Lesvoorbereiding Naam Datum Adres Vak/Leergeheel Realisatietechnieken: zorg voor voeding Lesonderwerp Een middagmaal: Toepassing komkommersoep, stoverij met frietjes, rauw witloof, mayonaise en messinaroom. Lesuur van ……………. uur tot ……………. uur Afdeling B- stroom Leerjaar BVL Aantal lln Lokaal Beginsituatie Onderwerp vorige les en/of gekende leerstof Praktisch werken rond eenvoudige opdrachten: vb. het ontbijt, een middagmaal, enkele desserten uit het vorig studiejaar: 1B Lessenreeks: het bereiden en verbruiken van het ontbijt. Voortaak Benodigdheden: meebrengen van 2 ajuinen, 1 komkommer, 1 pakje boter, peper, zout, laurier, tijm, 1 bouillonblokje, 1 bosje peterselie, 100g stoverij, 1 flesje bruin bier, 1 koffielepel mosterd, 1 snede oud brood, 1 eetlepel maïszetmeel, 1 blik fruit 228g, 250g platte kaas, 75g suiker, 1 ei, 1 pakje vanillesuiker, 5 aardappelen, 1 stuk rauw witloof. Andere gegevens Bronnen Bijlagen Notities KLBO: voedselbehandeling Organisatiefiche, bordplan, klasorganisatie, media, evaluatiefiche LESONDERWERP: Een middagmaal ALGEMENE VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES: handelen volgens veiligheids-, hygiënische en milieubewuste normen. Onder begeleiding de opdracht voltooien en de kwaliteit controleren en evalueren. VOET: Weten dat goede voedingsgewoonten de gezondheid bevorderen. LEERPLANDOEL(EN): p. 17 nr. 7-8-9 LESDOELEN LEERINHOUD WERKVORMEN/ MEDIA/ORGANISATIE 1 Lesbegin De behoefte om een middagmaal klaar te maken verwoorden. 1.1. Aanknoping. Milieukennis Een middagmaal 1.1 motivering: We kunnen verschillende soorten maaltijden bereiden? Vandaag bereiden we een middagmaal. Lk noteert de titel op het bord. 1.2 probleemstelling Hoe bereiden we een middagmaal? 2 Lesuitwerking TIJD Lk leidt het onderwerp in. 1e stap : informeren De kwaliteitseisen van een goed Kwaliteitseisen van een goed middagmaal samengesteld middagmaal opnoemen. - bereid met groenten en fruit (seizoen) - smakelijk - vlug en gemakkelijk te bereiden - prijselijk De kwaliteitseisen van een goed bereide stoverij opnoemen. Kwaliteitseisen van de stoverij - goed gekorst - een lekkere saus - een appetijtelijke geur - een lekkere smaak A. onderwijsleergesprek en geleide waarneming. Welke eisen stellen we aan een goed middagmaal? Laten opzoeken aan de hand van de documentatie van de lln en de Lk. Lk vult aan. S. via vraagstelling eisen herhalen. Lk vult het bordplan in. A. onderwijsleergesprek en geleide waarneming. Aan welke eisen moet een goed gemaakte stoverij voldoen? Laten afleiden uit een voorbeeld van bereide stoverij op het moment van de uitvoering. S. via vraagstelling eisen herhalen. Lk vult het bordplan in. De kwaliteitseisen van een goed gemaakte messinaroom opnoemen. Kwaliteitseisen van de messinaroom - een lekkere smaak - een appetijtelijke geur - gelijkmatig verdeeld A. onderwijsleergesprek en geleide waarneming. Aan welke eisen moet de messinaroom voldoen? Laten afleiden uit een voorbeeld van bereide messinaroom op het moment van de uitvoering. S. via vraagstelling eisen herhalen. Lk vult het bordplan in. De kwaliteitseisen van een goed gemaakte komkommersoep opnoemen. Kwaliteitseisen van de komkommersoep - een goed uitzicht. - een appetijtelijke geur - een lekkere smaak A. onderwijsleergesprek en geleide waarneming. Aan welke eisen moet de komkommersoep voldoen? Laten afleiden uit een voorbeeld van bereide komkommersoep op het moment van de uitvoering. S. via vraagstelling eisen herhalen. Lk vult het bordplan in. De kwaliteitseisen van een goed gefrituurde frieten opnoemen. Kwaliteitseisen van de frieten - goudgele kleur - knapperig - even breed A. onderwijsleergesprek en geleide waarneming. Aan welke eisen moet de frietjes voldoen? Laten afleiden uit een voorbeeld van bereide frietjes op het moment van de uitvoering. S. via vraagstelling eisen herhalen. Lk vult het bordplan in. Een middagmaal samenstellen aan de samenstelling van het menu hand van ingrediënten. Soep: komkommersoep Hoofdschotel: warme schotel: - stoverij met frietjes . - rauw witloof gesneden - mayonaise Dessert: messinaroom A. klasgesprek pro of contra “ warm middagmaal”. Hoe is een goede middagmaaltijd samengesteld? Lln zoeken naar oplossingen en geven voorbeelden uit eigen leefmilieu en ervaring. Lk verbetert en vult aan. Het uit te werken menu laten afleiden van de benodigdheden voor het bereiden van het menu. Lk laat het menu aan de vooropgestelde eisen controleren door de lln. S. Lk noteert de bereidingen op het bord. De gerechten binnen de voedingsdriehoek situeren. Grondstoffen voor het bereiden van het middagmaal opnoemen. Voedende waarde van het middagmaal Restgroep: mayonaise Smeer- en bereidingsvet: boter Vlees, vis, eieren, vervangproducten: stoverij Groenten: soep, rauw witloof Fruit: stukjes fruit Aardappelen: aardappelen Water: soep Melkproducten en calciumverrijkte sojaproducten: room A. onderwijsleergesprek + geleide waarneming. Wat is de voedende waarde van ons middagmaal? Lln situeren het middagmaal in de voedingsdriehoek. Lln bouwen de voedingsdriehoek visueel uit a.h.v. foto’s van de gerechten voor het bereiden van het middagmaal. Het middagmaal voldoet bijna aan een evenwichtige voeding. Het menu is rijk aan minerale zouten en bevat vooral bouwstoffen. Besluit door lln laten trekken. Grondstoffen voor het bereiden van het middagmaal Zie in bijlagen: instructiefiches A. onderwijsleergesprek aanknopen met vorig leerstofpunt: samenstelling van een middagmaal. Verder bespreken op het moment van de uitvoering S. Lk vult het bordplan in. S. via vraagstelling herhalen. Lk vult bordplan in. De grote lijnen van de uitvoering in de juiste volgorde plannen. 2e stap stel een plan op. A. onderwijsleergesprek Lk plant samen met de lln de grote lijnen van de uitvoering. Lk bepaalt de deeltaken (zie bijlagen: organisatieplan) S. Lk noteert ze op het bord Lln wassen hun handen Ieder gerecht van het middagmaal met orde en inzicht bereiden. Werkpost voor de toegewezen deeltaak juist in richten. 3e stap : voer uit. Werkpostinrichting voor de toegewezen deeltaak A. onderwijsleergesprek. Hoe richten we de werkpost in en bereiden we het gerecht voor de toegewezen deeltaak? Steunen op vorige lessen. S. lln richten de werkpost in voor de toegewezen deeltaak. De gekende bereidingen correct uitvoeren. Bereidingsmethode: zie lln- notities. Stoverij op de juiste manier bereiden. - bereiden van de stoverij. Soep op de juiste manier bereiden. - bereiden van de soep. Aardappelen correct versnijden en frituren. - het versnijden en het frituren van de frietjes. Rauw witloof correct versnijden. -het versnijden van het witloof. Messinaroom op de juiste manier bereiden. - het bereiden van de messinaroom. Het dekken van de tafel voor het verbruiken van een middagmaal correct uitvoeren. Dekken van de tafel A. onderwijsleergesprek + demonstratie van de nieuwe technieken en bereidingen. Alle lln komen aan de tafel bij de ll die de deeltaak moet uitvoeren. Lk demonstreert op het juiste ogenblik. 1 ll werkt na F.A. + F.V. door de andere lln Lk vult aan S. 1 ll vult het bordplan in Lln voeren de toegewezen deeltaak uit o.l.v. Lk Lk controleert en verbetert de fouten luidop A. onderwijsleergesprek + geleide waarneming Lln verbruiken het middagmaal aan tafel Lln beoordelen de gedekte tafel. Steunen op vorige lessen kook. F.A + F.V. door de lln Lk vult aan. S. lln herhalen mondeling het dekken van de tafel voor een middagmaal. Het middagmaal op een correcte manier serveren Serveren van het menu. Het serveren van de komkommersoep Het serveren van de hoofdschotel Het inschenken van tafelwater Het serveren van het dessert A. onderwijsleergesprek + demonstratie Lk steunt op vorige lessen kook: het ontbijt Lk demonstreert 1 ll voert de deeltaak uit F.A. + F.V. door de andere lln Lln voeren de toegewezen deeltaak uit voor de andere bereidingen. F.A. + F.V. door de overige lln Lk vult aan S. lln verwoorden enkele P.P. bij het serveren van een menu Het middagmaal op een correcte manier verbruiken Onze houding aan tafel We eten wellevend We verzorgen onze houding We eten hygiënisch A. onderwijsleergesprek + geleide waarneming Waarop letten we bij het verbruiken van een maaltijd? Steunen op vorige lessen S. lln herhalen de correcte omgangsvormen bij het verbruiken van een middagmaal. De tafel op een correcte manier afruimen Het afruimen van de tafel - 1 ll neemt de vuile borden weg - 1 ll neemt het bord aan - 1 ll schikt de borden op de roltafel. A. onderwijsleergesprek + demonstratie Hoe ruimen we de tafel af? Laten uitvoeren door 2 lln Andere lln observeren F.A. + F.V. Lk verbetert en vult aan. S. lln herhalen de juiste volgorde bij het afruimen van de tafel. Het middagmaal kwalitatief beoordelen. 4e stap : beoordeel en stuur bij. Productkwaliteit Zie lln- notities Proceskwaliteit Mens Materiaal Materieel Methode Milieu Zie lln- notities Iedere ll beoordeelt zijn deeltaak i.f.v. de gestelde eisen. Lln sturen hun foutief handelen bij. Notities worden ingevuld onder leiding van de Lk Lk controleert en quoteert de resultaten. 3.Lesafsluiting De vaat en het in orde brengen van de keuken: zie klasorganisatie. Invullen van de klasagenda Komkommersoep Ingrediënten Materieel Werkwijze 1 ajuin Een aardappelmesje. Een snijplank. 1. ajuin pellen en in stukken snijden. 1 komkommer 1 klontje boter Een kookpot. Een roerlepel. Een vork. 2. komkommer goed wassen, overlangs doorsnijden en in stukjes verdelen van 3cm. 3. Boter laten smelten en ajuin fruiten in de boter smelten. 4. komkommer toevoegen en eventjes laten meestoven. 1 liter water. Peper en zout. Laurier en tijm. 1 bouillonblokje. Peterselie 5. Water, kruiden en bouillonblokje toevoegen en de soep laten gaarkoken ( ongeveer 20 minuten ). Een draadje. Een mixer. 6. Tijm en laurier uit de soep halen en de soep mixen. Een tas of glas en schaar. 7. Soep afwerken met wat fijn gesneden peterselie. Stoverij Ingrediënten Materieel Werkwijze 1 ajuin Een aardappelmesje. Een snijplank. 2.ajuin pellen en in stukken snijden. 1 klontje boter Een kookpot. Een roerlepel. Een vork. 3. Boter laten smelten en de stoverij laten korsten. 100g stoverij 4. ajuin verdelen over de stoverij. 1 flesje bruin bier. Peper en zout. Laurier en tijm. Een felsenopener. 5. Een beetje bier over de stoverij gieten + de kruiden toevoegen. 1 snede oud brood. 1 koffielepel mosterd. Een koffielepel. Een broodmes. 6. De snede brood besmeren met de mosterd en op het vlees leggen. 7. De stoverij laten gaar stoven. Een eetlepel maïszetmeel. Een eetlepel. Een diepe kom. Een garde. 8. de saus van de gare stoverij binden met aangemaakt maïszetmeel. Messinaroom Ingrediënten Materieel Werkwijze 1 blik fruit 228 g. Een zeef. Een soepbord. Glazen schaaltjes. 1. laat het blikfruit verlekken. 250 g platte kaas. 75 g suiker. 1 ei Een bolkom. Een roerlepel. Een tas. Een vork. Panlikker. 2. de platte kaas met de suiker en de eidooier mals roeren. 1 pakje vanillesuiker Een bolkom. Een mixer. 3. Het eiwit met de vanillesuiker stijfslaan. 4. Mengen onder de room. 5. Het fruit over de glazen schaaltjes verdelen en overgieten met de room. Een koelkast. 6. De glazen schaaltjes in de koelkast plaatsen. Koel serveren. Frieten Ingrediënten Materieel Werkwijze 5 aardappelen Een aardappelmesje. Een snijplank. Een vergiet. Een stevig vetopslorpend papier. Frituurketel. Een propere keukendoek. 1. Aardappelen wassen, schillen, spoelen en afdrogen. 2. De aardappelen in schijven van ongeveer 1cm snijden, daarna in balkjes van ongeveer 1cm. 3. De frieten goed afdrogen. 4. Het frituurvet verwarmen tot 180°C 5. 1e maal fruiten = voorfruiten tot de frieten bijna gaar zijn en laten uitdruipen. 6. Het frituurvet voor de 2e fruitbeurt voorverwarmen tot 200°C. 7. De frieten fruiten tot ze goudgeel en knapperig zijn en laten uitdruipen. Zout. 8. De frieten in een vergiet doen dat voorzien is van een stevig vetopslorpend papier. En bestrooien met zout. Rauw witloof Ingrediënten Materieel Werkwijze 1 stuk rauw witloof. Een aardappelmesje. Een vergiet. Een snijplank. Een kom. 1. Het witloof wassen en het begin en het eindpunt van het witloof eraf snijden. 2. Het witloof in fijne ringen snijden en spoelen. 3. Het witloof laten uitlekken in een vergiet. 4. Het witloof netjes schikken in een kom. 4de stap : beoordeel en stuur bij. Productkwaliteit 1. Is het middagmaal met groenten en fruit bereid? 2. Is het warm opgediend? 3. Is het kleurrijk? 4. Is het smakelijk bereid? 5. Is het vlug en gemakkelijk te bereiden? 6. Is het prijselijk? De soep 7. Is de soep gepast van dikte? 8. Is de soep goed op smaak gebracht? 9. Is de versiering goed aangebracht? Goed Bijna goed Fout Bijsturing Stoverij 10. Is de stoverij goed gekorst? 11. Is de saus goed op smaak gebracht? 12. Heeft de stoverij een appetijtelijke geur? 13. Is de stoverij goed van smaak? Frieten 14. Hebben de frieten een goudgele kleur? 15. Zijn de frieten knapperig? 16. Zijn ze even dik? Rauw witloof 17. Is het witloof fijn versneden? Messinaroom 18. Is de messinaroom gelijkmatig verdeeld over de glazenschaaltjes? 19. Heeft ze een lekkere smaak? 20. Heeft ze een appetijtelijke geur? 21. Is ze koel geserveerd? Proceskwaliteit Mens 1. Werkte ik ordelijk? 2. Was mijn houding aan tafel correct? Materiaal 3. Waren al mijn grondstoffen vers? Materiaal 4. Gebruikte ik het juiste materiaal voor het bereiden van mijn deeltaak: …………………………… …………………………… …………………………… …………………………… …………………………….. Methode 5. Paste ik de juiste werkvolgorde toe? 6. Handelde ik correct bij het uitvoeren van mijn deeltaak:………………… …………………………… …………………………… …………………………… …………………………… …………………………….. Goed Bijna goed Fout Bijsturing Milieu 7. richtte ik mijn werkpost juist in voor het bereiden van mijn deeltaak:………………… …………………………… …………………………… …………………………….. 8. Was de vaat goed geordend? 9. Heb ik de deeltaak voor de nazorg: …………………………… ……………………….. goed uitgevoerd? Totaal Heb ik goed gewerkt? Schrijf je punten in het eerste vakje. Ik verdien ……. Op 10 Volgens de Lk verdien ik Zeer goed = 8 of meer Goed = 7 of 7,5 Bijna goed = van 5 tot 6,5 Onvoldoende = minder dan 5 Organisatiefiche. Fase Tijd 1 10’ 2 20’ 3 10’ 4 5 5’ 6 20’ 7 8 20’ Stap Informeren Plannen Uitvoeren Voorbereidingen om de les te starten: motivatie via situatieschets + aankondiging lesonderwerp. - Kwaliteitseisen - Gerechten situeren in de voedingsdriehoek + besluit i.v.m. de voedende waarde en de gezondheid van het middagmaal. - Indelen bordplan - Taakverdeling Handen wassen Komkommersoep Frieten Witloof Stoverij Messinaroom 1-2 3-4-5 3-4-5 1-2-3-4-5-6-7 1-2-3-4-5-6-7 Klassikale bespreking: Soep: groenten voorbereiden + grof snijden. Witloof: wassen + voorbereiden + fijn snijden. Aardappelen: wassen, schillen, spoelen en afdrogen. Messinaroom: grondstoffen afwegen + middelen klaarzetten + fruit laten verlekken. Stoverij: ajuin pellen en in stukken snijden. Werkpost inrichten voor de uit te voeren deeltaak Soepgroenten Frieten Witloof Stoverij Messinaroom voorbereiden en grof snijden voorbereiden voorbereiden fruit laten verlekken Klassikale bespreking: Soep: ui stoven + groenten ----- koken Witloof: fijn snijden in ringen. Aardappelen: in schijven van ongeveer 1cm snijden, daarna in balkjes van ongeveer 1cm en afdrogen. Messinaroom: de platte kaas met de suiker en de eidooier mals roeren. Demonstratie door Lk., 1 ll werkt na, F.A. + F.V. door overige lln. Stoverij: boter laten smelten in een kookpot en de stoverij laten korsten. Demonstratie door Lk., 1 ll werkt na, F.A. + F.V. door overige lln. Werkpost inrichten voor de uit te voeren deeltaak 9 10 Ui stoven + groenten toevoegen, kruiden --- koken 20’ Frieten frituren Witloof schikken in een kom Stoverij ajuin toevoegen Messinaroom fruit in glazen schaaltjes schikken Klassikale bespreking: Soep: mixen + afwerken met peterselie. Witloof: schikken in een kom. Frieten: frituurvet = 180°C --- 1e maal fruiten. Stoverij: ajuin toevoegen aan de stoverij. Demonstratie door Lk., 1 ll werkt na, F.A. + F.V. door overige lln. Messinaroom: room toevoegen aan de glazen schaaltjes met fruit. Demonstratie door Lk, 1 ll werkt na, F.A. + F.V. door overige lln. Werkpost inrichten voor de uit te voeren deeltaak 11 Peterselie plukken, wassen, snijden. Soep mixen, kruiden en afwerken. 12 20’ 13 14 15 Witloof + tafel dekken Stoverij bier + kruiden en snede brood met mosterd toevoegen Messinaroom Klassikale bespreking: Soep: in een soepterrine schenken. Witloof: in de koelkast zetten Frieten: frituurvet = 200°C --- 2e maal fruiten --- goudgeel en knapperig Stoverij: de saus binden met maïszetmeel. Demonstratie door Lk., 1 ll werkt na, F.A. + F.V. door overige lln. Messinaroom: in de koelkast zetten Werkpost inrichten voor de uit te voeren deeltaak Soepterrine + soep 10’ 30’ Frieten frituren Frieten Witloof Stoverij in een vergiet uit de koelkast warm + vetopslorpend papier halen houden Warm houden Tafeldekken bespreken + F.A. + F.V. + LK vult aan. Verbruiken: we eten wellevend, verzorgen onze houding, eten hygiënisch Resultaatbespreking Messinaroom 16 35’ 17 18 15’ 5’ 220’ Beoordelen Afruimen De vaat + lokaal dweilen Opruimen keuken: zie klasorganisatie Evaluatie: product- en procesevaluatie. Invullen klasagenda Bordplan Een middagmaal 1e stap : informeer je. Kwaliteitseisen van een goed middagmaal -bereid met groenten en fruit (seizoen) -smakelijk -vlug en gemakkelijk te bereiden -prijselijk Kwaliteitseisen van de stoverij -goed gekorst -een lekkere saus -een appetijtelijke geur -een lekkere smaak Kwaliteitseisen van de messinaroom -een lekkere smaak -een appetijtelijke geur -gelijkmatig verdeeld Kwaliteitseisen van de komkommersoep -een goed uitzicht. -een appetijtelijke geur -een lekkere smaak Kwaliteitseisen van de frieten -goudgele kleur -knapperig -even breed De voedingsdriehoek Het middagmaal voldoet bijna aan een evenwichtige voeding. Het menu is rijk aan minerale zouten en bevat vooral bouwstoffen. 2e stap : stel een plan op. Werkpost voorbereiden Komkommersoep 1-2 1 ajuin 1 komkommer 1 klontje boter 1 l water Peper en zout Laurier en tijm 1 bouillonblokjes Peterselie 3e stap : voer uit. We verbruiken de maaltijd om …….. uur. Stoverij Messinaroom Frieten Rauw witloof 100g stoverij 1 ajuin 1 klontje boter 1 flesje bruin bier Peper en zout Laurier en tijm 1 snede oud brood 1 koffielepel mosterd 1 eetlepel maïszetmeel 1 blik fruit 228 g 250 g platte kaas 75g suiker 1 ei 1 pakje vanillesuiker 5 aardappelen zout 1 stuk witloof Klasorganisatie: Maand September Oktober November December Januari Februari Maart April Mei Juni Vegen Hand- en vaatdoeken 1-2 3-4 5-6 7-4 1-2 3-4 5-6 7-3 1-2 3-4 Dweilen Bord Vensterbanken Vuilnisbakken Aanrecht Weegschalen 3-4 5-6 7-3 1-2 3-4 5-6 7-2 1-2 3-4 5-6 5-6 7-2 1-2 3-4 5-6 7-1 1-2 3-4 5-6 7-6 7-1 1-2 3-4 5-6 7-6 1-2 3-4 5-6 7-5 1-2 1-2 3-4 5-6 7-5 1-2 3-4 5-6 7-4 1-2 3-4 Media. 1e stap : informeer je. -Kwaliteitseisen: -Voedende waarde: 3e stap : voer uit. - samenstellen van de messinaroom: Voedingsdriehoek Foto’s van de verschillende gerechten van het middagmaal. Foto’s van verschillende soorten romige desserten laten zien in een kookboek.