Zo leer je kinderen lezen en spellen

Onderzoek naar leren
lezen en spellen
Prof. dr. Anna M. T. Bosman
Orthopedagogiek, Radboud Universiteit Nijmegen
[email protected]
www.annabosman.eu
18 maart 2008
Doel van onderzoek
Kennis verkrijgen die


inhoudelijk
methodologisch
controleerbaar is
Drie soorten onderzoeksvragen

Theoretische vraag

Technische vraag

Praktische vraag (mijn onderzoek)
Stelling van Pytje (Pythagoras ca. 570-507 BC)
Er bestaat een oneindig aantal drietallen van
natuurlijke getallen die de volgende stelling
waarmaken:
a2 + b2 = c2
Voorbeelden zijn
32 + 42 = 52
62 + 82 = 102
52 + 122 = 132
Laatste stelling van Fermat* (1601-1665)
Er bestaat GEEN drietal van natuurlijke getallen
die voldoet aan de stelling
a3 + b3 = c3
of
a4 + b4 = c4, etc….
ofwel
an + bn = cn
* In 1994 bewezen door de Britse wiskundige Andrew Wiles
Hoe sla je gegevens/data op?

Steen


Papier



schrijven
1890: Gaatjes (ponskaarten o.a. draaiorgel)
Magnetisch materiaal



graveren
1952: magneetband (bandrecorder)
1956: magneetschijf (hard disk, floppy disk)
Optische schijf



1962: CD (1982 op de markt)
1968: DVD (in 1996 op de markt)
1987: BD of Blu-ray (februari 2008 op de markt)
What is next: Holographic Versatile Disc??
Hoe leer je kinderen lezen en spellen?
Lees- en spellingproblemen
Regulier basisonderwijs: 10%-15%
Speciaal basisonderwijs > 70%
Zo leer je kinderen lezen en spellen
Wat
s
p
e
l
l
lezen
n
Hoe
Het ‘Wat’

Structuur van de Nederlandse spelling
gebruiken
 Regels
(denk aan de raam/ramen of ram/rammen)
 Denkwijzen (oei, je hoort en j en je schrijft een i)

Structuur van oefeningen doorhebben


Leesoefeningen vooraf aan lezen
Spellingoefening vooraf aan spellen
Het ‘Hoe’

Directe instructie
–
Leerkracht is model
– Frontale opstelling

Meer zintuigen gebruiken
–

Oog, oor, en beweging
Toetsing en herhaling
–
Elke dag dezelfde volgorde
– Elke dag een dictee
Onderzoeksvraag
Is de aanpak
“Zo leer je kinderen lezen en spellen”
beter dan andere(n)?
Deelnemende scholen
School
m/j
anderstaligen
medicijnen /
diagnose
1 jaar
L&S
X (zlkls)
1/10
2
6/6
9%
Y
7/14
0
0/2
19%
Z
3/9
4
4/2
33%
Leeftijd, intelligentie en woordenschat
Leeftijd
Intelligentie Woordenschat
X
6 jr 10 mnd
21
26
Y
6 jr 11 mnd
20
25
Z
7 jr 5 mnd *
21
25
Leerlingen op school Z zijn gemiddeld een half jaar ouder dan op X en Y
3 leestoetsen
Letters lezen
i
s
eu
z
l
k
v
b
h
ou
m
o
ui
w
uu
aa
p
g
a
ei
n
e
d
u
au
r
t
oe
j
f
oo
ee
ij
ie
Woorden lezen (aantal per minuut)
DMT-1
as
fee
oom
uur
zee
oor
aan
op
eik
roe
bui
rij
kou
hei
vak
peen
wit
fout
sop
guur
heg
weer
lus
deur
kuil
mier
hoef
Teksten lezen (AVI)
jan met de kar
wim gaat naar school.
hij is al zes jaar.
zijn zus loes is nog geen vier.
die is bij moe in huis
ik koop die roos van jou
die zet ik in een vaas.
moe gaat het huis weer in.
ze zet de roos in de vaas.
daar is jan met de kar.
koop een roos, koop een roos!
moet gaat met loes naar jan.
loes zit nu bij de wieg
moe zet de pan op het gas.
daar gaat de bel.
dat zijn pa en wim.
wat is die roos mooi.
3 spellingtoetsen
Letters schrijven
i
s
eu
z
l
k
v
b
h
ou
m
o
ui
w
uu
aa
p
g
a
ei
n
e
d
u
au
r
t
oe
j
f
oo
ee
ij
ie
8-woorden dictee
boot
riem
uur
gum
wiel
kan
soep
zaag
Spellingtoetsen
1
kip
hak
rook
teen
klok
trap
kruk
ster
Maart
2
brug
bloem
slee
hoest
taart
pols
puist
gesp
Juni
3
feest
vuist
brief
kaars
wesp
kaft
kist
vel
4
spuit
vlieg
muts
kist
zus
deuk
voet
rups
5
markt
kwast
kalf
sport
dorp
worst
staart
klomp
Toetskalender
September November
Maart
Juni
Lezen
Letters lezen
Woorden lezen
Teksten lezen
Spellen
Letters spellen
8-woordendictee
Spelling
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Verschillen tussen de scholen
Letters lezen
(max. = 34)
40
35
30
25
X
Y
Z
20
15
10
5
0
september
november
maart
juni
DMT 1
in aantal woorden per minuut
45
40
35
30
X
Y
Z
25
20
15
10
5
0
september
november
maart
juni
Letters spellen
(max. = 34)
35
30
25
X
Y
Z
20
15
10
5
0
september
november
maart
juni
8-Woorden spellen
(max. = 8)
8
7
6
5
X
Y
Z
4
3
2
1
0
september
november
maart
juni
Maart-Dictees 1-3 in % correct
100
90
80
70
60
50
92
83
76
57
80
55
37
40
30
20
10
38
24
0
M1
M2
M3
X
Y
Z
Juni-Dictees 4-5 in % correct
100
90
80
70
60
86
79
59
50
40
30
20
X
Y
Z
40
33
20
10
0
E4
E5
Niveaus van de scholen
Cito normen
25
20
15
10
75%
100%
50%
75%
25%
50%
10%
25%
5
0
Niveau
0%
10%
A
B
C
D
E
DMT-niveaus in juni
67
70
57
60
50
45
40
29
30
18 18
20
10
9
9
8 8
0 0
0
X
17
14
0
Y
Z
A
B
C
D
E
Spellingniveaus in juni
67
70
62
60
50
40
36
20
29
27
30
18
17 17
9 9
10
9
0 0
0
X
0 0
Y
Z
A
B
C
D
E
Avi-niveaus in juni
80
73
75
71
70
60
50
Beheersing
Instructie
Frustratie
40
30
20
19
18
9
10
17
10
8
0
X
Y
Z
Conclusies

School X (zlkls) is veel beter dan Y en Z

School X (speciaal basisonderwijs) doet
niet onder voor scholen voor regulier
onderwijs
Kritische vragen

Is het absoluut zeker dat ZLKLS de oorzaak
van de goede resultaten is?

Is het voor alle soorten leerlingen effectief?

Zijn alle onderdelen van het lespakket
noodzakelijk om succes te hebben?

Wat voor een onderzoek zou jij doen om
vast te stellen of het echt door ZLKLS kwam
dat school X zoveel beter was?