Eigentijds beoordelen in het onderwijs

Lectoraat Eigentijds Beoordelen in
het Onderwijs (EBO)
Jos Castelijns, Marja Wijnen, Mark Wouters & Willem
Heldens
Interactum 8 april 2011
Gehoord……..
• De inspecteur vraagt vooral naar de taal- en rekenopbrengsten. Hij is niet
geïnteresseerd in onze manier van werken.’
• ‘Iedereen praat tegenwoordig over opbrengstgericht werken. Maar in het
onderwijs gaat het toch om meer….’
• ‘Motivatie van leerlingen is de basis. De meerwaarde van onze school ligt op
dat gebied. Maar hoe overtuigen we anderen van ons succes?’
• ‘Is er niet een manier om te laten zien dat onze leerlingen én goed presteren
én een positief zelfbeeld, zelfvertrouwen krijgen?’
• ‘Wat leren leerlingen eigenlijk van al dat getoetst?’
Probleemstelling
• Recente ontwikkelingen in scholen (zelfregulering,
intrinsieke motivatie, samenwerking, welbevinden).
• Spanning tussen schoolconcept en eisen vanuit
samenleving.
• Behoefte aan andere vormen van beoordelen:
– Werken met portfolio’s, authentiek beoordelen;
– Aandacht voor cognitief-motivationele aspecten van
leren;
– Combinatie summatief en formatief beoordelen.
Delen van ervaringen
• Wat herken je van deze probleemstelling in de scholen
waar je mee samenwerkt?
• Bereid je je studenten daarop voor? Zo ja, op welke
wijze?
Voorbeeld uit de praktijk
Interne begeleider en leerkracht groep 8.
Gesprek met ieder individueel kind naar
aanleiding van proef cito.
Cognitief-motivationele aspecten
•
•
•
•
•
•
•
Verwachtingen en zelfbeeld
Gebruik leerstrategieën
Intrinsieke motivatie
Zelfregulering
Eigen verklaringen van succes en
falen
Psychologische basisbehoeften
Welbevinden
Summatief
Formatief
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
De maat nemen; selectie
Aan eind van een periode
Momentopname
Toetsen, gesloten vragen
Door leraar gestuurd
Negatieve gevoelens (stress)
Assessment of Learing
Stimuleren van het leren
Tijdens het leren
Meer momenten, continu
Betekenisvolle taken
Samen met leerlingen
Stimulerend, motiverend
Assessment for Learning
(naar Segers, 2003)
Achtergronden (1)
• Succes in school en in het persoonlijk leven wordt in hoge mate
bepaald door het vermogen tot zelfregulering (o.a. Borkowski &
Thorpe, 1998).
• Zelfregulering hangt nauw samen met bewust gebruik van
leerstrategieën, feedback van anderen, attributies, intrinsieke
motivatie, verwachtingen/zelfbeeld (o.a. Elliot & Dweck, 2007).
• Intrinsieke motivatie is cruciaal voor zelfregulering (Deci & Ryan,
2008).
Achtergronden (2)
• Een effectieve aanpak voor zelfregulerend leren is formatieve
evaluatie. Scholen die hun formatieve evaluatie ‘op orde’ hebben,
behalen betere resultaten (Black & William, 1998, 2003).
• Aspecten van effectieve formatieve evaluatie (Assessment Reform
Group):
– Feedback gericht op de taak en proces maar ook op
zelfregulering
– Actieve rol van de leerling en medeleerlingen
– Geïntegreerd in onderwijsleerproces
Doelen van het ontwikkeltraject EBO
• Bevorderen leerprestaties (rekenen, taal en lezen) én cognitiefmotivationele ontwikkeling van basisschoolleerlingen door middel
van formatief beoordelen
• Verantwoording van leeropbrengsten en cognitief motivationele
ontwikkeling van leerlingen door de basisschool (summatief
beoordelen)
• Ontwikkelen competenties van studenten met betrekking tot
formatief en summatief beoordelen in de basisschool
Ontwikkeltraject EBO
1. Ontwikkeling aanpak voor formatief en summatief beoordelen in
basisscholen (i.s.m. Universiteit Maastricht en Open Universiteit, Heerlen,
Kennisnet)
2. Implementatie van deze aanpak in basisscholen (tevens stagescholen) in
Helmondse regio.
3. Ondersteuning schoolontwikkeling / professionalisering leraren in de
stagescholen
4. Ontwikkeling van een curriculum EBO voor de opleiding
5. Implementatie van het curriculum (deels in de opleiding, deels in de
praktijk: studenten lopen stage in scholen die de aanpak voor EBO
implementeren
6. Professionalisering opleiders mbt curriculum EBO
7. Wetenschappelijk onderzoek naar de implementatie en effecten van deze
aanpak in basisscholen in Helmondse regio (i.s.m. Universiteit Maastricht
en Open Universiteit, Heerlen)
Curriculum EBO: aannamen
1. Door het aanbieden van het curriculum EBO bevorderen we de
ontwikkeling van studenten tot competente beoordelaars van de
ontwikkeling en het leren van leerlingen.
2. Competente beoordelaars geven in de dagelijkse praktijk formatief
beoordelen vorm en leggen verantwoording af over de
ontwikkeling en het leren van leerlingen (summatief).
3. Formatief beoordelen draagt bij aan de motivatie, zelfregulering
en leerprestaties van leerlingen.
Uitwisseling
• Welke doelen zijn volgens jou van belang in een
dergelijk curriculum?
– Kennis
– Vaardigheden
– Attituden
• Welke voorwaarden moeten volgens jou gerealiseerd
worden wil een dergelijk curriculum succesvol zijn?