PGO-model Stamcellen(1)

PGO-leidraad Algemene NatuurWetenschapen
module
Leven
voorzitter:
Groepsleden
notulist:
(max. 4)
Artikel (titel)
Overige
Noortje Ververs
BRON: Stamcellen
Bron: http://www.stamcel.org/html/stamcellen2.htm
November 1998
Auteur: Michael Shamblott en James Thomson
De voorzitter leidt de groep door de verschillende stappen van de zevensprong
en is verantwoordelijk voor de verwerking van de leerstof door de groepsleden.
In de eerste les moet stap 1 t/m 5 verwerkt worden, in de tweede les stap 6 en
7. De notulist vult dit blad in en is verantwoordelijk voor de rapportage aan de
docent.
1. Verhelder onduidelijke termen en begrippen
Multipotent: Het vermogen in zich dragen om zich op veel verschillende manieren te ontwikkelen.
2. Definieer het centrale probleem / vraag van het artikel
Wat zijn stamcellen?
3. Analyseer het artikel / de rode draad
Stamcellen zijn lichaamscellen die onbeperkt kunnen delen en zorgen voor de aanmaak van gespecialiseerde cellen,
zoals bijvoorbeeld hartspiercellen, rode bloedlichaampjes en huidcellen. Stamcellen spelen een hoofdrol bij de
ontwikkeling van een mens. Elk van deze cellen heeft de potentie om, na te zijn teruggeplaatst in de baarmoeder, uit
te groeien tot een foetus. De buitenste laag cellen ontwikkelt zich tot de placenta en de andere ondersteunende
weefsels die bij de vorming van een embryo noodzakelijk zijn. Deze cellen maken geen deel uit van het eigenlijke
embryo. Hoewel multipotente stamcellen van grote betekenis zijn bij de vroege menselijke ontwikkeling, spelen ze
ook in kinderen en volwassenen vaak nog een grote rol. Tot nu toe is het gelukt menselijke pluripotente
stamcellijnen op twee verschillende manieren in handen te krijgen. Bij onderzoek onder leiding van dr Thomson
waren pluripotente stamcellen direct geïsoleerd uit de binnenste celmassa van menselijke embryo's in het
blastocyst-stadium. De groep van dr Gearhart isoleerde pluripotente stamcellen uit foetaal weefsel, afkomstig van
afgebroken zwangerschappen. Een derde manier voor de isolatie van pluripotente stamcellen is mogelijk het gebruik
vansomatische celkerntransplantatie. Geïsoleerde menselijke pluripotente stamcellen zijn van grote waarde voor de
wetenschap. Onderzoek met menselijke pluripotente stamcellen zou daarnaast een aanzienlijke verandering
betekenen van de wijze waarop nieuwe geneesmiddelen worden ontwikkeld en getest. Misschien de meest
vérstrekkende potentiële toepassing van menselijke pluripotente stamcellen is de ontwikkeling van cellen en
weefsels die zouden kunnen worden gebruikt voor de zogenaamde celtherapie. Multipotente stamcellen treffen we
ook aan in bepaalde weefsels bij volwassenen. Tot voor kort bestonden er in zoogdieren weinig aanwijzingen dat
multipotente cellen zoals bijvoorbeeld bloedstamcellen, van koers zouden kunnen veranderen en bijvoorbeeld
huidcellen zouden kunnen gaan maken.Onderzoek aan menselijke adulte stamcellen suggereert dat deze
multipotente cellen in aanleg veel kunnen betekenen voor zowel het onderzoek als de ontwikkeling van celtherapie.
Adulte stamcellen lijken dus veelbelovend, maar er zijn beperkingen waarvan niet zeker is of er wat aan kan worden
gedaan. Om stamcellen van een patiënt zelf te kunnen gebruiken voor behandeling, moeten die stamcellen verder
eerst worden geïsoleerd uit de patiënt en vervolgens in het lab in voldoende aantallen worden geproduceerd om
behandeling mogelijk te maken.
5. formuleer leerdoelen
1. Wat is de ultieme stamcel?
2. Wat kunnen embryonale stamcellen wel en volwassen stamcellen niet?
3. Hoe kom je aan embryonale stamcellen?
procescontrole docent
(punten, datum)
 
6. Beantwoord je leerdoelen
1.Een bevruchte eicel is de ultieme eicel, omdat deze nog uit kan groeien tot elke soort lichaamcel.
2. Embryonale stamcellen kunnen uitgroeien tot alle typen lichaamscellen en dat kunnen adulte/ volwassen
stamcellen niet. Volwassen stamcellen kunnen uitgroeien tot bepaalde groepen lichaamscellen. Bijvoorbeeld
de cellen van de huid kunnen bij volwassen stamcellen alleen nog huidcellen, een talgkliertje of haarzakje
worden.
3. Als een embryo acht dagen oud is, wordt er een stukje weefsel uit het embryo gehaald, dat wordt
vervolgens in een laboratorium verder gekweekt.
7. Schrijf een korte samenvatting van de 'oplossing' van dit probleem
Stamcellen zijn lichaamscellen die onbeperkt kunnen delen en zorgen voor de aanmaak van gespecialiseerde
cellen, zoals bijvoorbeeld hartspiercellen, rode bloedlichaampjes en huidcellen. Stamcellen spelen een hoofdrol bij de
ontwikkeling van een mens. Er zijn 2 soorten stamcellen, pluripotente en multipotente stamcellen.
procescontrole docent
(punten, datum)
 
2