Academisch schrijven

Academisch
schrijven
helder/duidelijk
te
Zelf leren schrijven
‘kliminjepenworkshop’ – Jan Halin
Receptuur
Recept voor een gedicht
Hak de
wort els u ien aar dappels
kook gaar
Ongerijmdheden
ja als je zo begint
dan kun je net zo goed
dat is hetzelfde als
wanneer je anderzijds
maar dat betekent dan
zodat je dan ook niet
giet af
prak de
els aar wort u dappels ien
tot hutspot
of een gedicht
en proef het maar
Rian Visser
want als je dan ook dat
dan kun je net zo goed
ja als zo begint
dan lust ik er nog tien
Harry Mulisch
Academisch schrijven
Wat is academisch schrijven? beelden/associaties
voorbeelden/ervaring
Geen eenduidige omschrijving van wat verstaan wordt onder ac.schrijven
Algemene kenmerken:
inhoudelijk betoog uitgaande van vraag- probleemstelling, argumentatie,
methode, resultaten, conclusie/discussie, vermelden van bronnen
genres: artikelen, essays, referaten, werkstukken, onderzoeksverslagen,
scripties
(schrijf)stijl: vermijd spreektaal, afwisselend woordgebruik, ik-wij, objectief
plagiaat uit den boze; citeren en parafraseren (zorgvuldig/volgens regels)
systematisch en secuur
Voorbeelden
 Bespreek
de voorbeelden en geef aan in
hoeverre de tekst een voorbeeld is van
een academische tekst/academisch
schrijven
Systematisch en secuur
1. Voorbereiding en ordening




Vaststellen van de gevraagde
tekstsoort
Beeld vormen van de mogelijke
structuur
Inventariseren, selecteren en
rubriceren
Bepalen van de volgorde en
structuur
2. Schrijven




Introduceren met een pakkende
inleiding
Werken met alinea’s
Lezersperspectief nemen
Feiten en meningen scheiden
3. Herschrijven en afwerking



Checken hoofdlijn,
alineastructuur, zinsbouw en
woordkeus
Organiseren van feedback
Checken formele
randvoorwaarden
Schrijfstrategieën (warming up)









Lees bronteksten
Vrij schrijven
Schrijf een synopsis
Beschrijf je denkproces
Voer een gesprek
Voer een gesprek met je
buurmeisje
Verzin leugens,
misverstanden en
vooroordelen
Schrijf een dialoog
Schrijf een flaptekst voor
je eigen werk





Lees je concepttekst
hardop voor
Maak een mindmap
Denk in metaforen
….
Neem afstand van je
tekst
Kies een strategie en schrijf
over je onderwerp.
Wetenschappelijk onderzoeksverslag
Samenvatting
 Inleiding
 Methode
 Resultaten
 Conclusies - Discussie
 Bibliografie

Ordeningstechnieken

Mindmap

Tekstplan
Onderdeel
Inleiding
Functie
- oriëntatie /
inbedding
- probleem- en
doelstelling
Concrete inhoud




- leeswijzer met aankondiging van
tekstonderdelen

Topic schema
Resultaten/
discussie






Besluit
- samenvatting voornaamste
resultaten en conclusies
- aanbevelingen voor nader
onderzoek
Werkplan
Ga na/stel vast
Wat zijn de formele voorwaarden?
•omvang (aantal woorden)
•format (tekstmodel; oriënteer je
indien nodig op voorbeeldteksten)
•deadline
Wat zijn de inhoudelijke
voorwaarden?
•onderwerp, invalshoek
•soorten bronnen
•eventueel: onderzoeksmethode
•tekstsoort, doelgroep
Werkagenda (reken terug vanaf
de deadline)
1.uitloop (ga ervan uit dat je meer
tijd nodig hebt dan je in eerste
instantie verwacht)
2.eindredactie (stel de periode
vast)
3.schrijffase: revisie (stel de periode
vast)
4.uitwisselingsmomenten voor
commentaar (stel inlevermomenten voor concept- en
eindversies en bespreekdata vast)
5.schrijffase: concepttekst
6.verkenning, voorbereiding en
materiaal verzamelen (stel periode
vast)
Maak een logboek
Maak een
topicschema of een
mindmap
Formuleer
probleemstelling en
invalshoek
Bepaal doelgroep
Bepaal tekstdoel
Maak een tekstplan
Probleem- doelstelling
Invalshoek en probleemstelling
Onderwerp afbakenen, informatie
selecteren, lijn in tekst aanbrengen

Soorten vraagstellingen

Beschrijvend
Verklarend
Toetsend
Adviserend
Voorschrijvend

Probleemstelling
Ontwerp: onderwerp en
probleemstelling
 In onderzoek (onderwerp),
omdat ik wil weten (vraag)
teneinde (doel)
Doelstelling
Belang van het onderzoek



Analyseer de voorbeelden: is sprake
van probleem- of vraagstelling en
doelstelling?
Typeer soort vraagstelling.
Argumenteren
 Standpunt

 Argument


Indicatoren van
standpunten van
argumenten



Soorten argumentatie
enkelvoudige
meervoudige
nevenschikkende
onderschikkende
Spelling - stijl

Spelling o.a. www.woordenlijst.org

Stijl o.a. www.beterspellen.nl (Stijlfouten)




Alinea’s (één onderwerp, eerste 2 zinnen: 1ste inleiding, 2e onderwerp,
laatste zin conclusie/aanknopingspunt); relatie tussen alinea’s
Cohesie - verwijswoorden
Bondig en helder; voorkom omslachtige formuleringen
Stijltechnieken abstraherend effect
+ naamwoordstijl (naamwoord i.p.v. werkwoord)
Ik stel de vraag… (naamwoord) of Ik vraag …(werkwoord)
+ lijdende vorm vs bedrijvende vorm
Er is ontdekt door… (passieve of lijdende vorm)
Hattie (2009) beschreef in… (actieve of bedrijvende vorm)
+ voorzetseluitdrukkingen (t.a.v. / m.b.t. / als gevolg van / d.m.v.)
+ tangconstructies (opsplitsen in meerdere zinnen)
Structureren & formuleren
10 redactionele tips (1-5) (Arno Raven)
1.
2.
3.
4.
5.
Wees sober.
Zorg voor visuele rustpunten (marges, witregels);
werk bij voorkeur met tekstblokken, gescheiden
door witregels.
Wees consequent.
Zorg voor afwisseling/variatie (synoniemen,
zinslengte).
Zorg voor een logische structuur
(inhoudsopgave, titels, nummering, alinea’s,
signaalwoorden).
Structureren & formuleren
10 redactionele tips (6-10) (Arno Raven)
6.
7.
8.
9.
10.
Geef citaten duidelijk aan.
Kies alleen voor functionele illustraties en voorzie
die van nummer, titel, toelichting en
bronvermelding.
Formuleer zakelijk, professioneel, kort en bondig,
eenduidig (geen spreektaal, geen ‘ik’ e.d.,
vermijd afkortingen).
Formuleer aantrekkelijk (vermijd de lijdende
vorm, naamwoordconstructies,
voorzetseluitdrukkingen, tangconstructies en
omslachtig taalgebruik).
Vraag derden te controleren op leesbaarheid,
spelling, stijl, interpunctie.
Worden schrijvers geboren?
“If it takes a village to raise a child, it
certainly takes a university to educate a
writer” (E. Maimon in: Mcleod e.a., p. viii)
a school
but most of all
teachers (who love
writing)
Websites / literatuur


www.onzetaal.nl
www.worldwidewriting.com
(schrijfvaardigheden HAN / Radboud Universiteit Nijmegen)
 www.rug.nl/noordster
(schriftelijke en mondelinge vaardigheden Rijksuniversiteit Groningen)
Ackermann, M., Osseweijer, E., Schmidt, H., Mole van der, H., Wal van
der, E. (2012). Zelf leren schrijven. Schrijfvaardigheid voor psychologie,
pedagogiek en sociale wetenschappen. Den Haag: Boom Lemma.