Percutane Radiologische Gastrostomie (PRG)

Percutane Radiologische Gastrostomie (PRG)
Plaatsing van een Percutane Radiologische Gastrostomie (PRG) of
Mic-key
Het doel van de ingreep is om met behulp van echografie, röntgendoorlichting en
röntgencontrastvloeistof een katheter (slangetje) in de maag te leggen om zo voeding te
kunnen toedienen.
Voorbereiding
Voor het plaatsen van een PRG-katheter wordt de patiënt opgenomen. De patiënt dient
voor dit onderzoek nuchter te zijn. Dat betekent dat de patiënt vanaf 4 uur voor het
onderzoek niet meer mag eten, en vanaf 2 uur voor het onderzoek ook niets meer mag
drinken. Het innemen van medicatie is wel toegestaan.
De opname
Voor deze ingreep wordt de patiënt enkele dagen opgenomen; dat wil zeggen dat hij op
de dag van de ingreep wordt opgenomen en 1 of 2 dagen blijft om te zien of de voeding
goed op gang komt. De radiodiagnostisch laborant(e) bericht de afdeling en/of
vervoersdienst wanneer de patiënt naar de röntgenafdeling kan komen. Door het
uitvallen of het uitlopen van eerdere onderzoeken is het mogelijk dat de afgesproken tijd
vervroegd of verlaat wordt.
Het plaatsen van de PRG-katheter of Mic-key
Als een patiënt niet voldoende kan eten, is het mogelijk kunstmatig voeding toe te
dienen. De PRG-katheter wordt rechtstreeks in de maag geplaatst. Onder röntgengeleide
wordt de maag van buitenaf met een holle naald aangeprikt om zodoende een
voedingssonde achter te kunnen laten. Het plaatsen duurt in totaal ongeveer 1 uur.
Verschil
tussen PRGkatheter en
Mic-key
Een PRGkatheter heeft
een uitstekende
slang buiten de
huid waarop
direct de spuit
met voeding
aangesloten kan
worden.
De Mic-key
heeft eveneens
aan de
binnenzijde (in de maag) een ballon die via een nippel aan de zijkant wordt gevuld met
water. Aan de bovenkant (op de buikwand) zit een button met en afsluitdopje. Als er
voeding wordt toegediend, wordt er op de button een extra slangetje aangekoppeld.
Contra-indicaties
Indien één van onderstaande punten van toepassing is, dient de patiënt dit te melden bij
de behandelend arts, zodat deze vooraf kan overleggen met de radioloog. Gelieve dit ook
nog te melden bij binnenkomst in de onderzoekskamer:



(Mogelijke) zwangerschap
Röntgencontrastvloeistof-allergie
Schildklierproblematiek
Procedure tijdens plaatsing van een PRG
De patiënt krijgt géén narcose, maar wordt plaatselijk verdoofd. Om buscopan (een
middel om de darmwerking voor korte tijd te verminderen) toe te kunnen dienen als dit
nodig mocht zijn, wordt er een infuus aangebracht.
Tijdens het onderzoek zal de patiënt wel blijven voelen dat de arts wat doet, maar dit
mag niet pijnlijk zijn. De radioloog brengt via de neus een (tijdelijke) sonde in zodat de
maag met lucht gevuld kan worden, waardoor deze makkelijker aangeprikt kan worden.
Het röntgenapparaat waarmee het onderzoek wordt gedaan is vrij groot en hangt boven
de patiënt. In de kamer wordt tijdelijk het licht gedimd om het verloop van het
onderzoek goed op het televisiescherm te kunnen volgen. Gedurende het onderzoek is
het mogelijk dat de radioloog de patiënt vraagt om de adem even in te houden. Dit is om
de ligging van de katheter op foto vast te leggen.
Vlak onder de ribbenboog wordt onder röntgengeleide met een holle naald de maag
aangeprikt. Dan wordt door middel van telkens een iets dikkere holle katheter de weg
groter gemaakt totdat de PRG-katheter, die uiteindelijk ook achterblijft, in de maag
gelegd kan worden. Aan het uiteinde van de PRG-katheter in de maag zit een ballon, die
met water wordt opgeblazen. De PRG-katheter wordt aan de huidzijde vastgezet met een
schotelvormig plaatje. De ballon en het schotelvormige plaatje zorgen er samen voor dat
de PRG-katheter goed op zijn plaats blijft zitten.
Nadat de PRG-katheter is geplaatst wordt de sonde via de neus verwijderd.
Het is belangrijk dat de patiënt weet dat de medewerkers gedurende het gehele
onderzoek steeds in de buurt blijven. De patiënt kan hen altijd waarschuwen wanneer er
iets is.
Na afloop van het onderzoek wordt de patiënt teruggebracht naar de verpleegafdeling.
Gedurende de dag na de plaatsing van de PRG-katheter zal een toedieningssysteem met
vocht worden aangesloten. Wanneer de patiënt hiervan geen klachten heeft, wordt
gestart met de voeding.
Als dit noodzakelijk is, zal de PRG-katheter na twee à drie maanden vervangen worden
door een nieuwe PRG-katheter of een Mic-key. Meestal kan voor het plaatsen van een
nieuwe PRG-katheter of een Mic-key, zonder problemen gebruik worden gemaakt van het
oude kanaal.
Verzorging
De verpleegkundige op de afdeling zal met de patiënt doornemen hoe het stoma en de
PRG-katheter of Mic-key verzorgd moeten worden. Ook geeft de diëtiste of
verpleegkundige aan welke voeding op welke wijze moet worden toegediend, alsook de
frequentie en hoeveelheid voeding.
Complicaties en bijwerkingen
Wij wijzen hier op enkele mogelijke complicaties en bijwerkingen.
Op de röntgenafdeling wordt gebruikt gemaakt van de "modernste" jodiumhoudende
röntgencontrastvloeistoffen (kopie bijsluiter te verkrijgen bij de röntgenadministratie). Bij
het inspuiten van de röntgencontrastvloeistof kunt u een warmtesensatie door het hele
lichaam voelen, een droge mond krijgen en/of het gevoel krijgen te plassen. Dit zijn
normale bijverschijnselen waarover de patiënt zich niet ongerust hoeft te maken en die
meestal weer snel over gaan. Toch is er een klein risico op het optreden van een
allergische reactie. Als de patiënt weet dat hij overgevoelig is voor jodiumhoudend
röntgencontrastvloeistof is het belangrijk dit ruim van tevoren aan de arts door te geven,
zodat er maatregelen kunnen worden genomen. Een eventueel optredende reactie kan
zich uiten in jeuk, rode vlekjes op de huid of niezen. Zeer zelden treedt er een ernstigere
reactie op met zwelling van de slijmvliezen, benauwdheid en/of bloeddrukdaling.
Een bloeding van de insteekopening van de PRG-katheter komt zelden voor.
In de periode na het aanbrengen van een PRG-katheter kan de darm tijdelijk stil komen
te liggen. Meestal is dit een direct gevolg van het aanprikken van de maag, zelden door
het per ongeluk aanprikken van een ander deel van het maagdarmkanaal.
Infectie van de insteekopening komt relatief vaak voor (één op de tien patiënten), met
name in de eerste maand na het plaatsen van de PRG-katheter. Meestal gaat het slechts
om een lichte, voorbijgaande ontsteking van de huid er omheen. De klachten zijn pijn,
roodheid en pusafscheiding. Uitbreiding van de infectie naar de diepere huidlagen of het
buikvlies ontstaat zelden. Wanneer dat zo is, kan de patiënt last hebben van buikpijn,
koorts en/of zwelling rond de PRG-katheter.
Wanneer de PRG-katheter naar buiten valt, neem dan zo snel mogelijk contact op met de
behandelend arts. Vaak is het de eerste uren nog mogelijk om via het oude kanaal de
maag weer te bereiken en zo eenvoudig een nieuwe PRG-katheter te plaatsen.
De PRG-katheter is verstopt, wat nu?
Er zijn verschillende mogelijkheden:




Probeer de PRG-katheter krachtig door te spoelen met koolzuurhoudend
mineraalwater of cola.
Neem een 5 of 10 ml spuit, zet die op het aansluitstuk en probeer met een
pompende beweging van de zuiger vocht door de PRG-katheter te krijgen.
Kneed het uitwendige deel van de PRG-katheter.
Lukt dit alles niet, overleg dan met de behandelend arts of
verpleegkundige.
Een lichte vorm van vochtafscheiding uit het stomakanaal is normaal.
Waarschuw een arts of verpleegkundige in geval van:






terug
pijn
roodheid
huidirritatie
ontsteking
pusafscheiding
wild vlees