beleidsplan betreft, is geen VII. Advies van Inspectie van Financiën De Inspectie van Financiën heeft haar advies verstrekt op 12 april 2006. De budgettaire inpasbaarheid is aantoonbaar in die zin dat het vermelde ingeschatte overheidsbudget voor interne maatregelen in de periode 20062012 gebaseerd is op voorzichtige prognoses van het reguliere beleid. De middelen voor de inzet van flexibiliteitsmechanismen dienen stapsgewijs opgebouwd te worden in afstemming met de resultaten van de voorziene interne maatregelen. VIII. Bijlagen 1. Ontwerp Vlaams klimaatbeleidsplan 2006-2012 2. Overzicht projectfiches 3. Overzicht inschatting budget en personeel IX. Voorstel van beslissing De Vlaamse regering beslist: 1) haar principiële goedkeuring te hechten aan het ontwerp klimaatbeleidsplan 2006-2012 zoals opgenomen als bijlage 1; 2) alle betrokken ministers te gelasten de vermelde projecten binnen het eigen beleidsdomein tijdig en volledig uit te voeren gezien de directe impact op de reductiekloof van broeikasgasemissies; 3) om afhankelijk van de resultaten van de projecten in punt twee van de beslissing, de nodige Kyoto-eenheden te verwerven, voor 16 miljoen ton CO2-eq op basis van de huidige prognoses, zodat tijdig de reductiedoelstellingen in het kader van het Protocol van Kyoto worden gerealiseerd; 4) de Vlaamse minister bevoegd voor het leefmilieu te gelasten over vermeld ontwerp Vlaams klimaatbeleidsplan 2006-2012 het advies in te winnen van de SERV en de MiNa-Raad met het verzoek hun advies te verstrekken binnen een termijn van dertig dagen. Vlaams Minister van Openbare Werken, Energie, Milieu en Natuur Kris PEETERS Vlaams Bijlage 1: Ontwerp Vlaams Klimaatbeleidsplan 2006 – 2012 Bijlage 2: Overzicht projectfiches Thema Fiche Omschrijving Mobiliteit 1.1 Pendelplan 1.2 Modale verschuiving goederenvervoer 8, 10 1.3 Vervoersefficiëntie goederenvervoer 8, 10 1.4 Langetermijnanalyse lokatiebeleid 5, 10 1.5 1.6 1.7 Bevorderen fietsverkeer 1.8 Telewerken 1.9 Gebruik Ecoscore stimuleren 1.10 1.11 Gebouwen 2.1 2.2 8 8, 10 8, 10 10 8 8 8 4 8 Onderhoud stooktoestellen uitbreiden 8 2.4 Erkennen van energiedeskundigen 8 2.5 Energieprestatiecertificaat invoeren 8 2.6 REG bij kansarmen stimuleren 8 2.8 2.9 2.10 2.11 Industrie Verkeersbelasting milieuvriendelijk aanpassen Milieuvriendelijk rijgedrag integreren in rijopleiding Ecologisch bouwen in medisch-sociale sector EPB-eisen woningen en dienstensector / industriële gebouwen 10 2.3 2.7 Energie Spoorproject Liefkenshoektunnel goederenvervoer Spoorproject Diabolo en GEN personenvervoer Bevoegdheid Wijzigingsbesluit REG-openbare dienstverplichtingen netbeheerders Schoolinfrastructuur versneld moderniseren Inzet middelen aardgasfonds Haalbaarheidsonderzoek verstrenging eis van energieprestatiepeil voor nieuwbouwwoningen en naar een energierenovatieprogramma voor bestaande woningen Energetische Evaluatie en verbetering van Sociaal Woningpark 8 3 8 8 9 3.1 Groene stroomcertificaten 8 3.2 Wegwerken belemmeringen groene stroom 8 3.3 WKK-certificaten 8 3.4 Toewijzingsplan emissierechten 8 3.5 Afwegingskader biomassastromen 8 4.1 Besluit energieplanning 8 4.2 Realisatie benchmarking convenant 8, 2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8 4.9 4.10 Auditconvenant Terugdringen lachgasuitstoot uit chemische industrie Terugdringen lachgasuitstoot uit chemische industrie: Caprolactam Certificeringsverplichting koeltechnische bedrijven en personeel Verderzetten inspectiecampagne Fgassen Aanpak autowrakken Certificering onderhoudspersoneel brandbeveiligingsinstallaties Certificering onderhoudspersoneel hoogspanningsschakelaars 8, 2 8 8 8 8 8 8 8 4.11 Aanpak kunststoffenindustrie 8 4.12 Verbetering energierecuperatie in afvalverbrandingsinstallaties 8 4.13 Ecologiepremie 2 5.1 Overschakeling naar aardgas en andere duurzame energiebronnen in glastuinbouw 5.2 VLIF-steunmaatregelen 5.3 Energiekenniscentrum 1, 8 5.4 Demonstratieproject gesloten kas 1, 8 5.5; 5.6 Productie hernieuwbare energie en biobrandstoffen 1 5.7 Opbouw en werking expertisecentrum 8 5.8 Afstemming met mestbeleid Innovatie 6.1 Hinderpalen voor milieuinnovatie 8 Sensibiliseren 7.1 REG-campagens 8 Landbouw en bossen 1.11 7.2 Milieuvriendelijk rijgedrag stimuleren Milieuvriendelijke voertuigen promoten 1, 8 1 1, 8 8 8 7.3 Move for climate 8 7.4 Eco-installateur 8 7.5 Milieucharters 8 7.6 Bewustmakingscampagne bedrijfskantoren 8 7.7 Energieconsulenten 8 7.8 Eco-efficiëntie bij KMO’s 8 7.9 Milieuzorg op School 8 7.10 Milieuzorg in hoger onderwijs 8 7.11 Milieuzorg in jeugdverenigingen 8 7.12 Milieuzorg in volwassenverenigingen 8 Flexibele mechanismen Voorbeelrol overheid 7.13 Milieuboekhouding 5.3; 5.6; 5.7 Stimuleren productie hernieuwbare energie en biobrandstoffen 8.1 Inzet flexibele mechanismen 10.1 10.2 Actieplan 2006-2010: energiezorg in de Vlaamse overheidsgebouwen Actieplan 2006 – 2010: Milieuzorg in het voertuigpark van de Vlaamse Overheid 1 1, 8 2, 5, 8 7 7 10.3 De Lijn: Biobrandstoffen 10 10.4 De Lijn: Ecoscore 10 10.5 10.6 Samenwerkingsovereenkomst: Cluster energie Samenwerkingsovereenkomst: Cluster mobiliteit 8 8 Legende bevoegdheden Nummer 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Vlaamse ministers 2004-2009 Yves LETERME minister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Institutionele Hervormingen, Landbouw, Zeevisserij en Plattelandsbeleid Fientje MOERMAN vice-minister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Economie, Ondernemen, Wetenschap, Innovatie en Buitenlandse Handel Frank VANDENBROUCKE vice-minister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Werk, Onderwijs en Vorming Inge VERVOTTE Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Dirk VAN MECHELEN Vlaams minister van Financiën en Begroting en Ruimtelijke Ordening Bert ANCIAUX Vlaams minister van Cultuur, Jeugd, Sport en Brussel Geert BOURGEOIS Vlaams minister van Bestuurszaken, Buitenlands Beleid, Media en Toerisme Kris PEETERS Vlaams minister van Openbare Werken, Energie, Leefmilieu en Natuur Marino KEULEN Vlaams minister van Binnenlands Bestuur, Stedenbeleid, Wonen en Inburgering Kathleen VAN BREMPT Vlaams minister van Mobiliteit, Sociale Economie en Gelijke Kansen Bijlage 3: Overzicht inschatting budget en personeel Tabel 1: Overzicht inschatting personeelsinzet Persoonsjaren Project nummer Mobiliteit 1.1 Pendelplan 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2006-2012 2 2 2 2 2 2 2 14 1 1 1 1 1 1 1 7 7 1.2 Modale verschuiving goederenvervoer 1.3 Vervoersefficiëntie goederenvervoer 1.4 Langetermijnanalyse lokatiebeleid 1.5 Spoorproject Liefkenshoektunnel goederenvervoer 1.6 Spoorproject Diabolo en GEN personenvervoer 1.7 Bevorderen fietsverkeer 1 1 1 1 1 1 1 1.8 Telewerken 1 1 1 1 1 1 1 7 1.9 Ecoscore 0,3 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 1,5 1.10 Verkeersbelasting aanpassen 0,7 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 2,5 1.11 Milieuvriendelijk rijgedrag in rijopleiding 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 3,5 6,5 6,0 6,0 6,0 6,0 6,0 6,0 42,5 8,2 8,2 8,2 8,2 8,2 8,2 8,2 57,4 Totaal thema Gebouwen 2.2 EPB 2.3 Onderhoud stooktoestellen 2.4 Erkenning energiedeskundigen 2.5 Energieprestatiecertificaat 2.6 REG bij kansarmen 2.7 Wijziging REG-besluit dnb 2.8 Schoolinfrastructuur 2.9 Aardgasfonds 2.10 Haalbaarheidsonderzoek Totaal thema 0 5 mandagen/jaar 0 3 3 4 5 5 5 5 30 1,35 1,35 1,35 1,35 1,35 1,35 1,35 9,45 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0 0,75 0,2 0,2 12,9 12,9 13,7 14,7 14,7 14,55 14,55 0,4 98 Energie 3.1 GSC-certificaten 1 1 1 1 1 1 1 7 3.2 Wegwerken belemmeringen groene stroom 5 5 5 5 5 5 5 35 3.3 WKK-certificaten 1 1 1 1 1 1 1 7 3.4 4.2 Toewijzingsplan 5% verificatiebudget (verificatie emissiejaarrapporten elektriciteitsproducenten) 4.13 Ecologiepremie (WKK + HEB) Totaal thema 3 3 3 3 3 3 3 21 10 10 10 10 10 10 10 70 Industrie 4.1 Besluit energieplanning 1 1 1 1 1 1 1 7 4.2 benchmarking convenant 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 4,9 4.3 Auditconvenant 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 4,2 4.4 Lachgasuitstoot chemische industrie 4.5 Lachgasuitstoot chemische industrie 0,3 0,2 0,3 0,2 0,3 0,2 0,3 0,2 0,3 0,2 0,3 0,2 0,3 0,2 2,1 1,4 4.6 Certificering koeltechnici 0,65 0,65 0,5 0,5 0,5 0,3 0,3 3,4 4.7 Inspectiecampagnes F-gassen 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 3,5 0,05 4.9 Certificering onderhoudspersoneel brandbeveiliging 0,1 0,1 0,05 4.10 Certificering onderhoudspersoneel hoogspanningsschakelaars 0,1 0,1 0,05 4.11 Aanpak kunststoffenindustrie 0,05 0,05 4.13 Ecologiepremie (energiebesparing) Totaal thema 0,3 0,25 0,1 5 5 5 5 5 5 5 35 9,2 9,2 8,9 8,85 8,8 8,6 8,6 62,15 3 3 3 3 3 3 18 Landbouw 5.1 Overschakeling aardgas glastuinbouw 5.3 Werking kenniscentrum 5.4 Demoproject gesloten kas 5.5 Productie hernieuwbare energie en biobrandstoffen 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 1,75 5.6 Productie hernieuwbare energie en biobrandstoffen 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 1,75 5.7 Opbouw, werking expertisecentrum 1,25 1 1 1 1 1 1 7,25 5.8 Afstemming mestbeleid 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 1,75 3 4,75 4,75 4,75 4,75 4,75 4,75 31,5 0,2 0,2 1 1 1 1 1 1 1 Totaal thema 1 1 0 Innovatie 6.1 Hinderpalen milieuinnovatie MIP 0,4 7 Steunprogramma bedrijfsprojecten (o.a. DTO) 3 3 3 3 3 3 3 21 4,2 4,2 4 4 4 4 4 28,4 Steunprogramma's basisonderzoek (o.a. DTO) Totaal thema Sensibilisering 7.1 REG-campagnes 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 17,5 7.2 Milieuvriendelijke voertuigen 0,3 0,3 0,2 0,2 0,3 0,2 0,2 1,7 7.3 Move for Climate 0 0 7.4 Eco-installateur 0 0 Milieucharters 0 0 7.5 0 0 0 0 0 0 0 0 7.6 Bewustmakingscampagne bedrijfskantoren 0,1 0,1 7.7 Energieconsulenten 1,25 1,25 1,25 7.8 Eco-efficiëntie 1 1 1 1 7.9 MOS 14 14 14 14 14 7.10 Milieuzorg in hoger onderwijs 1 1 1 1 1 1 1 7 7.11 Milieuzorg in jeugdverenigingen 1 1 1 1 1 1 1 7 7.12 Milieuzorg in volwassenenverenigingen 3,75 4 70 1 1 1 1 1 1 1 7 22,15 22,05 21,95 20,70 19,80 5,70 5,70 118,05 8.1 1 1 1 1 1 1 1 7 Thematotaal 1 1 1 1 1 1 1 7 Totaal thema Flexibiliteitsmechanismen Adaptatie 9.1 9.2 Totaal thema Voorbeeldrol overheid 10.1 Energiezorg Vlaamse overheidsgebouwen 0 10.2 Milieuzorg in voertuigenpark overheid 0 10.3 De Lijn 10.4 Cluster energie SO 1 1 10.5 Cluster mobiliteit SO 1 1 2 2 Totaal thema 0 2 2 0 0 0 0 0 4 Post-2012 Voorbereidend onderzoek Secretariaat TF, opvolging internationaal klimaatbeleid en overleg met andere gewesten en federale overheid Opstellen broeikasgasinventaris en andere ondersteunende activiteiten Totaal VKP 3 3 3 3 3 3 3 21 4,35 4,35 4,35 4,35 4,35 4,35 4,35 30,45 78,30 79,45 77,65 77,35 76,40 61,95 61,95 513,05 Tabel 2: Overzicht inzet budget Budget Project nummer 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2006-2012 2.740.000 2.740.000 2.740.000 2.740.000 2.740.000 2.740.000 2.740.000 19.180.000 250.000 250.000 250.000 250.000 250.000 250.000 250.000 1.750.000 60.000.000 60.000.000 60.000.000 60.000.000 60.000.000 60.000.000 60.000.000 420.000.000 23.000 23.000 23.000 23.000 23.000 23.000 23.000 161.000 0 0 0 0 0 0 0 100.000 100.000 Mobiliteit1 1.1 Pendelplan 1.2 Modale verschuiving goederenvervoer 1.3 Vervoersefficiëntie goederenvervoer 1.4 Lokatiebeleid 1.5 Spoorproject Liefkenshoektunnel goederenvervoer 1.6 Spoorproject Diabolo en GEN personenvervoer 1.7 Bevorderen fietsverkeer 1.8 Telewerken 1.9 Ecoscore 1.10 Verkeersbelasting aanpassen 1.11 Milieuvriendelijk rijgedrag in rijopleiding Totaal thema 7.500 0 207.500 30.500 23.000 23.000 23.000 123.000 123.000 23.000 368.500 1.500.000 500.000 500.000 250.000 250.000 250.000 250.000 3.500.000 Gebouwen 2.2 EPB 2.3 Onderhoud stooktoestellen 2.4 Erkenning energiedeskundigen 2.5 Energieprestatiecertificaat 2.6 REG bij kansarmen 2.7 Wijziging REG-besluit dnb 2.8 Schoolinfrastructuur 2.9 Aardgasfonds 2.10 Haalbaarheidsonderzoek Totaal thema 0 0 500.000 500.000 500.000 250.000 250.000 250.000 250.000 0 0 25.000.000 27.500.000 27.500.000 27.500.000 2.500.000 26.000.000 28.500.000 28.000.000 28.000.000 3.000.000 110.000.000 85.000 2.085.000 500.000 Energie 1 2.500.000 Van de mobiliteitsmaatregelen 1.1 - 1.8 is geen specifiek klimaatbudget afgesplitst. Deze maatregelen hebben een reductiepotentieel van 2.404 kton CO2-eq en leveren een indirecte financiële bijdrage van 96,1 mio € (à 8 €/ton). 116.085.000 3.1 GSC-certificaten 3.2 Wegwerken belemmeringen groene stroom 3.3 WKK-certificaten 0 3.4 Toewijzingsplan 5% verificatiebudget (verificatie emissiejaarrapporten elektriciteitsproducenten) Ecologiepremie (WKK + HEB) 0 4.2 4.13 PV-subsidies Totaal thema 0 inzet fonds HEB: nog te bepalen 0 51.700 51.700 51.700 51.700 51.700 51.700 51.700 361.900 13.812.883 9.500.000 9.500.000 9.500.000 9.500.000 9.500.000 9.500.000 70.812.883 730.000 14.594.583 730.000 9.551.700 9.551.700 9.551.700 9.551.700 9.551.700 9.551.700 71.904.783 Industrie 4.1 Besluit energieplanning 135.000 135.000 135.000 135.000 135.000 135.000 135.000 945.000 4.2 benchmarking convenant 982.300 982.300 982.300 982.300 982.300 982.300 982.300 6.876.100 4.3 Auditconvenant 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 7.000.000 4.4 Lachgasuitstoot chemische industrie 4.5 Lachgasuitstoot chemische industrie 4.6 Certificering koeltechnici 10.000 10.000 4.7 Inspectiecampagnes F-gassen 22.500 22.500 4.9 Certificering onderhoudspersoneel brandbeveiliging 0 4.10 Certificering onderhoudspersoneel hoogspanningsschakelaars 0 4.11 Aanpak kunststoffenindustrie 4.13 Ecologiepremie (energiebesparing) Totaal thema 0 0 10.000 22.500 22.500 10.000 22.500 22.500 40.000 22.500 157.500 0 9.887.117 6.800.000 6.800.000 6.800.000 6.800.000 6.800.000 6.800.000 50.687.117 12.036.917 8.949.800 8.939.800 8.949.800 8.939.800 8.949.800 8.939.800 65.705.717 12.000.000 12.000.000 12.000.000 12.000.000 12.000.000 12.000.000 84000000 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000 256.000 150.000 150.000 150.000 150.000 150.000 1.050.000 Landbouw 5.1 Overschakeling aardgas glastuinbouw 5.3 Werking kenniscentrum 5.4 Demoproject gesloten kas 5.5 Productie hernieuwbare energie en biobrandstoffen 5.6 Productie hernieuwbare energie en biobrandstoffen 5.7 Opbouw, werking expertisecentrum 5.8 Afstemming mestbeleid Totaal thema 90.000 12.000.000 90.0000 1.000.000 0 6.000 150.000 150.000 0 12.246.000 12.200.000 85.396.000 12.150.000 12.200.000 12.200.000 12.200.000 12.200.000 Innovatie 6.1 Totaal thema Hinderpalen milieuinnovatie 89.340 89.340 MIP 1.750.000 1.750.000 Steunprogramma bedrijfsprojecten (o.a. DTO) 4.000.000 4.000.000 4.000.000 4.000.000 4.000.000 4.000.000 4.000.000 28.000.000 3.500.000 Steunprogramma's basisonderzoek (o.a. DTO) Overheidsbudget energieonderzoek (inclusief MIP, steunprogramma's bedrijfsprojecten, basisonderzoek, etc.) 2.000.000 2.000.000 2.000.000 2.000.000 2.000.000 2.000.000 2.000.000 14.000.000 21.200.000 21.200.000 21.200.000 21.200.000 21.200.000 21.200.000 21.200.000 148.400.000 500.000 5.000 500.000 5.000 500.000 100.000 500.000 5.000 500.000 5.000 3.500.000 240.000 Sensibilisering 7.1 REG-campagnes 7.2 Milieuvriendelijke voertuigen 500.000 20.000 500.000 100.000 7.3 Move for Climate 24.000 24.000 7.4 Eco-installateur 52.000 7.5 Milieucharters 0 0 0 7.6 Bewustmakingscampagne bedrijfskantoren 7.7 Energieconsulenten 700.000 700.000 700.000 7.8 Eco-efficiëntie 65.000 762.500 792.500 782.000 48.000 52.000 0 0 0 0 0 2.100.000 2.402.000 7.9 MOS 150.000 150.000 150.000 150.000 50.000 7.10 Milieuzorg in hoger onderwijs 77.400 12.500 12.500 12.500 12.500 12.500 12.500 152.400 7.11 Milieuzorg in jeugdverenigingen 45.000 50.000 50.000 50.000 12.500 12.500 12.500 232.500 7.12 Milieuzorg in volwassenenverenigingen 70.000 12.500 12.500 12.500 12.500 12.500 12.500 145.000 1.703.400 2.311.500 2.222.500 1.512.000 687.500 542.500 542.500 9.521.900 Totaal thema 650.000 Adaptatie 9.1 125.000 125.000 9.2 125.000 Totaal thema 0 0 125.000 0 125.000 125.000 0 0 0 Voorbeeldrol overheid 10.1 Energiezorg Vlaamse overheidsgebouwen 10.2 Milieuzorg in voertuigenpark overheid 1.115.000 1.115.000 10.3 De Lijn 350.000 350.000 10.4 Cluster energie SO 950.000 950.000 1.900.000 10.5 Totaal thema Cluster mobiliteit SO 633.000 633.000 1.933.000 1.583.000 0 1.266.000 259.577 100.000 100.000 66.088.977 81.869.000 82.737.000 0 0 0 0 4.631.000 Post-2012 Voorbereidend onderzoek 459.577 Secretariaat TF Totaal VKP 81.436.500 80.702.000 55.567.000 52.957.000 502.472477 Flexibiliteitsmechanismen 8.1 128.000.000 128.000.000 Totaal thema 128.000.000 128.000.000