Emoties

Emoties
Affectieve reacties die kleur geven aan
onze ervaringen
Inleiding
LeDoux: ‘een geest zonder emoties is geen geest’
Emotie
- Zorgt voor pit in onze ervaringen
- Maakt ze kleurrijker. smaakvoller
- Zowel aangenaam als onaangenaam…
Cfr. Film…
Algemene psychologie 1 Ba O
2
Inleiding
Emoties:
Duidelijke verstrengeling van lichaam & geest
 Belevingsaspect
 Lichaamsreacties
 Psychologisch belang van lichamelijke reacties:
expressieve betekenis
Algemene psychologie 1 Ba O
3
8.1 Plaats emoties in gedrag
Emoties: welke plaats in geheel van affecten?
Affect = aantal processen i.v.m. manier waarop individu
confrontatie aangaat tussen situatie en actuele
behoeftetoestand.
Dynamisch – affectief
Betekenis ‘gevoel’ – ‘emotie’
Algemene psychologie 1 Ba O
4
8.1 Plaats emoties in gedrag
8.1.1 Emoties, gevoelens en stemmingen
3 affecten, met gradatieverschil
Emotie: Specifieke reacties op relevante gebeurtenissen.
Heviger dan gevoelens en kortdurender dan stemmingen
Gevoelens: Mildere reacties dan emoties en doorgaans
zonder duidelijke actiebereidheid. (subjectieve
belevingsaspect van emoties)
Stemmingen: Langdurige gemoedstoestanden, vaak
zonder aanwijsbare oorzaak. Soms gevolg van emotie,
soms
endogeen
Algemene psychologie 1 Ba O
5
Stemmingsstoornissen
= +/- stemming kan buiten proportie (qua duur &
intensiteit) zijn en ons dagelijks functioneren
bemoeilijken.
Depressieve stoornis
- Overwegend neerslachtige stemming
- Duidelijke vermindering van interesse/plezier in
de meeste dagelijkse activiteiten
- Veranderend slaappatroon
- Moeheid, verlies van energie,
- Gevoelens van waardeloosheid, schuldgevoel
- Gedachten aan de dood, zelfdoding
Culturele verschillen…
Algemene psychologie 1 Ba O
6
Stemmingsstoornissen
Depressieve stoornis
- Ernstige depressieve stoornis
- Dysthyme stoornis
Bipolaire stoornis
- Depressieve periodes
- Manische periodes:
o Zeer intense en onrealistische geluks- en euforiegevoelens, hinderlijk
voor eigen functioneren/voor omgeving
o Over zichzelf blijven praten, grote aantrekkingskracht toeschrijven
aan zz,
o Daling in verantwoordelijkheidsgevoel, enorme spilzucht
o Soms hoge prikkelbaarheid, tot agressie.
Algemene psychologie 1 Ba O
7
Stemmingsstoornissen
Depressieve stoornis
- Seizoensgebonden depressie
Oorzaak depressie
- Endogeen: verstoorde balans
hormonen/neurotransmitters
- Exogeen: Persoonlijke ervaringen
Behandeling op verschillende terreinen
Algemene psychologie 1 Ba O
8
8.1 Plaats emoties in gedrag
8.1.2 Op het snijpunt tussen cognitie en motivatie
Emotie = reactie op ervaring dat één of andere behoefte
al of niet bevredigd is of bedreigd wordt.
 Emoties en cognitie
Emoties vullen cognitieve processen aan met een
subjectief ervaren evaluatieve reactie…
 Emoties en motivatie
Emoties hebben motivationele eigenschappen
Algemene psychologie 1 Ba O
9
8.2 Autonome lichaamsveranderingen
bij emoties
8.2.1 Belangrijkste lichamelijke veranderingen
Vooral autonome ZS, deels ook willekeurig ZS.
 De rol van het autonome zenuwstelsel
Twee elkaar tegengestelde systemen:
Sympathisch: lichaam in opperste staat van
paraatheid brengen bij verhoogde druk
Parasympatisch: lichaam laten recupereren en
nieuwe energiereserves aanleggen
Algemene psychologie 1 Ba O
10
8.2 Autonome
lichaamsveranderingen bij emoties
Algemene psychologie 1 Ba O
11
8.2 Autonome
lichaamsveranderingen bij emoties
8.2.1 Belangrijkste lichamelijke veranderingen
 Het hormoonstelsel
Via hypothalamus en hypofyse:
hormoonproductie in endocriene klieren: bijnieren.
- Adrenaline
- Noradrenaline
- Cortisol
Algemene psychologie 1 Ba O
12
8.2 Autonome
lichaamsreacties
Een voorbeeld:
lichamelijke reacties bij vrees/angst
-
Versnelde hartslag
Stijging bloeddruk
Bloed ongelijk verdeeld
Spijsvertering verstoord
Intensievere ademhaling
Wijdere oogpupillen
Verhoogde zweetproductie
Meer bloed(suiker) in skeletspieren
Algemene psychologie 1 Ba O
13
8.2 Autonome
lichaamsveranderingen bij emoties
8.2.2 Biologisch nut autonome lichaamsveranderingen
Soms weinig aangenaam, maar verhoogt
overlevingskansen.
 Faciliteren van doelgerichte reacties
Fight or flight
Taylor: vrouwen = tend-and-befriend
 Signaalfunctie
 Functieloos of disfunctioneel?
Algemene psychologie 1 Ba O
14
8.2 Autonome
lichaamsveranderingen bij emoties
8.2.3 Stress en stresshantering
Stress =
Negatieve emotionele ervaring,
Gepaard gaand met veranderingen
o
o
o
o
Biochemische
Fysiologische
Cognitieve
Gedragsmatige
Met als doel
o De stressvolle gebeurtenis te veranderen
o Zich aan te passen aan het effect ervan
Algemene psychologie 1 Ba O
15
8.2 Autonome
lichaamsveranderingen bij emoties
8.2.3 Stress en stresshantering
Oorzaken van stress
Stressoren:
- Acute, ingrijpende gebeurtenissen
- Chronische stressoren
 Fysiologische reacties
- Fight or flight
- Cortisol
Algemene psychologie 1 Ba O
16
8.2 Autonome
lichaamsveranderingen bij emoties
8.2.3 Stress en stresshantering
 Fysiologische reacties
GAS: algemene aanpassingssyndroom
Drie stadia
1. Alarmfase
Fight-or-flight
2. Weerstandsfase
Schijn-aanpassing
3. Uitputtingsfase
Zeer laag activiteitsniveau – ondergaan van de stress
Algemene psychologie 1 Ba O
17
GAS
Algemene psychologie 1 Ba O
18
8.2 Autonome lichaamsveranderingen
bij emoties
8.2.3 Stress en stresshantering
 Psychologische gevolgen
Diverse gevolgen, maar zeker invloed op
prestatieniveau:
Algemene psychologie 1 Ba O
19
8.2 Autonome lichaamsveranderingen
bij emoties
Stress en stresshantering
 Stresshantering
Coping
- Schadelijke omgevingsfactoren, stressoren
uitschakelen
& kans op herstel vergroten
- De persoon helpen zich aan te passen aan –
gebeurtenissen
- Een + zelfbeeld behouden
- Emotioneel evenwicht helpen bewaren
- Intact houden van goede sociale contacten
Algemene psychologie 1 Ba O
20
8.2 Autonome lichaamsveranderingen
bij emoties
Stress en stresshantering
 Stresshantering
Copingstrategieën op twee terreinen:
1. Probleemgerichte copingstrategieën
2. Emotiegerichte copingstrategieën
Stressmanagement
Algemene psychologie 1 Ba O
21
8.3 Psychologische aspecten
Het belevingsaspect van emoties
Gevoelens = het meest opvallende aspect van een
emotie
↕
Het moeilijkst wetenschappelijk te onderzoeken
Eén visie: Robert Plutchik – emotiecirkel
• Acht basisemoties
• Meer complexe emoties door aangrenzende
basisemoties met elkaar te combineren.
o
o
o
o
Primaire dyaden
Secundaire dyaden
Tertiaire dyaden
Hoe verder hoe moeilijker…
Algemene psychologie 1 Ba O
22
8.3 Psychologische aspecten
8.3.1 Het belevingsaspect van emoties
Robert Plutchik – emotiecirkel
8 basisemoties
Meer complexe emoties door
aangrenzende basisemoties
met elkaar te combineren.
Primaire dyaden
Secundaire dyaden
Tertiaire dyaden
Hoe verder hoe moeilijker…
Algemene psychologie 1 Ba O
23
8.3 Psychologische aspecten
8.3.2 Expressie van emoties
Voor buitenwereld valt vooral gedragsmatige op.
 Universele expressies
Algemene psychologie 1 Ba O
24
Duchenne glimlach
Algemene psychologie 1 Ba O
25
8.3 Psychologische aspecten
8.3.2 Expressie van emoties
 Culturele invloeden
Opvoeding
Noord versus zuid
Man versus vrouw
= display rules
Ook verschil in interpretatie!
Algemene psychologie 1 Ba O
26
8.3 Psychologische aspecten
 Culturele invloeden
Algemene psychologie 1 Ba O
27
8.3 Psychologische aspecten
8.3.2 Expressie van emoties
 Functionaliteit van emotionele expressies
• Rechtstreeks instrumenteel
• Signaalwaarde
• Functieloos/disfunctioneel
Algemene psychologie 1 Ba O
28