waterbevalling

• Onder
•••
waterbevalling
Inhoud
Waterhistoriek
p. 2
Verloop
p. 3
Geen waterbevalling
p. 4
Voor- en nadelen
p. 4
verloskunde
1
•••
D
e bevalling is een natuurlijk fenomeen dat
de laatste decennia sterk gemedicaliseerd werd om
het risico van complicaties zoveel mogelijk te onderdrukken. Juist deze medicalisering leidde tot een
hernieuwde belangstelling voor zachte bevallingsmethoden zoals de onderwaterbevalling.
Water
historiek
In 1960 kwam de rus Igor Tcharkovsky op het idee om onder water
te bevallen. Deze Russische onderzoeker was zowel verloskundige
als zweminstructeur. Tcharkovsky beweerde dat de waterbevalling
het geboortetrauma wegneemt dat elke baby ondervindt bij de
abrupte overgang van de gedempte waterwereld naar de koude
buitenwereld met zwaartekracht, hard geluid, schel licht en ruwe
aanraking. Dit zou worden voorkomen omdat de baby geboren wordt
in een voor hem gekend milieu:
water. De Franse gynaecoloog
Odent legde de nadruk op het
welzijn van de moeder gedurende
de baring.
In 1977 introduceerde hij het
warmwaterbad voor zwangeren.
Toen de eerste vrouw ervoor
koos op het einde van de arbeid
het bad niet te verlaten, was het
hek van de dam.
Geïnspireerd door deze positieve ervaringen startten wij in de zomer
van 1994 met het gebruik van een “bubbelbad” voor relaxatie en
massage voor de paturiëte tijdens de arbeid.
De tevredenheid hieromtrent was verbluffend hoog, zowel bij de
aanstaande ouders, de vroedvrouwen als de gynaecologen.
Een logisch gevolg was dan ook dat vanaf 1996 de aanstaande moeder de mogelijkheid
kreeg, in samenspraak met de gynaecologen, in het bad te blijven op het einde van de
arbeid en onder water te bevallen.
verloskunde
2
•••
Verloop
Bij opname ondergaat de aanstaande moeder
dezelfde routineonderzoeken:
1• Controle van de bloeddruk, temperatuur en pols.
2•
Controle van de foetale harttonen gedurende
een half uur, met de foetale cardiotocografiemonitor.
3• Palpatie van de buik ter bepaling van de ligging
van de baby.
4• Vaginaal onderzoek voor het volgen van het verloop van de arbeid.
Wij laten de aanstaande moeder in bad gaan bij een
goed vorderende arbeid met als criteria:
1• Regelmatig terugkerende, sterke weeën.
2• Ontsluiting van 5 cm.
3• Gebroken vliezen, evenals een infuus zijn geen
tegenaanwijzing voor gebruik van het bad.
Verdere vaginale onderzoeken en beluisteren van
de foetale harttonen (en eveneens controle van de
vitale parameters) gebeuren even vlot onder water.
Een voorwaarde om in het bad te bevallen, is dat de aanstaande moeder van water moet
houden. Als een barende vrouw krampachtig en angstig het water ingaat, wordt de
ontspannende werking van het water op haar lichaam teniet gedaan. Het initiatief
om onder water te bevallen moet dus van haar komen.
Tijdens de arbeid zal de vroedvrouw haar steunen en aanmoedigen. De weeën worden
regelmatig opgevolgd en de harttonen van je baby worden onder water beluisterd. Ook
je partner wordt (begeleid en) gestimuleerd om zoveel mogelijk actief deel te nemen aan
het baringsproces. Wanneer je baby geboren is, wordt hij langzaam naar de oppervlakte
gebracht. Je baby krijgt dan nog zuurstof via de navelstreng en zal om verscheidene
redenen nog niet beginnen ademen onder water:
1• Een baby ademt pas wanneer koude de huid prikkelt, zolang hij is
ondergedompeld in water op lichaamstemperatuur kan dit dus niet.
2• Alle pasgeboren hebben een duikreflex, bij plotselinge onderdom-
peling sluit de luchtpijp zich automatisch af en kan er dus geen water
in de longen komen.
3• Aan het begin van de luchtpijp zitten meer smaakpapillen dan op
de tong, wanneer het lijkt of de pasgeborene ademt, neemt de baby in
feite een slok water, proeft een lichaamsvreemd vocht en zal dus niet
verder ademen.
verloskunde
3
•••
Tijdens de uitdrijvingsfase kan het badwater bevuild worden met diverse lichaamsvochten (het paar moet daarop voorbereid zijn en kan worden gerustgesteld). Noch het
bloed, noch de excreties verhogen het infectierisico. Tevens wordt het bad na elk gebruik
geledigd, gespoeld, gereinigd en ontsmet. Het normale bloedverlies na de geboorte
kleurt het water onmiddellijk rood, wat het bloedverlies erger doet lijken dan het is. De
artsen en vroedvrouwen hebben echter genoeg ervaring om de ernst hiervan te kunnen
inschatten.
Zowel de nageboorte als een eventuele hechting worden op het droge uitgevoerd.
Geen
waterbevalling
Watergeboorten zijn niet weggelegd voor iedereen. Elke fase (arbeid,
bevalling en nageboorte) heeft een aantal tegenindicaties waarbij de
moeder niet in het bad kan blijven:
Absolute contra-indicaties zijn:
1• Bekkenvernauwing, abnormale ligging van de baby, bevalling in het
verleden met moeilijke uitdrijving en meerlingen.
2• Diarree, urinaire infectie en/of een algemene besmetting.
3• Epidurale verdoving.
4• Placentaproblemen (placentaloslating, voorliggende placenta).
5• Vroeggeboorte (< 37 weken) en/of groeiachterstand bij de baby.
Tijdens de arbeid en de bevalling kunnen er zich steeds onvoorziene
omstandigheden voordoen waardoor de onderwaterbevalling niet
veilig kan gebeuren. In die situatie verlaat de zwangere het bad en
vindt de bevalling plaats op het droge.
Voor- en
nadelen
• Water maakt de weeën minder pijnlijk
Warm water ontspant het lichaam zodat meer endorfines (= natuurlijke
pijnstillers) worden aangemaakt.
Een gespannen lichaam daarentegen stimuleert de productie van
adrenaline en non-adrenaline (de stresshormonen), die op hun beurt
de aanmaak van endorfines blokkeren. In water kan je makkelijker
bewegen. De opwaartse kracht van water maakt dat je makkelijker
kunt bewegen, bovendien draagt het water het gewicht van de baby en
vermindert zo rug- en/of andere pijnen.
verloskunde
4
•••
• Bij een waterbevalling heb je jezelf beter onder controle
Wanneer het water de juiste temperatuur heeft kan een weeënstorm
(= snelle opeenvolging van sterke weeën) worden opgewekt. De
warmte van het water en de verminderde zwaartekracht bevorderen
de doorbloeding van het onderlichaam, waardoor de weeën effectiever
worden.
Wanneer toch eventueel een weeënzwakte optreedt, kan dit worden
verholpen met een infuus met weeënopwekkend middel.
De uitdrijvingsfase verloopt langzamer, zodat je zelf de bevalling
meer beheerst, je bevalt actiever.
• In bad bevallen doet je hartslag en je bloeddruk dalen
Door je relaxatie, daling van de stresshormonen en de opwaartse druk
van het water, hoeft je hart minder sterk te werken, waardoor je pols
daalt. De warmte van het water ontspant en opent de bloedvaten in de
huid zodat je bloeddruk daalt.
• Het ontspannende effect van het water zorgt voor
minder stress bij je baby
Door de ontspanning van de moeder, krijgt de baby
meer zuurstof via de navelstreng en heeft hij geen
last van je stresshormonen, wat resulteert in een
rustiger foetale hartslag.
De geboorte in water en langzame overgang
naar de wereld op het droge, maakt dat hij tijd
genoeg heeft om zich aan te passen.
• Het is vervelend wanneer
je het bad uit moet
Wanneer je in water wilt bevallen
en dus alles georganiseerd hebt,
kan het teleurstellend zijn als je,
op medische tegenindicatie, het
bad uit moet of er zelfs niet aan
toekomt.
• Het pijnstillend effect is niet hetzelfde
als bij een epidurale verdoving
• Paturiënten zijn naakt
Sommige vrouwen denken dat ze helemaal geen
pijn zullen voelen als ze in water bevallen.
Hierbij voelen sommigen zich
minder op hun gemak.
Dit is echter niet juist. Door het water ervaar je de
weeën als minder pijnlijk en je beheerst het hele
geboorteproces meer, je bevalt bewuster.
Het gebruik van een T-shirt werkt
echter nadelig, daar dit als koud
wordt ervaren.
Onze kraamafdeling beschikt over een arbeidsverloskamer. Deze zijn specifiek ingericht
voor waterbevallingen. De kamer bevat een bubbelbad voor relaxatie en massage van
de paturiënte tijdens de arbeid, een specifiek bevallingsbad, een douchecel, enkele
relaxatiekussens, zachte muziek,...
Als optimale prenatale voorbereiding op een waterbevalling worden nu in het
stedelijk zwembad speciale lessen voor de toekomstige ouders georganiseerd,
onder leiding van een kinesiste en twee vroedvrouwen.
verloskunde
5