Kracht in Kwetsbaarheid - Stichting tegen Kanker

De voor- en nadelen van
ontkenning
Tineke Vos
psychiater
MCH-Bronovo, Den Haag
Mijn persoonlijke verhaal
over
Kracht in Kwetsbaarheid
en
Dankbaarheid
De bewuste of onbewuste
afwijzing van een deel of de
gehele betekenis van een
gebeurtenis om angst, vrees of
andere onaangename gevoelens
te verlichten
verdringing
verschuiving
loochening
escapisme
Ontkenning?
vermijding
onderdrukking
suppressie
isolatie-van-affect
avoidance
minimisation
mental disengagement
rejection
distancing
self-distraction
repression
disavowal
4
Wet in België en Nederland:
De patiënt heeft het recht om die
informatie te ontvangen waardoor
hij/zij een inzicht krijgt in
zijn/haar gezondheidstoestand en
de vermoedelijke evolutie ervan
5
 Voordeel:
de patiënt heeft het recht om
te weten wat er aan de hand is
 Nadeel:
“Die dokter vertelde mij
midden in mijn gezicht dat ik kanker
heb”
6
“Ik ben blij dat mijn dokter mij alles precies
uitlegt”
“Alleen als het goed nieuws is”
Kan dat, precies weten? Ook dokters kunnen
niet alles precies weten:
“De dokter vertelde mij dat ik nog drie
maanden te leven had en ik ben nu drie jaar
verder!”
7
 “Ik
heb kanker, maar dat is niet erg,
want met de huidige stand van de
wetenschap kunnen ze mij genezen”
 “Mijn
opa is 94 geworden, dus dat
word ik ook”
 “Een
paar chemootjes en dan kan ik
weer verder”
8
Kort na de diagnose:
geen ontkenning:
10.8%
lichte ontkenning:
65.1%
matige ontkenning: 21.5%
sterke ontkenning:
2.6%
9
Mannen ontkennen meer dan
vrouwen
Ouderen ontkennen meer dan
jongeren
10
Neemt ontkenning toe of af in de loop van
de ziekte bij deze patiëntengroep?
69 % lichte ontkenning, stabiel
19 % matige ontkenning, stabiel
13% licht in het begin, matig na 8
maanden
11
Er is zeker een overlap, maar:
 Hoop:
gaat over de wens op een
positieve uitkomst
 Ontkenning:
ik wil het niet weten of
me er niet mee bezig houden
Longkankerpatiënten die matig
ontkenden functioneerden
lichamelijk beter, hadden minder
last van kortademigheid,
vermoeidheid, eetlustverlies,
slikklachten, misselijkheid en
braken
Matige ontkenners zijn minder
angstig en depressief dan lichte
ontkenners
14
Longkankerpatiënten die matig
ontkenden rapporteerden beter
sociaal functioneren dan patiënten
die licht ontkenden
15
Hoe meer we aandacht we aan de
klachten schenken, hoe meer last we
ervan hebben
“Positive Illusions”: meer
welbevinden wanneer we de
aandacht richten op positieve
gedachten en gevoelens
 Niet
open staan voor
behandeling
 Communicatieproblemen”:
Niet met familie en vrienden
kunnen praten als zij dat wel
willen
Ontkenning kan helpen ter
bescherming tegen
overweldigende gevoelens en
kwetsbaarheid
Het is kracht zijn om te denken: ik
heb een nare ziekte, maar ik ben niet
mijn ziekte en daarom blijf ik mij
ondanks mijn ziekte bezig houden
met de dingen die ik graag doe
Dank voor
uw
aandacht!
21