1. achtergronden van Schopenhauers pessimisme

Arthur Schopenhauer
1788-1860
Pessimisme: de som van het lijden
hier op aarde is groter dan die van
het geluk
De Wereld als Wil en Voorstelling (1819)
met een empirisch supplement (1844),
een filosofisch systeem bestaande uit 4 delen:
1.
2.
3.
4.
kentheorie
metafysica
esthetica
ethiek
‘het wezen aller dingen, het hart
van de werkelijkheid, is een
blinde doelloze egoistische wil’

1. achtergronden van Schopenhauers
pessimisme (historisch, biografisch, intellectueel)

2. de plaats van het geluk

3. de toekomst van het pessimisme
1804, op Grand Tour: ‘deze wereld is de
slechtste van alle mogelijke werelden’
Invloeden: Plato, Kant en de
Upanishaden

…een sluier van maya bedekt de
werkelijkheid…..
Kentheorie:

De wereld is mijn voorstelling:
wie dat beseft, weet dat hij niet de
zon kent en de aarde, maar slechts
een oog dat ‘zon’ ziet, een hand die
‘aarde’ voelt………
metafysica



Het hart van de werkelijkheid is WIL:
een blinde drang om er te zijn
Alles wat er is, is WIL: een egoistisch
streven om zich door te zetten
In de wereld heerst een oorlog van
allen tegen allen
psychologisch pessimisme:



Wij voelen de pijn intenser dan het
plezier;
Lust/geluk is negatief: de afwezigheid
van onlust
Er is geen therapie, geen verlossing,
geen troost, geen ontknoping
Danzig, 1806: Johanna en Adele Schopenhauer
dagboek Chamonix: sublieme ervaringen
De esthetische ervaring








een zuiver, willoos, objectief kennen
‘intellectuele aanschouwing’ van de idee
waarheid
zelfverlies, versmelting
transcendentie
kunst is de bloesem van ons bestaan
volmaakt geluk (voor even)
Maar toch: de esthetische ervaring leert ons
onthechting (van de levenswil)
Commentaren:



William James: ijsschots
John Gray: slijmzwam
Peter Sloterdijk: auto-immuunziekte
Friedrich Nietzsche


De kunst als organische functie, als
grootste stimulans voor het leven
De wil als scheppend-destructieve
energie ‘jenseits’ van goed en kwaad
alleen kunst kan ons redden….
THE END