Proefbehandeling RC-man35

Proefbehandeling RC-man35
Status Sociale situatie : man van 35 jaar, sinds 2,5 jaar samenwonend, geen kinderen werkt
sinds een jaar in een logistiek bedrijf als supervisor, geeft leiding aan 15 werknemers.
Klacht: De laatste 6 maanden ervaart hij veel onrust in het lichaam, en ook een onrustige
ademhaling. Hij slaapt slecht omdat hij veel maalt en piekert en hij voelt zich na het werk erg
moe. Er is onvoldoende energie. Ook valt hem steeds meer op dat hij de kaken gespannen
heeft.
Onderzoek en therapie: Hij is bij het begin van de klachten naar de huisarts gegaan, die geen
lichamelijke afwijkingen vond, kalmerende medicijnen (oxazepam) voorschreef en verwees
naar de sociaal psychiatrisch verpleegkundige (spv-er). De spv-er spreekt uitgebreid met hem
en verwijst hem vervolgens door naar de praktijk voor adem- en ontspanningstherapie.
Achtergrond : Klachten zijn er ingeslopen sinds een jaar ongeveer, maar de laatste maanden
fors verergerd. Hij heeft een onrustige periode achter de rug met het zoeken van een passende
baan, nadat hij ontslagen was. In het huidige bedrijf is hij een klein jaar geleden begonnen en
heeft zich daar opgewerkt van wikkelaar tot supervisor. In principe heeft hij het er goed naar
zijn zin, maar hij noemt zich wel faalangstig en perfectionistisch, vooral op het werk.
Voorgeschiedenis : drie jaar geleden heeft hij gelijkaardige klachten gehad en is daarvoor
behandeld middels kinesiologie.
Algemene toestand : Hij werkt fulltime, maar kijkt erg uit naar de drie weken vakantie
volgende maand. Hij wil de “medicatie voor indien nodig” eigenlijk niet gebruiken en zelf
mogelijkheden ontwikkelen om met de spanning om te gaan. Hij deed regelmatig aan sport,
maar de laatste tijd hooguit eenmaal per week. Op de Nijmeegse klachtenlijst scoort hij 19 :
gespannenheid, en niet voldoende diep kunnen doorademen scoren maximaal. Op de
Algemene Toestandslijst 35 : items van geen energie/ zin hebben om iets te ondernemen,
vermoeidheid, prikkelbaar zijn en moeite met ontspannen scoren maximaal.
Vraagstelling: Cliënt wil af van het gebruik van oxazepam en zelf mogelijkheden
ontwikkelen om met spanning en stress om te gaan.
Huisarts : geen verwijsbrief
AOT : in welke mate zijn de klachten het gevolge van een interne overspanning.
Behandelverloop
1ste sessie:
Ademnotatie : volume 21, balans + 47 (kleine, hoge ademhaling)
Aandacht verzamelen: kost even moeite om met de aandacht bij zichzelf te komen, maar
verder ervaart hij dit als heel prettig : even tijd voor mezelf. De drukte in het hoofd valt hem
op, ten opzichte van de rust in de ruimte, ook de te warme handen met een bepaalde
onprettige prikkeling. De voeten hebben slechts een klein contact : alleen de binnen- voorkant
van de voet.
Ruglig aandacht onderkant: hij voelt meteen een onprettige asymmetrie in het lichaam, en zou
dit het liefst ongedaan maken. Het maakt hem onrustig, maar als ik hem voorstel het even te
verdragen lukt dat wel. Aan het eind van de instructie voelt hij dat het hoofd minder
nadrukkelijk ligt, het gewicht wat meer symmetrisch verdeeld is en het lichaam wat beter ligt.
Hoofd rollen: hij merkt verschillen op tussen rollen met de aandacht aan de achterkant en
rollen met de aandacht bij de neus, het laatste rolt lichter, minder zwaar en het hoofd is dan
minder nadrukkelijk aanwezig. Als het hoofd aan een kant ligt heeft hij het gevoel dat de keel
wordt dichtgeknepen en dat het ademen dan moeizamer gaat. Na het ontkoppelen van rollen
en ademen geeft hij aan nu goed te liggen. Op de vraag wat goed is, antwoordt hij:
“ontspannen, meer raakvlakken en een rustigere ademhaling”. De drukte in het hoofd is nog
niet over, maar wel fors afgenomen. De holtes zijn kleiner geworden: “Ik lig dichter bij de
bank.“
Als hij vervolgens staat en navoelt is het gewicht in de voeten toegenomen, “Ik voel een beter
contact met de ondergrond”. Prikkelingen in de handen zijn weg, druk in het hoofd is minder.
Hij voelt nu wel een bepaalde spanning bij de nek en de schouders hebben de neiging om licht
omhoog te gaan. Stemming is nu hoopvoller, tollen in het hoofd is zo goed als weg, voelt
veel rustiger. Heeft het minder warm.
Hij vindt het wel veel om thuis te oefenen. Ik geef hem deze 3 instructies mee op papier en
vraag hem om vanavond thuis nog eens na te voelen.
2de sessie: 2 weken later
Die avond is het gewoon een rustige avond geweest, eigenlijk is niets opgevallen.
Verloop afgelopen periode: hij is begonnen de medicatie af te bouwen en zijn vriendin heeft
aangekondigd de relatie te gaan beëindigen! Toch is het best goed gegaan, de klachten zijn in
elk geval niet toegenomen. Er zijn daarentegen momenten dat hij voelde dat het lichaam
moeiteloos aan het ademen was. Als hij merkt dat de ademhaling onrustig is, legt hij een
hand op de buik en ademt daar een paar keer naartoe en blaast hoorbaar uit. Dit geeft rust en
het ademen gaat dan vervolgens beter. Dit doet hij regelmatig tussendoor. Bij ruglig aandacht
onderkant : voelt zich meteen gemakkelijker en prettiger liggen. De oefening met hoofd rollen
is erg prettig en aangenaam om te doen. “Ik word er rustiger van en mijn lijf wordt meer
ontspannen”. Wat is meer ontspannen? “Vooral losser, inwendig rustiger. En zo heb ik me de
afgelopen periode vaker gevoeld”.
Ruglig aandacht onderkant: “Ik ga nu heel snel egaler liggen, minder puntig, het voelt veel
aangenamer en meer ontspannen.”
Ruglig voeten optrekken met uitademen: na 5 keer voeten optrekken merkt hij op dat het
verschil tussen rechter en linker kant weg is. Het optrekken van de voeten in een snel tempo
doet het hele lichaam schommelen, hij voelt het bekken kantelen en de schouders rollen mee.
Het doorademen terwijl de voeten opgetrokken zijn, maakt de inademing dieper en langer.
Hoorbaar uitademen: na de eerste serie merkt hij dat er nauwelijks tijd is om in te ademen en
dat is heel vervelend. Heeft de neiging om de adem te gaan halen. De aanwijzing om eens wat
minder lucht uit te blazen maakt dat hij bij de tweede serie wel genoeg tijd heeft om het
lichaam te laten inademen. Na de derde keer valt op dat het ademen nu aanmerkelijk rustiger
is en dat het lichaam meer raakvlakken heeft met de onderlaag. Dit ligt aangenamer.
Koppeling voeten optrekken samen met hoorbaar uit: na de eerste serie valt op dat hij nog
meer ontspannen en zachter op de bank ligt. Na de tweede serie koppelen valt de
ademverandering op: kleiner inademen, langere uitademing en een pauze na het uitademen.,
Na de derde serie koppelen: ademt heel rustig en klein, is verbaasd zo weinig lucht nodig te
hebben.
Stand navoelen: begint meteen te lachen van verbazing : normaal sta ik enkel op de bal van de
voet, nu zijn mijn voeten heel groot en ze raken geheel de onderlaag, dit staat heel stevig en
mijn lijf staat rustig wat voor en achter te wiebelen. Het is gek, maar ik hoef daar niets voor te
doen en ook geen moeite te doen om niet om te vallen. Het ademen gaat rustig door en het
kost geen moeite.
Zit voeten drukken: voeten drukken in de onderlaag maakt dat het inademen meer moeite
kost. Na de eerste serie koppelen ademt hij weer rustiger, contact met de stoel wordt steviger
en ook de voeten staan duidelijker op de grond. Bij het navoelen in stand is de drukte in het
hoofd helemaal over. Hij geeft aan zich heel aangenaam te voelen: “Dit is iets om vaker te
voelen, ècht wel !”
3de sessie : 2 weken later. De avond van de behandeling: heel tevreden naar huis gereden,
voelde zich gesterkt.
Op de vraag hoe de afgelopen periode is geweest antwoordt hij : “Slecht!” De relatie is
verbroken en dat maakt hem verdrietig, vertwijfeld, maar ook weer meer onrustig. Hij heeft
slechts de eerste paar dagen (voor de relatiebreuk) geoefend, wat erg waardevolle effecten
opleverde. Hij legt de nadruk op de gemakkelijke, efficiënte, moeiteloze ademhaling. Later
heeft hij het oefenen helemaal losgelaten en zich gestort in het regelwerk : andere huisvesting,
auto, iemand gezocht om met hem mee op de vakantie te gaan ipv zijn ex- vriendin. Hij is er
zeker van dat hij dit op vakantie goed gaat oppakken. Als ik vraag of hij nu helemaal terug bij
af is, geeft hij aan dat hij in maart en april veel meer klachten had. Op het werk is het goed
gegaan, alleen merkt hij dat hij aan vakantie toe is. Hij wil het liefst liggend oefenen want dat
is het prettigst.
Tijd, ruimte, lucht genoeg: vooraf voelt zijn ademhaling kort en snel en niet gemakkelijk. Na
een paar keer de woorden ‘tijd genoeg’ te herhalen in zichzelf wordt de ademhaling langer en
ook iets trager: dit is wel even wennen. Na de woorden ‘lucht genoeg’ ontstaat er meer rust in
het adempatroon, zowel de inademing als de uitademing gaan trager. Bij de zin ‘ik voel te
weinig ruimte in mijn lichaam’ gaat het ademen plots onrustiger en het voelt voor hem heel
tegenstrijdig, er is ook verzet tegen deze woorden. Als hij meteen erna “er is ruimte genoeg”
zegt, is de adem na twee ademteugen weer rustig en gemakkelijk en vanzelf. ‘Ademen gaat
vanzelf’ voegt niets meer toe. Na deze oefening ligt hij meer ontspannen. Losser met meer
raakvlakken. In het hoofd is het leger en de stemming is goed. De onrust in het lichaam die hij
aangaf bij het gesprekje is verdwenen.
Kortlig, knieën open en dicht: Hij beweegt heel sloom en reageert erg traag op de instructies.
Hij voelt de invloed van de positieverandering van de benen op de stand van het bekken, op
de positie van de onderrug en op het ademen. Zo ongeveer op het ademritme de benen openen
en sluiten leidt tot openen met in- en sluiten met uitademen. De omgekeerde koppeling maakt
weer wat onrustig en ook wat hoger ademen.
Bij het navoelen verschijnt er meteen een grote glimlach op zijn gelaat: “Dit voelt prettig!”
Op de voerlijst kruist hij veel woorden aan: zachter, rechter, dunner, warmer, luchtiger,
compacter, losser, rustiger, frisser, stiller, luier, behaaglijker, trager, zwaarder in de voeten,
lichter in hoofd, vrijer, meer gelaten, ruimer, vrediger, gewoner, prettiger, onverschilliger,
makkelijker, slaperiger, geconcentreerder, aandachtiger, meer mezelf, vertrouwder en
veiliger. De ademhaling is trager, voller, kleiner, rustiger, vloeiender, beter voelbaar,
makkelijker, regelmatiger, meer vanzelf, dieper, vrijer, ruimer en is voelbaar in flank, borst,
maag, onderbuik, onderrug, bekken en neus.
Hij gaat naar huis in de stellige overtuiging dat hij op vakantie regelmatig tijd gaat nemen om
te oefenen. Hij gebruikt al 2 weken gaan oxazepam meer.
4de sessie : 3 weken later
Op de afgesproken dag belt hij op met het verzoek om de afspraak te verzetten, want hij heeft
net een auto-ongeluk gehad. Afspraak gaat 3 dagen later door.
Hij begint met te melden dat het allemaal niet mee zit, hij mist zijn vriendin heel erg, nu nog
een auto-ongeluk en dan al dat geregel rondom die auto en de scheiding. De vakantie was
redelijk goed gegaan, enkel de ochtenden en de avonden vielen hem zwaar, overdag had hij
voldoende afleiding. Eens weer thuis werd het gemis weer sterker en is zijn stemming
somberder geworden. Hij heeft nog 2 weken vakantie en verder is iedereen aan het werk. ‘Het
dak valt hem op het hoofd’ en hij is blij dat hij volgende week weer aan het werk kan. Hij
kijkt uit naar dagvulling. Hij geeft aan de laatste dagen veel na te denken, soms gaat dat over
in piekeren, maar hij zoekt vooral naar redenen bij zichzelf om in de toekomst een
relatiebreuk te kunnen voorkomen.Hij heeft het gevoel zich te zeer in het werk te hebben
gestort waardoor hij in de problemen is gekomen en er onvoldoende tijd en ruimte was voor
zijn vriendin. Hij neemt zichzelf voor om voortaan de balans veel beter te bewaken. Op
momenten van piekeren is het lastig om dat te stoppen, Dit gebeurt vooral als hij te vroeg
wakker wordt.
Hij zegt dat hij ondanks zijn voornemen om goed te oefenen, niet geoefend heeft. Bij
doorvragen blijkt toch dat hij meermaals op de dag stilstaat, de omgeving waarneemt, het
contact met de grond voelt en even voelt hoe hij ademt. Is het ademen onrustig dan gebruikt
hij een paar keer een zinnetje uit de instructie Tijd, Ruimte, Lucht genoeg. Als hij in bed ligt
trekt hij een paar keer voeten op met hoorbaar uit. Deze acties leveren hem heel veel op :
adem wordt rustiger, meer vanzelf en hij voelt zichzelf ook rustiger worden, onrust verdwijnt.
Ondanks deze verandering in zijn leven en het staken van de oxazepam zijn de klachten niet
toegenomen. Wat nu opvalt is vooral de sombere stemming en het geen zin hebben om iets te
ondernemen. Nijmeegse klachtenlijst score is nu 21, ATL- score is nu 36.
Kortlig, voeten trekken.duwen : Ik kies ervoor om tijdens het oefenen niets na te vragen, om
hem gedurende langere tijd zelfstandig te laten concentreren. Dit lukt hem goed, hij blijft de
oefening volgen. Ik zie een ruimere ademhaling bij het trekken van de hielen met inademen
en een lichte kanteling van het bekken. Bij het duwen met uitademen, geeft hij spontaan aan
dat dat niet zo gemakkelijk gaat, alsof bij het inademen weerstand ontstaat. Iets minder lang
de voeten duwen, maakt dat het lichaam de kans heeft om terug te keren naar de
middenpositie en dan voelt hij die weerstand niet meer. Bij het staan nadien geeft hij aan dat
hij stevig staat, zichzelf ontspannen voelt en dat de adem zo moeiteloos en gemakkelijk gaat.
Het is leger en rustiger in zijn hoofd en de stemming is iets opgeklaard.
We spreken over een maand weer af voor de evaluatie van de proefbehandeling.
5de sessie : 5 weken later
Hij komt trots en stralend binnen. Het gaat goed met hem en dat al een week of vier. Hij heeft
minstens 3 tot 4 keer per week geoefend (steeds een van de geleerde oefeningen) en staat door
de dag heen ook regelmatig stil en vraagt zich af hoe het met hem gaat. Dit levert meestal een
rustiger ademhaling op en de eventuele onrust in het lichaam vermindert dan meteen. Verder
geeft hij aan dat hij het leven veel meer pakt zoals het komt, gemakkelijker loslaat. Het werk
neemt hij niet meer mee naar huis. Hij voelt zich ’s avonds veel fitter. Zijn stemming is
minder somber. Wel ervaart hij met name ’s avonds het gemis van zijn vriendin en slaat de
verveling wel eens toe. Hij voegt er meteen aan toe, dat hij erg zoekende is om zijn leven
weer opnieuw invulling te geven en dat er dat wel bij zal horen.
Heeft geen medicatie meer gebruikt en hij is ook trots op zichzelf dat hij zelf het heft in
handen heeft genomen om aan zichzelf te werken.
Op de vraag of hij nog opmerkingen heeft of vragen geeft hij aan : “Klopt het dat de
verschillende oefeningen overeenkomsten hebben ? Ik merk dat er vaak hetzelfde gebeurt in
de onderrug en vervolgens ook met ademen. Er is bijna altijd een beweging die het moeilijk
maakt om in te ademen en een beweging die dat makkelijker maakt”. Hierop leg ik hem de
relatie tussen de wervelkolom en de functionele adembeweging uit .
Hij geeft aan dat hij wil stoppen met de behandeling want het gaat al een maand goed. Hij vult
de Nijmeegse klachtenlijst in: 7, de Algemene toestandslijst: 17 en uit de vragenlijst
Toepassen van ontspanning blijkt dat voordelen 11 punten scoort met 1 punt voor nadeel en
dat de generalisatie van ontspanning in rust op 10 gescoord wordt, in actie op 4. De
ademnotatie is na het oefenen : balans + 4 en volume 16. (kleine, gecentreerde ademhaling).
Armen zijwaarts: voelt na de eerste ronde armen zijwaarts draaien dat de schouders meer naar
de bank zakken. Bij het koppelen aan het ademen merkt hij duidelijk de belemmering voor het
inademen bij armen naar binnendraaien en de verruiming voor het inademen met de armen
naar buiten draaien. Bij het navoelen in stand vraag ik hem om de handen te strekken en
vervolgens de spanning weer los te laten in het ademtempo. Hij is verbaasd hoe gemakkelijk
dit nu in het ademritme gaat. Staat stevig op de grond en het bovenlichaam voelt bijzonder
licht en ruim.
Stand voor, achter met adem: het stevig staan neemt toe gaandeweg de instructie. Hij voelt dat
de verschillende posities het lichaam anders doet ademen. Kan deze veranderingen met
verbazing accepteren. Het koppelen gaat erg rustig en sloom. Ademhaling is traag en met een
grote pauze na het uitademen. Hij geeft aan dat hij zich heel licht voelt en dat het vooral in het
hoofd opvalt.
Individueel verslag van vijf sessies
M
Naam : R.C.
35
jaar
Probleem : veel kaakspanning, drukte in het hoofd ten gevolge van malen en piekeren,
vermoeidheid, onrust in het lijf en in het ademen
2 weken
Dd:
2 weken
3 weken
5 weken
Instructies en handgrepen
Aandacht verzamelen
d v w o e d v w o e d v w o e d v w o e d v w
+ + + + +
-
Ruglig, aandacht onderkant
0 + + + + + + + + +
+ +
Ruglig, hoofd rollen
+ + + + +
+ +
- -
Hoorbaar uitademen
0 0 + + +
+ +
+ +
Ruglig, voeten optrekken
+ + + + +
+ +
+ +
Zit, voeten drukken
+ + + + +
-
Tijd, ruimte lucht genoeg
+ + + + +
+ +
Kortlig, knieën open en dicht
+ + +
+ +
Kortlig, voeten trekken en duwen
+ + + -
Ruglig, armen zijwaarts draaien
+ + +
Stand voor, achter met adem
+ + +
Drieplus
Ingang:
Proces
Beperkende voorwaarden
Effect op probleem
Conclusie
9/11
2/3
2/3
2/2
1/1
2/2