Wat zeg je?

havo: hoofdstuk 5 (stevin deel 2)
vwo 5: hoofdstuk 7 (stevin deel 1)
Magnetisme
 Twee soorten magnetisme:
 Permanente magneten
 Elektromagneten
 Magneten hebben 2 polen: Noord en Zuid
 Alleen ijzer, nikkel en kobalt worden door een
magneet aangetrokken
Permanente magneten
 Het veldlijnen patroon van een staafmagneet kun je
zichtbaar maken met kompasjes of ijzervijlsel
 Open de applet Faraday’s Electromagnetic lab en kies
het tabblad “bar magnet”; de kompasjes geven de
richting van het magnetisch veld aan
 Veldlijnen lopen van Noord naar Zuid (buiten de
magneet)
 Veldlijnen zijn gesloten krommen
 Veldlijnen dichter bij elkaar veld sterker
Elektromagneten: draad
 veldlijnen rond een draad zijn
cirkelvormig
 de richting van het veld bepaal je met
de rechterhand regel
 duim met de stroom mee en
 vingers geven de richting van de
veldlijnen en dus het magnetisch veld
B aan
Elektromagneten: spoel
 Met de applet Faraday’s Electromagnetic lab kun je
de veldlijnen bekijken (tabblad “electromagnet”)
spoel vervolg
 De richting van het veld; de plaats van de Noordpool
kun je ook bepalen met de rechterhandregel:
 vingers met de stroom mee,
 duim geeft de plek van de Noordpool aan
nog meer spoel
 De sterkte van het magnetisch veld of magnetische
inductie (B) van een spoel kun je vergroten door:
 meer windingen (N)
 meer stroom (I)
 windingen dichter bij elkaar
 ijzeren kern
 Voor het veld in een lange rechte spoel geldt:
μ0  N  I
B

Lorentzkracht
 2 gewone magneten kunnen elkaar aantrekken of
afstoten
 gewone magneet en een elektromagneet oefenen dus
ook krachten op elkaar uit  Lorentzkracht
 De grootte van de kracht hangt af van:
 sterkte van de magneet,
 stroom
 lengte van de draad in het magnetisch veld

Fl  B  I  
Richting van de Lorentzkracht
 De richting van deze kracht bepaal
je met de linkerhandregel:
 veld B opvangen met de handpalm
 vingers met de stroom I mee
 duim geeft de richting van Fl aan
Lorentzkracht op deeltjes
 Op een bewegend geladen deeltje kan een
Lorentzkracht werken
q

 Fl  B  I    B     B  q   B  q  v
t
t
 NB elektronenstroom is tegengesteld aan de “gewone”
stroom