Warme contacten Het is geen fabriek Papa is lief

mei 2009
Naar een veiliger samenleving
10
Politiek
minuten
Onderzoekers
Ministeries
Even tijd voor
de reclassering
Medewerkers reclassering
Openbaar Ministerie
Rechters
Politie
Werkstrafbedrijven
Hulpverleners
Overheden
Onderwijsinstellingen
Gevangeniswezen
Warme contacten
Het is geen fabriek
Papa is lief
reclassering nederland
10
Mei 2009 | 2
minuten
Even tijd voor
de reclassering
3 Beschaving steunt op bieden van tweede kans
5 Tropisch avontuur
7 Mensen veranderen mensen
9 Meer dan straf
11 Reclasseringswerker als spin in het web
13 De juiste stok kiezen
15 Opgelegde sociale controle
17 Netwerk tegen netwerk
19 Weerbaar de nazorg in
21 Het kind als medicijn
Alvast geselecteerd. Tijd is kostbaar. Kennis en informatie ook. Er
gebeurt veel in de wereld van de reclassering. Een deel is interessant
en relevant voor strafrecht­keten, openbaar bestuur, politiek,
maatschappelijke dienstverlening, zorg, onderwijs en onderzoekers.
Goed om te weten. Zoeken en vooral vinden kan nog wel eens tijd
kosten. Daarom hierbij een aardige selectie. Misschien genoeg. En
anders een prikkel om wat verder te graven.
600 seconden. 10 minuten. Om te scannen, te lezen of te scheuren.
10 actuele onderwerpen rondom reclasseringswerk. Hoofdlijnen en
belangwekkende details. Van alles wat, voor iedereen wat.
Strijd tegen bureaucratie
|3
Politiek
Overheden
Onderzoekers
SP-Kamerlid Krista van Velzen
Beschaving steunt
op bieden van tweede kans
‘Elk mens verdient een tweede kans. En er moet voldoende hulp, bege­
leiding en toezicht zijn om die ook te pakken. Reclassering is daarmee een
fundament van onze beschaving. Daarop bezuinigen is kortzichtig en ver­
schuift de rekening naar de nabije toekomst; in de vorm van extra leed en
schade. Ook deugt het niet om de reclassering als een fabriek af te rekenen,
met productietikken en normen over maximaal te besteden tijd per geval.’
Krista van Velzen, kamerlid voor de SP, kan zich boos maken als ze in Den
Haag of de samenleving weer eens een verkeerde wind voelt waaien. Ze is
wars van onderbuikgevoelens over verwende bajesklanten of hobbyende
reclasseringswerkers met geitenwollen sokken. En ze strijdt tegen de
bureaucratie die volgens haar hier het gevolg van is.
'In het geweld van grafieken en statistieken lijken we het soms te
vergeten: we hebben het hier over mensenwerk, over tragedies,
ellende, ongelukkigen, maar ook over successen, trots, vooruitgang
en kleine menselijke overwinningen.’
Uit: Ontregelen, Jos van der Lans, 2008
reclassering nederland
Mei 2009 | 4
‘Op straat, in de goot. Onderaan de maatschappelijke ladder gaat
het ergens over. Bij de werklozen, de verslaafden, de tijdelijk ontspoor­
den. Je stoot meteen door naar de kern: solidariteit en menselijke
waardigheid. Het is mooi dat ik over hun vraagstukken mijn licht mag
laten schijnen.’
‘Reclassering biedt hoop. Mensen hebben soms lelijke kanten en
laten die ook zien. Daarmee omgaan is een kunst. De hoop en het
vertrouwen hebben dat je met die mensen iets kunt, is een gave. Een
roeping die maatschappelijke waardering verdient. Dat vraagt om méér
dan een behoorlijk salarisstrookje: om erkenning, ruimte, vrijheid.’
‘Stop de bureaucratisering! Dat is SP-jargon en een stokpaardje van
onze partij. De leiding van Reclassering Nederland heeft die slogan slim
geadopteerd en er een project van gemaakt. Maar daarom is die oproep
niet minder waardevol. Als organisaties – van hoog tot laag – kijken
welke ballast aan regels en formulieren ze overboord kunnen zetten,
ontstaat er ruimte voor het werkelijke werk. Vertrouwen krijgt weer een
kans: kunnen bouwen op de inzet en inzichten van professionals.’
‘Verspilling heeft vele gezichten. Er zijn de opgelegde regels,
maar er is ook de papierkraam en het overleg tussen zelfstandige
organisa­ties. De drie reclasseringsclubs kennen tintverschillen maar
in de kern zijn ze hetzelfde. Het is vloeken in de verzuilde kerk, maar
waarom niet fuseren? Minder ruis en overhead. Als politiek kunnen
we daarop aandringen. Ook bij het Leger des Heils gaat het de werkers
immers niet om een boterham met een bijbel. En de begeleiding van
verslaaf­den is vooral een specialisatie.’
‘Er is breed bezorgdheid. De partij van Wilders vindt dat voor
ontspoorden alles maar een tandje minder moet. Opsluiten! Koude
kerkers met enkel water en brood! Niks tweede kans. Ik vind dat
schadelijk en schandelijk. Gelukkig is de meerderheid van de politiek
verstandiger en fatsoenlijker. Fred Teeven van de VVD is bijvoorbeeld
tegen productietikken en bureaucratie. Net als ik ziet hij bovendien
gemeenten tekortschieten in het begeleiden van ex-gedetineerden.
Teeven-Van Velzen: één lijn. Het lijkt wel een monsterverbond.’
‘Fouten maken mag. Ze durven erkennen en ervan leren moet. Dat
geldt voor de reclassering, maar ook voor de politiek. Ten onrechte ligt
de begeleiding bij het verlaten van de gevangenis op het bordje van
gemeenten. Je kunt dat theoretisch onderbouwen, maar daar ontbreekt
de kennis en ervaring. Bovendien moeten ze uit een te klein potje de
middelen verdelen tussen zaken als thuiszorg, steunkousen, een rolstoel
of begeleiden van ex-gedetineerden. Die laatste taak hoort gewoon bij
de reclassering thuis. Dat sommige grotere gemeenten de reclassering
inhuren, is niet meer dan een pleister op een politieke wonde.’
Krista van Velzen
■
■
■
■
geboren: 1974, Sint Nicolaasga, Friesland
opleiding: Bos- en Natuurbeheer, Arnhem
na open sollicitatie fractiemedewerker SP
sinds mei 2002 Kamerlid voor de SP
www.kristavanvelzen.nl
10
minuten
Even tijd voor
de reclassering
Reclasseringswerk overzee
|5
Ministeries
Politiek
Medewerkers reclassering
Samenwerking met Bonaire
Tropisch avontuur
‘Professioneel en goed reclasseringswerk. Ik durf te zeggen dat we
dat leveren. Het is geen geringe prestatie: in korte tijd van niks naar Neder­
lands niveau.’ Projectleider Ernst Wesselius zet in Bonaire een nieuwe
reclasseringsorganisatie in de steigers. Bij zijn taak dringt zich een beetje
bizar beeld op voor zo’n tropisch gebied: een veilige route kiezen in een
landschap van ijsschotsen. Alles is in beweging, weinig is zeker.
Nieuwe verhoudingen dienen zich aan. De overzeese Rijksdelen kiezen voor
een uiteenlopende koers: onafhankelijk, nog een beetje verbonden of onder
Majes­teits paraplu blijven. Bonaire, St. Eustatius en Saba gaan voortaan als
een Nederlands bijzonder openbaar lichaam door het leven: iets tussen een
gemeente en een provincie in. Op de kleine klonten koraal en vulkaan­ge­steente
wappert de vaderlandse vlag en gaat het Nederlandse strafrecht gelden.
‘Doordat wij straks dezelfde methoden en instrumenten
gebruiken kunnen we op individueel niveau beter samenwerken.
Dat maakt de uitwisseling van Antilliaanse daders tussen
Nederland en de Antillen eenvoudiger.’
Sjef van Gennip, directeur van Reclassering Nederland, in zijn
intentieverklaring over samenwerking met reclasseringorganisaties
op Curaçao en Bonaire.
reclassering nederland
Mei 2009 | 6
Netwerk. Een stuk of honderd belangstellende ambtenaren buigen zich
tijdens een conferentie over de toekomst van de overzeese gebieds­
delen. Reclasseringswerk op Bonaire. Ze hangen aan de lippen van
Ernst Wesselius. Hij neemt hen mee overzee en schildert twee
praktijkgevallen. Dan vraagt hij wat er met de daders moet gebeuren.
De begrippen orthopedagoog en afkickkliniek vallen.
Ernst Wesselius: ‘Daarmee legden ze de vinger op de zere plek. Op
Bonaire is geen vangnet van deskundige specialisten. Eigenlijk zijn
daders door reclasseringswerkers nauwelijks te helpen. Maar omdat ze
nergens anders naartoe kunnen, lopen ze toch de deur plat.’
Omstandigheden. Op Bonaire is geen gevangenis, geen gesloten
inrichting om af te kicken. Wel een opgekalefaterd huis van bewaring,
maar daarbinnen geen maatschappelijk werk. Daders met een stevige
celstraf moeten naar Curaçao. Weinig contact met de familie dus.
Evenmin met de reclassering. Want vliegen kost tijd en geld.
Ernst Wesselius: ‘Het reclasseren begint daardoor met een achterstand.
Dat je bij de nazorg niet kunt terugvallen op specialisten, zou in
Nederland ondenkbaar zijn. Toch doet Bonaire het verhoudingsgewijs
niet slecht. De familie vangt veel problemen op, of veegt ze onder het
tapijt. Zo kom je hier geen chollars tegen, geen rondzwervende
verslaafden. Dat is op andere eilanden in de Caraïben wel anders.’
Schaalgrootte. Ernst Wesselius is in Nederland officier van justitie
geweest. Eerst in Den Haag en Utrecht, later in Amersfoort. Bun­scho­
ten, Spakenburg, Eemnes, ze lagen toen allemaal in zijn werk­gebied.
Kleine, gesloten gemeenschappen. Er is gefluister, maar hardop geen
woord over boevenstreken, verslaving of incest. Op Bonaire is het van
hetzelfde laken een pak. Toch zijn er verschillen. Bonaire heeft goed
15.000 bewoners. In Nederland zou één mannetje of vrouwtje van de
reclassering volstaan. Op Bonaire is drie nog te weinig.
Ernst Wesselius: ‘Mensen spuien niet makkelijk hun verhaal. Moeilijk
opsporen, moeilijk reclasseren. Ook kent iedereen de zwarte schapen. Geen
lokale deskundigen, maar evenmin willen we uit Nederland inge­vlogen,
stijve Madame Tussaudsfiguren. Wèl hebben we korte lijnen. Binnen een
uur zit je met de gezaghebber, zeg maar de burgemeester, aan tafel. Als
nieuwe reclas­seringsorganisatie hebben we bovendien een goede naam bij
officieren van justitie, rechters en advocaten. We zijn een serieuze partner.’
Onzekerheid. Een politieke pennenstreek in Den Haag heeft in de prak­tijk
heel wat voeten in aarde. Er liggen duizend kilometer, een taal­barrière
en een veelvoud aan inwoners tussen Bonaire en de twee andere
eilandjes. Er is nog geen uitgesproken visie op de strafrechtketen.
Ernst Wesselius: ‘Moeten we één apparaat opzetten? Een unie vormen?
Heen en weer waterfietsen? Hoe ga je met verschillende functies om?
Veel staat nog op drijfzand. De huidige ondersteuning vanuit Reclasse­
ring Nederland is op alle vlakken welkom. En voorbeeldig.’
Samenwerkingsproject
■
■
■
■
■
■
Doel: versterking en uitbouw reclasseringswerk Bonaire
Randvoorwaardelijk, organisatorisch, inhoudelijk
Uitwisseling en opleiding van medewerkers
Reclassering Nederland is opdrachtnemer
Bureau Buitenland is eindverantwoordelijk
Neveneffect: expertise over Antilliaanse daders
10
minuten
Even tijd voor
de reclassering
Reclasseringswerkers
|7
Onderwijs en onderzoek
Medewerkers reclassering
Politici
Lector wil kloof dichten
Mensen veranderen mensen
Ze wil een bruggenbouwer zijn. Bij haar openbare les als lector aan de
Hogeschool Utrecht laat Anneke Menger daar geen twijfel over bestaan. Ze
pleit voor sturing vanuit theorie en wetenschap. Maar ze weigert de profes­
sionele ruimte van reclasseringswerkers in te dammen. Sterker: in de combi­
natie zit de kracht. ‘Wetenschap en instrumenten horen niet tegenover
werkers en hun vak te staan. Een kenmerk van effectieve professionals is
juist dat ze zich iets aantrekken van de wetenschap. Ze houden de eigen
intuïtieve en professionele oordelen kritisch tegen het licht.’
Sjef van Gennip, algemeen directeur van Reclassering Nederland, doet daar
nog een schepje bovenop. Tijdens de feestelijke start van het Utrechtse
lectoraat Werken in Justitieel Kader: ‘Reclasseringswerkers zijn het bind­middel
en de basis bij het bestrijden van recidive. Angst, populisme en incidenten­
politiek dragen daar in geen geval aan bij.’ Hij is blij dat het moeilijke vak van
reclasseringswerker een plek krijgt in onderwijs en onderzoek.
‘Een deskundig man is een man
die zich volgens de regels vergist.’
Paul Valéry, Frans dichter (1871-1945)
reclassering nederland
Mei 2009 | 8
Het is net als met voetbal. Iedereen vindt iets van het reclasse­rings­
werk. En vaak spelen emoties een rol. Anneke Menger zet haar gehoor
daarom even in de juiste luisterstand: ‘Ook u hebt waarschijn­lijk gevoe­
lens over dwang en bevoogding. De meeste mensen hebben er een
hekel aan. U hebt vermoedelijk ook standpunten over de zin en onzin
van strenger straffen. Over te late uithuisplaatsing van kinderen of over
te snel ingrijpen. Over pedoseksuelen in uw buurt. Over levens­lange
opslui­ting van gestoorde criminelen of over falend toezicht.’ Ze wijst op
reac­ties van media en politiek. Daar gaan bij het woord tbs de alarm­
bellen eerder rinkelen dan bij moord, doodslag of verkrachting.
De druk is groot. Anneke Menger vraagt aandacht voor de spagaat
waarin reclasseringswerkers gedrongen worden. ‘Bij geweldsdelicten
met fatale afloop lijken media vooral geïnteresseerd in de – al dan niet
vermeende – nalatigheid van betrokken hulpverleners. Tegelijkertijd is
er algemene verontwaardiging als zij hard in het privé-leven ingrijpen.
Een fascinerend fenomeen. De aandacht wordt van het onbeheers­
bare, de soms gruwelijke misdaden, verlegd naar het schijnbaar
beheersbare: de falende professional, zijn instrumentarium of zijn
instelling. Het verlangen naar een risicoloze samenleving komt
daarmee soms onevenredig zwaar op hun schouders te liggen.’
Controleren en motiveren. De juiste combinatie werpt volgens
Anneke Menger de meeste vruchten af. Onderzoeken hebben dat ook
aangetoond. In het begin van het reclas­seringscontact is er weerstand.
Daders voelen zich in hun vrijheden beperkt. ‘Mensen gaan zich
openlijk, lijdzaam of heimelijk verzetten. Ze bedenken allerlei manie­
ren om betrokkenheid bij het contact te vermijden.’ Ze waarschuwt
reclasseringswerkers die al hun pijlen richten op de veiligheid van de
samenleving en daardoor enkel corrigerend optreden. Zij zullen drie
keer vaker te maken krijgen met afhakers dan collega’s die ook
ondersteunen. Maar de balans mag niet doorslaan. Reclasserings­
werkers die de dader centraal stellen en vooral de helpende hand
bieden, hebben evenmin succes. Ook bij hen is veel uitval. Anneke
Menger benadrukt het belang van goed, professioneel contact. Zij
weigert dat een relatie te noemen. Ze spreekt van een werkalliantie:
‘Deze kenmerkt zich door gezamenlijkheid en doelgerichtheid.’
Instrumenten zijn niet zaligmakend. Anneke Menger kent
de wetenschappelijke en beleidsmatige aandacht voor bewezen
succesvolle gedragstrainingen. Zij maakt daarbij een kanttekening:
‘Interventies veranderen geen mensen. Mensen veranderen mensen,
met interventies als hun instrument.’ Sjef van Gennip: ‘Het is de
reclasseringswerker die dagelijks in de praktijk de dader of verdachte
moet overtuigen: stop met criminaliteit. Hij is de frontliniewerker.
In alle geweld van erkende trainingen en bijbehorende commissies
is dit onderbelicht gebleven. Positieve aandacht is goed en terecht.’
Anneke Menger en Jo Hermanns vervullen als duo het lectoraat
‘Werken in Justitieel Kader’ aan de Hogeschool Utrecht. Op
20 maart hielden ze hun inaugurele rede. Onder grote belang­
stelling. Er was een tweede zaal met videoverbinding nodig om
iedereen te herbergen.
www.reclassering.nl
www.hu.nl
10
minuten
Even tijd voor
de reclassering
|9
Reïntegratie
Werkstrafbedrijven
Openbaar Ministerie
Rechters
Hulpverleners
© Hergé/Moulinsart 2009
Kuifje in Apeldoorn
Meer dan straf
Uit de visie van DaAr: ‘In het woeste gebergte van de Himalaya woont
de Yeti - beter bekend als de verschrikkelijke sneeuwman. Dit beest is
smerig, behaard en gevaarlijk.’ DaAr begeleidt bijzondere werkgestraften.
Gedreven door een bijzondere inspiratiebron. Het verhaal van Kuifje in
Tibet. Iedereen heeft talenten, kwaliteiten, kansen. Zelfs de Yeti in de
onherberg­zame Himalaya. Zelfs werkgestraften met een psychiatrische
achtergrond in Apeldoorn.
Het zijn geen katjes om met blote handen aan te pakken. Niet alleen
hebben ze de wet overtreden. Hun levensverhaal wordt bijvoorbeeld
gekleurd door schizofrenie. Dat bestempelt hen - onparlementair gezegd tot de moeilijke gevallen. En dus zijn ze niet erg gewild bij de gemiddelde
werkgever. DaAr ziet daar juist de uitdaging in.
‘In ‘Kuifje in Tibet’ sporen Kuifje en Kapitein Haddock een vliegtuig­
wrak op, ergens in het Himalaya-gebergte. De zoektocht is meer
dan een spannend avontuur. Het is een reis van zwoegen en
zweten die leidt tot de essenties van het bestaan. Het verhaal is
een metafoor voor de visie van DaAr.’
Bron: www.daar.nu
reclassering nederland
Mei 2009 | 10
De visie van DaAr: ‘Kuifje ontdekt tijdens zijn zoektocht dat het versto­
ten dier over een warm hart beschikt en in wezen vol goedheid is. Hij
laat zich niet verblinden door het afstotelijke uiterlijk of de gruwe­lijke
reputatie. En zo brengt Kuifje de uitgestoten Yeti dichtbij, maakt hem tot
een verwant en naaste.’
De ideeën van DaAr zijn voor Reclassering Nederland aanleiding om
samen te werken. Kijk verder dan het dossier dik is. Dan ontdek je de
mens achter de dader. Iedereen heeft talenten, kwaliteiten, kansen.
Maak van arbeidsplaatsen voor werkgestraften dus geen afserveer­
plekken. Maar zorg ervoor dat mensen ook daar mogelijkheden krijgen
om de maatschappelijke draad weer op te pakken. DaAr doet dat.
De visie van DaAr: ‘DaAr wil in de voetsporen treden van Kuifje door
mensen een plek te bieden waar ze mogen zijn. Mensen krijgen de
moge­lijkheid om eigen kwaliteiten te ontdekken en ontwikkelen
teneinde een plek in de maatschappij te vinden: mee te doen.’
De Apeldoornse reïntegratiespecialisten hebben een breed palet van
werkzaamheden in de aanbieding. DVD’s verpakken, tuinieren of
werken in de drukkerij. Coaching start met basale vaardigheden.
Bijvoorbeeld ervoor zorgen dat mensen op tijd komen. Na afloop van
de werkstraf verdwijnen betrokkenen bij voorkeur niet achter de
horizon. Een reïntegratietraject begeleidt hen verder het goede pad op.
De visie van DaAr: ‘Mensen komen in een traject waarbij zij een doel
vaststellen, net zoals Kuifje deed. In het echte leven bereikt niet iedereen
het doel wat hij of zij bij aanvang in gedachten had. Het is echter
minstens zo belangrijk om in beweging komen. Niet alleen maar praten.
Door ervaringen op te doen kunnen mensen leren en krijgen zij nieuwe
inzichten.’
Tot zover doelstellingen en andere wijze woorden. De weg van wens
naar werkelijkheid is hobbelig, zo leren de eerste praktijkervaringen in
2008. Soms zijn werkgestraften met een psychiatrische achtergrond
domweg niet in staat tot werken. Dan is verblijf in een dagactivi­
teiten­centrum het hoogst haalbare. Maar ook dat ziet DaAr als een
stap voorwaarts. In ieder geval beter dan mensen laten terugvallen in
hun oude patroon.
■
DaAr begeleidde vorig jaar 10 werkgestraften. Dit jaar plaatst Reclas­
sering Nederland naar verwachting een zelfde aantal in Apeldoorn.
■
DaAr biedt: werk, maatschappelijke participatie, dagactiviteiten,
behandelondersteuning. Speciaal voor mensen met psychische en
psychiatrische problematiek.
■
DaAr is een werkmaatschappij van GGNet, een koepelorganisatie
voor geestelijke gezondheidszorg in Oost-Nederland: www.ggnet.nl
■
DaAr is geen afkorting maar een merknaam. De afwijkende hoofdletter
A staat voor de eigenwijze benadering.
10
minuten
Even tijd voor
de reclassering
Lectoraat
| 11
Medewerkers reclassering
OM en rechters
Politiek
Professor Jo Hermanns prikkelt
Reclasseringswerker
als spin in het web
Criminelen op het rechte pad krijgen. Daarvoor moeten ze - als het
ware - ingepakt worden in een net van begeleiding, onder­steuning, training
en toezicht. Reclasseringswerkers zijn het best toegerust om daarvoor te
zorgen. Vanaf arrestatie tot terugkeer in de samenleving. Zij hebben de
kennis en ervaring om met drang en dwang te werken. De coördinatie
en de aansturing van andere zorg- en hulpverleners kan dan ook het best
bij hen liggen.
Dat is kort en helder de boodschap van prof. dr. Jo Hermanns. Tijdens zijn
openbare les als lector aan de Hogeschool Utrecht bindt hij de kat de bel
aan. Zijn oplossing staat haaks op de huidige verdeling van taken en
verantwoordelijkheden binnen de keten. Ook de financiering zou op de
helling moeten.
Criminoloog en hoogleraar Cyrille Fijnaut over de ketengedachte:
‘De suggestie erachter is dat een probleem vanzelf oplost als het
maar op een soepele manier van instelling naar instelling wordt
doorgeschoven. Mijn idee is anders: een veelpleger moet je
omcirkelen met relevante instanties die hulp bieden en zo nodig
dwang toepassen.’
reclassering nederland
Mei 2009 | 12
Eén samenhangend plan. ‘Waar een wil is, is een weg. En waar
geen wil is, zijn er argumenten’. Zo ongeveer besluit Jo Hermanns
zijn oproep aan politiek en partners in de strafrechtketen. Hij is een
voorstander van gedragstrainingen. Tegelijkertijd benadrukt hij dat
de effectiviteit verdubbelt als ze goed gericht zijn en in de juiste
omgeving plaatsvinden. Steeds betreft dat, volgens Jo Hermanns, de
sociale leefwereld na de gevangenis. De meest veelbelovende aanpak:
wraparound care. Alle activiteiten om terugval in criminaliteit te
voorkomen, maken dan deel uit van een samenhangend, doelgericht
en goed geregisseerd plan.
Met het einddoel voor ogen. De nieuwbakken lector citeert het
huidige beleid van het Ministerie van Justitie: ‘Persoonsgericht werken,
continuïteit voor, tijdens en na de justitiële sanctie, het doorbreken
van een levenspatroon, samenwerking tussen verschillende instel­
lingen en overheden.’ Dit lijkt volgens hem verdacht veel op het
omarmen van de wraparound aanpak. De praktijk gaat echter uit
van problemen. Gevangeniswezen, reclassering, zorg en gemeenten
hebben op hun bordje allemaal een deeltaak om die op te lossen.
Jo Hermanns wil andersom werken. ‘Projecteer de dader naar een
toekomst waarin andere levensdoelen de plek van criminaliteit
hebben ingenomen. En zet met zo’n eindplaatje helder op het netvlies
alle noodzakelijke stappen om daar te komen.’
Spin in het web. Als het aan Jo Hermanns ligt, is het estafettestokje
verleden tijd. Niet eerst de gevangenismedewerker, dan toezicht van
de reclassering en tenslotte de gemeente met haar maatschappelijk
werk. Alle acties, ingrepen, adviezen en controles moeten één grote
cirkel vormen: training in beteugelen van de agressie, opleiding,
arbeidsvaardigheid opkrikken, schuldsanering, arbeidstoeleiding,
bijstand of werk, ouderschapsadvies enzovoort. In het centrum van
deze kring bevinden zich de gestrafte en de vaste begeleider. Volgens
Jo Hermanns is de reclasseringswerker de aangewezen persoon voor
een rol als spin in dat web.
Slachtoffers
■
25 procent Nederlanders jaarlijks slachtoffer van misdrijf
Daders
■
57 procent keert binnen twee jaar terug naar gevangenis
10
minuten
Even tijd voor
de reclassering
Bijzondere voorwaarden
| 13
Openbaar Ministerie
Rechters
Politie
Effectiviteit voorwaardelijke sancties
De juiste stok kiezen
Straffen gebeurt doelgericht. Als vergelding, afschrikking en wegwijzer
naar het rechte pad. Voorwaarde­lijke sancties dienen als een extra stok achter
de deur. Straffen is maatwerk, maar de huidige praktijk rond de voorwaarde­
lijke straffen toont wel een héél geva­rieerd beeld. Zoveel hoofden, zoveel
zinnen. De keuze aan mogelijkheden is schier onbeperkt en even moeilijk als
kiezen uit de menukaart van een slechte Chinees. Op meerdere fronten wordt
gewerkt aan stroomlijning en vooral aan het vergroten van de effectiviteit.
De drie reclasseringsorganisaties zijn hun advies- en toezichtpraktijk aan
het herontwerpen. Een speciale testunit probeert de theorie uit in de prak­
tijk. En zorgt voor broodnodige aanpassingen. Opvallend is ook de proef
in vier arrondissementen. De ketenpartners ploegen daar gezamenlijk
verbeter­mogelijkheden door. Met precies omschreven reclasseringsadvies
en -toezicht. En onderling afgestemde procedures.
De reclassering geeft begeleiding bij en/of houdt toezicht op 94 procent
van de zaken waarbij bijzondere voorwaarden zijn opgelegd.
Bij ongeveer de helft betreft het een ‘verplicht reclasseringscontact’
zonder verdere specificering. In circa een kwart van de vonnissen geeft
de rechter er nadere aanduiding bij, meestal met de zinsnede ‘ook als
dat betekent of inhoudt dat…’
Bron: WODC, Toepassing van bijzondere voorwaarden bij
voorwaardelijke vrijheidsstraf en schorsing van de voorlopige
hechtenis bij volwassenen
reclassering nederland
Mei 2009 | 14
Goed advies doet goed volgen. Veel voorwaardelijke vonnissen
beperken zich tot de opdracht dat daders zich moeten houden aan
aanwijzingen van de reclassering. Vier arrondissementen varen nu al
een jaar lang een andere koers. Officieren van justitie kiezen bij hun
strafeis in beginsel uit een overzicht met veertien bijzondere voor­
waar­den. Persoonsgericht. Zij baseren zich op een gedetailleerd
adviesrapport van de reclassering. Passend bij de dader, bij delict en
daarmee samenhangende risicofactoren. De verlangde voorwaarden
variëren van locatieverbod tot het volgen van een gedragsinterventie
of behandeling in een inrichting. De rechter maakt de uiteindelijke
afweging en hakt de knoop door. Steeds vaker levert dat een vonnis op
met gespecificeerde voorwaarden.
Kennis zorgt voor kwaliteit. Peter van der Spek, projectleider en
beleidsmedewerker bij het Openbaar Ministerie in Zwolle: ‘De politie
en ook het Openbaar Ministerie concentreren zich enkel op het delict.
Maar de persoon van de dader, diens omstandigheden en het criminele
verleden zijn niet te negeren factoren. De adviezen van reclassering
helpen ons om over de eigen muren heen te kijken. Om alle beschik­
bare kennis met elkaar te delen. Toegang van alle partijen tot het
justitieel docu­men­­tatie­­systeem helpt daarbij. Laatst namen we met
z’n allen een oude zaak door. Alle gegevens kwamen op tafel: uit ieders
dossiers en alle ­systemen. Een eyeopener. Een rechter zei zelfs dat hij
met deze kennis van zaken heel andere vragen had gesteld. Zo’n
situatie moeten we voorkomen.’
Goede hoop voor de toekomst. Peter van der Spek: ‘Wij vragen nu
vaker rapportages aan. En er worden meer bijzondere voorwaarden
opgelegd. Dus meer toezichten door de reclassering. Dat vergt nogal
wat van haar aan geld en menskracht. Ze moet haar logis­tiek en
planning behoorlijk aanpassen.’ Maar hij denkt dat de bijzon­dere voor­
waarden effect hebben. Ziet in ieder geval dat rechters ze vaker opleg­
gen. Peter van der Spek: ‘De effectiviteit van de straffen. Daar draait het
om. Heeft het specificeren van voorwaarden nut? Welke combina­ties
werken het beste bij het voorkomen van recidive?’ De Universiteit van
Tilburg gaat dat evalueren. Ervaringen en resultaten in de vier
arrondissementen vormen de basis voor een landelijke aanpak.
Optimalisering Voorwaardelijke Sancties
■
snelle actie bij overtreding
voorlopige hechtenis: binnen een week aanhouding
voorwaardelijk straf: binnen een maand voor de rechter
■
vier arrondissementen, vier doelgroepen
Amsterdam: jongvolwassenen
Zwolle – Lelystad: recidiverende geweldplegers
Maastricht: verslaafde veelplegers
Groningen: plegers huiselijk geweld
Volgens het Wetenschappelijk Onderzoek en Documen­tatie
Centrum blijkt uit onderzoek dat deels voorwaardelijk gestraften
minder recidiveren dan onvoorwaardelijk gestraften.
Staatssecretaris van Justitie Nebahat Albayrak laat uitzoeken
welke vormen de meeste vruchten afwerpen. Bijna een jaar draait
inmiddels het project ‘Optimalisering Voorwaardelijke Sancties’.
www.minjus.nl -> voorwaardelijke sancties
10
minuten
Even tijd voor
de reclassering
Aanpak pedofielen
| 15
Rechters
Openbaar Ministerie
Gemeenten
Pedo’s: meer en langer toezicht
Opgelegde sociale controle
Sex met kinderen. Bij dit onderwerp swingen de emoties meteen de pan
uit. Google het woord pedo en meer dan een half miljoen Nederlandse hits
knallen van het scherm. De discussies op het internet lusten er wel pap van.
Een verdwaald pleidooi en vooral verontwaardiging: viezeriken, die ze
moeten opknopen en die vooral niet in de hoogstpersoonlijke buurt moeten
wonen. Voor pedoseksuelen lijkt er na hun straf maar moeilijk een weg naar
een zo normaal mogelijk leven. Reclassering Nederland verkent voorzichtig
nieuwe mogelijkheden.
Pedofielen in Nederland. Hoeveel? Het Centraal Bureau voor de Statistiek
weet het niet. Maar jaarlijks staan er een kleine duizend voor de rechter.
Op 250 van hen houdt de reclassering vervolgens toezicht. Twee of drie jaar
lang. Daarna bestaat maar al te vaak een kans op terugval. De oplossing
waar de samenleving om vraagt, leidt tot langer en misschien ander
toezicht. Zo nodig levenslang.
‘Jagen op pedofielen heeft een averechts effect. Ze zullen
onderduiken en eerder terugvallen in hun oude gedrag. Het is
juist belangrijk ze uit hun isolement te halen. Dat maakt de
kans op nieuwe zedenmisdrijven een stuk kleiner.’
Steven Hanvey, Circles UK
reclassering nederland
Mei 2009 | 16
Fors rumoer. Burgemeester Aleid Wolfsen van Utrecht bindt eind vorig
jaar de kat de bel aan. Hij weigert een gestrafte kinderschender de
terugkeer naar zijn woning: te pijnlijk voor het slachtoffer in diezelfde
flat. De rechter geeft hem gelijk. Inmiddels hebben meerdere
burgemeesters zich in dit koor gemengd. In verschillende toonaarden,
maar allemaal doordrongen van het probleem: hoe bescherm je de
samenleving en bied je tegelijk iemand na zijn straf een eerlijke kans?
Het volksgevoel is minder afgewogen. Folders en brievenacties in de
buurt. Namen, adressen en foto’s op internet. Activisten denken
strafbaarheid en aansprakelijkheid te omzeilen door een omweg via
Amerikaanse websites. Daar steekt de Hoge Raad in maart een stokje
voor. Hij acht het publiceren van persoonsgegevens en foto’s van
veroordeelde pedofielen in beginsel onrechtmatig. De website
stopkindersex.nl moet de links naar dergelijke sites verwijderen. Want:
‘Eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer wordt beschouwd als
een essentiële voorwaarde voor een menswaardig bestaan en als een
van de grondslagen van onze rechtsorde.’
Buitenlandse voorbeelden. In Canada en Engeland werken
reclasseringsorganisaties met vrijwilligers. De gebruikte methode heet
COSA: Circles of Support and Accountability. Het recept: getrainde
vrijwilligers, begeleiding door gespecialiseerde professionals,
wekelijkse gespreksgroepen, vaak jarenlange begeleiding. Het doel:
voorkomen van sociaal isolement en aanspreken van pedoseksuelen
op hun verantwoordelijkheidsgevoel. Het resultaat: in Canada
75 procent minder terugval, in Engeland is bij de begeleide groep
recidive vrijwel uitgebannen. Reclassering Nederland start in Den
Bosch na de zomer een proef met de COSA-methode. Het Ministerie
van Justitie ondersteunt het initiatief. Uitgangspunt is een rechterlijk
vonnis dat de pedoseksueel opdraagt zich aan deze begeleiding te
onderwerpen. Reclasseringstoezicht met een bijzondere voorwaarde.
‘Opgelegde vrijwilligheid’, zo luidt de toelichting op deze aanpak.
Meer en langer toezicht. Bij hoog risico zelfs levenslang. Dat is het
pleidooi van Reclassering Nederland in de discussies rond de aanpak
van pedoseksuelen. Standaard zou ondertoezichtstelling deel uit
moeten maken van de straf. Thans legt de rechter in één van de vier
vonnissen dit middel op. En de duur is doorgaans niet langer dan twee
of drie jaar. Volgens Reclassering Nederland is er een deskundige
evaluatie door gedragswetenschappers nodig, voordat het toezicht
kan worden opgeheven. Bij een voortdurend risico ligt verlenging voor
de hand. De ervaringen met de COSA-methode kunnen handreikingen
opleveren voor toekomstig beleid. Over de duur van het toezicht, over
de vorm en de inhoud.
Pedoseksualiteit in Nederland
■
■
■
■
belangrijkste risicofactor: sociaal isolement
daders: grootste deel tussen 41 en 50 jaar
slachtoffers: 90 procent is een bekende
recidive: 77 procent ooit, 10-20 procent binnen 5 jaar
www.reclassering.nl -> zoek: COSA
Groot-Brittannië www.circles-uk.org.uk
Canada www.cosacanada.org
10
minuten
Even tijd voor
de reclassering
Mensenhandel
| 17
Overheden
Politie
Hulpverleners
Openbaar Ministerie
Politiek
Criminele verbanden in kaart brengen
Netwerk tegen netwerk
Er is een vrouw verkracht. De politie rukt uit. Volgens het woning­
bestand staat het pand leeg wegens verbouwing. En dan blijken er twintig
matrassen op de grond te liggen. Ineens gaat het om veel meer dan die ene
aangifte. Een geheime vluchtelingenroute, gedwongen prostitutie, niets­
ontziende loverboys. Mensenhandel lijkt van alle tijden. Terwijl traditionele
slavernij in geschiedenisboeken verdwijnt, duiken nieuwe vormen op. De
samenleving vraagt om een pasklare aanpak.
Een landelijke Taskforce mensenhandel identificeert sinds een goed
jaar problemen en reikt oplossingen aan. Rotterdam legt nu met een
eigen Con­venant Mensenhandel de samenwerking tussen tien partijen
vast. Digitale gegevensuitwisseling, intensieve dossiervorming en
gemeen­schappelijk optrekken moet de misdadigers het vuur aan de
schenen leggen.
‘Het College van Procureurs-generaal heeft mensenhandel aange­wezen
als een delict waaraan politie en justitie prioriteit moeten geven.’
Justitiële verkenningen, WODC, 2007
reclassering nederland
Mei 2009 | 18
Zoektocht naar verbanden. De georganiseerde misdaad is een
wereld vol mist en rookgordijnen. Ondoorgrondelijk, en toch nauw
verbonden: sjoemelen met vastgoed, drugs en mensenhandel. Over­
goten met een saus van uitbuiting en dwang. Het in kaart brengen
van spelers en verbindingen vormt het begin van de oplossing.
Corine Duitman, ketenregisseur mensenhandel: ‘De bewijslast is vaak
een struikelblok. En alleen met genoeg informatie is het mogelijk gericht
op te treden. Dus moet je de juiste kennis bij de juiste mensen vandaan
halen. Politie, hulpverleners, reclassering. Allemaal hebben ze hun eigen
bronnen, ervaringen en dossiers. Dat moeten we samenbrengen. Het is
dé manier om boven- en onderwereld te ontrafelen, om hoofdfiguren te
ontmaskeren. Bestrijd een netwerk met een netwerk. Door de complexe
problematiek is dat niet zo simpel als het lijkt, maar wel veelbelovend.’
Voorkomen of genezen. Mensenhandel, gedwongen prostitutie,
uitbuiting van illegale werkers. Het hakt er bij de slachtoffers diep in.
Het convenant koerst op het voorkomen van nieuw leed. Vroegtijdig
optreden. En niet pas de put dempen als het kalf verdronken is.
Henk van Rijssel, recherchechef bij politie Rotterdam-Rijnmond: ‘Vroeger
handelden we reactief. Misdaad? Opsporen! Die afwachtende houding
is verleden tijd. Mensenhandel is voor ons inmiddels een zogeheten
haal­delict. We richten ons op mogelijke daders. We weten dat uiteen­
lopende criminele acties met elkaar verband houden. Dus houden we
het hele speelveld in de gaten. We hebben zelfs onze organisatie aan­
gepast. Met een centraal loket, speciaal voor aangiftes, tips en vragen
over mensen­handel. We willen uiteindelijk zoveel mogelijk weten. Van
zowel daders als slachtoffers. Onze doelstellingen zijn helder. Wij geven
naar buiten - maar ook naar onszelf - een duidelijke waarschuwing af:
iedereen komt aan de beurt.’
Linksom of rechtsom. Slachtoffers zijn vaak ook daders van mis­
drijven. En andersom. Van dezelfde delicten, of andere. Ze hollen mee
in de tredmolen van angst, geweld en misbruik. De reclassering kent
de wereld van daders en verdachten. Ze weet welke wetten daar
gelden, vaak ook hoe de hazen er lopen.
Soraya Beumer, regiomanager Reclassering Nederland te Rotterdam:
‘Wij kennen de mensen. En daarmee ook het antwoord op allerlei vragen.
We helpen daders om zich aan de spelregels van hun toezicht te houden.
En merken dan vaak waar de schoen wringt. Een dame uit de illegale
pros­titutie blijkt een stevig zakcentje bij te verdienen. Vermoedelijk met
het knippen van toppen van wiet. Achter de schermen zouden wel eens
dezelfde figuren de baas kunnen zijn. Die signalen moet je zien. En wegen.
De informatie doorspelen? Of zwijgen om de relatie met die dame niet
op het spel te zetten? Zoiets maakt ons werk extra uitdagend. Daarbij
moet je altijd durven vertrouwen op je eigen professionaliteit. In alle
gevallen draait het om indammen van maatschappelijke schade, om
terugdringen van recidive. Linksom of rechtsom.’
Resultaten 2008
■
■
■
246 signalen van mensenhandel gecontroleerd en aangepakt
139 voorheen niet bekende potentiële slachtoffers getraceerd
45 verdachten naar voren gekomen
Bron: jaarrapportage Maatschappelijke Integriteit
10
minuten
Even tijd voor
de reclassering
Onderwijs
| 19
Hulpverleners
Onderwijsinstellingen
Gevangeniswezen
Onderwijs als interventie
Weerbaar de nazorg in
‘Ik herinner me nog een jongeman. Onverwacht kwam hij op vrijdag
vrij, omdat in het weekeinde de cel beschikbaar moest zijn. Alle instanties
dicht. Geen geld, geen huis, geen zicht op werk. Dan moeten we niet
verbaasd zijn als zo iemand aanklopt bij oude bekenden en weer de fout
ingaat.’ Martine Visser, wethouder van onderwijs, werk en bijstand in
Almere, hecht aan goede nazorg. Sterker: al binnen de gevangenismuren
laat haar gemeente die beginnen. Met speciale scholingstrajecten. ‘Bij hun
vertrek zijn ze dan weerbaarder. Hebben meer geloof in zichzelf en hun
kansen. Misschien is er zelfs het perspectief van werk.’
Kortgestraften zijn relatief kansrijk. Sinds eind februari loopt in de Almeerse
gevangenis de proef ‘Educatie tijdens detentie’. Regionaal Opleidingen
Centrum Flevoland tekent voor de lessen. Reclassering Nederland ziet het
als een eerste stap naar goede nazorg. De wethouder juicht toekomstige
betrokkenheid van de reclassering toe. ‘Logisch eigenlijk.’
‘Wat beeldhouwwerk is voor een stuk marmer, dat is onderwijs
voor de menselijke ziel.’
Joseph Addison, Engels politicus, schrijver en dichter (1672-1719)
reclassering nederland
Mei 2009 | 20
De reclassering: ‘Voor zwaargestraften zijn er speciale programma’s
om terugval te voorkomen. Het grootste deel zit echter kort vast. Voor
hen is er bij het uitlopen van de poort enkel de spreekwoordelijke
blauwe zak. Een wereld vol valkuilen ligt voor hen open. Voor hoog­
opgeleide Nederlanders is de bureaucratie rond wonen, werk en
uitkeringen al een martelgang. Wat dan te denken van de groep
zonder administratieve ervaring of van buitenlandse afkomst. Een
cursus Nederlands helpt al. Dan leggen ze misschien de brief niet
ongelezen opzij en komen ze niet wéér met justitie in contact door
achterstallige rekeningen en schuldproblemen. Arbeidstoeleiding is
een goed streven, maar dat begint met simpele vaardigheden. Ook
is het belangrijk om hen de eerste dagen na detentie te begeleiden.
Als reclassering kennen we hun behoeftes, gedragingen en kansen.
Wij staan klaar voor gemeenten die daar gebruik van willen maken.’
Mardjan Seighali, unitmanager Lelystad-Zwolle bij Reclassering Nederland
De school: ‘Ook wij leren ervan. We zijn gewoon begonnen en passen ons
aan de praktijkwensen aan. De gevangenis heeft haar eigen regels en
mores. Gedetineerden kunnen werken om hun zakgeld aan te vullen
wel eens interessanter vinden dan vrijwillig lessen volgen. Dat vraagt
om afstemming. Wat aanbieden? Op welk moment? We richten ons in
eerste instantie op het vergroten van de sociale redzaamheid. Basisvaar­digheden dus. Maar er zijn signalen dat ook beroepsgerichte oplei­
dingen interesse hebben. Ik heb het woord baangarantie al horen vallen.
Dat zou mooi zijn, met onze modules als basis. Voor langer gestraften
zie ik ook wel mogelijkheden voor echte beroeps­oplei­dingen. Met
certificaten en gebruik makend van elders verworven competenties.’
Jan Timmer, projectleider ‘Educatie tijdens detentie’ van ROC Flevoland
De gemeente: ‘Verhalen komen makkelijk in omloop. Over de gevange­
nis als hotel. Over het in de watten leggen van gedetineerden door
hen dure opleidingen aan te bieden. Maar bij dit project is geen
sprake van goed geld naar kwaad geld brengen. We zijn niet bezig
met het dempen van een bodemloze put. Reken maar eens uit wat je
bespaart als je één proces-verbaal, één rechtszaak of één gevangenis­
straf weet te voorkomen. Bij een misdaad hoort straf. Maar iedereen
heeft recht op een tweede kans. Als samenleving moeten we daar de
juiste voor­waarden voor scheppen. Positief, maar ook kritisch. Ik vind
zo’n scholings­project spannend. Het leent zich voor verbreding of
verdieping. Het kan ook mislukken. Maar ik denk dat het een goede
eerste stap kan zijn op weg naar maatwerk in de nazorg. Een traject
waarin de reclassering thuishoort.’
Martine Visser, wethouder van onderwijs, werk en bijstand van Almere
Project ‘Educatie tijdens detentie’
■
■
■
■
productovereenkomst van een jaar tussen gemeente en ROC
eerste lichting: 10 man sterk, 1 docent, 5 modules
budgetteren, communiceren, solliciteren, digitale vaardigheden, Nederlands
voorbehouden aan gedetineerden uit gemeente Almere, Lelystad of Dronten
www.almere.nl
www.roc.nl
10
minuten
Even tijd voor
de reclassering
| 21
Ouders in detentie
Gevangeniswezen
Politiek
Maatschappelijk dienstverleners
Medewerkers reclassering
Contact van harte aanbevolen
Het kind als medicijn
Papa is lief. Papa is een boef. Kans op kortsluiting in een kinderhoofdje.
Omgaan met gevangenisstraf komt een kind niet aanwaaien. Dan is er
zeker geen verhaaltje voor het slapen gaan, na school geen kopje thee
met mama op de bank. Uiteindelijk hakken de gevolgen er hard en diep in.
Herhaalde criminaliteit van ouders, afglijden van kinderen. Ouders, Kinderen
en Detentie (OKD) heet het project dat risico’s wil indammen. Door kinderen
en ouders samen te brengen binnen de muren van de gevangenis.
Reclassering Nederland is de aanpak ooit gestart. Inmiddels is de uitvoering
grotendeels in handen van Exodus Nederland. De Limburgse reclasserings­
werker Frans Vermeulen is al tien jaar betrokken bij het project en blijft
dat ook. Als professional én vrijwilliger. ‘Het gaat niet alleen om een leuke
middag. Het is een kans om echt iets te veranderen in het sociale systeem
van het gezin.’
‘Personeel en vrijwilligers zien dat de kinderen en hun
gedetineerde ouders genieten. Machomannen blijken, althans
voor twee uurtjes, zorgzame papa’s. Twister, een knuffel of
samen huiswerk maken, het kan allemaal.’
Winie Hanekamp, landelijk coördinator OKD, Exodus Nederland
reclassering nederland
Mei 2009 | 22
Dwingen helpt niet. De confrontatie vaak wel. Kinderen in de
gevangenis laten spelen en praten met hun ouders blijkt een succes.
Het is confronterend. Ouders voelen zich daar ongemakkelijk met een
kind op schoot. Dat wilden ze de kleine toch niet aandoen. Het samen­
zijn zorgt bovendien voor het in stand houden van de band. Voor
versteviging zelfs. Ouders zetten vrijwillig de deur open voor bijvoor­
beeld opvoedings­onder­steuning. Het gevoel van verantwoorde­lijk­heid
groeit. Dat is de theorie. En dat is de praktijk. Winst voor iedereen.
Minder recidive. En een kleinere kans dat het kind zelf met justitie in
aanraking komt. Echt betrouwbare cijfers zijn er niet. Wel schokkende
schattingen: vijftig procent van de kinderen met gedetineerde ouders
belandt uiteindelijk in de bajes. Het project kan dat tij helpen keren.
Veel draagvlak. Niet alleen Reclassering Nederland ziet het belang.
Ook staatssecretaris Albayrak vraagt inrichtingen om gedetineerden
meer gelegenheid te geven aan de band met hun kinderen te werken.
Het wiel opnieuw uitvinden is niet nodig. ‘Voor moeders gebeurt
landelijk al veel. Waarom die ervaringen niet gebruiken en omzetten in
een aanbod voor vaders?’, vraagt Ley Hamers, beleidsmedewerker bij
Reclassering Nederland in Limburg, zich af. ‘Dit is een kans om de
nazorg te optimaliseren. Door een betere inzet van alle ketenpartners.
Door niet alleen te kijken naar de gedetineerde, maar ook naar de
sociale omgeving. Dat geldt voor mannen en vrouwen, al hebben
kinderen van gedetineerde moeders de meeste problemen. Beide
groepen kunnen wel wat hulp gebruiken. In de gevangenis en bij de
terugkeer naar hun gezin. Het is het begin van goede nazorg.’
Er is meer mogelijk. Reclasseringswerker Frans Vermeulen wil graag
vaderhuizen. Zoals er voor gedetineerden ook moederhuizen zijn.
Daar komen kinderen logeren, soms zelfs wonen. Frans Vermeulen:
‘We moeten onze blik verruimen. Nu kijken we bij onze nazorg vooral
naar werk, huisvesting en scholing. De positieve kracht van een gezin
vergeten we soms. De ouders in het project zijn vaak heel openhartig.
Ze leggen ziel en zaligheid op tafel. Dat biedt aanknopingspunten
voor andere manieren van begeleiding. Denk aan relatietherapie bij
huwelijksproblemen. Of hulp bij de opvoeding van een lastige puber.
Want hoe minder stress, hoe kleiner de kans dat het misgaat. Voor
ouders én voor het kind.’
Ouders, Kinderen en Detentie
■
■
■
■
■
■
geboren op de universiteit, opgepakt door Reclassering Nederland
draait sinds 1994
één keer per maand twee uur op bezoek
voor kinderen van 3 tot en met 16 jaar
exclusieve aandacht en een ontspannen sfeer
altijd begeleiding van vrijwilligers
10
minuten
Even tijd voor
de reclassering
10 minuten nummer 6, mei 2009
commentaar en suggesties: [email protected]
Concept en tekst: Het Kantoor, Utrecht
Fotografie: Jan Willem Groen, Peter Oey, Ari Versluis, Jorrit ’t Hoen
Vormgeving: Studio MM, Eck en Wiel
Druk: Avant-GPC, Werkendam
Begeleiding: afdeling Media & Communicatie
issn: 1877-0150
Naar een veiliger samenleving
Aan de slag met daders en verdachten
Postbus 8215 ■ 3503 RE Utrecht ■ www.reclassering.nl