Slide 1 - SPES

Religie: weg naar geluk?
“
“how to gain, how to keep, how to recover happiness is
in fact for most men at all times the secret motive of all
they do”
William James (1890)
Inleiding
• Filosofie:
reeds lang interesse (e.g. Aristoteles)
• Psychologie:
Sinds jaren ’70
 subjectief welbevinden
Subjectief welbevinden
• Overkoepelende term
• Verschillende facetten
– Pleasant affect
– Unpleasant affect
– Life satisfaction
Subjectief welbevinden
• Life satisfaction
– cognitieve evaluatie
– domeinspecifiek of algemeen
• Positive/Negative affect
– gevoelsmatige evaluatie
Hoe word ik gelukkig?
Een gelukkig persoon is:
“jong, gezond, hoogopgeleid, goed
verdienend, extravert, optimistisch,
zonder zorgen, religieus en gehuwd”
(Wilson, 1967)
Hoe word ik gelukkig?
• Vervullen van noden  gelukkig voelen
• Onvervuld blijven van noden  ongelukkig voelen
Hoe word ik gelukkig
• Situaties,omstandigheden, demografische
of sociale factoren bestuderen
verklaren weinig van de verschillen tussen
mensen
Hoe word ik gelukkig?
• Genetische factor
– Studies met identieke tweelingen in
adoptiegezinnen
• religiositeit is voor 40% erfelijk
• gelukkig voelen is voor 50% à 80% genetisch
bepaald
Hoe word ik gelukkig
• Genetische factor
– Kanttekeningen
• Lange tijdsperiode
• Unieke levensgebeurtenissen spelen ook rol
– Aan genetische factoren kunnen we niet veel
veranderen…
Hoe word ik gelukkig?
• Externe factoren (cfr. Wilson) bekijken
– Gezondheid
– Inkomen
– Huwelijk
– Leeftijd
– Opleiding
Religie: weg naar geluk?
• Theorie:
– Geen eenduidigheid e.g. Freud, Ellis vs Jung
• Empirisch onderzoek:
– Koenig review van 100 studies
– 79 positief verband, 1 negatief, 13 geen
verband, 7 complexe conclusies
Religie: weg naar geluk?
• Amerikaans onderzoek:
Religie  geluk
• Maar:
– Wat met die 20%
– Is dit in Vlaanderen ook zo?
Religie: weg naar geluk?
•
Vlaamse context
• Amerikaanse context
– 65% gelooft in
God/hogere macht
– 96% gelooft in
God/hogere macht
– 26% gelooft in de
hemel
– 90% gelooft in de
hemel
– 11% gaat naar de kerk
– 43% gaat naar kerk
Religie: weg naar geluk?
• 20% niet verwachte resultaten
– Hoe wordt geluk gemeten?
– Hoe wordt religie gemeten?
Religie: weg naar geluk?
• Meten van geluk:
– Globale indruk van geluk over langere
tijdsperiode met focus op intensiteit
– Frequentie van geluksgevoelens binnen
kortere tijdsperiode
Religie: weg naar geluk?
• Meten van religie
– Religieus gedrag vs religieuze attitudes
oppervlakkig, makkelijk
beïnvloedbaar
dieperliggend,
robuuster
Religie: weg naar geluk?
• Religieuze attitudes:
– Religious Orientation Scale (Allport & Ross)
• Intrinsic Orientation
• Extrinsic Orientation
Religie: weg naar geluk?
• Religieuze attitudes:
– Post-Critical Belief Scale (Hutsebaut)
• Inclusie vs Exclusie van Transcendentie
• Letterlijk vs Symbolische benadering
Inclusion of transcendence
Literal Affirmation
letterlijk gelovig
Symbolic Affirmation
symbolisch gelovig
Literal
Symbolical
letterlijk ongelovig
symbolisch ongelovig
Literal
Disaffirmation
Exclusion of transcendence
Symbolic
Disaffirmation
Religie: weg naar geluk?
• Studie:
– 734 personen
– 17 jaar - 83 jaar (M= 45 jaar)
– 40.7% mannen
– PCBS, OHQ, kerkgang
– socio-demografische variabelen
Religie: weg naar geluk
• Geluk en…
– Kerkgang: hangt niet samen
– Religieuze attitude: hangt wel samen
• Letterlijke houding (gelovig of niet gelovig) 
minder geluksgevoelens
• Ook na controle voor storende variabelen
Religie: weg naar geluk
• Onderliggende mechanismen of de ‘Hand
of God’?
– gezondheid
– sociale steun
– betekenis geven, doelen creëren
– copingstijl