`Opnieuw organiseren van ons groothuishouden` Verbinden van

 Zwermonderzoek ‘Opnieuw organiseren van ons groothuishouden’ Verbinden van netwerken Anne‐Marie Poorthuis Op zoek naar essenties en met de ambitie om netwerken te verbinden, heeft het Netwerk van Netwerkprofessionals1 opnieuw organiseren van ons groothuishouden tot thema gemaakt. Inmiddels zijn wat stappen gezet. Zo zijn er verschillende netwerken betrokken bij het thema, bijeenkomsten met initiatieven en voorbeelden bezocht, onderzoekers gestimuleerd en lijnen uitgezet. Hoe worden relaties gelegd en bewegingen opgezocht? Wat maakt voorbeelden interessant? Wat draagt dit bij aan de ambitie om netwerken te verbinden? Het leggen van relaties en het opzoeken van bewegingen Op 24 mei 2013 is kennisgemaakt met de Gemeinwohl Ökonomie2, een interessant voorbeeld van hoe een beweging van opnieuw organiseren van ons groothuishouden in gang gezet kan worden. Uit deze kennismaking is een netwerkje ontstaan van mensen die in Nederland actief met de Gemeinwohl Ökonomie aan de slag gaan. Dezelfde dag heeft het Community of Talents3 het netwerk van netwerkprofessionals uitgenodigd om op 1 juli 2013 mee te doen aan een Maatschappelijk Innovatie Event. Tijdens deze bijeenkomst zijn initiatieven gepresenteerd die op eigen wijze willen bijdragen aan het vernieuwen van ons groothuishouden. Ook de Gemeinwohl Ökonomie is daar door het inmiddels groeiende netwerkje als initiatief ingebracht. Enkele onderzoekers van [campus]OrléoN4 hebben bij deze bijeenkomst een zwermonderzoek gedaan naar de essenties van opnieuw organiseren van ons groothuishouden. Toevallig was een van de onderzoekers weer betrokken bij de open space Circulaire Economie op 26 juni 2013 vanuit het Rijksduurzaamheidsnetwerk5 en via zwermonderzoek is de relatie gelegd met de circulaire economie. Vervolgens heeft het netwerk van netwerkprofessionals de aandacht voor opnieuw organiseren van ons groothuishouden in de tijd gezet. Schakels van verschillende netwerken en bewegingen worden uitgenodigd om met elkaar in gesprek te gaan, een tijdelijke leeromgeving te creëren en de mogelijkheden voor het opnieuw organiseren van ons groothuishouden nader te verdiepen. Dit gesprek start met een ontmoeting van schakels in november 2013. Het gesprek loopt door tot medio 2014 en wordt afgerond met een conferentie waarin het opnieuw organiseren van ons groothuishouden publiek wordt gemaakt. De Gemeinwohl Ökonomie als voorbeeld Gemeinwohl Ökonomie houdt zich bezig met ontwikkelmogelijkheden voor mensen, ondernemingen en gemeenten die zich economisch richting "gemene goed" wensen te profileren en economische activiteiten ten gunste van het algemene goed laten prevaleren boven winstmaximalisatie zonder hun eigenheid daarin te verliezen. De Gemeinwohl Ökonomie is met name een interessant voorbeeld door de manier waarop deze beweging zich organiseert. De Gemeinwohl Ökonomie is in Oostenrijk gestart, snel verspreid over het Duitstalige gebied en inmiddels zichtbaar als een brede Europese beweging met netwerken in verschillende landen die werken aan democratische, solidaire en ecologische alternatieven voor de huidige economie. De Gemeinwohl Ökonomie wordt concreet via ondernemers die groepen vormen en met elkaar leren om zich als onderneming richting ‘gemene goed’ te ontwikkelen. De ondernemers maken gebruik van een Gemeinwohl‐matrix die ondersteunt bij het eigen leerproces op zoek naar een Gemeinwohl‐balans. Op dit 1
www.netwerkprofessionaliteit.nl www.gemeinwohl‐oekonomie.org 3
sites.google.com/site/communityoftalentsevent2013/ 4
www.campusorleon.nl/annonce/zwermonderzoek 5
rijksduurzaamheidsnetwerk.ning.com/events/bijeenkomst26juni2013 2
1 moment zijn er ongeveer 1200, sommige zeer grote ondernemingen en banken bij betrokken. Ook gemeenten worden actief benaderd en uitgenodigd om een omgeving te creëren voor Gemeinwohl Ökonomie. De Circulaire Economie als voorbeeld Circulaire economie is een groeiende beweging die bouwt aan een nieuwe economie op basis van circulaire waarde ontwikkeling. Het gaat over hergebruik, duurzaamheid en tegengaan van waardevernietiging in een energieke samenleving. Interessante van circulaire economie is dat het als begrip in Nederland steeds meer gemeengoed begint te worden. Zo plaatsen steeds meer mensen hun initiatief in de context van circulaire economie en begint het begrip circulaire economie opvallend veel in overheidsstukken te verschijnen. Het is een begrip dat een duidelijke beweging laat zien, maar niet vastlegt en veel ruimte geeft voor eigen invulling. Het toont zich op dit moment als een ontwikkelperspectief voor overheden en bedrijven, met respect voor ieders eigen historie en proces daarin. De Community of Talents brengt initiatieven bij elkaar Community of Talents brengt prille initiatieven bij elkaar en nodigt deelnemers uit even mee te denken en initiatiefnemers een stapje verder helpen. Het bij elkaar brengen van initiatieven geeft bewustzijn en is bemoedigend voor het vernieuwen van ons groothuishouden. Vraag is wel hoe het verder gaat. Staat de ontmoeting van initiatieven op zichzelf? Voelen de initiatieven zich deel van een groter geheel? Is er besef van een gezamenlijke beweging of ontstaat er een collectieve leeromgeving? Welke rol speelt de Community of Talents hierbij? In ieder geval komt er over een jaar weer een open space voor initiatieven. Dat is al een jaarlijkse traditie aan het worden. Daarnaast heeft de organisatiegroep een oproep gedaan om op korte termijn met elkaar in gesprek te gaan onder de titel 'Samen doorpakken met CoT'.
Inbrengen van initiatieven Tijdens beide open space van de Circulaire Economie op 26 juni en de open space van de Community of Talents op 1 juli 2013 zijn initiatieven ingebracht . De initiatieven maken zichtbaar dat veel mensen actief bezig zijn met vraagstukken rond respectievelijk circulaire economie en vernieuwen van ons groothuishouden. Mensen noemen verschillende redenen om naar de bijeenkomsten te komen, zoals de ruimte voor hun initiatief, de initiatieven van anderen, energie en inspiratie, het thema van de bijeenkomst en de ontmoeting met mensen uit de community of het netwerk. De initiatiefnemers brengen hun initiatief op eigen wijze in. Sommigen proberen te overtuigen of te verkopen, anderen proberen te delen of een zoekproces op gang te brengen. Sommigen zijn blij dat ze met hun initiatief bezig kunnen zijn, anderen gefrustreerd omdat ze zich niet gehoord voelen. Sommigen zijn ondernemend, anderen reactief. Reactiviteit heeft een risico dat het alleen kan bestaan als datgene waar ze op reageren ook blijft bestaan. De sessies zijn bedoeld om de initiatieven zichtbaar te maken en initiatiefnemers verder te helpen. Er is een diversiteit aan initiatieven, initiatiefnemers en deelnemers. Er zijn initiatieven die dichtbij de individuele mens en zijn buurt staan, zoals m2 tuin, buurtboek of consu‐delen6 en initiatieven om productiecapaciteit van bedrijven te delen, zoals een deelmarktplaats of om samen te werken in een coöperatie. Er zijn ook initiatieven die alternatieven bieden voor bestaande stelsels, zoals een pensioenvoorziening of een gezondheidsverzekering. En sommige initiatieven ondersteunen weer initiatiefnemers, zijn een denktank en platform voor nieuw organiserend vermogen, zoals weconomics of bieden een innovatieve vorm van financiering, zoals crowdfunding. Sommige initiatiefnemers proberen verschillende stromingen te combineren, zoals de lean‐principes met de gemeinwohlökonomie. 6
sites.google.com/site/communityoftalentsevent2013/open‐space‐initiatieven 2 Mensen die we spreken tijdens het zwermonderzoek zoeken bij het opnieuw organiseren van ons groothuishouden eigenheid, maar geen ego, verbondenheid maar geen knellende verbanden, gezamenlijke afspraken, maar geen opgelegde regels, persoonlijk ondernemerschap maar niet over anderen heen, bouwen aan een toekomst, maar niet alleen financieel, toegang tot alles wat er is, maar niet alleen voor jezelf, leven op deze aardbol, maar niet ten koste van onze aarde en ons universum. Namen en vragen Geïnspireerd door de presentatie van de Gemeinwohl ökonomie is door het netwerk van netwerkprofessionals en het netwerk rond de gemeinwohl ökonomie een eerste verkenning gemaakt van namen die gebruikt worden of opkomen als het gaat over ‘opnieuw organiseren van ons groothuishouden’: economische eenvoud, basiseconomie, verbonden economie, coöperatieve economie, sociale economie, nieuwe economie, duurzame economie, circulaire economie, wereldeconomie, ‘eco’nomie, lean‐economie, vredeseconomie, goede economie, gemeenschappelijke economie, wij‐economie, weconomy, waardevolle economie, publiconomie, eco‐huis en nomos=wet, energieke economie, netwerkeconomie, ruimtescheppende economie, inclusieve economie, economie van alles, hele economie, samen fijn economie, gemene goed economie, coopeconomy, co‐creërende economie, balans economie, glasheldere economie, mogelijkmakende economie, economie voor elkaar, opbouwende economie, toegankelijke economie, menselijke maat economie. Daarnaast zijn vragen verwoord : hoe kunnen we de eenzijdig financiële benadering van onze economie, de grote afhankelijkheid van onze financiële systemen en de ingewikkeldheid daarvan doorbreken en hoe kunnen we een economie uitvinden die uitgaat van mensen, die met mensen zorg draagt voor het geheel waar we deel van uitmaken, een menselijke maat hanteert waar velen zich bij thuis voelen en de mogelijkheid geeft om daar als mens zelf in te sturen? Verbinden van netwerken Wat gebeurt er met de betrokkenheid als verschillende netwerken met elkaar worden verbonden? Verbinden van netwerken blijkt niet altijd vanzelfsprekend. Ieder netwerk heeft een eigen kern en sommigen voelen zich niet meer thuis of niet meer veilig als netwerken worden verbonden. Het kan zijn dat de omgeving niet aanspreekt, zoals voor sommigen het dialoguehouse van AbnAmro waar het maatschappelijke innovatie event van de Community of Talents plaatsvond. Anderen zijn gevoelig voor de eigen sfeer in het netwerk en willen zich niet verbinden met andere netwerken, zoals via een enkeling naar voren kwam in de samenwerking tussen het netwerk van netwerkprofessionals en de Community of Talents. Ook de aanwezigheid van het zwermonderzoek bij de Community of Talents bleek in ieder geval voor een enkele deelnemer spannend. Het rijksduurzaamheidsnetwerk rond circulaire economie hanteert Chatham House rules. Dit betekent dat buiten de open space alleen woorden en geen namen worden aangehaald. Interessante vraag is wat dat betekent voor de netwerkontwikkeling. Meedoen in elkaars netwerken is nog niet zo vanzelfsprekend. Er wel of niet bijhoren en je houden aan de ‘regels’ is, soms impliciet, soms expliciet aan de orde. Het speelt allemaal mee en het heeft steeds weer aandacht nodig om mensen mee te nemen in nieuwe verbanden en een aantrekkelijke omgeving te creëren. Interessant voor het verbinden van netwerken zijn de schakels die opkomen in netwerken, die vanzelfsprekend eigen netwerken toegankelijk maken en speciaal relaties leggen naar mensen die belangrijk zijn voor de verdere ontwikkeling van het thema. Volgende stap voor het netwerk van netwerkprofessionals is het uitnodigen van schakels in een open gesprek waarmee verbindingen ontstaan zonder dat netwerken hun eigen identiteit en initiatiefkracht verliezen. Onderzoekend bouwen aan verbanden De start is gemaakt. Opnieuw organiseren van ons groothuishouden is tot thema gemaakt en de eerste 3 relaties zijn gelegd. Voornemen van het netwerk van netwerkprofessionals is om tot medio 2014 breed in gesprek te zijn, relaties te blijven leggen, een gezamenlijke leeromgeving te creëren en onderzoekend te bouwen aan opnieuw organiseren van ons groothuishouden. 4