Commissie voor financiën Datum commissievergadering: DIS-stuknummer Secretaris Doorkiesnummer Behandelend ambtenaar Dienst/afdeling Nummer commissiestuk Status Datum Bijlagen : : : : : : : : : : : : P.M. van Laanen 073 6812031 drs. M.A.P.M. Spijkers MCO FIN-0215 ter advisering ter bespreking ter kennisneming ter vaststelling 11 september 2001 1 Onderwerp: Europese aanbesteding accountantscontrole Voorstel aan commissie: Kennis nemen van de wijze van aanbesteding van de accountantscontrole, de selectiecriteria, de gunningscriteria en het tijdspad. Eventuele nadere opmerkingen: Overeenkomstig het door Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant genomen besluit, namens deze, P.M. van Laanen, secretaris Commissie voor financiën Bijlage: 1. Notitie van GS (digitaal beschikbaar) Notitie ten behoeve van de commissie voor Financiën en de Rekeningcommissie inzake de Europese aanbesteding van de accountantscontrole. 1. Inleiding De Organisatieverordening van Provinciale Staten d.d. 10 maart 1995 bepaalt dat Gedeputeerde Staten voorzien in de aanwijzing van een registeraccountant ten behoeve van de externe controle van de financiële administratie. Op basis van een besluit van GS van 20 april 1999 heeft de provincie NoordBrabant op 9 september 1999 een overeenkomst gesloten met Deloitte & Touche met betrekking tot de uitoefening van de accountantsfunctie. De duur van deze overeenkomst strekte de boekjaren 1999 en 2000. Deze overeenkomst is op 8 mei 2001 met één jaar verlengd. Bij de besluitvorming over deze overeenkomst heeft GS tevens besloten om na afloop van deze periode een accountant aan te wijzen na een procedure van openbare aanbesteding. Voor het opstellen van dit dossier is gebruik gemaakt van interne kennis en ervaring op het terrein van Europese aanbestedingen en van kennis en ervaring van andere, soortgelijke, organisaties. 2. Niet-openbare aanbesteding Op basis van de Europese regelgeving is de provincie Noord-Brabant verplicht om de aanbesteding van de accountantscontrole te doen volgens de Europese Richtlijn voor overheidsopdrachten: Diensten (92/50/EEG) waarin opgenomen Richtlijn 97/52/EG. Deze richtlijn kent twee procedures: een openbare en een niet openbare. Bij de openbare aanbestedingsprocedure kunnen alle belangstellende dienstverleners direct een offerte indienen naar aanleiding van de publicatie van de betreffende opdracht door het Bureau voor officiële Publicaties. De aanbestedende dienst moet rechtstreeks uit deze offertes, op grond van objectieve selectie- en gunningscriteria die vooraf bekendgemaakt zijn, een keuze maken aan wie de opdracht wordt gegund. De niet-openbare procedure is, anders dan de naam doet vermoeden, eigenlijk ook een openbare procedure, zij het dat er sprake is van een aanbesteding in twee fasen. In de eerste fase kunnen belangstellende dienstverleners zich, naar aanleiding van een publicatie door het Bureau voor Officiële Publicaties, als gegadigde aanmelden. Vervolgens selecteert de aanbestedende dienst, op grond van vooraf bekendgemaakte objectieve selectiecriteria, een aantal dienstverleners dat zal worden uitgenodigd een offerte in te dienen. Dit aantal mag niet minder zijn dan vijf. Uit deze offertes maakt de aanbestedende dienst, ook weer op grond van vooraf gepubliceerde objectieve gunningscriteria, een keuze aan wie de opdracht wordt gegund. Aanbesteding van de accountantscontrole bij een organisatie als de provincie Noord-Brabant is vooral maatwerk Vandaar dat de aanbestedingsprocedure gevolgd zal worden volgens de ‘niet-openbare’ aanbesteding. Een beperkt aantal gegadigden biedt een offerte aan. Door aanvullende informatie-uitwisseling tussen de provincie Noord-Brabant en de aanbieders ontstaat uiteindelijke een optimaal aanbod. Tevens kunnen de aanbieders in de gelegenheid worden gesteld hun offerte mondeling te komen toelichten. 3. De opdracht De opdracht die wordt aanbesteed luidt: Het uitvoeren van de algemene accountantsfunctie bij de provincie Noord-Brabant gedurende een periode van vijf jaar. De accountantsfunctie bij de provincie Noord-Brabant bestaat primair uit de controle van de jaarstukken van de provincie en het beheer, ook geldelijk, dat door ambtenaren respectievelijk door Gedeputeerde Staten wordt verricht. Inzake de controle van het geldelijk beheer is de accountant tevens belast met de controle op het beheer en de boekhouding van de rekenplichtig ambtenaar. De accountantsfunctie bestaat uit de certificerende functie en een natuurlijke adviesfunctie op het terrein van administratieve organisatie en bedrijfsvoering. In het kader van de certificerende functie onderzoekt de accountant de getrouwheid van de jaarstukken ofwel verricht het onderzoek naar de jaarrekening als bedoeld in artikel 217 van de Provinciewet en geeft omtrent de uitkomst van het onderzoek jaarlijks een accountantsverklaring af, aangevuld met het accountantsrapport. De jaarrekening wordt opgemaakt overeenkomstig de vigerende regelgeving zijnde de comptabiliteitsvoorschriften maar ook overeenkomstig de regelgeving met betrekking tot specifieke onderdelen van de jaarrekening. Het onderzoek omvat conform de Provinciewet naast rechtmatigheidsaspecten ook doelmatigheidsaspecten. Overige jaarlijkse en incidentele verantwoordingen waarvoor accountantscontrole in de regelgeving is voorgeschreven, vallen buiten het bestek van deze opdracht. Hiervoor zullen afzonderlijke opdrachten kunnen worden verstrekt. In het kader van de natuurlijke adviesfunctie zal de accountant tenminste elk jaar een managementletter uitbrengen aan het College van Gedeputeerde Staten en de griffier. In de managementletter wordt een inventarisatie gegeven welke interne en externe ontwikkelingen de bedrijfsvoering binnen de provincie beïnvloeden, de risico’s hiervan en de maatregelen die getroffen zijn om deze risico’s te beperken. Deze managementletter betreft de gehele organisatie van de provincie Noord-Brabant en eventueel specifieke onderdelen ervan. Onderwerpen die in de managementletter aan de orde kunnen komen zijn: bedrijfsvoering, administratieve organisatie en interne controle, fiscale aangelegenheden en verslaggeving. 4. Selectiecriteria De selectiecriteria welke worden gehanteerd voor de selectie van de (minimaal) vijf accountantskantoren die een offerte mogen uitbrengen zijn: Het verrichten van de dienst is conform artikel 217 van de Provinciewet voorbehouden aan de beroepsgroep accountants als bedoeld in artikel 393, eerste lid van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek (registeraccountant of geregistreerde accountant-administratieconsulent). Controlefilosofie. De accountant moet bereid zijn de offerte neerwaarts bij te stellen naar mate het zelfcontrolerend vermogen van de provincie toeneemt. Als maatstaf voor een stimulerende bijdrage aan de verdere verfijning van het analyse- en sturingsinstrumentarium geldt de mate waarin de controle- en advieswerkzaamheden gericht zijn op de ontwikkeling van een zoveel mogelijk zichzelf controlerende organisatie, die zicht heeft op zijn risicomarges. Brede ervaring bij overheid en bedrijven Alhoewel overheidservaring het belangrijkste is, is ervaring in het bedrijfsleven ook relevant. Voor wat betreft de overheid dient de ervaring minimaal te blijken uit: - Een lijst van de voornaamste diensten, inzake gemeente- en provincie administratie/certificering in Nederland die gedurende de afgelopen 5 jaar zijn verricht, met vermelding van bedrag en datum en van de publiekrechtelijke instantie(s) waarvoor deze diensten waren bestemd; - De namen van provincies en van 100.000+ gemeenten waarvoor gedurende de afgelopen 3 jaar werkzaamheden als ‘huisaccountant’ zijn uitgevoerd, respectievelijk andere diensten zijn verricht (specificeren). Adviespotentieel Adviespotentieel is van belang als maatstaf voor kennis en ervaring op het terrein van bedrijfsmatige ontwikkelingen in de overheidspraktijk. Adviespotentieel is de maat voor de verscheidenheid aan gekwalificeerde adviesdiensten, waarop de accountant in zijn eigen organisatie kan terugvallen en die van belang kunnen zijn in de provinciale praktijk, die ten minste moet blijken uit deskundigheid en kennis op het gebied van belastingrecht, automatisering, bedrijfsvoering, diepte-onderzoeken naar doelmatigheid en rechtmatigheid, bedrijfsvergelijking tussen provincies en gemeenten, administratieve organisatie, maatschappelijke en politieke ontwikkelingen die van invloed zijn op het functioneren van de provincie, EDP-audits, etc. Contactpotentieel Van het accountantskantoor verwachten wij dat zij effectief en doelmatig samenwerkt, hetgeen moet blijken uit de wijze waarop het kantoor met ambtelijk management en bestuur omgaat. Continuïteit De factor continuïteit geeft de zekerheid aan waarmee wij mogen verwachten, dat de betrokken accountant de provinciale en gemeentelijke overheid duurzaam als een van zijn primaire markten zal beschouwen. Van belang is, dat het kantoor al tenminste 5 jaar in de provinciale en gemeentelijke markt actief is en/of in de laatste 5 jaar een actief acquisitiebeleid heeft gevoerd, waarvan zij de resultaten noemt. Tevens dient een vast accountantsteam met het leiding geven aan de uitvoering van de opdracht te worden belast. De namen en beroepskwalificaties van de leden van dit team moeten aan de opdrachtgever worden bekend gemaakt. De samenstelling van dit team mag niet gewijzigd worden zonder voorafgaande instemming van de opdrachtgever. Verklaring Bij de aanvraag dient een ondertekende verklaring, dat de omstandigheden zoals vermeld in artikel 29, sub a, b en c van de EG-Richtlijn 92/50 zich niet voordoen of hebben voorgedaan, bijgevoegd te worden. Deze regels betreffen de staat van faillissement en surseance van betaling of een aanvraag daartoe en een eventuele veroordeling voor een delict dat de beroepsmoraliteit van de dienstverlener in het gedrang brengt. Attest Iedere gegadigde moet, zoals bedoeld in artikel 30 van de EG-Richtlijn 92/50, aantonen dat het kantoor volgens de eisen die gelden in het land waar het is gevestigd, is ingeschreven in het beroepsregister of in het handelsregister. Overige voorwaarden bij de inschrijving De kosten voor de voorbereiding en het uitbrengen van de offerte zijn voor rekening van de dienstverlener. Prijzen en tarieven dienen vast te zijn gedurende het eerste loopjaar van de overeenkomst en in euro te worden afgegeven. De inschrijving dient minstens 90 dagen vanaf de sluitingsdatum gestand te worden gedaan. Alle communicatie vindt plaats in de Nederlandse taal, zowel bij de aanbesteding als bij de uitvoering van de opdracht. Door het indienen van een inschrijving gaat inschrijver akkoord met al hetgeen gesteld is in de aanbesteding De provincie Noord-Brabant behoudt zich het recht voor om ingeval van onvoorziene en zwaarwegende situaties als bijvoorbeeld gewijzigd beleid als gevolg van politieke besluitvorming de overeenkomst te annuleren. De provincie Noord-Brabant behoudt zich ook het eenzijdige ontbindingsrecht indien: - Inschrijver in staat van faillissement wordt verklaard of surseance van betaling aanvraagt - Inschrijver de rechten en plichten overdraagt aan derden zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de provincie Noord-Brabant. 5. Gunningscriteria Bij de uiteindelijke gunning van de opdracht kan gekozen worden voor de laagste prijs of voor de economisch voordeligste aanbieding. De provincie Noord-Brabant gaat bij de gunning uit van de economisch voordeligste aanbieding waarbij een totale afweging wordt gemaakt naar prijs en kwaliteit. De criteria die daarbij gehanteerd worden (in volgorde van belangrijkheid) zijn: 1. Totaalprijs, voor zover de provincie de financiële middelen daarvoor beschikbaar heeft 2. De ervaring 3. De mate van flexibiliteit in tijd en inzet 4. De inzet van de organisatie 5. De functionele specialisatie 6. De controlefilosofie 7. De kennis van wet- en regelgeving 8. Recente publicaties 9. De mate waarop invulling gegeven wordt aan de filosofie van sparringpartnership 6. Planning De EG-Richtlijn schrijft bij het gebruik van de aanbestedingsprocedures bepaalde minimum termijnen voor. De geïnteresseerde dienstverleners moeten binnen die termijnen van hun belangstelling blijk geven of een offerte indienen. Bij de ‘niet-openbare’ procedure geldt een termijn van 37 dagen voor de ontvangst van aanvragen tot deelneming. Vervolgens geldt voor deze procedure een termijn van tenminste 40 dagen waarbinnen dienstverleners een offerte kunnen uitbrengen. Gelet op deze verplichte termijnen kan de volgende planning bij de aanbestedingsprocedure worden gehanteerd: 1. Vaststellen van wijze van aanbesteding, selectie- en gunningscriteria: 11 september 2001. 2. Publicatie van het bericht van aanbesteding in het publicatieblad van de EG: 12 september 2001. 3. Beantwoorden van vragen van eventuele aanmelders en ontvangst van verzoeken tot deelneming: uiterlijk 19 oktober 2001. 4. Selectie van minimaal vijf aanmelders die een offerte mogen indienen: 2 november 2001. 5. Aanschrijven van de wel en niet geselecteerde aanmelders: 5 november 2001. In de brief die de geselecteerde aanmelders ontvangen kunnen de gunningscriteria verder worden gespecificeerd met zo mogelijk het relatieve gewicht van de gunningscriteria. 6. Schriftelijke vragen van inschrijvers beantwoorden. 7. Gelegenheid geven tot het geven van een toelichting op de offerte die gaat worden uitgebracht door de aanbieders: 10 en 13 december 2001. 8. Ontvangst van de offertes: uiterlijk 17 december 2001. 9. Selectie van de inschrijver waarmee een overeenkomst wordt aangegaan en formele besluitvorming hierover: 15 januari 2002. 10. Aanschrijven van de wel en niet gekozen aanbieders: 16 januari 2002. 11. Publicatie van de gunning in het publicatieblad van de EG: 16 januari 2002. 12. Sluiten van de overeenkomst met de geselecteerd accountant: januari/februari 2002. 's-Hertogenbosch, 11 september 2001 Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant.