Document

Leeromgeving als katalysator voor
leren voor duurzame ontwikkeling
Het Groene Onderwijs & LvDO
NRO 14 november 2014
Stan Frijters
[email protected]
Consortium NRO 2014
Het consortium
Onderzoek leeromgevingen voor het realiseren van
onderwijsdoelen duurzame ontwikkeling
• Stoas Vilentum Hogeschool en Leerstoelgroep Educatie- en
competentiestudies (ECS) van WUR
• AOC Clusius College,
• AOC De Groene Welle
• AOC Lentiz,
• 2014 Groenhorst College
Context LvDO
Tendens duurzaamheidsonderwijs: leren (geïntegreerd) in authentieke
praktijken
Tekst Groene Call NRO, 2014 ….het vermogen tot perspectiefwisseling,
systeemdenken, ‘anticipatoir denken’ en bijvoorbeeld omgaan met complexiteit
en onzekerheid.
Huidige Onderwijspraktijk LvDO:
- Vooral instrumenteel op (lit)
- Cognitieve doelen richt (lit)
- Weinig integratie (WURKS)
Hybride curricula (lit)
Wisselwerking denken en ervaringen opdoen
Binnen en buiten de school
Integratie van themagebieden
Integratie van vak en leren voor duurzame ontwikkeling en
Integratie van leeromgevingen, binnen- en buitenschools,
Praktijkgerichte onderzoek Leren voor Duurzame
Ontwikkeling
• Education for Sustainable Development (Sleurs, 2007;
Wals, 2007; 2012; Tilbury, 2011)
• “discourse-practice gap” (Stevensons, 1987; Eilam &
Trop, 2011; Van Poeck, 2013).
NRO: Onderzoek met scholen doeltreffend onderwijs LvDO
• Ontwikkeling operationeel kader
• Evaluatie operationeel kader
Hierbij gaan (ontwikkeling van) wetenschappelijk inzicht en
(ontwikkeling van) onderwijspraktijk(kennis) hand in hand.
Vraagarticulatie
•
•
•
+
interviews,
focusgroepbijeenkomsten en
Observaties in de praktijk
wensen en gerealiseerd
 n.a.v. WURKS geconcretiseerd tot set van
onderzoeksvragen m.b.t.




Beoogde leeropbrengsten,
Leeromgeving
Leeractiviteiten
Competenties van docenten
Samenhang leeromgevingen beoogde leeruitkomsten
• Duurzaamheidsonderwijs  leeractiviteiten in de buitenschoolse
(groene) leeromgeving (Margadant, 1994; 1995; Wals, 2007; Neill,
2008).
• Verbondenheid met natuur als voorspeller voor milieuvriendelijk gedrag
(Mayer & Frantz, 2004).
• relatie tussen buitenschools onderwijs en leeropbrengsten die bijdragen
aan duurzame ontwikkeling Bogner (1998) en Smit e.a. (2006).
• Geïntegreerde binnenschoolse en buitenschoolse leeromgevingen stellen
leerlingen in staat cognitie te verbinden met affectieve aspecten
houding en attitudes zo authentiek mogelijk (Zitter en Hoeve, 2012)
Hoofdvraag:
WAT ZIJN KENMERKEN VAN EEN IDEALE HYBRIDE LEEROMGEVING VOOR ‘LEREN
VOOR DUURZAME ONTWIKKELING’?
Subvragen:
i: Welke leeropbrengsten (zouden moeten) worden nagestreefd?
ii: Welk type leeractiviteiten dragen bij aan het realiseren van de beoogde
leeropbrengsten?
iii: Welke hybride leeromgevingen dragen bij aan het realiseren van de beoogde
leeropbrengsten?
iv: Wat vraagt onderwijs in hybride leeromgevingen aan competenties van docenten
en andere opleiders?
v: Wat is de samenhang tussen leeropbrengsten en leeractiviteiten, hybride
leeromgevingen en competenties van docenten en andere opleiders?
1 Onderzoek met basis vanuit WURKS
• Verkenning van de context (sensitizing concepts) (Frijters, S.
2013)
• Review outdoor education
• Interviews
• Analyse interviews  analyse criteria
• Observaties in de praktijk
• Analyse praktijken
2 NRO 2014
• Ontwerpen onderwijs case studies (ontwikkelgroep docenten )
• Uitvoering case studies
• analyse case studies
Theorie Leren voor Duurzame Ontwikkeling:
Uitgangspunten Leren voor duurzame ontwikkeling
volgens Sleurs (2007):
•
•
•
•
•
Een regulatief idee
Waarde-ontwikkeling
Systeemdenken en interdisciplinariteit
Handelingsbekwaamheid
Actieonderzoek
Onder regulatief wordt verstaan: 1) Leidraad 2) Normatief 3) Ordenend 4)
Regelend 5) Richtsnoer. Dus niet een concrete (herhaalbare) toetsbare
onderwijseenheid o.i.d.
Pedagogisch- didactische kenmerken van Leren voor Duurzame
Ontwikkeling (Remmers, 2007, Bron, 2009) slechten “discourse-practice
gap”
• Leerlinggericht
• Bevordert kritisch denken
(PPP)
• Verbonden met het dagelijkse
leven en de directe
• Waardegeoriënteerd (PPP)
leefomgeving van het kind
• Toekomstgericht (PPP)
• Ziet complexiteit als een
uitdaging
• Actiegericht
• Vraagt om participatie