decentralisatie Jeugdzorg

Decentralisatie Jeugdzorg
Decentralisatie Jeugdzorg
Raadgever
Kinderen met
met wie
wie het
het mis
mis dreigt
dreigt te
te gaan,
gaan, snel
snel en
en goed
goed helpen
helpen zodat
zodat
Kinderen
Kinderen
en gezinnen
centraal.
Niet
over maar
hen
praten.
ze zelfstandig
zelfstandig
verder kunnen.
kunnen.
Hoe
organiseer
jemet
dat als
als gemeente?
gemeente?
ze
verder
Hoe
organiseer
je
dat
Eigen
krachtwe
versterken,
snel hulp
maat biedengoed
als dat
Hoe zorgen
zorgen
we
dat leerkrachten
leerkrachten
enop
hulpverleners
goed
samenHoe
dat
en
hulpverleners
samennoodzakelijk
en problemen
integraal
benaderen. Het en
werken? Wie
Wie is
neemt
de regie?
regie? Als
Als volksvertegenwoordiger
volksvertegenwoordiger
en
werken?
neemt
de
zijn
belangrijke
uitgangspunten
bij
de decentralisatie
van
lokaal
politicus krijgt
krijgt
vast veel
veel vragen
vragen
over de
de decentralisatie
decentralisatie
lokaal
politicus
uu vast
over
de
HoeZelf
zijn weet
gemeenten
daar mee
bezig?
is
vanjeugdzorg.
de Jeugdzorg.
Jeugdzorg.
Zelf
weet
misschien
ook nog
nog
nietWat
precies
van
de
uu misschien
ook
niet
precies
’Mijn
kind
wil ’s
’s morgens
morgens
niet
’Mijn
wil
niet
“Mijn
kind kind
wil ’s morgens
niet meer
meer uit
uit bed
bed komen.
komen. We
We hebben
hebben
meer
uit bed komen. We hebben al met
al met
met zeven
zeven instanties
instanties gepraat,
gepraat,
al
zeven niemand
instanties
maar
maar
niemandgepraat,
kan echt
echt
helpen.‘
maar
kan
helpen.‘
niemand kan echt helpen.”
belangrijk
als raadslid?
Met
raadgever
wekeuhoe het
het zit.
zit.voor
Watuverandert
verandert
er? Waar
Waardeze
zitten
voor uu de
dehelpen
politieke
keuhoe
Wat
er?
zitten
voor
politieke
uzes?
graag
weg.
Hoeop
kunt
sturen? Met
Met deze
deze raadgever
raadgever helpen
helpen we
we uu graag
graag op
op weg.
weg.
zes?
Hoe
kunt
uu sturen?
Wat er
er verandert
verandert en waarom
Wat
Vanaf 2015
2015 worden
zijn
worden
gemeenten
gemeenten
verantwoordelijk
verantwoordelijk
voor
voor
allealle
alle
zorg
zorg
voor
voor
minderjarigen.
minderjarigen.
Naast
Naast
opvoedondersteuning
opvoedondersteuning
(CJG)
(CJG)
Vanaf
gemeenten
verantwoordelijk
voor
zorg
voor
minderjarigen.
Naast
opvoedondersteuning
(CJG)
(gesloten) jeugdzorg,
jeugdzorg,
jeugd-ggz,zorg
zorgvoor
voorlicht
lichtverstandelijk
verstandelijkbeperkten,
beperkten,jeugdbescherming
jeugdbescherming
reclassering.
zijn dat
dat (gesloten)
jeugdzorg, jeugd-ggz,
jeugd-ggz,
zorg
voor
licht
verstandelijk
beperkten,
jeugdbescherming
enen
reclassering.
zijn
en
reclassering.
Dat
omdat
oude stelsel
verkokerd
was. afspraken
Problemenmet
werden
vaak benaderd
vanuitvan
éénzorg
bepaalde
Noggebeurt
dit najaar
najaar
(voorhet
31 oktober)
oktober)
maken
gemeenten
afspraken
met
aanbieders
voor de
de inkoop
inkoop
van
zorg
in het
hetsectorale
jaar
Nog
dit
(voor
31
maken
gemeenten
aanbieders
voor
in
jaar
regeling
Bureaucratie
was
hetde
gevolg.
en kinderen
raakten
vaak
welde
enparlementaire
schip doordat
2015. Het
Het(financiering).
wetsontwerp Jeugdwet
Jeugdwet gaat
gaat
rond
de
zomerGezinnen
naar de
de Tweede
Tweede
Kamer.
Eind van
van
dit tussen
jaar moet
moet
de
parlementaire
2015.
wetsontwerp
rond
zomer
naar
Kamer.
Eind
dit
jaar
ze
van de eneafgerond
naar de andere
instantie
werden
doorverwezen.
behandeling
afgerond
zijn. Voor
Voor
gemeenten
is 2014
2014
het invoeringsjaar,
invoeringsjaar, op
op 11 januari
januari 2015
2015 treedt
treedt de
de wet
wet in
in werking.
werking.
behandeling
zijn.
gemeenten
is
het
Hoe
gaan gemeenten met jeugdzorg aan de slag?
Uitgangspunten
Uitgangspunten
Gemeenten
Jongeren in
in Nederland
willen
Nederland
de hulpvraag
zijn de
de gelukkigste
gelukkigste
van kinderen
van de
de
en wereld.
wereld.
gezinnen
Over
integraal
het algemeen
algemeen
benaderen.
zijn ze
ze
Viatevreden
tevreden
de gewone
overwereld
hun ouders
ouders
van school,
en de
de
Jongeren
zijn
van
Over
het
zijn
over
hun
en
peuterzaal
of huisarts
kunnen
problemen
in
instantie
laagdrempelig
opgelost.
hetof
nodig
is, kan de
gezinssituatie.
Tegelijkertijd
maakt
één op
op de
deeerste
vijf jongeren
jongeren
ruim
gebruik van
van worden
een vorm
vorm
van hulp,
hulp,Als
zorg
of
behandeling.
gezinssituatie.
Tegelijkertijd
maakt
één
vijf
ruim
gebruik
een
van
zorg
behandeling.
juf
of de schoolmaatschappelijk
werker
hulp
inroepenjongeren
van een en
team
met generalisten
en dan
specialisten
in de
wijk. Het
Nederland
is ook
ook koploper
koploper met
met het
het
aantal
opgesloten
jongeren
en
er staan
staan
meer kinderen
kinderen
dan ooit
ooit onder
onder
toezicht
Nederland
is
aantal
opgesloten
er
meer
toezicht
idee
is dat
altijd één regisseur
de hulp coördineert
in nauwe
samenspraak met
het
gezin/kind. Dezijn
eigen
van
van een
een
gezinsvoogd
(na een
een uitspraak
uitspraak
van de
de rechter).
rechter).
De uitgangspunten
uitgangspunten
van de
de decentralisatie
decentralisatie
zijn
datkracht
er meer
meer
van
gezinsvoogd
(na
van
De
van
dat
er
het
gezin moet
en zijn
omgeving
is
het
vertrekpunt.
In beginsel
is allevan
hulp
ambulant
en normaalmoet
gesproken
isteruggedronalle hulp
aandacht
moet
komen
voor het
het
gewone
opvoeden.
Het gebruik
gebruik
van
(dure)
tweedelijnszorg
moet
worden
teruggedronaandacht
komen
voor
gewone
opvoeden.
Het
(dure)
tweedelijnszorg
worden
voorhanden
de wijk,
tenzij
het gaat
om specialistische
zorg. De organisatie
is inlijn.
elkeSituaties
regio een
klein verschillende
beetje anders,
gen, wat
wat een
eenin
goed
aanbod
vereist
van laagdrempelige
laagdrempelige
ondersteuning
in de
de eerste
eerste
lijn.
Situaties
waarbij
verschillende
gen,
goed
aanbod
vereist
van
ondersteuning
in
waarbij
maar
de beginselen
hulpverleners
steedszijn
naaroveral
elkaargelijk.
doorverwijzen mogen
mogen niet
niet meer
meer voorkomen.
voorkomen.
hulpverleners
steeds
naar
elkaar
doorverwijzen
Veel gemeenten
gemeenten hebben
hebben al
al kadernota’s
kadernota’s vastgesteld.
vastgesteld. Daaruit
Daaruit blijkt
blijkt dat
dat veel
veel gemeenteraden
gemeenteraden kiezen
kiezen voor
voor een
een integrale
integrale
Veel
aanpak waarbij
waarbij medewerkers
medewerkers in
in de
de eerste
eerste lijn
lijn een
een ruim
ruim mandaat
mandaat krijgen.
krijgen. Zij
Zij worden
worden ondersteund
ondersteund door
door gedragswegedragsweaanpak
Januari
Juni
2014
2013
RAADGEVER
RAADGEVER
Transitie jeugdzorg
OUD
NIEUW
Rijk
AWBZ
J-LVG en PGB
voor J-LVG / JGGZ
ZorgverZekeringswet
Rijk
Gesloten
jeugdzorg
AWBZ
Zorgverzekeringswet
Gemeenten
J-GGZ
Wet PG: jeugdgezondheidszorg voor ieder kind
Provincie / stadsregio
Wet op de jeugdzorg
Ambulante zorg, dagbehandeling, open residentiële zorg, pleegzorg,
spoedeisende zorg, jeugdbescherming en jeugdreclassering,
gesloten jeugdzorg
Gemeenten
Wmo, Wpg, Wet op de jeugdzorg
(CJG)
Concept jeugdwet: een voorzieningenplicht waar
nodig
•
•
•
•
•
•
•
•
Opvoed- en opgroeiondersteuning
Begeleiding
Persoonlijke verzorging
Ambulante zorg
12- en 24 uurszorg
Spoedeisende zorg
Gesloten jeugdzorg
Jeugdbescherming & Jeugdreclassering
Jeugdgezondheidszorg, opvoed- en opgroeiondersteuning, licht
ambulant
Sturen en controleren
Hoe kunt u hier als raadslid (mede) op sturen? Hoe kunt u controleren of de gemeente haar wettelijke taak goed uitvoert? U hebt in de gemeenteraad mogelijk al gesproken over de kaders van de gedecentraliseerde jeugdzorg. De gemeenteraad moet ook een beleidsplan goedkeuren en een verordening vaststellen. Daar moet in staan hoe het pakket
voorzieningen eruit ziet en hoe de toegang tot jeugdzorg is geregeld. Wie besluit er over de in te zetten hulp? In het
beleidsplan en de verordening moet een groot aantal zaken worden geregeld en beschreven: preventie, jeugdhulp,
kinderbescherming en jeugdreclassering. Ook komt erin te staan hoe de gemeente toeziet op de kwaliteit van aanbieders, en hoe de positie van cliënten wordt geregeld (eigen kracht, hulpplan, PGB, vertrouwenspersoon, klachtrecht).
Voor welke keuzes staat de gemeente(raad)?
• Hoe krijgt het hulpaanbod integraal vorm? Hoe organiseren we dat?
• Op welke (regionale) schaal?
• Hoe gaan we om met vraagverheldering en diagnostiek?
• Hoe is de beoordeling en toeleiding geregeld?
• Wie is waarvoor verantwoordelijk? Wie heeft welk mandaat?
• Hoe regelen we de bekostiging? Hoe voorkomen we kostenoverschrijdingen?
• Hoe gaan we samenwerken met ketenpartners (onderwijs, veiligheid, gezondheidszorg)?
Regionale samenwerking
In 41 regio’s werken gemeenten samen op het gebied van jeugdzorg. Alle regio’s hebben regionale transitieplannen gemaakt waarin afspraken staan met aanbieders over de continuïteit van zorg voor bestaande cliënten in 2015
en beperking van de kosten die de stelselwijziging met zich meebrengt (frictiekosten). Naast de jeugdzorg worden
gemeenten ook verantwoordelijk voor regionale Advies- en Meldpunten Huiselijk geweld en Kindermishandeling
(AMHK). Ook het contracteren en bekostigen van jeugdbescherming en jeugdreclassering is een regionale opgave.
Meer informatie over regionale samenwerking vindt u op www.vng.nl/samenwerken.
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
RAADGEVER
Financieel kader
Gemeenten staan voor de opgave om goede (betere) jeugdzorg te leveren tegen lagere kosten. Zij krijgen in 2015 van
het Rijk een macrobudget van circa € 3,5 miljard. Dit is het budget dat huidige financiers besteden aan de jeugdzorg,
minus de korting van € 120 miljoen. In 2016 wordt het macrobudget gekort met € 300 miljoen en vanaf 2017 wordt
het budget gekort met € 450 miljoen. Daarnaast vindt nog een korting plaats vanwege wijzigingen in de regelgeving
omtrent het persoonsgebonden budget (PGB). Deze korting bedraagt € 70 miljoen. Het eerste jaar wordt het macrobudget verdeeld op historische basis. Dit wil grosso modo zeggen dat het budget voor elke gemeente wordt gebaseerd op het niveau van de uitgaven van de voormalige jeugdzorgfinanciers. De jeugdzorgmiddelen gaan naar alle individuele gemeenten. Gemeenten moeten zelf afspraken maken om (een deel
van) de budgetten op regionaal niveau samen te voegen om bepaalde zorgtaken in regionaal verband in te kopen.
Tips voor raadsleden
• Maak de decentralisatie van de jeugdzorg (en die van de Participatiewet en de Wmo nieuwe stijl) transparant
in de begrotingscyclus, bijvoorbeeld door een begrotingsprogramma 3 D’s of Sociaal domein op te nemen;
• Zorg voor focus: sommige onderdelen van het jeugdzorgpakket kunnen de eerste jaren beleidsarm worden
ingevoerd, andere onderdelen zijn voor uw raad wellicht belangrijker;
• Wees scherp en alert op financieel beheer van regionale samenwerkingsverbanden;
• Laat u door het college goed informeren over het beschikbare budget;
• Kijk zelf in de mei- en septembercirculaire, weet om welke bedragen het gaat.
Meer weten?
• Op www.vng.nl/jeugd vindt u cijfers en feiten, praktijkvoorbeelden en actuele informatie over de decentralisatie van de jeugdzorg.
• Op het VNG-portal ‘Raadsleden en decentralisaties’ vindt u diverse informatie over de decentralisaties: www.
vng.nl/raadsleden-decentralisaties.
• De website van het gezamenlijke transitiebureau van VNG, VWS en V&J www.voordejeugd.nl staat in het
teken van de stelselherziening.
Deze raadgever is onderdeel van een reeks raadgevers over uiteenlopende onderwerpen. U vindt alle raadgevers op
www.vng.nl/raadsleden. Op deze pagina staan nog veel meer activiteiten en informatie speciaal voor raadsleden.
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
RAADGEVER