Subsidieaanvraag Prins Claus Fonds 2012-2016

Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
Subsidieaanvraag Prins Claus Fonds 2012-2016
1. Gegevens aanvrager
Organisatie
Naam organisatie
Prins Claus Fonds
Herengracht
603
Amsterdam
1017 CE
Vestigingsadres/ postadres
Telefoonnummer (vast)
+31 (0)20 344 9160
www.prinsclausfonds.nl
Website
www.prinsclausfund.org
Nummer Kamer van Koophandel
41159889
Bankrekeningnummer
ABN AMRO 24.03.57.450
Naam tekenbevoegde (degene die
bevoegd is om namens de
organisatie verplichtingen aan te
gaan)
Mevr.
Functie:
Directeur
Meindersma
C.
1
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
2. Inleiding
2.1 Geschiedenis organisatie
Het Prins Claus Fonds is opgericht op 6 september 1996 ter gelegenheid van de zeventigste
verjaardag van Z.K.H. Prins Claus, als waardering voor zijn inzet op het terrein van internationale
samenwerking. Het Fonds werkt in navolging van de overtuiging van Prins Claus dat cultuur en
ontwikkeling met elkaar verbonden zijn en dat mensen niet ontwikkeld worden maar dat zij zichzelf
ontwikkelen. In de afgelopen 15 jaar heeft het Prins Claus Fonds veel kennis en ervaring opgedaan
dank zij zijn actieve en internationale netwerk op het gebied van cultuur en ontwikkeling.
2.2 Visie
De visie van het Prins Claus Fonds is een wereld waarin cultuur erkend wordt als basisbehoefte en
als wezenlijk onderdeel van de ontwikkeling van mensen en samenlevingen.
Ontwikkeling heeft naast een economische, politieke, ecologische en sociologische een culturele
dimensie. Culturele uitingen dragen bij aan het versterken van de identiteit en zelfbewustzijn, bieden
gelegenheid tot zelfexpressie en zijn een vorm van vrijheid van meningsuiting. Cultuur is een motor
van maatschappelijke verandering en intrinsiek aan de ontwikkeling van mensen en samenlevingen,
ook de allerarmsten. De menselijke waardigheid omvat niet alleen burgerlijke en politieke rechten,
maar ook sociale, economische en culturele rechten. Zelfs in crisis- en conflict situaties, waar een
tekort aan voedsel, water, medicatie, huisvesting en veiligheid de ‘eerste levensbehoeften' zijn, is
cultuur onmisbaar als samenbindend en zingevend element. Het Fonds bevindt zich op het snijvlak
van cultuur en ontwikkeling in een unieke niche.
Het Fonds hanteert een breed en dynamisch cultuurbegrip. Het Fonds definieert cultuur als vormen
van expressie waardoor mensen betekenis en zin geven aan hun leven en de hen omringende wereld.
Cultuur gaat om vrijheid van artistieke en intellectuele expressie en meningsuiting. Cultuur is niet
statisch maar verandert steeds.
2.3 Missie
Gebaseerd op het uitgangspunt dat cultuur een basisbehoefte is, zoekt het PCF actief naar culturele
samenwerking op basis van gelijkwaardigheid en vertrouwen met excellente partners in gebieden
waar de middelen en mogelijkheden voor culturele expressie, creatieve productie en onderzoek
beperkt zijn en cultureel erfgoed wordt bedreigd.
2.4 Werkwijze
Het Prins Claus Fonds steunt culturele actoren en organisaties op plaatsen waar de vrijheid voor
culturele expressie beperkt is.
Het Prins Claus Fonds ondersteunt en stimuleert activiteiten van kunstenaars, intellectuelen en
culturele organisaties die aanzienlijke impact hebben en niet alleen lokaal, maar ook globaal
voorbeeldstellend zijn door hun hoogwaardige kwaliteit. Als initiatiefnemer, promotor en partner
2
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
functioneert het fonds als een catalysator en een platform voor cultuur en ontwikkeling door het
stimuleren van culturele innovatie, uitwisseling en samenwerking.
Het Fonds is verankerd in een toonaangevend internationaal netwerk van honderden kunstenaars,
intellectuelen, journalisten, schrijvers, beleidsmakers en andere personen die actief zijn op het gebied
van cultuur en ontwikkeling en zich inzetten voor de vrijheid van culturele expressie. Deze mensen
hebben zich geëngageerd met de doelstellingen van het fonds en geven advies over het beleid en de
programma’s van PCF. De relaties in het netwerk zijn primair inhoudelijk van aard en gebaseerd op
gelijkwaardigheid, vertrouwen en wederzijdse ondersteuning. Het fonds en het netwerk zijn één.
Het Fonds is ambitieus, het positioneert zich als een fonds dat gedurfde en aansprekende initiatieven
neemt en ondersteunt, een Fonds dat er toe doet en een meerwaarde heeft. Het Fonds ondersteunt
en initieert niet alleen activiteiten, het Fonds stimuleert ook de discussie over cultuur en
ontwikkeling. Het Fonds functioneert als scout voor bijzondere en prikkelende culturele prestaties
en fenomenen. Voorts biedt het Fonds zijn partners de kans zich te profileren op internationale
podia.
2.5 Geboekte resultaten
Het Fonds heeft met een kleine organisatie en een relatief bescheiden overheidsbijdrage een track
record van een veelheid aan projecten in risicovolle post-disaster en post-conflict gebieden die een
aantoonbare bijdrage hebben geleverd aan de ontwikkeling van cultuur en ontwikkeling in
ontwikkelingslanden.
Het Prins Claus Fonds versterkt een belangrijke public diplomacy functie. Het Fonds is door zijn
sterke internationale reputatie een belangrijk instituut voor de uitstraling van Nederland. De
prijsuitreiking is een internationaal prestigieuze gebeurtenis waarbij Hare Majesteit gastvrijheid
verleent en gasten die ertoe doen op het gebied van cultuur en ontwikkeling worden ontvangen.
Door zijn onafhankelijke werkwijze creëert het Fonds contacten en goodwill in het buitenland. Deze
meerwaarde wordt door Nederlandse ambassadeurs erkend.
Het Fonds heeft een eigen niche ontwikkeld door te mikken op kwaliteit. Het is één van de weinige
organisaties die kunstenaars en intellectuelen uit het Zuiden op voet van gelijkwaardigheid benadert.
Het netwerkprogramma is een bijzondere wijze van samenwerking die draait om partnerships. Deze
vorm van samenwerking spreekt aan vanwege de niet bevoogdende formule. Ook de andere
programma’s van het Fonds kennen een netwerklogica. Dientengevolge zijn adviezen van kunstenaars
en intellectuelen uit het Zuiden leidend in de activiteiten van het Fonds. Dat deze aanpak in de
praktijk werkt blijkt uit het feit dat de door het Fonds uitgevoerde activiteiten ontwikkelingsrelevant
zijn en het hoge slagingspercentage van projecten.
Sinds de oprichting heeft het Prins Claus Fonds ruim 1500 activiteiten gesteund in meer dan 125
landen en 150 Prins Claus Awards toegekend aan kunstenaars en organisaties in 70 landen. Het
netwerk van het Fonds bestaat uit meer dan 15.000 personen. Via deze relaties heeft het fonds
mogelijkheden geopend voor artistieke expressie, mensen op het culturele wereldtoneel een stem
gegeven, co-existentie en onderling begrip gestimuleerd en bedreigd cultureel erfgoed gered. Door
zijn sterke internationale reputatie, unieke netwerk en de prestigieuze prijsuitreiking door ZKH Prins
Constantijn of ZKH Prins Friso in het bijzijn van leden van het Koninklijke Huis in het Koninklijk
Paleis in Amsterdam is het Prins Claus Fonds uitgegroeid tot een belangrijk instituut voor de
3
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
uitstraling van Nederland.
2.6 Subsidieaanvraag
De doelstelling van het Prins Claus Fonds sluit goed aan bij het beleid van Buitenlandse Zaken dat
gericht is op een sterk internationaal cultuurbeleid met uitwisseling van kunstenaars en instellingen
als voornaam aandachtspunt, en op de versterking van het culturele leven en de culturele identiteit in
ontwikkelingslanden en fragiele staten ten behoeve van maatschappelijke en persoonlijke
ontwikkeling, zelfemancipatie, mensenrechten en democratie. Het ministerie van Buitenlandse Zaken,
bij monde van de staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking, heeft daarom besloten om ook
de komende jaren hoofdfinancier van het Prins Claus Fonds te blijven en heeft het fonds uitgenodigd
om een subsidieaanvraag in te dienen voor de periode 2012-2016.
2.7 Meetbaarheid
In deze aanvraag worden heldere en resultaatsdoelstellingen gedefinieerd. Gepoogd is de activiteiten
van het Fonds zichtbaar en meetbaar te maken. Dit is deels gebaseerd op ervaring en deels op best
estimate. Op basis van de beschikbare financiële middelen en voortschrijdend inzicht van de impact
van de activiteiten, wat ook uit een verhoogde inzet op monitoring en evaluatie zal blijken, zal het
Fonds eventueel de hoeveelheid activiteiten bijstellen. Ook zal het Fonds indicatoren (verder)
ontwikkelen die passen bij de aard van het werk van Fonds.
4
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
3. Prins Claus Fonds Programma 2012-2016
3.1 Strategie
Op basis van een omgevingsanalyse heeft het Prins Claus Fonds in 2010 een nieuwe visie ontwikkeld
voor de periode 2011-2015. Deze visie is vastgelegd in het document ‘Vision for the Future 20112015’. Parallel aan dit proces heeft Ecorys in 2010 in opdracht van het ministerie van Buitenlandse
Zaken de activiteiten van het Prins Claus Fonds over de periode 2005-2009 geëvalueerd. De nieuwe
visie en de aanbevelingen uit de evaluatie vormen de basis voor het nieuwe programma.
3.2 Maatschappelijke relevantie
Maatschappelijke ontwikkeling heeft naast een economische, politieke en ecologische kant ook een
culturele dimensie. Culturele uitingen dragen bij aan identiteit en zelfbewustzijn, bieden gelegenheid
tot zelfexpressie en raken aan de vrijheid van meningsuiting. Cultuur is een motor van
maatschappelijke verandering en intrinsiek aan het leven van alle mensen in alle samenlevingen, ook
de allerarmste. De menselijke waardigheid omvat niet alleen burgerlijke en politieke rechten, maar
ook sociale, economische en culture rechten. Zelfs in momenten van crisis en in conflict is cultuur
onmisbaar als samenbindend en zingevend element. Het Fonds hanteert een breed en dynamisch
cultuurbegrip en beweegt zich op het snijvlak van cultuur en ontwikkeling.
Door het versterken van de mogelijkheden voor culturele expressie, vooral daar waar de vrijheid tot
culturele expressie beperkt is, het ondersteunen van culturele kwaliteit, levert het Prins Claus Fonds
Programma 2012-2016 een bijdrage aan de volgende maatschappelijke ontwikkelingen:
Speciale focus: cultuur en conflict
1
vrijheid van meningsuiting, onderling begrip en
verzoening;
2
versterking van eigenwaarde en identiteit en gedeelde
menselijke waarden;
3
bespreekbaar maken van taboes, sociale
onrechtvaardigheid en geweld;
4
verwerken van en omgaan met de gevolgen van
oorlog, conflict en andere rampen;
5
het geven van een stem aan gemarginaliseerde groepen;
6
het bijdragen aan het behoud van de culturele diversiteit;
Het Prins Claus Fonds heeft besloten zijn
benadering van de jaarlijkse thema’s te
wijzigen. In plaats van jaarlijkse thema’s
introduceert het Fonds een
langetermijnfocus voor verregaande
ontwikkeling gedurende een periode van vijf
jaar. Voor 2011 – 2015 is de speciale focus:
cultuur en conflict.
Prins Claus Fonds (2010) Vision for the Future
2011-2015
waarbij vooral wordt geconcentreerd op gebieden die getroffen zijn door armoede, oorlog, conflict,
natuurrampen en in andere gebieden of contexten waar culturele uitingen onderdrukt worden of
moeilijk zijn.
Door het creëren van ruimte voor culturele expressie levert het Prins Claus Fonds een bijdrage aan
de voorwaarden voor duurzame sociaal-economische ontwikkeling en verandering. Het werk van het
5
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
Prins Claus Fonds is daarmee complementair aan de inspanningen van andere actoren op het terrein
van ontwikkelingssamenwerking, mensenrechten en humanitaire noodhulp.
3.3 Specifieke programma doelstellingen
De specifieke doelstellingen van het Prins Claus
Fonds Programma 2012-2016 zijn hieronder
vermeld. Het thema Cultuur & Conflict is hierbij een
cross cutting issue, waarbij specifieke aandacht
wordt gericht op (post) conflictgebieden.
1. Het creëren van vrijplaatsen voor cultuur en
mogelijkheden tot culturele expressie in
gebieden waar culturele activiteiten worden
onderdrukt, verboden of moeilijk zijn, zones of
silence.
2. Het stimuleren van cultuur in gebieden waar
lelijkheid lijkt te triomferen en middelen beperkt
zijn: ‘beauty in context’.
“Zones of silence zijn gebieden waar culturele expressie
ontbreekt. Dit gebrek aan culturele activiteit wordt onder
andere veroorzaakt door: uitsluiting en marginalisatie,
ontheemding en migratie, oorlog en conflicten, de acties van
repressieve lokale groeperingen en nationale overheden,
armoede en gebrek aan middelen. De zogenaamde
stiltegebieden reiken verder dan geografische grenzen, de
term is ook van toepassing op minderheden die weinig steun
krijgen, of situaties begrensd door censuur of taboes,
situaties waarin ‘amnestie voor cultuur’ nodig is en verhalen
of onderwerpen die vergeten of onderbelicht zijn.
Prins Claus Fonds (2010) Vision for the Future 2011-2011
Beauty in context - Er zijn verschillende opvattingen
en uitingen van schoonheid in samenlevingen overal
ter wereld. De schepping van schoonheid in
gebieden waar lelijkheid lijkt te triomferen of waar
middelen beperkt zijn is belangrijk. Schoonheid
geeft de samenleving een gevoel van
saamhorigheid, identiteit, succes, trots,
doelgerichtheid en hoop. De schepping van
schoonheid is inspirerend en de reconstructie van
bijvoorbeeld tastbaar cultureel erfgoed kan mensen
samenbrengen na een oorlog of ramp. Deze
inspiratie en cohesie hebben positieve gevolgen
voor alle andere aspecten van het leven en zijn
essentieel voor het oplossen van conflicten en voor
ontwikkeling.
Prins Claus Fonds (2010) Vision for the Future 20112015
6
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
3.4 Subprogramma’s
Het programma is onderverdeeld in een aantal subprogramma’s. Deze subprogramma’s zijn nauw
met elkaar verbonden en werken via verschillende invalshoeken aan dezelfde hoofddoelstellingen.
Prins Claus Fonds Programma
1.
Het stimuleren van culturele expressie in gemeenschappen die getroffen zijn door conflict en waar lelijkheid
lijkt te triomferen: ‘beauty in context’
2.
Het creëren van vrijplaatsen voor cultuur en stimuleren van culturele expressie in gebieden waar culturele
activiteiten worden onderdrukt, verboden of moeilijk zijn, zogenaamde ‘zones of silence’
Subprogramma 1
Subprogramma 2
Subprogramma 3
‘Agency’
‘Cultural Emergency
Response ’
‘Awards’
Invalshoeken
Korte initiatieven
Uitwisselingen Meerjarige
samenwerking
Fysiek
Erkenning en stimulans
Rolmodellen
Primaire
doelgroep(en)
Gevestigde en opkomende
culturele actoren en
organisaties
Lokale organisaties en
professionals die zich
inzetten om cultureel erfgoed
te behouden.
Kunstenaars, intellectuelen
en organisaties met
uitmuntende bijdrage aan
cultuur en ontwikkeling
Kunstenaars en intellectuele
Humanitaire noodhulp
organisaties
Beneficiaries
Lokale gemeenschappen in
zones of silence, met speciale
aandacht voor
gemarginaliseerde groepen,
en conflictgebieden
Lokale gemeenschappen in
gebieden die getroffen zijn
door oorlog of natuurrampen
Kunstenaars en intellectuelen
en de gemeenschappen
waarin ze werken
In de volgende hoofdstukken wordt in detail ingegaan op de verschillende subprogramma’s.
7
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
3.4 Subprogramma 1 – Agency
3.4.1. Achtergrond
Het programma Agency is een samenvoeging van de bestaande programma’s Aanvragen en
Netwerkpartnerschappen. Deze programma’s zijn samengevoegd om gevolg te geven aan de
aanbevelingen van de evaluatie waarin werd aangeraden de interventielogica verder uit te werken,
scherpere selectiecriteria te hanteren, de toestroom van aanvragen te beperken en prioriteiten te
stellen.
Doel van het programma is het verstrekken van ‘agency’ aan organisaties en individuen om zichzelf
cultureel te versterken. Het programma zal via kortlopende project steun aan of meerjarige
samenwerking met culturele actoren en culturele expressie steunen in gebieden waar de vrijheid van
culturele expressie beperkt of moeilijk is. Het programma ondersteunt kwalitatief hoogstaande,
innovatieve culturele initiatieven die positief bijdragen aan ontwikkeling, van zowel individuen als
organisaties. Het richt zich met name op conflictgebieden en zones of silence. Meerjarige
samenwerking met partners is gericht op het versterken van de artistieke capaciteit, bereik, impact
en netwerk van culturele voortrekkers, die tevens als adviseur van het Fonds fungeren.
Om de toestroom van aanvragen in te dammen worden oproepen tot voorstellen thematisch of
regionaal beperkt en worden aanvragen beoordeeld door of via lokale fondsen. Daarnaast zal het
Fonds een beperkt aantal aanvragen zelf beoordelen om flexibel in te kunnen spelen op actuele
ontwikkelingen en behoeften.
3.4.2. Programmavernieuwing

Focus op (post) conflict gebieden en zones of silence.

Focus op Zuid-Zuid uitwisseling tussen culturele actoren uit zones of silence en
(post)conflictgebieden onderling of met culturele actoren in ontwikkelingslanden die verder
ontwikkeld zijn.

Doelgerichte oproepen voor projectvoorstellen rondom prioritaire onderwerpen, regio’s,
landen en disciplines om beter in te kunnen spelen op actuele ontwikkelingen en behoeften.

In oproepen voor projectvoorstellen meer samenwerking met andere fondsen in Nederland.

In de partnerschappen meer focus op kennisuitwisseling en capaciteitsversterking, waarbij
twee aparte doelgroepen worden onderscheiden: 1) opkomende culturele organisaties;
2) gevestigde culturele organisaties.

Partnerschappen aangaan met lokale fondsen in de regio´s waar het Prins Claus Fonds actief
is om oproepen tot projectvoorstellen via hen te laten verlopen.

Assessment van de capaciteit van de partner waarmee een langdurige samenwerking wordt
aangegaan en formuleren van maatgesneden doelen van de samenwerking.

Verbetering van de monitoring en evaluatie van projecten en partnerschappen om het lerend
vermogen van het Fonds te versterken.
8
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds

Meer nadruk op de communicatie over de geboekte resultaten van lopende en afgeronde
projecten en disseminatie van goede voorbeelden.
3.4.3. Plan van aanpak 2012-2016
3.4.3.1. Doelen
1. Het ondersteunen van culturele initiatieven en uitwisseling in zones of silence en (post)conflict
gebieden;
2. Het versterken van culturele organisaties en hun netwerken in zones of silence en post conflict
gebieden;
3. Samen werken met lokale fondsen ten behoeve van de ondersteuning van cultuur in zones of
silence en (post)conflict gebieden;
4. Het vergroten van lokale kennis en expertise over de impact van cultuur in (post)conflict
situaties;
5. Versterking van het lerend vermogen van het Fonds en disseminatie van goede voorbeelden .
3.4.3.2 Resultaten
Programmadoelen
Output
Outcome
1. Het ondersteunen van culturele
initiatieven en uitwisseling in zones
of silence en (post)conflict gebieden.
1.1 In 2016 heeft het Prins Claus
Fonds 125 kortlopende cultuur
projecten en publicaties in zones
of silence en (post) conflictgebieden financieel ondersteund.
Kortlopende culturele projecten en
publicaties in zones of silence en
(post) conflictgebieden uitgevoerd.
Deze activiteiten zijn doeltreffend
en positief ontvangen door de
doelgroep.
1.2. In 2016 hebben 50 opkomende
kunstenaars en intellectuelen uit
zones of silence en (post)conflict
gebieden financiële ondersteuning
ontvangen om hun artistieke of
intellectuele capaciteit of netwerk
te vergroten.
1.3 In 2016 zijn succesvolle activiteiten
van 20 kunstenaars, intellectuelen
en culturele organisaties die een
kortlopend project hebben uitgevoerd met steun van het Prins
Claus Fonds in de regio of Nederland onder de aandacht gebracht.
1.4 In 2016 hebben 100 kunstenaars en
intellectuelen uit zones of silence
en (post)conflictgebieden
financiering ontvangen voor een
uitwisseling met of reis naar
collega’s in de regio of andere
continenten in het Zuiden.
9
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
1.5 In 2016 zullen 10 lokale
ontwikkelingsorganisaties culturele
componenten in hun activiteiten
hebben opgenomen.
2.Het versterken van culturele
organisaties en hun netwerken in
zones of silence en (post) conflict
gebieden.
2.1 In 2016 is het Prins Claus Fonds 5
samenwerkingsverbanden
aangegaan met opkomende lokale
culturele organisaties in zones of
silence of postconflictgebieden
voor een periode van 1-2 jaar.
Aantoonbare versterking van de
capaciteiten van lokale, opkomende
culturele organisaties welke steun
hebben ontvangen.
2.2 In 2016 is het Prins Clausfonds 5
samenwerkingsverbanden
aangegaan met gevestigde culturele
organisaties uit
(post)conflictgebieden voor een
periode van 3 jaar.
Gevestigde culturele organisaties
hebben hun netwerk uitgebreid en
vervullen een voortrekkersrol voor
het belang van cultuur in hun land
of regio.
2.3 In 2016 zijn 10
netwerkbijeenkomsten
georganiseerd voor culturele
organisaties uit (post)conflict
gebieden en zones of silence waar
het fonds langdurige
samenwerkingverbanden mee is
aangegaan.
Culturele organisaties uit
(post)conflict gebieden maken
gebruik van de nieuwe contacten
die zij hebben opgedaan tijdens de
netwerkbijeenkomsten en
daarbuiten.
3. Samenwerken met lokale fondsen
ten behoeve van de ondersteuning
van cultuur in zones of silence en
(post)conflict gebieden .
3.1 In 2016 heeft het Prins Claus
Fonds 5 strategische allianties met
lokale fondsen in zones of silence
of (post) conflictgebieden
ontwikkeld waarmee gezamenlijke
oproepen voor projectvoorstellen
worden uitgezet en kennis en
ervaring van specifieke regio’s of
disciplines wordt gedeeld (met
mogelijke participatie van andere
Nederlandse fondsen) .
Uitwisseling van kennis en ervaring
tussen het Prins Claus Fonds en 5
lokale fondsen over financiering en
realisatie van innovatieve culturele
projecten in (post)conflict gebieden
en zones of silence. Daarnaast
hebben de fondsen gezamenlijke
een aantal projecten ondersteund.
4. Het vergroten van lokale en
regionale kennis en expertise over
cultuur en conflict en het vergroten
van het bewustzijn van de positieve
rol van culturele initiatieven in
(post)conflict situaties.
4.1. In 2016 hebben 4 jonge
professionals uit zones of silence
en (post)conflict gebieden,
financiering van het Prins Claus
Fonds en een partnerfonds
ontvangen voor een fellowship op
het terrein van cultuur en
ontwikkeling aan een universiteit
of kennisinstelling in het Zuiden.
Jonge professionals die werkzaam
zijn in de culturele sector in zones
of silence en (post)conflict
gebieden hebben hun kennis
uitgebreid over re positieve relatie
tussen cultuur en ontwikkeling en
passen deze kennis toe in de
praktijk.
10
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
5. Versterking van het lerend
vermogen van het Fonds en
disseminatie van goede
voorbeelden.
5.1 In 2016 heeft het Prins Claus
Fonds 2 conferenties
georganiseerd -al dan niet samen
met een andere organisatie- in het
Zuiden over cultuur en conflict.
Kunstenaars, intellectuelen en
vertegenwoordigers van culturele
organisaties (uit onze eigen
netwerk of wellicht partners)
hebben deelgenomen aan de
conferentie en evalueren de
conferentie positief: dit kan ook
gaan over willekeurige conferentie
waar ook ter wereld.
5.2 In 2016 heeft het Prins Claus
Fonds 5 tentoonstellingen
georganiseerd waarin de resultaten
van ondersteunde projecten op
het terrein van ‘cultuur en conflict’
onder de aandacht worden
gebracht.
Tentoonstellingen georganiseerd
door het Prins Claus Fonds hebben
bezoekers kennis laten maken met
de activiteiten die door het Fonds
ondersteund worden.
3.4.3.2. Activiteiten
Output
1.1-4.3
Activiteiten
i
Jaarlijkse context analyse
1.1-1.5
ii
2.1-2.2
iii
2.3
3.1
iv
v
4.1
vi
5.1
vii
5.2
viii
2-3 specifieke en gerichte oproepen voor projectvoorstellen per jaar.
De oproepen worden uitgezet op basis van jaarlijkse prioriteiten en
actualiteiten (regio, discipline, thema, doelgroep)
Scouten van potentiële samenwerkingspartners uit de organisaties die
via het aanvragenprogramma worden gefinancierd. Langdurige
institutionele financiering van opkomende en gevestigde culturele
organisaties
Organisatie van twee jaarlijkse netwerkbijeenkomsten
Inventarisatie van betrouwbare, stabiele regionale fondsen, het maken
van een risico analyse en de ontwikkeling van
samenwerkingsovereenkomsten. Met deze geselecteerde lokale fondsen
worden de gerichte oproepen voor projectvoorstellen gerealiseerd in
(post)conflict gebieden en zones of silence.
Het scouten van onderzoekers en academici die potentieel worden
geselecteerd voor een fellowship in samenwerking met de
Commonwealth Foundation
De organisatie van een conferentie over cultuur en conflict in het
Zuiden
Communicatie over projecten die door het Prins Claus Fonds zijn
ondersteund
3.4.3.3. Middelen
Zie bijlage 1 voor de begroting.
11
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
3.5 Subprogramma 2 – Cultural Emergency Response (CER)
3.5.1 Inleiding
Het Prins Claus Fonds biedt met het CER programma ‘eerste hulp’ aan cultureel erfgoed dat is
beschadigd of verwoest bij rampen veroorzaakt door de mens of de natuur. Het CER programma is
in 2003 gestart naar aanleiding van de schokkende plundering en vernieling van het Nationaal
Museum van Bagdad in april van dat jaar. Mensen lijden een wezenlijk verlies wanneer hun erfgoed
wordt vernietigd. In het verlengde van de visie dat cultuur een basisbehoefte is, is het Fonds ervan
overtuigd dat het redden van bedreigd cultureel erfgoed kan bijdragen aan het herstel van menselijke
waardigheid en van identiteit. Het zorgt voor continuïteit tussen heden en verleden door mensen in
moeilijke tijden houvast en stabiliteit te bieden. Culturele noodhulp zou daarom een integraal
onderdeel van humanitaire hulpverlening moeten zijn. Met de noodhulp van CER probeert het Fonds
verdere schade te voorkomen en noodzakelijke reparaties mogelijk te maken door binnen zes
maanden na een ramp financiële steun te bieden. Het CER programma daarmee vervult een
hefboomfunctie: met een relatief kleine bijdrage biedt het een eerste aanzet tot herstel. CER initieert
en fungeert daarbij als katalist voor anderen die verdere herstelwerkzaamheden kunnen uitvoeren.
3.5.2 Programmavernieuwing

Specifieke aandacht voor culturele noden in (post)conflict gebieden.

Uitbreiden van advocacy activiteiten om andere organisaties en instituties bewust te maken
van de waarde van noodhulp voor cultureel erfgoed.

Actiever betrekken van de gemeenschap bij het belang van het project en de daadwerkelijke
uitvoering.

Meer aandacht voor de ontwikkeling en professionalisering van de erfgoedsector en de
toekomstige zelfredzaamheid van culturele organisaties om adequaat te reageren op culturele
noden na een ramp.

Versterken van het lerend vermogen van het Fonds en disseminatie van goede voorbeelden.
3.5.3 Plan van aanpak
3.5.3.1 Doelen
1. Bijdragen aan behoud en/of herstel van cultureel erfgoederen die beschadigd of verwoest zijn bij
rampen veroorzaakt door de mens of de natuur.
2. Een bijdrage leveren aan het versterken van de lokale capaciteit om cultureel erfgoed te
behouden en te herstellen in regio’s die getroffen zijn door rampen veroorzaakt door de mens of
de natuur.
3. Het versterken van het bewustzijn lokaal en internationaal van de waarde van cultureel erfgoed
in gebieden die getroffen zijn door rampen veroorzaakt door de mens of natuur en de potentie
ervan in processen van wederopbouw .
12
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
4. Versterking van het lerend vermogen van het Fonds en disseminatie van goede voorbeelden op
het terrein van noodhulp voor cultureel erfgoed.
3.5.3.2 Resultaten
Programmadoelen
1. Het behouden en/of
herstellen van cultureel
erfgoed dat beschadigd
of verwoest is bij
rampen veroorzaakt
door de mens of de
natuur.
2
Het versterken van de
lokale capaciteit om
culturele erfgoed te
behouden en herstellen
in regio’s die getroffen
zijn door rampen
veroorzaakt door de
mens of de natuur.
3
Het versterken van het
bewustzijn lokaal en
internationaal van de
waarde van cultureel
erfgoed in gebieden die
getroffen zijn door
rampen veroorzaakt
door de mens of natuur
en de potentie ervan in
processen van
wederopbouw.
4
Versterking van het
lerend vermogen van
het Fonds en
disseminatie van goede
voorbeelden op het
terrein van noodhulp
voor cultureel erfgoed.
Output
1.1 In 2016 zijn 75 culturele
noodsituaties geïdentificeerd naar
aanleiding van conflicten en of
natuurrampen.
1.2 In 2016 hebben in totaal 75 culturele
actoren financiële steun ontvangen
voor het restaureren van
monumenten, collecties,
bibliotheken, archieven in landen die
getroffen zijn door oorlog en/of een
natuurramp.
2.1 In 2016 hebben in totaal 25 culturele
actoren financiële steun ontvangen
voor het trainen van lokale
professionals in het technieken om
cultureel erfgoed te behouden en
herstellen na oorlogen en/of
natuurrampen.
2.2 In 2016 hebben in totaal 75
culturele actoren financiële steun
ontvangen voor het tijdelijk inhuren
van lokale professionals om mee te
werken aan het herstel van cultureel
erfgoed dat is beschadigd door
oorlog en/of een natuurramp.
3.1. Het fonds spant zich in om
vervolgfinanciering voor verder
restauratiewerk te realiseren.
4.1 In 2016 heeft het Prins Claus Fonds
na monitoring en evaluatie 5
publicaties en/of films-video’s met
opgedane ervaring in culturele
noodhulp uitgebracht en verspreid
onder lokale en internationale
organisaties en het algemene
publiek.
4.2 In 2016 heeft het Prins Claus Fonds
3 conferenties / symposia / expert
vergaderingen georganiseerd -al dan
niet samen met een andere
organisatie- over noodhulp voor
cultureel erfgoed.
4.3 In 2016 heeft het Prins Claus Fonds
Outcome
In 2016 is het behoud van 75
monumenten, collecties,
bibliotheken, archieven in
tenminste 12 landen die getroffen
zijn door conflict en/of een
natuurramp zeker gesteld.
In 2016 hebben tenminste 500
lokale professionals in het kader
van de uitgevoerde
restauratieprojecten hun
vaardigheden uitgebreid en
versterkt op het terrein van
behoud en herstel van cultureel
erfgoed.
In 2016 hebben tenminste 750
lokale professionals
praktijkervaring opgedaan bij het
herstellen van cultureel erfgoed
tijdens een cultureel noodhulp
project.
In 2016 hebben tenminste 25
projecten noodzakelijke
vervolgfinanciering ontvangen na
de eerste herstel/restauratie
werkzaamheden met financiering
van het Prins Clausfonds. Dit
draagt bij aan de duurzaamheid
van de uitgevoerde noodhulp
werkzaamheden.
In 2016 heeft het Fonds
bewustzijn over de waarde van
culturele noodhulp in
wederopbouw en ontwikkeling
vergroot onder ontwikkelings- en
humanitaire organisaties. In 2016
hebben 250 actoren uit de
culturele erfgoed sector
deelgenomen aan de conferenties
en evalueren de conferenties
positief.
In 2016 heeft PCF de waarde van
cultureel erfgoed in processen
van wederopbouw concreet
onder de aandacht gebracht van
13
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
aan 10 conferenties van derden over
noodhulp en erfgoed deelgenomen.
4.4 Goede voorbeelden van culturele
noodhulp worden via (sociale)
media, digitale nieuwsbrief, lezingen
en tentoonstellingen actief verspreid
in Nederland en internationaal.
de voornaamste internationale
ontwikkelings- en humanitaire
organisaties.
3.5.3.3 Activiteiten
Output
1.1-4.2
1.1, 1.2, 2.1, 2.2
Activiteiten
I
Jaarlijkse context analyse
ii
Na rampen culturele noodsituaties identificeren
Schadebeoordeling missies om behoeften en prioriteiten vast te stellen
iii
iv
3.2
4.1
v
vi
3.1
vii
4.2
3.1
1.1-4.2
1.1-4.2
viii
ix
x
xi
Financiële steun geven aan:
Materiaalkosten voor herstel/restauratiewerkzaamheden
inhuren van lokale professionals bij het uitvoeren van
trainingen op het terrein van herstel/behoud cultureel erfgoed
Tweejaarlijkse digitale nieuwsbrief als onderdeel van de PCF nieuwsbrief
Verzamelen van good practices en lessons learnt vanuit de gefinancierde
projecten
Presentaties geven tijdens internationale conferenties over ervaringen
van Prins Claus Fonds met noodhulp voor cultureel erfgoed
Organisatie conferenties/symposia
Samenwerking met nationale en internationale media
Publicaties over noodhulp voor cultureel erfgoed op de website
Onderhouden en uitbreiden van het netwerk met actoren in de
cultureel erfgoed en noodhulp sectoren
3.5.3.4 Middelen
Zie begroting in bijlage 1.
14
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
3.6 Subprogramma 3 – Awards
3.6.1 Inleiding
De Prins Claus Prijzen, die vanaf de oprichting van het Fonds bestaan, worden jaarlijks uitgereikt aan
kunstenaars, intellectuelen en culturele organisaties in Afrika, Azië, Latijns-Amerika en het Caribische
gebied. De grote Prins Claus Prijs bedraagt € 100.000 en daarnaast worden jaarlijks tien prijzen van
€25.000 uitgereikt. De hoofdprijs wordt uitgereikt in Nederland op het Koninklijk Paleis op de Dam
waarbij door Hare Majesteit gastvrijheid wordt verleend aan gasten op het gebied van cultuur en
ontwikkeling uit binnen- en buitenland. De andere prijzen worden over het algemeen uitgereikt in de
landen waar de laureaten wonen. In deze landen wordt de Nederlandse ambassadeurs gevraagd de
prijzen te overhandigen in een feestelijke ceremonie. De uitreikingen gaan gepaard met artistieke en
culturele evenementen die de betrokken laureaat of het thema profileren. Genodigden bij de
uitreiking zijn betrokkenen bij de laureaten, hoogwaardigheidsbekleders, kunstenaars en
intellectuelen. Ook de nationale en internationale media worden voor de uitreikingen uitgenodigd en
ontvangen berichten daarover.
3.6.2 Programmavernieuwing

Geen jaarlijkse thema’s meer, maar aansluiting bij de lange termijnfocus van het Fonds:
zones of silence, beauty in context en cultuur en conflict.

Intensievere follow-up van de laureaten.

Speciale aandacht voor organisaties of individuen die ernaar streven hun werk bredere
maatschappelijke relevantie te geven.
3.6.3 Doel
1. Het vergroten van de zichtbaarheid en het draagvlak voor kunstenaars en intellectuelen die door
middel van artistiek hoogwaardige activiteiten een bijzondere bijdrage leveren aan cultuur en
ontwikkeling.
2. Het creëren van rolmodellen voor kunstenaars en intellectuelen in zones of silence en
(post)conflict gebieden.
3. Het uitdragen van het belang en het werk van de laureaten.
4. Het bevorderen van lokale culturele activiteiten en initiatieven, die voor het publiek toegankelijk
zijn.
15
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
3.6.3.1 Resultaten
Programmadoelen
1 Het vergroten van de
zichtbaarheid en
draagvlak van
kunstenaars en
intellectuelen die door
middel van artistiek
hoogwaardige
activiteiten een
bijzondere bijdrage
leveren aan cultuur en
ontwikkeling.
Output
1.1 In 2016 hebben 55 kunstenaars
en intellectuelen die uitmuntende
prestaties hebben geleverd op
gebied van cultuur en
ontwikkeling een Prins Claus
Prijs ontvangen.
Outcome
In 2016 geeft 80-90% van de
laureaten van de Prins Claus Prijs
aan dat zijn/haar nationale en
internationale naamsbekendheid
en netwerk is toegenomen.
1.2 In 2016 hebben de
hoofdlaureaten van de Prins
Claus Prijs (5) deelgenomen aan
een ceremonie in Nederland in
aanwezigheid van 420 nationale
en internationale gasten. Tevens
hebben de andere laureaten (50)
deelgenomen aan een ceremonie
in eigen land op de Nederlandse
ambassade in aanwezigheid van
de Nederlandse ambassadeurvertegenwoordiger en
toonaangevende
vertegenwoordigers uit het
culturele veld ter plekke.
1.3 In 2016 zijn 5 awardsboeken
gepubliceerd en verspreid onder
20.000 individuen en organisaties
in de internationale cultuur
wereld.
1.4 In 2016 zijn 5 films gemaakt met
portretten van de laureaten,
getoond tijdens de ceremonies,
en verspreid via de website en
vimeo.
2
Het creëren van
rolmodellen voor
kunstenaars en
intellectuelen in zones
of silence en (post)
conflict gebieden.
2.1 In 2016 zijn 40 culturele of
kennis activiteiten (performance,
tentoonstellingen, rondetafel
etc.) gerealiseerd.
In 2016 is uit evaluatie gebleken
dat de laureaten een positieve
impact gehad hebben op hun
omgeving.
3
Uitdragen werk en
belang van laureaten.
3.1 Jaarlijkse lezing/symposium
waarin het werk van de
hoofdlaureaat centraal staat.
In 2016 hebben 5000 Nederlanders de Awards ceremonie of
een zijprogramma van het Prins
Claus Fonds bezocht .
3.2 Jaarlijkse tentoonstellingen
waarin het werk van laureaten in
de schijnwerpers wordt gezet.
16
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
3.6.3.2 Activiteiten
Output
1.1, 1.2
1.1, 1.2
1.1, 1.2
3.3
1.5
3.1
3.2
3.3
3.2
Activiteiten
i
Jaarlijks 11 prijzen: 1 hoofdprijs van 100.000 euro en 10 prijzen van 25.000
euro
ii
Organisatie van jaarlijks 11 ceremonies: 1 Ceremonie in het Koninklijk Paleis
en 10 ceremonies in de landen waar de laureaten wonen
iii
Cultureel programma van 2 dagen voor de internationale gasten
iv
Speed-date evenement met nationale en internationale kunstenaars, culturele
actoren en culturele instellingen
v
Publicatie awardsbook (oplage 4000)
vi
Jaarlijkse film met overzicht van de laureaten
vii Promotie kunstenaars voor het algemene publiek
viii Bemiddeling tussen laureaten en Nederlandse en internationale culturele
organisaties
ix
Lezing/ symposium waarin het thema van het werk van de hoofdlaureaat
centraal staat
3.6.3.3 Middelen
Zie begroting in bijlage 1.
17
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
4. Monitoring, verantwoording en evaluatie
Van ieder project dat het Fonds ondersteunt wordt een eindrapportage ontvangen die inzicht geeft in
hoe het project verlopen is. Daarnaast zal het Fonds structureel meer aandacht besteden aan het
monitoren en evalueren van ondersteunde activiteiten. Hiertoe wordt een monitoring en
evaluatieprotocol opgesteld. Dit betreft activiteiten van alle programma´s van het Fonds.
Het Fonds wil leren van wat goed en van wat fout gaat. De definitie van succes voor het Fonds is een
slagingspercentage van 90%.
4.1 Monitoring
Het Fonds zal monitoring structureel inbedden in zijn programma’s. Het zal daartoe eind 2011/begin
2012 een monitoring protocol opstellen voor ondersteunde projecten, partnerschappen en culturele
noodhulp. Monitoring van uitgevoerde projecten zal steekproefsgewijs uitgevoerd worden. De
doelgroep zal hierbij betrokken worden. Hierin zal ook de context en de actuele situatie waarin het
project heeft plaatsgevonden worden geanalyseerd.
Het fonds zal samen met instellingen uit het Zuiden en gerenommeerde internationale organisaties
als bijvoorbeeld UNESCO werken aan de ontwikkeling van (culturele) indicatoren die resultaten
meer zichtbaar en meetbaar maken. Deze indicatoren moeten geschikt zijn voor proces- en
effectevaluatie en tevens zicht bieden op de impact van het werk van het Fonds op het snijvlak van
cultuur en ontwikkeling. De eerste contacten zijn hiertoe gelegd. Het fonds wil het Ministerie graag
betrekken bij de ontwikkeling van deze indicatoren. Structureel zal 3% van het budget aan monitoring
worden besteed.
4.2 Verantwoording
4.2.1 Nederlandse samenleving
Het Fonds legt verantwoording af aan de Nederlandse samenleving door activiteiten te organiseren
die erop gericht zijn om het werk van het Fonds te verdiepen, goede voorbeelden te dissemineren en
de relevantie te illustreren en te communiceren. Het bieden van een podium en het laten horen van
de stem van partners in Nederland draagt bij aan de versterking van het draagvlak voor de doelen
van het Fonds en aan het zichtbaar maken waar het Fonds zijn geld besteedt, bij wijze van
verantwoording aan de Nederlandse samenleving.
Door beperkte activiteiten in Nederland geeft het Fonds een aantal partners de kans hun netwerk uit
te breiden, in contact te komen met andere culturele organisaties (fondsen) en actoren. Deze
activiteiten verbreden ook het beeld dat de Nederlandse samenleving heeft over gebieden die vaak
slechts in het nieuws zijn met berichten over conflict en geweld. Het kantoor beschikt ook over een
documentatiecentrum dat toegankelijk is voor het publiek. In het documentatiecentrum zijn unieke
publicaties en andere informatie te vinden die verzameld zijn in landen waar onze partners werken
gericht op allerlei aspecten van internationale cultuur. Het Fonds wil de website inzetten om meer
mensen te wijzen op de aanwezige materialen.
Het Fonds communiceert voorts op verschillende wijzen over zijn activiteiten en partners. Middelen
die hierbij worden ingezet zijn bijvoorbeeld publicaties, folders, flyers, posters, het jaarverslag, de
website en nationale en internationale media. Om meer aandacht uit te laten gaan naar ondersteunde
18
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
activiteiten en partners van het Fonds is sinds 2010 het Project van de Maand in het leven geroepen,
per jaar worden 12 activiteiten uitgelicht op de website van het Fonds en voor een deel wordt een
persbericht uitgezonden. Vanaf september 2011 zal drie keer per jaar een digitale nieuwsbrief
verzonden worden. Vanaf 2011 communiceert het Fonds meer via sociale media en publiceert het
meer digitaal.
4.2.2 Donoren
Aan de structurele financiers, het Ministerie van Buitenlandse Zaken en de Nationale Postcode
Loterij legt het Fonds verantwoording af middels het jaarverslag, de financiële jaarrekening en
jaarplannen. Jaarlijks vindt er een gesprek plaats met deze financiers en het bestuur van het Fonds.
Externe uitingen worden gedeeld met financiers en andere donoren en zij worden uitgenodigd voor
of betrokken bij alle activiteiten van het Fonds. In de nieuwsbrief die vanaf september 2011 verstuurd
zal worden kunnen donoren zelf aan het woord komen.
Organisaties of personen die het Fonds steunen voor een specifiek project worden op de hoogte
gehouden van dit project en betrokken bij alle activiteiten van het Fonds. Zo fungeren de in
Nederland georganiseerde activiteiten ook als goed middel om de relatie met (potentiële) donoren
te intensiveren en een donorrelatie met het Prins Claus Fonds aantrekkelijker te maken. De
activiteiten dragen zo bij aan het Fondsenwervingsbeleid en genereren impliciet weer middelen.
4.2.3 Doelgroepen
Om internationale en lokale organisaties en personen te informeren, te betrekken, informatie uit te
wisselen en verantwoording af te leggen worden persberichten ook internationaal verstuurd en
wordt bijvoorbeeld in de landen waar prijzen worden uitgereikt actief gezocht naar (media)aandacht.
De lokale gemeenschap wordt uitgenodigd om uitreikingen in het buitenland bij te wonen en voor
besprekingen met vertegenwoordigers van het Fonds die landen bezoeken. Het jaarverslag wordt
naar de contractpartners van het Fonds verzonden. Op reizen gemaakt door medewerkers van het
Fonds worden publicaties en informatie meegenomen en verspreid over zoveel mogelijk lokale
organisaties en personen.
De online aanwezigheid van het Prins Claus Fonds op sociale media is een belangrijk middel om meer
lokale doelgroepen te bereiken, hen te informeren over het werk van het Fonds en hun inzichten en
informatie te verkrijgen. De nieuwe website die sinds eind 2010 online is biedt een interactief online
platform gebaseerd op sociale media software voor partners uit het netwerk waarbinnen eenieder
die is aangesloten met elkaar in contact kan komen, informatie kan uploaden en ervaringen delen.
4.3 Verantwoording door personen en organisaties gesteund door het Fonds
De overeenkomsten die voor meerdere jaren met partners van het Prins Claus Fonds gesloten
worden gaan uit van een grote mate van vrijheid en flexibiliteit binnen de contractueel gestelde
kaders. Hetzelfde geldt voor individuen die het Fonds ondersteunt. Deze vrijheid wordt door de
mensen met wie het Fonds werkt sterk gewaardeerd.
Daar tegenover staan heldere rapportage en financiële verantwoordingsverplichtingen,. Waar nodig
zullen de verplichtingen worden aangescherpt. In alle gevallen zal er strikt op de naleving van deze
19
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
verplichtingen worden toegezien.
4.4 Evaluaties
Het Fonds zal structureel ondersteunde projecten, partnerschappen en CER projecten evalueren,
deels steekproefsgewijs en deels op basis van een door het PCF gekozen selectie van projecten. Dit
gebeurt regelmatig door het jaar heen. Hiertoe wordt een evaluatieprotocol opgesteld. De evaluatie
is een goede afspiegeling van de activiteiten van het Prins Claus Fonds qua regio en verschillende
culturele disciplines.
Ten behoeve van evaluaties zal het Prins Claus Fonds de contactgegevens van alle mensen die
deelnemen aan de activiteiten van het Fonds verzamelen en opslaan. Dit geldt eveneens voor lijsten
van genodigden van events in Nederland en daarbuiten. Structureel zal 2% van het budget van het
Fonds aan evaluatie worden besteed.
20
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
5. Kwaliteit van de aanpak
5.1 Samenwerking met andere organisaties
In 5.1 en 5.2 wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste samenwerkingspartners van het Prins
Claus Fonds. Het Prins Claus Fonds is ook voortdurend op zoek naar nieuwe
samenwerkingsverbanden in binnen- en buitenland om de impact van haar programma te vergroten.
5.1.1 Organisaties in Nederland
Organisatie
ICCO/Kerk in Actie
Hivos
Amsterdams Fonds voor de Kunst
Nieuwe Kerk/ Hermitage
Mondriaan Stichting
TEFAF
SICA
Gebied van samenwerking
Noodhulp
Cultuur en ontwikkeling
Disseminatie goede voorbeelden
Versterken lerend vermogen
Uitbreiden netwerk ondersteunde kunstenaars in het
Zuiden
CER
Kennis op kracht van cultuur/Arabische regio
5.1.2 Organisaties in het buitenland
Organisatie
WMF
Blue Shield
Common Wealth Foundation
UNESCO
Goethe instituut
Qattan Foundation, Arab Fund for Arts and Culture
en andere nieuwe fondsen in het Zuiden
Ambassades
ICCROM
Organisaties van de Blue Shield netwerk (ICOM,
IFLA, ICA, ICOMOS)
Gebied van samenwerking
CER
CER
Kennis vergroten van conflict en cultuur in het
Zuiden-fellowships
CER, ontwikkeling culturele indicatoren
Ondersteuning culturele initiatieven in het Zuiden,
ontwikkeling culturele indicatoren
Calls for funding
CER, Uitreiking awards
CER
CER, outreach, netwerk, kennis delen
Daarnaast zal het Prins Claus Fonds samenwerken met een internationaal netwerk van kunstenaars,
deskundigen op het gebied van cultuur en ontwikkeling, journalisten en schrijvers, personen die
binnen de maatschappelijke arena actief zijn in meer dan 125 landen. Zij brengen advies uit over het
beleid, adviseren de programma’s en brengen second opinions uit over de activiteiten van het Fonds.
5.2 Onderscheidende functie
Het Prins Claus Fonds Programma is onderscheidend omdat het:
1. zich beweegt op het snijvlak van cultuur en ontwikkelingssamenwerking (en conflict);
2. zowel organisaties als individuen ondersteunt;
3. culturele excellentie erkent en ondersteunt;
21
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
4. een niet bevoogdende formule hanteert: de adviezen van kunstenaars en intellectuelen uit het
Zuiden zijn leidend voor de activiteiten van het Fonds;
5. gericht is op het leggen van verbindingen en het stimuleren van uitwisselingen tussen culturele
actoren en organisaties in Afrika, Azië, Latijns Amerika en de Arabische wereld;
6. via het netwerk scout voor nieuwe culturele initiatieven en kunstenaars en organisaties die
ondersteuning behoeven of erkenning verdienen.
5.3 Risico analyse
5.3.1 Subprogramma 1 – Agency
Risico
Moeilijke communicatie met organisaties en
individuen uit zones of silence en postconflict
gebieden door beperkte toegang tot internet en
onbetrouwbaarheid van het internetverkeer,
waardoor monitoring lastig is.
Problemen met het tijdig overmaken van geld naar
individuen en organisaties door de chaos in
(post)conflict landen en de strikte financiële
controles.
Uitvallen van projectstaf vanwege de conflict situatie.
Door gerichte tenders (regio, groep, thema) bestaat
het gevaar dat er te weinig kwalitatief goede
aanvragen binnenkomen.
Financiële betrouwbaarheid van lokale fondsen kan
ter discussie worden gesteld.
Financiële verantwoording door ondersteunde
organisaties en individuen.
Te treffen maatregel om risico te vermijdenbeheersen
Het gebruikmaken van verschillende
communicatiemiddelen: post, telefoon, email en
veldbezoeken. In sommige gevallen kunnen verslagen
van telefoongesprekken gebruikt worden als rapportage.
Gespreide betaling.
De haalbaarheid van het project, inclusief de veiligheid
van projectstaf, wordt meegenomen bij de beoordeling
van aanvragen
Het Prins Claus Fonds zal ambassades en het netwerk
regelmatig consulteren
Het Prins Claus Fonds zal haar uitgebreide
internationale netwerk inzetten om interessante
individuen en organisaties op de hoogte te stellen van
tenders.
Het Prins Claus Fonds zal een onafhankelijke financiële
risico analyse laten uitvoeren voordat er samenwerking
wordt aangegaan met lokale fondsen. Er zal een ‘zero
tolerance’ beleid worden gevoerd op het gebied van
belangenverstrengeling.
Het Fonds zal toezien op een strikte naleving van de
contractuele verplichtingen.
5.3.2 Subprogramma 2 – CER
Vanwege het noodhulpkarakter van het CER programma moet CER zo snel mogelijk in actie komen.
Deze slagvaardigheid en snelheid brengen enige risico’s met zich mee. Het beperken van de tijd die
genomen kan worden om tot een verantwoord project te komen beperkt ook in zekere mate de
zekerheid; directe actie ondernemen betekent in sommige gevallen culturele noodhulp verlenen in
situaties die slechts relatief veilig zijn. De procedures die CER heeft ontwikkeld om culturele noden
te identificeren en een project te ondersteunen zijn vanwege de gewenste snelheid tot een minimum
beperkt. CER accepteert het risico dat snelle actie met zich mee brengt om het karakter van CER als
noodhulp programma te waarborgen. Uiteraard worden de risico’s tot een minimum beperkt aan de
hand van een aantal duidelijke maatregelen.
22
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
Risico
Er is relatief weinig tijd en beperkte middelen
beschikbaar voor uitgebreid onderzoek, of een eigen
bezoek aan het rampgebied om de situatie in te
schatten en kennis te maken met contractpartners.
Te treffen maatregel om risico te vermijdenbeheersen
Ieder projectvoorstel dat wordt ontvangen wordt
door het Prins Claus Fonds uitvoerig onderzocht. Er
wordt specifiek gekeken naar de waarde van het
erfgoed in kwestie, het belang van het erfgoed voor
de lokale gemeenschap, de betrouwbaarheid van de
contractpartner, of de voorgestelde maatregelen
adequaat zijn en de kosten correct zijn begroot. Als
onderdeel van deze onderzoeksfase wordt de hulp
ingeroepen van experts uit het netwerk van het Prins
Claus Fonds. Voor ieder projectvoorstel wordt het
advies ingewonnen van minimaal twee externe
experts.
Het CER bureau onderhoudt nauw en persoonlijk
contact met zijn partners om goed geïnformeerd te
blijven van de voortgang van een project en
problemen te kunnen herkennen en direct te kunnen
oplossen. In de werkwijze van CER staan de principes
van wederzijds vertrouwen, respect en solidariteit
centraal.
Afhankelijkheid van het netwerk en de welwillendheid
van mensen om op vrijwillige basis tijd en moeite te
investeren heeft tot gevolg dat CER niet in alle
gevallen de mensen en gebieden in de grootste nood
bereikt
Om deze afhankelijkheid tegen te gaan is het van
groot belang dat CER blijft werken aan het
onderhoud en de uitbreiding van zijn netwerk middels
persoonlijke benaderingen van actoren in het
erfgoedveld, communicatie initiatieven en public
relations
De mogelijkheid dat een ramp zich herhaalt
CER integreert preventieve maatregelen in culturele
noodhulpprojecten om herhaling te voorkomen
Het verstoorde en soms fragiele evenwicht van
verschillende groepen in een rampgebied brengt
risico’s en onrust met zich mee en kan bestaande
spanningen verergeren. Een culturele noodhulp actie
kan ongewild jaloezie veroorzaken onder anderen
CER spant zich in om gevoeligheden in de sociale,
maatschappelijk of politieke cohesie te herkennen en
zorg te dragen voor een gelijke distributie van
culturele noodhulp door bijvoorbeeld zowel een
synagoge als een moskee te herstellen in een religieus
divers gebied
23
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
5.3.3 Subprogramma 3 - Awards
Risico
Grote afhankelijkheid van internationale adviseurs bij
het scouten van mensen/organisaties die kunnen
worden voorgedragen voor de Prins Claus prijs. Dit
wordt veroorzaakt door:
- de geringe beschikbaarheid van informatie over
mogelijke laureaten
- de soms beperkte mogelijkheid om rechtstreeks
contact te leggen met personen in culturele
stiltegebieden en conflictgebieden.
De veiligheid van kunstenaars en intellectuelen in
gevaar kunnen komen door het ontvangen van een
prijs van het Prins Claus Fonds.
De diplomatieke verhoudingen tussen Nederland en
de herkomstlanden van de laureaten kunnen op
scherp worden gesteld door het uitreiking van de
Prins Claus Prijzen.
Te treffen maatregel om risico te vermijdenbeheersen
Contact onderhouden ambassades
Voortdurend onderhoud internationaal netwerk en
contacten.
Het Prins Claus Fonds vraagt alle kandidaten vooraf of
zij bereid zijn een prijs van het Prins Claus Fonds te
aanvaarden en houdt de situatie van laureaten achteraf
in de gaten.
Het Prins Claus Fonds maakt een goede context analyse
voorafgaand aan iedere nominatie en onderhoudt
intensief contact met de Nederlandse ambassades en
het netwerk.
5.4 Duurzaamheid
Duurzaamheid is een belangrijk aandachtspunt in het programma van het Prins Claus Fonds.
Alhoewel het fonds geen invloed heeft op het (opnieuw) uitbreken van conflicten en natuurrampen
worden wel zoveel mogelijk maatregelen genomen om ervoor te zorgen dat de investeringen blijvend
zijn ook nadat het Prins Claus Fonds stopt met financiering:
Algemeen

Combinatie verschillende interventie strategieën: directe hulp, capaciteitsopbouw en
lobby/advocacy.

Het betrekken van lokale gemeenschappen bij de ontwikkeling, implementatie en
evaluatie van activiteiten.

Standaard wordt voorafgaand aan ieder project een risico analyse uitgevoerd met een
plan van maatregelen om risico’s te beperken.

Samenwerking met andere organisaties die follow up kunnen geven en kunnen zorgen
voor additionele financiële middelen.

Zoveel mogelijk wordt er gewerkt met cofinanciering zodat culturele actoren niet
volledig afhankelijk worden van het Prins Claus Fonds.
24
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
Cultural Emergency Response

Voorafgaand aan iedere actie wordt er vastgesteld of ere en managementstructuur of
orgaan bestaat dat het toekomstige onderhoud van een erfgoed site kan garanderen en
coördineren.

CER financiert regelmatig missies die er specifiek op gericht zijn de culturele noden van
een getroffen gebied in kaart te brengen. Zo kan een helder beeld verkregen worden van
de prioriteiten, conservatie noden en kunnen er op basis van solide informatie
aanbevelingen gedaan worden en kan de informatie worden gebruikt om nationaal en
internationale aandacht te genereren voor een specifieke noodzaak en een project onder
de aandacht te brengen van geïnteresseerde partners en specifieke donoren.
25
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
6. Capaciteit van de aanvrager
6.1 Ervaring
De hierboven beschreven doelstellingen en programmatische targets zijn haalbaar en uitvoerbaar
door de aanwezige kennis, capaciteit, middelen en bevoegdheden binnen het Fonds gericht in te
zetten. Op gebied van communicatie is extra capaciteit en expertise nodig om goede voorbeelden en
resultaten pro-actiever te communiceren en het lerend vermogen van de organisatie te versterken.
Ook zullen evaluatie en monitoring protocollen ontworpen moeten worden en indicatoren en
criteria voor succes. Hiervoor zal menskracht vrijgemaakt moeten worden.
6.2 Menskracht
Momenteel bestaat de organisatie van het Fonds uit een Bestuur, een Bureau, een Internationale
Raad van Adviseurs en een aantal werkcommissies.
Bestuur
Het bestuur bepaalt het beleid waarlangs de missie van het Fonds wordt uitgevoerd en controleert
de realisatie van de programma’s. Het bestuur stelt de begroting, jaarplan, jaarverslag en jaarrekening
vast en beslist over de aanwending van geld voor de uitvoering van de programma’s. De jaarrekening
en het jaarverslag worden voor 30 april vastgesteld. Het bestuur is verantwoordelijk voor het
werven van fondsen van derden.
ZKH Prins Friso en ZKH Prins Constantijn zijn voor onbepaalde tijd Erevoorzitters van de Stichting
Prins Claus Fonds. Het bestuur selecteert volgens een vaste procedure nieuwe leden. Het Bestuur
vergadert tenminste drie keer per jaar op het kantoor van het Fonds in Amsterdam. Het bestuur
bestaat uit minimaal vijf personen. Een bestuurslid wordt, conform de statuten van 22 juni 2010,
benoemd voor een periode van vier jaar en is aansluitend eenmaal herbenoembaar voor een gelijke
periode. De bestuursleden ontvangen geen bezoldiging.
Directie en Bureau
De Directeur stuurt het Bureau aan en is organisatorisch, inhoudelijk en financieel verantwoordelijk
en rapporteert aan het Bestuur. De directeur realiseert de voornemens en programmadoelstellingen
en voert de beleidsvoornemens uit. De directeur maakt hiertoe plannen en doet voorstellen over de
programma’s aan het bestuur. De directeur stuurt de dagelijkse werkzaamheden aan en beslist over
de inzet van externe adviseurs. De directeur stuurt het secretariaat van de Internationale Raad van
Adviseurs aan.
De personeelsformatie bestaat in 2012 uit 17,8 fte. De financiële administratie en de salarisadministratie worden uitbesteed.
Voor de uitvoering van de activiteiten in de periode 2012-2016 zal de organisatie aangepast worden.
Er zal een extra medewerker communicatie en fondsenwerving worden aangetrokken en extra
menskracht vrijgemaakt of aangetrokken worden om monitoring en evaluatie te ontwerpen en uit te
voeren. De uitbesteding van de eerste selectie van aanvragen, het opzetten van een nieuw
programma Samenwerking, het vervallen van het kenniscentrum en efficiëntere procedures zal leiden
tot personele wijzigingen.
26
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
Raad van Adviseurs
De Internationale Raad van Adviseurs bestaat uit de leden van de stuurgroepen en adviescomités die
de programma’s adviseren, zoals het prijzen comité en de CER stuurgroep. Daarnaast zijn de
netwerkpartners en individuele externe adviseurs van het Fonds lid van de Internationale Raad van
Adviseurs. De Raad van Adviseurs adviseert de directeur en het bestuur ten aanzien van de
programma’s het Fonds over beleidsvragen in grote thema’s en dient als klankbord. De Raad komt 1
keer per jaar bij elkaar voor een discussie over de koers en activiteiten van het Fonds. Uit efficiency
overwegingen gebeurt dit rond de Prijsuitreiking in december waar de leden q.q. aanwezig zijn.
Prijzencommissie
De Prijzencommissie adviseert het Bestuur over het vast te stellen prijzenbeleid en de prijswinnaars.
Commissie Netwerken
Deze commissie bestaat uit afgevaardigden van de netwerkorganisaties van het Fonds. De commissie
die de voortgang en de ontwikkeling van de netwerken begeleidt en bewaakt, is een werkverband en
geen adviescommissie, aangezien de afgevaardigden van de betrokken organisaties ook het werk
uitvoeren. De commissie bespreekt voor alle organisaties belangwekkende onderwerpen als
fondsenwerving, het archiveren en documenteren van kennis, of het runnen van een internationale
organisatie. Kennis en expertise worden gedeeld. Het programma netwerksamenwerking wordt
uiteindelijk geëvalueerd door het Bestuur van het Fonds.
CER-stuurgroep
De stuurgroep van CER is in 2003 in het leven geroepen om het beleid en de organisatie van het
Cultural Emergency Response programma van het Fonds richting te geven. De stuurgroep is
gemandateerd beslissingen te nemen over uit te voeren noodhulpacties.
Werkcommissies
Het Bestuur kan ad hocwerkcommissies instellen. Het mandaat en de werkwijze worden per
Bestuursbesluit vastgesteld.
27
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
7. Financieel en administratief management
Het Centraal Bureau Fondsenwerving heeft sinds 1 januari 2005 aan de Stichting Prins Claus Fonds
het CBF keur toegekend. De statuten komen overeen met de laatste richtlijnen van het Centraal
Bureau Fondsenwerving. Vanaf 2008 heeft het Prins Claus Fonds besloten te voldoen aan de twee
belangrijke codes: De Code Wijffels en de Code Cultural Governance.
Gedragscode en (financiële) administratie
De Gedragscode en de Administratieve Organisatie zijn neergelegd in een door het Bestuur
vastgesteld document. Het fonds moet transparant zijn over zijn doelen en wie tot de doelgroepen
behoren, moet helder zijn in zijn besluitvorming en de neerslag ervan. Het fonds moet duidelijk zijn in
de (financiële) afspraken die hij maakt met derden en met de eigen medewerkers en heeft de plicht
betrokkenen zoals zijn partners en leden van het bestuur tijdig en voldoende te informeren over
beleid, financiën en activiteiten.
Alle betrokkenen, aanvragers, adviseurs, netwerkpartners, medewerkers, bestuursleden, mogen
rekenen op een duidelijk, behulpzaam en toegankelijk apparaat.
Het Prins Claus Fonds stelt dat haar handelen dient te worden bepaald door een aantal leidende
beginselen, de zogenaamde basiswaarden, respect, openheid, betrouwbaarheid en kwaliteit. Deze
basiswaarden liggen ten grondslag aan de (administratieve en financiële) organisatie.
De medewerkers zijn zich zeer bewust van deze basiswaarden en zijn zich er ook van bewust dat zij
een instelling vertegenwoordigen die het belang van velen moet behartigen.
In de Administratie Organisatie zijn de bevoegdheden, regels en procedures beschreven die het
kader vormen voor het administratieve proces. Het gaat niet alleen over de directe registratie en
beheersing van de geldstroom, maar ook over de raakvlakken van de financiën met de verdere
organisatie en de haar omringende buitenwereld.
De administratieve organisatie beoogt onder meer het verschaffen van adequate informatie op het
juiste moment. Mede op basis van deze veelal financiële informatie zijn het bestuur en de dagelijkse
leiding in staat de organisatie op een juiste wijze te beheren en te sturen. Daarnaast vormt de
informatie de basis voor het afleggen van verantwoording.
De Administratieve Organisatie bevat richtlijnen voor het opstellen, tot stand komen en
besluitvorming van begrotingen en werkplannen, de begrotingsuitvoering waarin opgenomen de
verantwoordelijkheden en bevoegdheden van bestuur, adviseurs, directie en bureau. Procedures
voor programma-activiteiten, richtlijnen voor voorstellen, beoordeling daarvan, toe- en afwijzingen,
contracten en rapportages zijn ook opgenomen in de Adminstratieve Organisatie.
De boekhoudkundige verwerking geschiedt extern en is streng gereglementeerd om fraude en
misbruik te voorkomen. Zo geschiedt accordering van betaalbaarstellingen en betalingen altijd door
twee personen.
De administrateur stelt kwartaalrapportages op en voorziet die van een risicoanalyse ten behoeve
van de directeur en het bestuur. Onder leiding van de directeur stelt de administrateur begrotingen
en jaarrekeningen op die aansluiten op de door het fonds opgestelde jaarplannen en jaarverslagen. De
jaarrekening wordt gecontroleerd door een onafhankelijke accountant die een accountantsverklaring
afgeeft. Begrotingen, jaarrekeningen, jaarplannen en jaarverslagen worden vastgesteld door het
Bestuur.
28
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
Aanvraagprocedure
De procedure van het Fonds voor het behandelen en beoordelen van activiteiten is vastgelegd in een
Bestuursbesluit van 2001. Drie Bestuursleden, gemandateerd door het Bestuur, stellen op basis van
de criteria en aanbevelingen van het Bureau binnen een vastgestelde termijn vast welke activiteiten
worden ondersteund en met welk bedrag. De uitgaven hoger dan 25.000 Euro, bijvoorbeeld voor het
programma Netwerken, worden voorgelegd aan en vastgesteld door het Bestuur. Het Bestuur
behoudt zo zeggenschap over 60% van de totale uitgaven van het Fonds. Ongeacht de hoogte van de
gevraagde financiële ondersteuning worden projecten met een mogelijk politieke implicatie getoetst
en gerapporteerd aan het Bestuur.
Klachtenprocedure
Het Prins Claus Fonds beschikt over een klachtenprocedure, die is vastgelegd in de Administratieve
Organisatie (AO) en in werking is gesteld per Bestuursbesluit.
29
Subsidieaanvraag 2012-2016 Prins Claus Fonds
Bijlage 1 – Begroting 2012 en meerjarenoverzicht 2012-2016
30