Persdossier Forum van de Gemeentelijke Beleidsvoerders “Brussels Smart Cities” Georganiseerd door de VSGB, in samenwerking met Belfius en NCP Brussels 4-12-2014 (voormiddag) Belfius - Passage 44 (metro Rogier/Kruidtuin) Wie zijn wij? ........................................................................................................................... 2 De VSGB ............................................................................................................................. 2 Partners .............................................................................................................................. 2 Belfius ............................................................................................................................. 2 NCP Brussels ................................................................................................................... 3 Doelstellingen........................................................................................................................ 4 Forum ................................................................................................................................. 4 Technische workshop ......................................................................................................... 4 Context.................................................................................................................................. 6 Brussels regeerakkoord 2014/2019 ................................................................................... 6 Uittreksels uit het regeerakkoord .................................................................................... 6 Reactie van de VSGB ........................................................................................................ 7 Het concept Smart City ....................................................................................................... 7 Europese voorbeelden ........................................................................................................ 7 Sant Cugat....................................................................................................................... 7 Kortrijk ............................................................................................................................ 8 Horizon 2020 ..................................................................................................................... 8 Biografie van de sprekers .................................................................................................... 10 Bianca Debaets ................................................................................................................. 10 Zoran Stančič .................................................................................................................... 10 Vincent Van Quickenborne ............................................................................................... 10 Arnaud Frippiat ................................................................................................................ 11 Camille Le Borgne ............................................................................................................. 11 Marc Cools ....................................................................................................................... 11 Corinne François .............................................................................................................. 11 Camille Lépinay ................................................................................................................ 12 Contacten bij de VSGB ......................................................................................................... 12 Association de la Ville et des Communes de la Région de Bruxelles-Capitale (AVCB) asbl Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (VSGB) vzw Rue d'Arlon / Aarlenstraat 53/4 – Bruxelles 1040 Brussel Tel. +32(0)2 238 51 40 – Fax +32(0)2 280 60 90 - [email protected] – www.avcb-vsgb.be Wie zijn wij? De VSGB De Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (VSGB) is een vereniging zonder winstoogmerk (vzw) die ten dienste staat van de lokale overheden van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en die door die overheden zelf werd opgericht en wordt beheerd. De VSGB werd in 1993 opgericht, na de regionalisering van de Vereniging van Belgische Steden en Gemeenten (VBSG). Er zijn 3 categorieën leden: werkende: naast de stichters zijn dat de gemeenten van het Brussels Gewest gewone: de OCMW's van het Brussels Gewest en de door hen gevormde verenigingen, evenals de intercommunale verenigingen waarvan de maatschappelijke zetel gevestigd is in een gemeente van het Brussels Gewest corresponderende: alle andere personen die belangstelling hebben voor de activiteiten van de Vereniging Meer informatie: op onze website Het forum wordt georganiseerd door de dienst ‘Europese projecten’ van de VSGB. Deze dienst werd door de VSGB opgericht in het kader van het intergemeentelijk samenwerkingsproject “Brussel, hoofdstad van Europese projecten”. De dienst wordt medegefinancierd door het Gewest en gecoördineerd door de gemeente Sint-Jans-Molenbeek. Bij het project zijn ook de gemeenten Anderlecht, Elsene, Schaarbeek, Sint-Lambrechts-Woluwe en Vorst betrokken. Doel van het initiatief is de 19 Brusselse gemeenten te begeleiden om hun Europese projecten tot stand te brengen. Meer informatie over de dienst ‘Europese projecten’: op onze website en in ons tijdschrift Nieuwsbrief-Brussel nr 1/2014 (p. 23). Partners Belfius De groep Dexia was ontstaan uit de toenadering in 1996 van de twee voornaamste spelers inzake lokale overheidsfinanciering in Europa: Crédit Local de France en het GemeenteAssociation de la Ville et des Communes de la Région de Bruxelles-Capitale (AVCB) asbl Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (VSGB) vzw Rue d'Arlon / Aarlenstraat 53/4 – Bruxelles 1040 Brussel Tel. +32(0)2 238 51 40 – Fax +32(0)2 280 60 90 - [email protected] – www.avcb-vsgb.be krediet van België, met als voornaamste opdracht de financiering van de investeringen van de gemeenten. Samen met de Banque Internationale van Luxemburg werden beide instellingen in 1999 ondergebracht in de groep Dexia. In 2000 werd het Gemeentekrediet van België echter Dexia Bank België. De Belgische regering kocht in 2011 Dexia Bank België volledig over: voortaan werkt het onder de noemer "Belfius Bank". Belfius Bank steunt de Vereniging financieel, in een algemeen kader van informatie en overleg, en ook samenwerking rond specifieke projecten. De gezamenlijke organisatie van het Forum van de Gemeentelijke Beleidsvoerders - seminaries rond financiële thema's - is het meest zichtbare deel van die samenwerking. Meer informatie: www.belfius.be NCP Brussels Het team van NCP Brussels is gehuisvest bij Impulse.brussels (het gewezen Brussels Agentschap voor de Onderneming BAO), dat door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest aangewezen werd als ‘nationaal contactpunt’ voor Horizon 2020 in Brussel. NCP Brussels werkt met de ondersteuning van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en Innoviris. De nationale contactpunten bieden informatie, deskundig advies en individuele bijstand aan voor mogelijke deelnemers aan het Europees programma voor onderzoek en innovatie Horizon 2020. De contactpunten zijn officieel erkend door de Europese Commissie en worden opgeleid als tussenschakel tussen de Europese Unie en de projectdragers (ondernemingen, universiteiten, onderzoekscentra, verenigingen en andere deelnemers). Impulse.brussels is ook het contactpunt van het netwerk ‘Entreprise Europe’ in Brussel. Meer informatie: website NCP Brussels website Impulse.brussels Association de la Ville et des Communes de la Région de Bruxelles-Capitale (AVCB) asbl Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (VSGB) vzw Rue d'Arlon / Aarlenstraat 53/4 – Bruxelles 1040 Brussel Tel. +32(0)2 238 51 40 – Fax +32(0)2 280 60 90 - [email protected] – www.avcb-vsgb.be Doelstellingen Forum Het doel van het forum is het Europees concept Smart Cities en de Europese financiering in dat kader voor te stellen. Dit Forum van de Gemeentelijke Beleidsvoerders is voornamelijk gericht op de sensibilisering van gemeentemandatarissen en verantwoordelijken van de diensten stedenbouw, energie, mobiliteit en duurzame ontwikkeling. Andere doelgroepen zijn: verkozenen en ambtenaren van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest vertegenwoordigers van lokale en regionale Europese overheden economische actoren en onderzoekers Technische workshop Een technischere workshop wordt georganiseerd op 7 januari 2015, door de VSGB en NCP Brussels, over “Smart Cities & Horizon 2020 (energie, ICT, transport) - van theorie naar praktijk in Brussel!”. Dat wordt een vergadering met 10 vertegenwoordigers uit de Brusselse gemeenten en 10 vertegenwoordigers uit Brusselse bedrijven en universiteiten die knowhow hebben en/of een project in het domein van de Smart Cities (energie, ICT, transport) die zich op korte of middellange termijn willen engageren in een gewestelijk of Europees project (enkel op uitnodiging) Aangezien Horizon 2020 Europese samenwerkingsverbanden vereist, gaat deze workshop uit van het principe dat de projecten Smart Cities in de eerste plaats de technische knowhow van bedrijven en universiteiten rond eenzelfde lokaal project moeten samenbrengen. Doel van de workshop begrijpen hoe men Horizon 2020 kan aanwenden voor de financiering van een project Smart Cities contacten leggen en samenwerking tot stand brengen tussen Brusselse actoren ivm Smart Cities (gemeenten, bedrijven, universiteiten) klaar zijn om van start te gaan en te reageren op de volgende oproepen Horizon 2020 Programma 9.00 – Welkom – Corinne François, VSGB, Directeur 9.05 – Inleiding – Didier Gosuin, Brussels minister voor Economie 9.15 – Voorstelling van de VSGB – Camille Lépinay, VSGB, adviseur Europese projecten Association de la Ville et des Communes de la Région de Bruxelles-Capitale (AVCB) asbl Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (VSGB) vzw Rue d'Arlon / Aarlenstraat 53/4 – Bruxelles 1040 Brussel Tel. +32(0)2 238 51 40 – Fax +32(0)2 280 60 90 - [email protected] – www.avcb-vsgb.be 9.20 – Welke projectoproepen Smart Cities in Horizon 2020? Projectoproep “Smart Cities & Communities” – Jens Bartholmes, Europese Commissie, DG research en innovatie (tbc) Andere relevante projectoproepen – Camille Le Borgne, Brussels NCP H2020 Energy 10.30 – Concrete aanpak van een project Horizon 2020? – Camille Le Borgne, NCP H2020 Energy & Camille Lépinay, VSGB, adviseur Europese projecten De goede projectoproep en het goede onderwerp uitkiezen, taakverdeling, indeling van de tijd, doeltreffend zoeken naar partners, mogelijke netwerken in Brussel 11.00 – Horizon 2020: financiële en wettelijke basis – Tania Van Loon, Brussels NCP Legal & Financial 11.20 – Projecten & knowhow “Smart Cities” in Brussel 12.15 - Besluit & voorstelling van NCP Brussels – Tania Van Loon Association de la Ville et des Communes de la Région de Bruxelles-Capitale (AVCB) asbl Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (VSGB) vzw Rue d'Arlon / Aarlenstraat 53/4 – Bruxelles 1040 Brussel Tel. +32(0)2 238 51 40 – Fax +32(0)2 280 60 90 - [email protected] – www.avcb-vsgb.be Context Brussels regeerakkoord 2014/2019 In het regeerakkoord 2014-2019 stelt de nieuwe Brusselse regering zich tot doel om van Brussel een Smart City te maken en de digitalisering als pijler op te nemen in het ontwikkelingsprogramma. Uittreksels uit het regeerakkoord "Brussel, Gewest van onderzoek en innovatie […] Met het doel om van Brussel een Smart City te maken, zal de Regering hiertoe een platform uitbouwen, en dit meer bepaald binnen de digitale competitiviteitspool, gericht op de ontwikkeling van samenwerkingsverbanden tussen het hoger onderwijs, het technisch en beroepsonderwijs, de openbare instellingen en de bedrijfswereld, en centra voor geavanceerde technologie oprichten die voor alle stakeholders openstaan om jongeren op te leiden in toekomstgerichte beroepen met een hoge technologische waarde, iedereen gemeenschappelijk de beschikking geven over de instrumenten die voor geavanceerde opleidingen vereist zijn en het onderzoek versterken. De Regering zal de mechanismen voor onderzoekssteun vereenvoudigen, het mecenaat ten gunste van het onderzoek stimuleren en sterk inzetten op programma’s die het onderzoek in de kijker plaatsen en de leefbaarheid van spin-offs bevorderen.” (p. 43-44) "Brussel uitbouwen tot een digitale hoofdstad De Regering wil van de digitalisering één van de basispijlers van haar ontwikkelingsprogramma maken. Daartoe zal de Regering het CIBG verzoeken haar een gecoördineerde gemeenschappelijke strategie voor te leggen voor de integratie van nieuwe technologieën in alle gebieden van het gemeenschapsleven (het bestuur, de school, de gezondheid, digitale diensten van ondernemingen, slimme mobiliteit, veiligheid …). Op grond daarvan zal de Regering het initiatief nemen tot een grote Digitale Conventie. Ten slotte zal de Regering de ontwikkeling van de digitale infrastructuur voortzetten (optische vezel en wifi) en geleidelijk het Irisnet 2 netwerk openstellen voor ondernemingen en vervolgens ook voor het brede publiek. De Regering zal erop toezien om zo ver als mogelijk te gaan in het online administratief beheer, maar dan steeds op basis van middelen die vrij zijn van rechten (open source).” (p. 44) Association de la Ville et des Communes de la Région de Bruxelles-Capitale (AVCB) asbl Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (VSGB) vzw Rue d'Arlon / Aarlenstraat 53/4 – Bruxelles 1040 Brussel Tel. +32(0)2 238 51 40 – Fax +32(0)2 280 60 90 - [email protected] – www.avcb-vsgb.be Reactie van de VSGB In Analyse van de impact van het Brussels regeerakkoord 2014-2019 op de gemeenten “De Vereniging steunt het Gewest, dat in zijn regeerakkoord als doel opneemt van Brussel een Smart City te maken, een regio voor onderzoek en innovatie en een digitale hoofdstad. In dat opzicht vraagt zij het Gewest (en de gemeenten) om Europese samenwerkingsverbanden tot stand te brengen om deel te nemen aan het programma Horizon 2020. In het kader van de rationalisering van de organismen die actief zijn op het vlak van economie (waaronder Impulse.brussels en Innoviris), vraagt de Vereniging bovendien dat de huidige steun van Innoviris voor het opzetten van Europese projecten in het kader van het programma Horizon 2020 verruimd zou worden tot de gemeenten.” (p. 11) Zie ook: Centrum voor Informatica voor het Brusselse Gewest (CIBG), Witboek 2014-2019 Smart.brussels: een smart city strategie voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, mei 2014 Het concept Smart City Volgens de Europese Commissie is een Smart City een “intelligente stad”, waar de traditionele diensten en netwerken (energie, transport, informatie en communicatie) doeltreffender gemaakt worden door het gebruik van nieuwe Informatie- en Communicatietechnologieën (ICT), om de levenskwaliteit van de burgers te verbeteren en de steden duurzamer1 te maken, met het oog op de Europese doelstellingen “3x20 voor 2020” 2. Het gebruik van ICT is geen doel op zich, maar een manier om te beantwoorden aan problematieken van algemeen belang.3 Volgens een recente studie van het Europees Parlement zijn de succesfactoren van de Smart Cities duidelijke doelstellingen en evaluatietools, de betrokkenheid van de lokale besturen (strategisch en financieel), de uitwerking van een lange termijn visie voor de stad, de betrokkenheid van talrijke stakeholders en burgers.4 Europese voorbeelden Sant Cugat Sant Cugat is een stad met 80.000 inwoners in de provincie Barcelona. In hun streven om een innoverende en groene stad te worden heeft de stad een strategisch plan “Smart City 2011-2020” goedgekeurd om efficiënter en duurzamer te worden, met een betere 1 https://ec.europa.eu/digital-agenda/en/about-smart-cities 2 http://ec.europa.eu/clima/policies/package/index_en.htm 3 Europees Parlement, Departement Economisch en Sociaal Beleid, “Mapping Smart Cities in the EU”, EU, 2014, p. 24. 4 Ibid. p. 91. Association de la Ville et des Communes de la Région de Bruxelles-Capitale (AVCB) asbl Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (VSGB) vzw Rue d'Arlon / Aarlenstraat 53/4 – Bruxelles 1040 Brussel Tel. +32(0)2 238 51 40 – Fax +32(0)2 280 60 90 - [email protected] – www.avcb-vsgb.be levenskwaliteit voor de burgers door gebruik te maken van nieuwe ICT. Sant Cugat heeft de eerste "intelligente straat" van Catalonië. Meer informatie: video Smart City - Sant Cugat website Sant Cugat - Smart City Kortrijk Deze West-Vlaamse stad met 75.200 inwoners wil zich profileren als intelligente stad. Zo heeft de stad deelgenomen aan het project Smart Cities, met de steun van INTERREG IVB Noordzee, een Europees programma voor grensoverschrijdende samenwerking. Het project berust op een innovatienetwerk tussen overheden en onderzoekscentra ter bevordering van de ontwikkeling van elektronische diensten. Van de 6,7 miljoen euro van het project gaat 10 % naar Kortrijk. Kortrijk was laureaat van de “Belfius Smart City Award 2014” voor het project “Shop & Go”, dat bezoekers en leveranciers een half uur gratis laat parkeren in Kortrijk, dankzij een ondergronds draadloos systeem met sensoren dat de parkeerduur van de automobilisten in het stadscentrum volgt. Meer informatie: website van de stad Kortrijk website van het Interreg IVB project Smart Cities persbericht van Belfius Horizon 2020 ‘Horizon 2020’ is het kaderprogramma van de Europese Unie voor onderzoek en innovatie voor de periode 2014-2020. Het programma kan rekenen op een zevenjarig budget van ongeveer 80 miljard euro en moedigt de EU-landen aan om 3 % van hun BNP te besteden aan onderzoek en ontwikkeling tegen 2020. Het brengt alle voormalige Europese programma’s inzake onderzoek en ontwikkeling samen in één enkel programma, o.m. het Zevende Kaderprogramma (KP7 2007-2013) en het Kaderprogramma voor concurrentievermogen en innovatie (CIP) dat het Programma Intelligente Energie Europa (IEE) bevatte. Het is dus niet enkel de bedoeling om fundamenteel onderzoek te financieren, maar ook de innovatie in de brede zin (nieuwe producten, diensten, industriële en sociale processen) en de verspreiding ervan ten gunste van de samenleving en de industrie. Association de la Ville et des Communes de la Région de Bruxelles-Capitale (AVCB) asbl Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (VSGB) vzw Rue d'Arlon / Aarlenstraat 53/4 – Bruxelles 1040 Brussel Tel. +32(0)2 238 51 40 – Fax +32(0)2 280 60 90 - [email protected] – www.avcb-vsgb.be In het kader van Horizon 2020, De Europese Commissie lanceert op 10 december 2014 een projectoproep voor toonaangevende demonstratieprojecten die oplossingen aanbieden voor slimme steden (‘smart cities’) door het integreren van de energie-, de transport- en de telecommunicatiesectoren. Meer informatie: VSGB Programmafiche ivm Horizon 2020 FR / NL VSGB Fiche ivm projectoproep Horizon 2020: Smart Cities 2015 FR / NL Association de la Ville et des Communes de la Région de Bruxelles-Capitale (AVCB) asbl Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (VSGB) vzw Rue d'Arlon / Aarlenstraat 53/4 – Bruxelles 1040 Brussel Tel. +32(0)2 238 51 40 – Fax +32(0)2 280 60 90 - [email protected] – www.avcb-vsgb.be Biografie van de sprekers Bianca Debaets Deze CD&V-politica is staatssecretaris in de Brusselse regering, voornamelijk bevoegd voor Informaticabeleid, Digitalisering en Verkeersveiligheid (gedelegeerde bevoegdheden van minister Pascal Smet). Zij was gemeenteraadslid in Elsene van 2006 tot 2012 en lid van het Brussels Parlement van 2009 tot 2014. Meer informatie: website van Bianca Debaets website van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest foto Zoran Stančič De Sloveen Zoran Stančič is adjunct-directeur-generaal bij de DG Communicatienetwerken, Inhoud en Technologie (CONNECT) van de Europese Commissie. Voordien was hij adjunctdirecteur-generaal bij de DG Onderzoek. Voordat hij werkzaam werd bij de Commissie in 2004, was de heer Stančič staatssecretaris bij de Sloveense minister voor onderwijs, wetenschappen en sport (2000-2004). Meer informatie: bericht van de Europese Commissie (in het Frans) CV (in het Engels) foto Vincent Van Quickenborne Deze OpenVLD-politicus is volksvertegenwoordiger sinds 2012 en burgemeester van Kortrijk sinds 2013. Hij was staatssecretaris voor Administratieve Vereenvoudiging van 2003 tot 2007, minister voor Ondernemen en Vereenvoudigen van 2008 tot 2011, en vicepremier en minister van Pensioenen van 2011 tot 2012. Meer informatie: blog van Vincent Van Quickenborne foto Association de la Ville et des Communes de la Région de Bruxelles-Capitale (AVCB) asbl Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (VSGB) vzw Rue d'Arlon / Aarlenstraat 53/4 – Bruxelles 1040 Brussel Tel. +32(0)2 238 51 40 – Fax +32(0)2 280 60 90 - [email protected] – www.avcb-vsgb.be Arnaud Frippiat Arnaud Frippiat is Executive Manager bevoegd voor Distribution Public & Social Banking bij Belfius Bank en Verzekeringen sinds 2014. Voordien was hij directeur van diezelfde dienst bij Belfius voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest van 2011 tot 2014. Meer informatie: LinkedIn Camille Le Borgne Binnen het team van NCP Brussels is Camille Le Borgne het Brusselse contactpunt voor Horizon 2020 met betrekking tot de maatschappelijke uitdagingen “veilige, propere en efficiënte energie” en “Actie voor klimaat, leefmilieu, efficiënt gebruik van middelen en grondstoffen”. Voordien was zij tevens het contactpunt voor het FP7 (kaderprogramma voor onderzoek en ontwikkeling) inzake leefmilieu en voor het CIP (Competitiviteit- en InnovatieProgramma) “eco-innovatie” van 2011 tot 2013. Meer informatie: website NCP Brussels LinkedIn Marc Cools Marc Cools is voorzitter van de VSGB en eerste schepen in Ukkel (MR), bevoegd voor o.a. stedenbouw, leefmilieu, huisvesting, stadsvernieuwing, gemeente-eigendommen en grondregie. Hij is ook bestuurder van de Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij (BGHM) en van de intercommunale Brutélé, en ondervoorzitter van de Congres van Lokale en Regionale Overheden van de Raad van Europa. Meer informatie: website van Marc Cools foto’s Corinne François Corinne François is directrice van de VSGB sinds 1 juli 2014. Als advocate aan de Brusselse balie was zij medewerkster van Sabine Laruelle, minister van Middenstand en KMO’s tijdens het Belgische EU-voorzitterschap in 2010, en ook schepen in de gemeente Drogenbos van 2007 tot 2014. Meer informatie: artikel van de VSGB op 10/7/2014 foto Association de la Ville et des Communes de la Région de Bruxelles-Capitale (AVCB) asbl Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (VSGB) vzw Rue d'Arlon / Aarlenstraat 53/4 – Bruxelles 1040 Brussel Tel. +32(0)2 238 51 40 – Fax +32(0)2 280 60 90 - [email protected] – www.avcb-vsgb.be Camille Lépinay Camille Lépinay is adviseur bij de VSGB, bevoegd voor de dienst “Europese projecten”. Zij coördineert de intergemeentelijke werkgroep Europa. In 2013 en 2013 werkte zij in het Europees Parlement, meer bepaald bij de commissie Begroting. Meer informatie: LinkedIn Contacten bij de VSGB Philippe DELVAUX Verantwoordelijke informatie [email protected] Tel. 02 238 51 71 Camille LEPINAY, Adviseur Europese projecten [email protected] Tel. 02 238 51 53 Association de la Ville et des Communes de la Région de Bruxelles-Capitale (AVCB) asbl Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (VSGB) vzw Rue d'Arlon / Aarlenstraat 53/4 – Bruxelles 1040 Brussel Tel. +32(0)2 238 51 40 – Fax +32(0)2 280 60 90 - [email protected] – www.avcb-vsgb.be