Opwarming van de aarde

Opwarming van de aarde
De opwarming van de aarde of het broeikaseffect is een heet hangijzer dat bijna elke
dag het nieuws haalt. Wetenschappers raken het niet eens over de gevolgen van het
broeikaseffect en politici raken het niet eens over de te nemen maatregelen. Wat
hangt ons boven het hoofd en hoe zullen onze kinderen en kleinkinderen hiermee
moeten leven?
DE
OPWARMING IS AL BEGONNEN
De opwarming van de aarde is al een tijdlang bezig. De zorgvuldige registratie van
klimaatwaarnemingen gedurende de laatste 30 jaar bezorgde ons veel tekenen die
daarop wijzen. Ze zijn soms minder spectaculair dan je zou denken. Het is wereldwijd
een beetje warmer geworden, er zijn jaarlijks flink wat extra buien en het blijft langer
droog. De laatste jaren zijn daardoor al veel weerrecords gevestigd. De gevolgen zijn al
te merken: planten komen eerder in groei en in bloei, boomsoorten maken door de
warmte meer of juist minder zaden, vogelsoorten raken op het ogenblik dat ze jongen
hebben niet meer aan het juiste voedsel, want hun geliefde larven en rupsen komen
door de warmte eerder uit, terwijl de vogels zoals altijd reageren op de daglengte om
zich voort te planten. Dieren en planten die koelte behoeven verplaatsen zich in de
richting van de polen of hogerop in de bergen. Dat maakt dat we in onze streken af en
toe te kampen krijgen met insectenplagen, waarvan we dachten dat ze alleen in
warme streken voorkomen.
SAMENLOOP VAN
OMSTANDIGHEDEN
Soorten verdwijnen, andere verplaatsen zich. Zij die het minst eisen stellen aan hun
omgeving en niet kieskeurig zijn in hun voedsel blijken het meest succesvol. Natuurlijk
heeft niet alleen de opwarming daaraan schuld. Ook de teloorgang van biotopen,
versnippering van gebieden, vermesting, vergiftiging, verdroging, bebouwing doen
heel wat schade aan planten- en dierenleven.
HET
GAAT OM ONS LEEFMILIEU
Stel dat vruchtbare grond telkens na een regenbui wegspoelt omdat er geen hagen,
knotwilgen of andere natuurlijke hinderpalen zijn om hem vast te houden, dan zitten
in de eerste plaats de landbouwers met een groot probleem.
Stel dat bepaalde kikkers, vogels en vleermuizen die zich voeden met insecten (zoals
vliegen en muggen) uitsterven, dan staat de mens er niet goed voor.
Zoals in een samenleving de ene van de andere afhankelijk is, zo hangen in de natuur
dieren en planten van elkaar af en eigenlijk ook de mensen zelf. Als er in die
samenhang iets misgaat, zegt dat veel over de kwaliteit van ons leefmilieu. Ons
leefmilieu: dat is onze plek op aarde waar we ademen, ons voeden, ons voortplanten
en leven. Wij moeten zelf iets doen om ons leefmilieu te beschermen. Als één gezin
iets doet haalt het niet veel uit, maar als iedereen zich inspant kan dat wel resultaat
opleveren.
In Maarkedal wonen 6.400 mensen. Dat is al heel wat. Bovendien is ons leefmilieu hier
meer dan de moeite om te beschermen.
ALLE BEETJES
HELPEN
Wij kunnen de kooldioxide-uitstoot die de opwarming veroorzaakt al voor een stukje
beperken door kleine aanpassingen in onze woning, zoals het gebruik van een
spaardouche, spaarlampen en elektrische apparaten met een A-label , het goed
isoleren van onze woning en een zuinig gebruik van elektriciteit en apparaten uitzetten
i.p.v. in stand-by; groene stroom nemen. Je kan ook overwegen om (meer) de fiets te
gebruiken of te voet te gaan, met een zuinige auto te rijden of meer gebruik te maken
van het openbaar vervoer ofwel te carpoolen. Reislustigen kunnen proberen om niet
met het vliegtuig te reizen en een minder verre reisbestemming te kiezen.
Het zijn slechts enkele suggesties waarbinnen elkeen wel een mogelijkheid vindt om
het broeikaseffect te helpen verminderen. Tegelijk moeten industrie en overheid ook
hun duit in het zakje doen, zowel lokaal als internationaal.
DE
AFGELOPEN JAREN
Het klimaat is de afgelopen 100 jaar 0,5° Celsius warmer geworden. Dit klopt met de
berekeningen van de algemene circulatiemodellen (ACM's). Daarom groeit de overtuiging dat
menselijke activiteiten verantwoordelijk zijn voor een deel van de opwarming.
ACM's hebben echter hun beperkingen. Langetermijnveranderingen in de oceanen en de
invloed daarvan op weerpatronen zijn moeilijk te voorspellen. (zie ook Waarom het klimaat
verandert)We weten ook niet goed welke gevolgen ontbossing heeft. Bovendien is het de
vraag in hoeverre de huidige opwarming het gevolg is van natuurlijke schommelingen.
Het grootste probleem bij het maken van dergelijke modellen is het inschatten van het effect
van wolken. Wolken weerspiegelen zonlicht, wat een afkoelingseffect op de aarde heeft,
maar zij absorberen ook warmte, wat een verwarmingseffect tot gevolg heeft. We denken dat
zij meer energie terugkaatsen dan zij opnemen, zodat er uiteindelijk van een afkoelend effect
sprake is.
Onze berekeningen worden verder bemoeilijkt door de emissie van zwaveldioxide door
elektriciteitscentrales. Door de kleine zwaveldeeltjes in de lucht neemt de kans op wolken toe
(zie ook wolkenvorming)en meer wolken verkleinen de hoeveelheid zonlicht dat de aarde
bereikt. Nadat men dit in rekening had gebracht zijn de voorspellingen over opwarming op het
noordelijk halfrond naar onderen toe bijgesteld.
Maar in 1994 ontdekten geleerden dat wolken bijna viermaal zoveel zonneënergie opslorpen
dan zij dachten. Dat zou de opwarming aanzienlijk vergroten. Er is kennelijk nog veel
onderzoek naar de eigenschappen van wolken nodig voordat de computermodellen er goed
mee overweg kunnen.
NATUURLIJKE
VARIATIE
Langer dan 10.000 jaar geleden was het klimaat veel grilliger (zie ook Klimaatsverandering in
de geschiedenis). We weten niet of dit de nasleep was van de laatste ijstijd of dat het een
normale eigenschap van het klimaat is terwijl de stabiliteit van de afgelopen 10.000 jaar juist
ongewoon is.
De luchttemperatuur is ook maar één factor. De snelle uitbreiding van de woestijnen in begin
1970 en de lange droogte in de Sahel werden aanvankelijk beschouwd als onderdelen van een
wereldwijde opwarming. Zij waren echter het gevolg van andere regenvalpatronen die nu
gedeeltelijk worden toegeschreven aan het El Niño-effect.
De geconstateerde opwarming kan voor een deel toegeschreven worden aan een natuurlijke
schommelingen in oceaanstromen of aan atmosferische patronen. Ook zonneactiviteit is
deels verantwoordelijk omdat temperatuurstijgingen sterk overeenkomen met de 11-jarige
cyclus in zonnevlekkenactiviteit. De veranderingen in de zonneënergie zijn echter veel te
klein, tenzij de atmosfeer deze op de een of andere manier versterkt.
OPWARMING
VOORKOMEN
Twijfel over de mate van opwarming in de toekomst houdt niet in dat we niets hoeven te
doen. Regeringen moeten minstens plannen en doelstellingen ontwikkelen om het ontstaan
van broeikasgassen tegen te gaan. Dit komt tot uiting in het besluit van de topconferentie van
Rio in 1992 om de uitstoot in het jaar 2000 te stabiliseren op het niveau van 1990. Op de
klimaatconventie van Berlijn (1995) werd overeengekomen om te streven naar een nog lagere
uitstoot.
De vertaling van deze doelstellingen in actiepunten is niet eenvoudig. Actie houdt in:
energiebesparing, betere energiecentrales en auto's, betere industriële processen, meer
openbaar vervoer en duurzame energiebronnen. Al deze veranderingen zijn technisch
mogelijk, maar vereisen de politieke wil van regeringen en persoonlijke keuzes van de burgers
zoals jij en ik.
Is de opwarming van de aarde één grote leugen?
In de aanloop naar de klimaattop in Kopenhagen heeft het hoofd van een panel van de
Verenigde Naties aangekondigd dat de VN een onderzoek hebben gelast naar claims als
zouden wetenschappers gegevens over de opwarming van de aarde hebben gemanipuleerd.
De controverse draait om duizenden e-mails die werden verstuurd door wetenschappers van
de klimaatonderzoekseenheid van de University of East Anglia. Daarin staat volgens critici te
lezen hoe onderzoekers druk uitoefenden om data weg te laten of te veranderen om de
theorie dat de klimaatverandering door de mens veroorzaakt wordt, kracht bij te zetten.
Volgens sceptici, waaronder een aantal Amerikaanse Republikeinen, zouden de onderzoekers
de opwarming van de aarde hebben willen overdrijven. Die Republikeinen hebben president
Obama nu gevraagd om de inspanningen die de VS doen om de klimaatopwarming te stoppen
te herbekijken ten gevolge van de vrijgave van deze emails.
Het hoofd van de universiteit van East Anglia heeft een stap opzij gezet in afwachting van de
conclusies van een intern onderzoek.
EEN
KLIMAATRAPPORT
DEN HAAG - Milieuminister Jacqueline Cramer heeft het Planbureau voor de Leefomgeving
(PBL) gevraagd om regionale hoofdstukken van het IPCC, het klimaatpanel van de Verenigde
Naties, door te lopen om te zien of er fouten in staan. Ze doet dat naar aanleiding van
ontdekte fouten in het jongste rapport van het IPCC.
Cramer zei dat donderdag tijdens een debat in de Tweede Kamer over de kwestie. „We
moeten onze eigen check doen”, aldus de minister. Eerder in het debat had de PvdA hierom
gevraagd.
Onlangs bleek dat het IPCC in een rapport stelde dat de gletsjers in de Himalaya waarschijnlijk
in het jaar 2035 verdwenen zijn, terwijl 2350 het juiste jaartal is. De minister heeft in een brief
de IPCC om
opheldering gevraagd. Ook verzoekt de minister het panel in de brief om een speciale
onderzoeksafdeling van de Verenigde Naties onderzoek te laten doen naar de kwestie.
Oppositiepartij VVD vindt zelfs dat nationaal beleid dat gebaseerd is op onderzoek van het
IPCC opnieuw moet worden bekeken. Definitieve beslissingen over investeringen moeten
volgens de partij worden opgeschort totdat meer duidelijk is over hoe het IPCC is
georganiseerd. „Hoe groot zijn de bedragen die wij moeten uitgeven bijvoorbeeld aan dijken.
Moet dat 100 miljard, 80 miljard of 50 miljard euro zijn?”, vroeg Kamerlid Helma Népperus zich
af.
PHEBERENDS
De hoofdreden dat wij zuiniger met energie zouden moeten omgaan en over moeten stappen
op niet-fossiele brandstoffen is om de opwarming van de aarde tegen te gaan. Althans, dat
willen politici, organisaties en media ons doen geloven. Nu zijn er groepen en figuren die
zeggen dat de mens helemaal niet de hoofdoorzaak is van de opwarming van de aarde.
Eigenlijk maakt het weinig uit, want er zijn veel urgentere redenen te bedenken waarom wij
ons hoge gebruik van fossiele brandstoffen moeten beperken en het liefst helemaal moeten
afschaffen op termijn. Het klimaatprobleem is , als het al waar zou zijn, een relatief langzaam
en sluipend probleem.
Ten eerste de enorme afhankelijkheid van instabiele gebieden als het Midden-Oosten en
Rusland. De enige reden waarom Rusland en olielanden als Iran en Venezuela de laatste jaren
veel spierballentaal over bijvoorbeeld kernwapens gebruiken is omdat de olieprijs relatief hoog
is. Dit wordt vooral veroorzaakt door de olieverslaving van het Westen. Schokken in de olieprijs
zijn per definitie niet goed voor een stabiele wereldeconomie. Bovendien is het dubieus dat
het Westen enerzijds veel energie verbruikt voor de relatief grote economieën, en dat
anderzijds de Westerse beschikbare energiebronnen versneld opraken omdat de
infrastructuur en stabiliteit hier beter is. Wij zullen hierdoor versneld en nog afhankelijker
worden van het buitenland.
Ten tweede de financiële onevenwichtigheden in de wereld. Die worden met name
veroorzaakt doordat het Westen veel meer energie importeert dan eigenlijk nodig is. Amerika
heeft een handelstekort (het meer importeren van goederen dan exporteren) van ongeveer
zevenhonderd miljard dollar. Dit tekort en ook de waarde van de dollar moet gefinancierd
worden. En dat doet Amerika door geld uit niets te creëren. Dat wordt gedaan door hoge
hypotheken op huizen te nemen, mede veroorzaakt door de historisch lage rente van de
afgelopen jaren. Hierdoor ontstaat een grote huizenbubbel, die op dit moment op instorten
staat. Zie de hypotheekverstrekkers die aan het omvallen zijn.
Wanneer deze trend zich doorzet en meer hypotheekverstrekkers omvallen, zal dit grote
gevolgen hebben voor de hele wereld. De Amerikaanse dollar zal in een vrije val belanden,
zeker wanneer landen met grote dollarvoorraden als Japan en China massaal de munteenheid
dumpen. Er zal grote sociale onrust uitbreken, en armoede en gewelddadige conflicten zijn
minder ver weg dan wij misschien denken. Hoe zal supermacht Amerika reageren met hun
enorme militaire apparaat, maar een economisch en monetair systeem dat failliet is?
Amerika heeft al een preventieve oorlog gevoerd tegen Irak, met maar één doel: de controle
over de energiebronnen in het Midden Oosten. Nogal ironisch dat er vele duizenden mensen
vermoord worden zodat onze gezinnen in SUV’s kunnen rijden. Dat Saddam ook voor zijn
oliehandel met het buitenland wilde overstappen op de euro in plaats van de Amerikaanse
dollar, heeft er ook alles mee te maken. Dat zou de staat van de Amerikaanse dollar als huidige
wereldhandelsmunt aantasten, wat nodig is om de Amerikaanse schulden te financieren.
Ten derde de subsidiering van dubieuze naties als Rusland en Saudi-Arabië. Doordat wij olie en
gas kopen van deze landen, kunnen materialen als Russische kernwapens en terrorisme
gefinancierd worden. Wij leveren dus vrijheid en veiligheid in ten bate van onze
energieverslaving. Ook Nederlandse moskeeën worden gebouwd met Saudische financiering.
Als laatste nog twee minder urgente redenen, maar wel belangrijke. De volksgezondheid. Wat
zou de luchtkwaliteit opknappen als wij stoppen met het verstoken van fossiele brandstoffen.
Beter voor dier en natuur, maar uiteraard ook beter voor het menselijk lichaam, zoals minder
longkanker. Een andere reden is de stijging van de koopkracht. Waarom zou je tien euro voor
honderd km autorijden uittrekken als het ook voor vijf euro kan? Dat bespaart mooi vijf
euro.Vijf euro die waarschijnlijk weer terecht komt in de Europese economie en vervolgens in
je eigen portemonnee, en niet in de zakken van Poetin of een exorbitant rijke oliesjeik.
Het milieu is belangrijk, maar het is een groot mysterie waarom politici, organisaties en media
dit als belangrijkste reden noemen om het energieverbruik te beperken en over te stappen op
niet-fossiele brandstoffen. Alsof dood, verderf, vrijheid, veiligheid, armoede, welvaart en
volksgezondheid niet belangrijk zijn. Wat hebben onze politici, organisaties en media in
hemelsnaam te verbergen?
Boeken over de opwarming van de aarde: