De Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect en de Invloed

De Relatie tussen Dagelijkse Stress, Negatief Affect
en de Invloed van Bewegen
The Association between Daily Hassles, Negative Affect
and the Influence of Physical Activity
Petra van Straaten
Eerste begeleider :
Tweede begeleider :
dr. Viviane Thewissen / prof. dr. Lilian Lechner
dr. Nele Jacobs
Mei 2011
Faculteit Psychologie
Afstudeerrichting Arbeids- en organisatiepsychologie
Open Universiteit Nederland
Inhoudsopgave
Samenvatting/ Summary
3
1. Inleiding
1.1 Stress
7
1.2 Depressie en negatief affect
9
1.3 Het Dynamische Stress-Kwetsbaarheidsmodel
10
1.4 Beweging en psychisch functioneren
11
1.5 Centrale vraagstelling, deelvragen en hypothesen
13
2. Methode
2.1 Onderzoeksgroep
15
2.2 Meetinstrumenten
15
2.3 Procedure en onderzoeksdesign
16
2.4 Analyse
17
3. Resultaten
3.1 Beschrijvende statistiek
19
3.2 Hoofdeffecten
21
3.3 Interactie-effecten
22
4. Discussie
4.1 Dagelijkse stress, negatief affect en beweging
24
4.2 Kracht van het onderzoek
26
4.3 Beperkingen van het onderzoek
26
4.4 Vervolgonderzoek
28
4.5 Maatschappelijke relevantie
29
Literatuurverwijzingen
32
Bijlagen
1. ESM- vragenlijst
36
2.Vragenlijst demografische gegevens en aanvullende vragen beweging
37
3. Informatiebrief voor deelnemers
39
2
De relatie tussen dagelijkse stress en negatief affect en de invloed van beweging
Petra van Straaten
Samenvatting
Achtergrond. Veel mensen hebben last van dagelijkse stress. Stress heeft gevolgen voor het
lichamelijk en psychisch functioneren en speelt een rol in de ontwikkeling van depressieve
symptomen. Daarnaast wordt er in de hedendaagse maatschappij steeds minder bewogen,
bijna één op de twee Nederlanders beweegt te weinig.
Doel. Het doel van dit onderzoek was meer inzicht te verkrijgen in het menselijk gedrag in het
normale dagelijkse leven en te weten welke rol dagelijkse stress (activiteit- gerelateerde en
gebeurtenis- gerelateerde stress) speelt in relatie tot negatief affect en wat de invloed van
bewegen daarbij is.
Deelnemers. In totaal hebben 30 mensen (26 vrouwen en 4 mannen) deelgenomen aan het
onderzoek. Het betreft een convenience sample uit de algemene bevolking.
Meetinstrumenten. Voor het meten van dagelijkse stress, negatief affect en de mate van
beweging is gebruik gemaakt van de Experience Sampling Methode (Csikszentmihalyi &
Larson, 1987). De ESM is een gestructureerde dagboekmethode, waarbij gebruik gemaakt
wordt van zelfrapportage vragenlijsten. Gedurende zeven dagen lang, tien keer op een dag
werd de deelnemers gevraagd een zelfrapportage vragenlijst in te vullen. Voor de
demografische kenmerken is een eenmalige schriftelijke vragenlijst afgenomen.
Resultaten. De uitkomsten van het onderzoek laten zien dat er een positieve significante
relatie is tussen dagelijkse stress en negatief affect. Dit geldt zowel voor activiteitgerelateerde stress als gebeurtenis-gerelateerde stress. Uit de multilevel regressieanalyses
blijkt ook dat er een significant negatief verband is tussen fysieke activiteit en negatief affect.
Tevens is er ondersteuning gevonden dat beweging een bufferende werking heeft op de
associatie gebeurtenis-gerelateerde stress en negatief affect. Er is geen ondersteuning
gevonden voor de bufferende werking van beweging op de associatie activiteit-gerelateerde
stress en negatief affect.
3
Conclusie. Bewegen is goed voor de gezondheid. Een toename aan beweging gaat gepaard
met een afname aan depressieve symptomen. Beweging komt uit dit onderzoek naar voren als
een factor die de stressgevoeligheid voor depressieve symptomen vermindert. Meer bewegen
dient dan ook gestimuleerd te worden. Het verdient aanbeveling om met de ESM nader
onderzoek te verrichten naar de invloed van beweging op stemming zodat meer inzicht kan
worden verkregen over de relatie tussen bewegen en psychische gezondheid.
Keywords: dagelijkse stress, negatief affect, fysieke activiteit, Experience Sampling Methode,
structured diary method, bewegen.
4
The association between daily hassles, negative affect and the influence
of physical activity
Petra van Straaten
Summary
Background. Many people suffer from daily stress. Stress affects physical and mental
functioning and plays a role in the development of depressive symptoms. In today's society
almost 50 % of the Dutch people are not regularly active and exercise insufficiently.
Aim. The purpose of this study was to explore the association between daily hassles in several
contexts, namely activity-related and event-related, and negative affect in the flow of daily
life. Furthermore the role from physical activity was examined.
Participants. Thirty people (26 women and 4 men) participated in this study. It is a
convenience sample of the general population.
Measures. The Experience Sampling Method is used to assess daily hassles, mood and the
degree of physical activity (Csikszentmihalyi & Larson, 1987). The ESM is a structured diary
method, using self-report questionnaires. For seven days long, ten times a day, the
participants completed self-report questionnaires. Demographic characteristics were assessed
with a single questionnaire.
Results. The results of the study showed that there is a significant positive association
between daily stress and negative affect. An increase in daily stress is accompanied by an
increase in negative effect. This applies to both, activity-related stress as well as event-related
stress. Multilevel regression analysis also showed a significant negative correlation between
physical activity and negative affect. Furthermore this study showed that physical activity
played a significant interacting role in the association between event-related stress and
negative affect. There was no significant interaction affect found of physical activity in the
association between activity-related stress and negative affect.
5
Conclusion. This study shows that physical activity is good for your mental health. An
increase in physical activity is accompanied by a reduction in negative effect. Physical
activity is also a factor that reduces the stress sensitivity for depressive symptoms. An
increase in physical activity should therefore be encouraged. Further research is
recommended and must gain more insight in the relation between physical activity and mental
health.
Keywords: daily hassles, negative affect, physical activity, Experience Sampling Method,
structured diary method, movement
6