PowerPoint-presentatie

Actieplan werkgerelateerde stress en
burn-out
Vlaamse overheid
Jessy Van Dousselaere
Agentschap Overheidspersoneel
Zin?Ja!Netwerk 9 november 2016 - Brussel
INHOUD WORKSHOP
• Kennismaking
• Informatie over stress en burn-out en het
actieplan van de Vlaamse overheid
• Samen aan de slag rond stress (energievreters
en energiegevers)
• Terugkoppeling aan elkaar
KENNISMAKING MET ELKAAR EN MET
HET THEMA
• Ik ben … en werk bij entiteit …
• Ik heb voor deze workshop gekozen omdat …
Wat versta je onder het woord stress?
• Stress is
• Een reflexmatige,
Gebeurt automatisch, zonder bewuste keuze
of gedachte (ook dieren kunnen stress
hebben)
• Lichamelijke
Afscheiding van biochemische stoffen
• reactie
Niet de situatie, maar vooral de interpretatie of
beleving geeft stressreacties !
Stressor
Ervaren
bedreiging
Stress
Interpretatie
Lichamelijke
Reactie
Bron: Idewe
Gevolgen van stress op het werk
Voor het individu
Gedragsmatig
Uitvliegen
Isolement
Middelengebruik
Klagen
Meer of minder eten
…
Emotioneel/psychologisch
Frustratie
Angst
Concentratieproblemen
Piekeren
Agitatie
…
Lichamelijk
Hoofdpijn
Spierpijn
Vermoeidheid
Slaapproblemen
Nekklachten
…
Voor de organisatie
•
•
•
•
•
Toename (langdurig) ziekteverzuim
Meer intentie om van job te veranderen
Daling van de productiviteit (minder efficiënt en effectief gedrag)
Minder arbeidstevredenheid en organisatiebetrokkenheid
…
6
Is stress altijd een probleem ?
Neen! Een zekere hoeveelheid stress is nodig om optimaal
te kunnen functioneren :
Prestatieniveau
Uitdaging
Plezier
Verveling
Signalen
Bedreiging
Hoeveelheid stress
7
De wet van vitale afwisseling
8
Aanhoudende stress…
Mits voldoende herstelmomenten kan stress op zich
niet veel kwaad.
Wanneer stress blijft aanhouden en er te weinig
herstelmomenten zijn kunnen de energiereserves
uitgeput raken…
Wanneer stress lange tijd blijft aanhouden ontstaat
het risico op overspanning of burn-out.
9
Hoe ontstaat burn-out?
• Ernstige en langdurige blootstelling aan stress
• Zonder herstelmomenten
Fasen in het burn-out proces:
- Veronachtzamen
van professionele grenzen
- Opzoeken isolement en
vermijden contacten
- Met tegenzin gaan werken
- Overgevoelig
Alarmfase
Weerstandsfase
Uitputtings fase
- Nog harder werken als reactie
- Krampachtige inzet: coping = doorgaan
Bron: Idewe
Definitie
Burn-out is een negatieve, aanhoudende
gemoedstoestand die verband houdt met het
werk, die voorkomt bij “normale” individuen en
die gekenmerkt wordt door uitputting, een
gevoel van onbekwaamheid, demotivatie en
disfunctioneel gedrag op het werk. Deze
gemoedstoestand blijft vaak lange tijd
verborgen voor de werknemer.
Burn-out
De energiereserves zijn volledig uitgeput.
Lichaam en geest ‘crashen’.
3 kenmerken
1. Emotionele en fysieke uitputting
2. Depersonalisatie
3. (Gevoel van) persoonlijke bekwaamheid
neemt sterk af
13
Is jouw balans in evenwicht ?
Wat energie
geeft
Wat energie
vreet
Draagkracht
Draaglast
14
Intrinsieke motivatie – zelfdeterminatietheorie
(R. Deci)
competentie
autonomie
waardering
verbinding
waarden
Werkstressoren en energiebronnen
(Demerouti, Bakker en Schaufeli)
16
WAAROM WERKEN AAN
WELZIJNSBELEID?
Waarom investeren in burnoutplan?
Verlies door ziektedagen veroorzaakt door
psychische dysfuncties (waaronder stress en burnout) :
 412.024 ziektedagen - 25 % hiervan
omgezet in koppen
 Verlies van 515 koppen!
 Investeren in duurzaam en sociaal
werkgeverschap = onmisbaar
 Van welvaart naar welzijn
 Positief effect op dienstverlening
Motiverende werkomgeving
• Meer commitment
• Minder verloop
• Minder absenteïsme
• Aantrekken nieuw talent
• Verbeteren employer branding
• Meer creativiteit
• Groter marktaandeel
(Bron: Stepstone, 2012)
Actieplan - Filmpje
https://youtu.be/7-XL6gacqzg
https://overheid.vlaanderen.be/stress-en-burn-out
Actieplan - bouwstenen
1. Algemeen welzijnsbeleid
2. Entiteiten sensibiliseren, informeren en
ondersteunen bij uitbouw welzijnsbeleid binnen
hun entiteit
3. Actief aanwezigheidsbeleid
4. Leiderschap
5. Gezondheid
6. Meten is weten, rapporteren is sensibiliseren
7. Opleidingsaanbod
8. Mobiliteit
9. Organisatie
10.Individuele hulpverlening
Bouwsteen 1
Inzetten op algemeen welzijnsbeleid
• Opvolgen trends en ontwikkelingen welzijn
• Publicatie business case op website
Bouwsteen 2 - Entiteiten sensibiliseren, informeren
en ondersteunen bij welzijn
• Uitbouwen website
• Aanbieden raamcontracten
• Risico analyse psychosociaal welzijn
• Vragenlijsten Personeelspeiling en FIO
Bouwsteen 3
Actief aanwezigheidsbeleid
• Toolbox aanwezigheidsbeleid (zie ook verder)
Integraal aanwezigheidsbeleid
Mix tussen:
• Preventie
• Controle
• Re-integratie
Aanwezigheidsbeleid
Ziekteproces: 3 fasen
1. Voor de ziekte (primaire preventie)
2. Tijdens de ziekte
3. Na de ziekte
Fase 1 => preventief en multidisciplinair
Fasen 2 en 3 : contact houden, voorbereiding reintegratie
Bouwsteen 4
Beklemtonen belang leiderschap
• Aandacht voor leidinggevende aspecten die
•
•
•
•
•
invloed hebben op welzijn bij R&S, opleiding en
evaluatie
In evaluatie leidend ambtenaren aandacht voor
welzijn bevragen
Proefprojecten opstarten waarbij de link tussen
welzijn en leiderschap opgevolgd en gemonitord
wordt
Welzijnsverbintenis in audit
Getuigenissen
Link met ethisch leiderschap
Bouwsteen 5
Aandacht voor gezondheid
• Proefproject ‘sport en gezondheid’
• Proefproject dynamische kantooromgeving
• Villo-punten aan VAC Brussel
• Health bucket challenge
• Evaluatie Sportdag
• Evaluatie aanbod snacks, drank en voeding
Bouwsteen 6 - Meten is weten, rapporteren
is sensibiliseren
• Rapporteringsdefinities welzijn op punt stellen
• Welzijnscijfers met elkaar linken
• Nieuw overheidsopdracht ziektecontrole
Bouwsteen 7
Opleidingsaanbod screenen op welzijn
• Nagaan welke ontwikkelactiviteiten en –
instrumenten een koppeling leggen met welzijn
• Leidraad opmaken om link tussen
ontwikkelaanbod en welzijn te leggen
Bouwsteen 8
Stimuleren van mobiliteit
• Stimuleren van mobiliteit
•
•
Regelgeving, cultuurverandering
Proefprojecten, verkennen Minerva
• Communicatie rond mobiliteit
• Interne dienstverlening rond mobiliteit uitbouwen
•
•
•
Ondersteuningsaanbod
Tijdelijke mobiliteit stimuleren en
optimaliseren
Multidisciplinair overlegorgaan mobiliteit
Bouwsteen 9 - Stimuleren van organisatieontwikkeling
• Talentbenadering
• Jobcrafting
• Innovatieve arbeidsorganisatie
• PTOW
Bouwsteen 10 - Individuele hulpverlening
verduidelijken
•
Hulpverleningskanalen oplijsten, rol verduidelijken en
communiceren
Rollen: gedeelde verantwoordelijkheid
Leidinggevenden:
• Oog hebben voor signalen + gesprek durven
aangaan &
persoon informeren over mogelijke oplossingen
•
Rol van leider: geven rolduidelijkheid, richting
•
Rol coach: feedback, steun, geven autonomie,
waardering
Rollen: gedeelde verantwoordelijkheid
HR
Werkgever en leidinggevenden ondersteunen
Link maken met algemeen HR beleid en missie
Collega
Oog hebben voor signalen + gesprek durven aangaan
Personeelslid
Zelfzorg:
o ‘Unitasken’ (focus)
o Strikte planning
o Rustmomenten
o ‘Neen’ zeggen
o Andere attitudes
o …
Waar kan je terecht?
• Leidinggevende of HR in entiteit
• Welzijnsactoren
– Vertrouwenspersoon entiteit
– Centrale vertrouwenspersoon
– Preventieadviseur psychosociaal welzijn
– Arbeidsgeneesheer IDEWE
– Re-integratieambtenaar
– Sociale Dienst
– EAP (/traumazorg)
– Spreekbuis
Het Huis van Werkvermogen
Organisatie: werkvereisten
Individu:
- Wat kan ik?
- Wat wil ik?
naar J. Ilmarinen
37
CONCLUSIES
• Gezond zijn = verantwoordelijkheid P én O
• Maatwerk: geen one size fits all
• Multipartijen benadering (personeelslid,
leidinggevende, HR, arbeidsgeneesheer,
preventiedienst, controle-orgaan, reintegratieambtenaren, …)
• Cruciale rol leidinggevenden en HR in partnerschap
• Goed aanwezigheidsbeleid = goed personeelsbeleid
• Vraagt tijd maar “If you take care of them, they will take
care of you” (CEO Securex)
• Er is geen tegenstelling tussen aandacht voor
welzijn/duurzaamheid en rendabiliteit
Samen aan de slag
Intervisie - Op zoek naar
stress-signalen en
stressbronnen
1. Door welk signaal bij jezelf merk je dat
het (werk) te veel wordt? En wat merken
anderen aan jou?
2. Waardoor ervaar jij wel eens stress?
(team, organisatie, leidinggevende,
jezelf, thuis, maatschappij, 24/7 online,
actualiteit, klant, verkeer, …)
3. Wat is je beste tip om stressbronnen aan
te pakken? Geef ook tips aan elkaar.
Intervisie - Op zoek naar energiebronnen en
deze versterken
1. Wat zijn voor jou energiebronnen?
2. Hoe kan je deze energiebronnen versterken om stress
te verminderen?
Intervisie – Eerste stap
voor je organisatie
Wat zou een eerste stap voor de organisatie zijn
om beter om te gaan met stress en burn-out?
Vragen?
Jessy Van Dousselaere : beleidstrekker Welzijn
[email protected]
02/553 01 00 of 0497/59 33 12