De Tweede Fase

Op weg naar de
Tweede Fase
Ouderavond ouders 3vwo
12 november 2008
Wat komt vanavond aan de
orde?
1 De Tweede Fase: Wat? Hoe? Waarom?
2 De taak van de decaan
3 De keuze van het juiste leerniveau
4 Na het vwo: mogelijkheden in WO en HBO
5 Het keuzeproces op “Revius”
6 De profielen en de vrije ruimte
Tenslotte: wat kun je van je ouders vragen?
1 De Tweede Fase:
Wat? Hoe? Waarom? (I)
Wat: Tweede Fase is de naam voor de
bovenbouw van het HAVO en het VWO.
 Het is het vervolg op de Basisvorming
(klas 1-3) en de voorbereiding op het
Hoger Onderwijs (HBO en
universiteit/wetenschappelijk onderwijs)

De Tweede Fase:
Wat? Hoe? Waarom? (II)

Hoe? De veranderingen t.o.v. de Basisvorming:
– Er wordt een profiel (vakkenpakket) gekozen: een
combinatie van enkele vaste vakken en enkele
keuzevakken.
– In het hele leerproces is meer aandacht voor
zelfstandigheid en zelfverantwoordelijkheid
– Vanaf klas 4 wordt gewerkt aan het schoolexamen
(we vormen een examendossier met toetsen en
opdrachten die meetellen voor het uiteindelijk slagen
of zakken)
De Tweede Fase:
Wat? Hoe? Waarom? (III)

Hoe? Veranderingen ten opzichte van de HAVOen VWO-bovenbouw ‘oude stijl’:
– Geen vrije pakketkeuze, maar vier profielen
– Examendossier: het examen is een totaal van toetsen
/ opdrachten etc., gespreid over de vierde, vijfde en
zesde klas)
– Aandacht voor vaardigheden
– Veel keuzemogelijkheden in het leerproces: bijv. de
“Z-uren”
De Tweede Fase:
Wat? Hoe? Waarom? (IV-slot)

Waarom? Redenen voor de invoering van de
Tweede Fase zijn:
– Hoog percentage uitvallers in het Hoger Onderwijs:
 meer aandacht voor vaardigheden
 meer samenhang in de gekozen vakken (profielen)
– Meer recht doen aan verscheidenheid
2 Keuzebegeleiding - decaan
Keuzebegeleiding richt zich op:
 keuze leerniveau
 keuze profiel
 keuze vervolgopleiding bij tussentijds
schoolverlaten
 keuze vervolgopleiding / werkkring na
diplomering
Taken:





informeren en adviseren van leerlingen en
ouders
bewaken keuzeproces
adviseren van mentoren / lerarenvergadering
contact onderhouden met vervolgonderwijs en
bedrijfsleven
beheren van documentatie
(brochures/video's/multimediale
informatiedragers)
3 Keuze leerniveau
HAVO, WVO of Gymnasium
 Deze opleidingen bieden geen
eindonderwijs / beroepsonderwijs, maar
voorbereiding op het hoger onderwijs:
 Havo: hbo (hogeschool)
 Vwo/Gymnasium: wo (universiteit)

Keuze leerniveau (II)
HAVO:
- vijf jaar
- niet gericht op
wetenschappelijke
vorming
- Toegang tot MBOHBO
VWO:
- zes jaar
- Gericht op
wetenschappelijk
vervolgonderwijs
- Toegang tot MBOHBO-WO
4 Mogelijkheden na VWO
(I):

WO (Wetenschappelijk onderwijs)
(alleen na afgerond VWO)
– algemene universiteiten
– specifieke universiteiten:
 technisch: Delft, Eindhoven, Enschede
 “groen”: Wageningen
 theologisch: bijv. Apeldoorn, Kampen)
Mogelijkheden na VWO (II):

HBO (Hoger beroepsonderwijs)
7 sectoren:
 hoger economisch onderwijs
 Hoger agrarisch onderwijs
 Hoger pedagogisch onderwijs
 Hoger technisch en natuurwetenschappelijk onderwijs
 Hoger gezondheidsonderwijs
 Hoger sociaal-agogisch onderwijs
 Kunstonderwijs
Sectoren onderverdeeld in honderden opleidingen
Mogelijkheden na VWO
(III):

BaMa-stelsel: vanwege internationalisering en
flexibele doorstroming
– Universiteiten: 3-jarige bachelorfase, gevolgd door 1of 2-jarige masterfase
– HBO: 4-jarige bachelorsfase, evt. aan te vullen met
(universitaire) mastersfase

Samenwerking tussen HBO/WO (Amsterdam,
Wageningen): HBO en WO schuiven naar elkaar
toe; in de toekomst gaat kwaliteitsverschil
(‘naam’) meespelen.
Mogelijkheden na VWO
(IV):





Duaal studeren: vrijwel alleen HBO; pittig:
vraagt veel doorzettingsvermogen. Wel
voordelen: financieel / ervaring / comi theoriepraktijk
Werkend leren: bekende trajecten, bijv. in de
accountancy
Werken en leren: eigenlijk geen VWO-traject
MBO+: korte, beroepsgerichte opleidingen
Tussenjaar: buitenland; basisjaar; algemene
propedeuse
5 Keuze genoeg?
Tweede fase: meer ruimte voor eigen keuze
 Kiezen is moeilijker naarmate:

– de gevolgen belangrijker zijn
– het proces minder veranderbaar is
– de keuze minder frequent gemaakt
wordt
Conclusie: profielkeuze is voor veel leerlingen
lastig.
 Keuzepsychologie: “Kiezen is zo moeilijk omdat
je dingen los moet laten” (‘rouwproces’)

Kiezen is:
Een vaardigheid: het kunnen kiezen.
 Een instelling: het durven om te kiezen.
 Een proces: Je kunt het leren. (“Wie de
juiste stappen neemt, in de juiste
volgorde, komt altijd goed uit”)

Het keuzeproces in klas 3:
Lessen keuzebegeleiding door mentor en
decaan (sept.-jan.) en terugkoppeling in
gesprek
 Digitaal Keuzedossier met testgegevens
 Voorlichtingsavond ouders: 12 november
 Presentaties van de ‘nieuwe’ vakken door
de vakdocenten: dec. / jan.
 Voorlopige profielkeuze: eind-januari

Het keuzeproces in klas 3 (II):
Adviezen vakdocenten (januari)
 Voor sommige leerlingen: AOB-test
(capaciteiten) bij twijfel havo / vwo
 Gesprek met decaan: (jan./febr.)
 (Evt.:) gesprek op de spreekavonden voor
decanaat: 31 maart en 7 april 2009
 Afronding / definitieve keuze: ca. 15 maart

(voor alle genoemde data geldt: DV)
Het keuzeproces ná klas 3:
LOB in de Tweede fase: 60 uur
 In vwo 4 en 5: lessen keuzebegeleiding
door mentor
 In vwo 5: stageweek
 In vwo 5 en 6: bezoek open dagen /
meeloopdagen
 In vwo 6: altijd minimaal één persoonlijk
gesprek ter afronding

6 Wat moer nu gekozen? De
profielen inhoudelijk
Gemeenschappelijk deel (ca. 50 %)
 Een profiel (ca. 40 %)
 Een vrij deel (ca. 10 %)

Wat krijgt iedereen?

Het “gemeenschappelijk deel”, ca. 50 %:
- Godsdienst
- talen: Nederlands; Engels; Duits of Frans
of Latijn (Gymnasium)
- algemeen vormende vakken:
maatschappijleer; culturele en
kunstzinnige vorming (ckv) of klassieke
culturele vorming (kcv); L.O.; algemene
natuurwetenschappen (anw)
De profielen in de Tweede
Fase
Altijd min. 1880 uur: ca. 40 %
 Maatschappij-stream:
- Cultuur & Maatschappij (C&M)
- Economie & Maatschappij E&M)
 Natuur-stream:
- Natuur & Gezondheid (N&G)
- Natuur & Techniek (N&T)

De profielen inhoudelijk:

Cultuur &
Maatschappij:
Geschiedenis
- Een wiskunde variant:
wi-C; wi-A; wi-B
Profielkeuzevakken (2):
- Een cultuurvak: een
taal of filosofie
- Een maatschappijvak:
ak, ma, of eco
-

Economie &
Maatschappij:
Geschiedenis
- Economie
- Een wiskunde variant:
wi-A of wi-B
Profielkeuzevak (1):
- Eén vak uit: Fa, Du,
Ak, M&O, Ma
-
De profielen inhoudelijk
(II):
Natuur &
Gezondheid:
- Biologie
- Scheikunde
- Een wiskunde-variant:
wi-A of wi-B
Profielkeuzevak (1):
- Eén vak uit: Na of Ak

Natuur & Techniek:
- Wiskunde B
- Natuurkunde
- Scheikunde
Profielkeuzevak (1):
- Eén vak uit: If, Bi, WiD

Wiskunde in de vernieuwde
Tweede Fase
Wiskunde C: Profielvak in C&M, te vergelijken met wa1.
Omvang: 480 uur, ook wat geschiedenis vd wiskunde
(ivm kennis vd cultuur).
 Wiskunde A: Profielvak in E&M en N&G. Is te vergelijken
met wa12. Omvang: 520 uur. Er wordt iets meer
wiskunde behandeld dan bij wiC.
 Wiskunde B: Profielvak in N&T. Tussen wb1 en wb12.
Omvang: 600 uur
 Wiskunde D: Profielkeuzevak in N&T. (Bovenop wiB.)
Omvang: 440 uur. Niet moeilijker dan wb. Uitbreiding
van de leerstof ivm vervolgstudies (TU!). Vak wordt
ontwikkeld met inbreng van het Hoger onderwijs.
“Must”voor β-studies.

Het keuze-examenvak
(vroeger: Vrije ruimte)
Naast profiel + profielkeuzevak nog minimaal
één vak in de vrije ruimte
 Twee vakken kiezen wordt op VWO vaak
aanbevolen: verbreedt je mogelijkheden, is
positief i.v.m. decentrale selectie en zorgt voor
extra ‘buffer’. Wel eerste, tweede of derde keus
aangeven!
 Keuzemogelijkheden: hangt af van gekozen
profiel (zie keuzeformulier).

Godsdienst examenvak?
Het vak Godsdienst in het
gemeenschappelijk deel voor iedereen
verplicht; geen examenvak.
 Daarnaast: volwaardig keuzevak in de vrije
ruimte: RMS (Religie, Mens en
Samenleving).
 Keuzevak RMS is examenvak met
schoolexamen.

RMS kiezen?
Inhoud: religie en samenleving;
profielverdieping; Bijbelstudie; eigentijdse
theologie; christelijke spiritualiteit.
 Voor toekomst in onderwijs, beleid /
politiek, etc. goede basis; daarnaast
toerustend voor a.s. studenten in allerlei
wetenschapsrichtingen.
 Invoering vak hangt af van aantal kiezers:
min. 10.

Tenslotte: Wat kun je van je
ouders vragen?






Kiezen blijft moeilijk, kies gemotiveerd; kijk
samen naar het kiezen als een proces.
Concentreer je samen op de profielkeuze.
Ga met hen na welke informatiebronnen er zijn.
Bij vragen kunnen je ouders gerust contact
opnemen met de decaan.
Jij kiest, samen met de ouders; de decaan
adviseert slechts.
Kies voor een eerlijk, open gesprek, put uit
keuze-ervaring van je ouders, maar laat je geen
keuze aanpraten.