Contract

LEGAL UPDATE
2013
Dirk Beeckman
Mathias Baert
Inleiding
i. De WCO hervormd: aandachtspunten voor
cijferberoepen
ii. Verhoging RV op liquidatiebonus
iii. De acquisitie van vennootschappen
iv. Actuele rechtspraak
v. De advocatenakte
1. De WCO hervormd:
aandachtspunten voor
cijferberoepen
De WCO hervormd
• Wet Continuïteit Ondernemingen van 31
januari 2009 lijkt succesverhaal:
 sinds 2011: 1377 ondernemingen aangemeld
voor WCO procedure
Vergelijking: evenveel als totale aantal procedures
onder WGA
De WCO hervormd
• MAAR: ondanks populariteit toch een aantal
pijnpunten:
 70% van de reorganisatiepogingen  toch
faillissement
 Ondernemer doet immers slechts beroep op procedure
wanneer het zo goed als te laat is
 Procedure WCO zorgt voor frustratie bij schuldeisers
 WCO procedure vaak enkel ingesteld om dreigend beslag of
faillissement te verhinderen
 Daarom: nood aan hervormingen
De WCO hervormd
• Wijzigingen:
Wet 27 mei 2013 tot wijziging van de verschillende
wetgevingen inzake de continuïteit van de
ondernemingen
1) Verbeterde preventie
2) Tegengaan van misbruiken en bescherming voor de
schuldeisers
3) Informatie aan de schuldeisers
4) Strengere toegangsvoorwaarden
5) Verduidelijkingen en verbeterde procedureregels
6) Uitbreiding van het toepassingsgebied
1. Verbeterde preventie
• Probleem: te laat beroep doen op WCO
procedure
 meer aandacht voor preventie
• Oude WCO:
 RSZ en Fiscus: periodiek info doorspelen over
ondernemingen aan griffie van Rb Kh
 Griffies Rb Kh moeten gegevens en info verzamelen
over ondernemingen in moeilijkheden
1. Verbeterde preventie
• Nieuwe regeling (art. 10 en 12 WCO)
 Snellere doorstroming van informatie vanwege RSZ
en fiscus:
 Lijst van die ondernemingen die sociale zekerheidsbijdragen/
btw/ bedrijfsvoorheffing gedurende 1 kwartaal niet hebben
betaald
 Overmaken aan griffie Rb Kh
 Uiterlijk 1 maand na het verstrijken van elk kwartaal
1. Verbeterde preventie
• Nieuwe regeling (art. 10 en 12 WCO)
 2 verplichtingen voor cijferberoepen:
i. Inlichtingen verstrekken
ii. Inschakeling in het handelsonderzoek
i. Inlichtingen verstrekken
 Cijferberoepen moeten cliënt inlichten wanneer zij vaststellen
dat continuïteit van de onderneming wordt bedreigd.
 Cliënt = termijn van 1 maand om nodige maatregelen te
nemen om continuïteit van onderneming voor minimaal 12
maanden te waarborgen
 Na maand = geen maatregelen  cijferberoeper kan
voorzitter Rb Kh schriftelijk inlichten
 Inlichten = mogelijkheid waarbij beroepsgeheim terzijde wordt
geschoven  geen verplichting
 Art. 458 Sw zal niet van toepassing zijn
i. Inlichtingen verstrekken
• Welke cijferberoepen moeten cliënt inlichten?
1.
2.
3.
4.
5.
Externe accountant
Externe belastingconsulent
Externe erkend boekhouder
Externe erkend boekhouder- fiscalist
Bedrijfsrevisor
• Welke cijferberoepen kunnen voorzitter inlichten?
1.
2.
3.
Externe accountant
Externe belastingconsulent
Bedrijfsrevisor
 Extern erkend boekhouder(- fiscalist) kan voorzitter niet inlichten
ii. Inschakeling in het
handelsonderzoek
• Wanneer de continuïteit van een onderneming in het
gedrang komt volgen kamers voor handelsonderzoek
 rechter onderzoek laten voeren
• Rechter kan in kader van onderzoek inlichtingen
inwinnen bij:
–
–
–
–
–
Externe accountant
Externe belastingconsulent
Externe erkend boekhouder
Externe erkend boekhouder- fiscalist
bedrijfsrevisor
ii. Inschakeling in het
handelsonderzoek
• Welke inlichtingen?
– Over aanbevelingen die cijferberoepen hebben
gedaan aan hun cliënt
– Over maatregelen die genomen zijn om de
continuïteit van de onderneming te waarborgen
• In dergelijk geval speelt art. 458 Sw niet
2. Tegengaan van misbruiken
en bescherming voor de schuldeisers
• Bescherming van de rechten van de schuldeisers (art.
49/1 WCO):
– Vrijwillige betalingen tijdens reorganisatieprocedure = enkel
indien vereist voor continuïteit van de onderneming
– Voorstel reorganisatieplan: alle schuldeisers minstens 15% van
schuldvordering
– Openbare overheden die algemeen voorrecht hebben
(RVA/fiscus) = niet slechter behandelen dan best behandeld
2. Tegengaan van misbruiken
en bescherming voor de schuldeisers
• Bescherming van de rechten van de schuldeisers (art.
49/1 WCO):
– Verminderingen/kwijtscheldingen zijn niet mogelijk voor:
• Schuldvorderingen voor arbeidsprestaties ontstaan voor de opening
van de procedure
• Onderhoudsschulden
• Schulden uit de verplichting tot herstel van de veroorzaakte schade
verbonden aan overlijden / aantasting lichamelijke integriteit
persoon
• Strafrechtelijke boeten
3. Informatie aan de schuldeisers
• Verbeterde informatie van SE = een van de belangrijkste
doelstellingen wetswijzigingen
• Hoe?
 Opmaak dossier gerechtelijke reorganisatie in elektronische
vorm + mogelijkheid om (op termijn) op afstand te consulteren
 Mogelijkheid om SE via elektronische wijze op de hoogte te
brengen van procedure
 Rechtbank kan onderneming in moeilijkheden bijkomende
informatieverplichtingen opleggen (e.g. het periodiek aanvullen
lijst SE)
4. Strengere toegangsvoorwaarden
• Verstrenging van formele toegangsvoorwaarden
tot procedure
• Meer objectiviteit op vlak overgelegde informatie
 Taak cijferberoepers:
• Actuele staat activa/passiva ( i.e. max. 3 maand oud): ‘onder
toezicht’ (art. 17 § 2, 5° WCO)
• Begroting raming inkomsten/uitgaven duur geraamde
schorsing: ‘bijstand’ (art. 17 § 2, 6° WCO)
4. Strengere toegangsvoorwaarden
• Strenge sanctie  onontvankelijkheid van het
verzoekschrift (art. 17 § 2, 1° WCO)
• Verzachting mogelijk (art. 24 WCO):
 Rechtbank heeft mogelijkheid om herstel toe te laten
(i.e. stukken alsnog neerleggen)
 Voorwaarde: ontbrekende gegevens mogen
beoordeling inhoudelijke toelatingsvoorwaarden tot de
procedure niet onmogelijk maken
5. Verduidelijkingen en verbeterde
procedureregels
• Hierboven vermelde zaken verzoekschrift
 Verduidelijking hoe SE kan tussenkomen in
procedure (art. 5 WCO):
 Vrijwillige tussenkomst:
 Elke belanghebbende
 Via verzoekschrift
 Op straffe van nietigheid de middelen en conclusies bevat
 Gedwongen tussenkomst:
 Bij dagvaarding of vrijwillige verschijning
5. Verduidelijkingen en verbeterde
procedureregels
• Verduidelijking hoe SE beroep kan instellen
tegen beslissing tot homologatie (art. 56 WCO)
– Bij verzoekschrift aan HvB
– Neerleggen binnen 15 dagen na kennisgeving vonnis
6. Uitbreiding toepassingsgebied
• Vroeger WCO van toepassing op (3 WCO):
 Kooplieden (NP/RP)
 Landbouwvennootschappen
 Burgerlijke vennootschappen met handelsvorm
• Nu ook van toepassing op landbouwers die hun
activiteiten uitoefenen als NP
• Nog steeds uitgesloten:
 vrije beroepers
 verenigingen
2. Verhoging RV op
Liquidatiebonus
Liquidatiebonus
• Programmawet van 28 juni 2013
Verhoging roerende voorheffing (“RV”) op
liquidatieboni van 10% naar 25%
Inwerkingtreding: 1 oktober 2014
 Om nog van 10% tarief te kunnen genieten, is men
infeite verplicht zijn vennootschap te ontbinden en de
vereffening voor deze datum af te sluiten
 Uit vrees dat dit effectief massaal zou gebeuren werd in
een overgangsregeling voorzien
Liquidatiebonus
• Overgangsregeling:
“De belaste reserves die op 31 maart 2013 bestaan, zullen
kunnen worden uitgekeerd met toepassing van slechts 10 pct.
roerende voorheffing (en overeenstemmende
personenbelasting) op voorwaarde dat de aandeelhouder of
vennoot de aldus verworven dividenden onmiddellijk aanwendt
voor het verhogen van het maatschappelijk kapitaal van de
betreffende vennootschap en die kapitaalverhoging minstens
gedurende een bepaalde termijn behouden blijft.”
Liquidatiebonus
• Overgangsregeling dus van toepassing op
dividenden die:
Overeenkomen met vermindering van de belaste
reserves
Die ten laatste op 31 maart 2013 zijn goedgekeurd
door de AV
Door de aandeelhouders:
 Onmiddellijk worden ingebracht in het kapitaal
 Tijdens het boekjaar dat afsluit voor 1 oktober 2014
Liquidatiebonus
• Tijdstip vaststellen maximumgrens dividenden:
Belaste reserves zoals ten laatste
goedgekeurd op 31 maart 2013:
Belaste reserves verbonden met BT waarvoor JR
uiterlijk op 31 maart 2013 door de AV is
goedgekeurd
Effectieve aanrekening op belaste reserves:
moeten dus aanwezig zijn op afsluitdatum laatste
BT
Liquidatiebonus
– Praktische toepassing:
• Vennootschap met bj 31/12 en AV na 31/03:
– Maximum = belaste reserves bj 2011
– Op voorwaarde dat niveau belaste reserves in bj
minstens even hoog (dus laagste van de twee te nemen)
• Vennootschap met bj 30/09
– Maximum = belaste reserves bj afgesloten 30/09/12 (JR
moet immers voor 30/03/13 reeds zijn goedgekeurd)
Liquidatiebonus
– Maximumgrens:
• Vennootschapsrechtelijke limiet: art. 617 W. Venn.
– Geen uitkering mag geschieden indien het netto-actief
gedaald is of ten gevolge van de uitkering zou dalen
beneden het bedrag van het gestorte of, indien dit hoger
is, het opgevraagde kapitaal, vermeerderd met de
reserves die volgens de wet of de statuten niet mogen
worden uitgekeerd
– Het netto-actief mag niet omvatten:
» Nog niet afgeschreven bedrag van de kosten van
oprichting en uitbreiding
» Behoudens uitzonderingsgevallen nog niet
afgeschreven bedrag van de kosten van onderzoek
en ontwikkeling
Liquidatiebonus
• De staat voor berekening grens art. 617 W. Venn.:
– Principe staat op basis waarvan bedrag ivm
liquidatiebonus wordt berekend
» Maar: gezien deze meestal van vroeger dateert,
dient tussentijds staat opgemaakt te worden
» Indien sinds de eerste staat de resultaten negatief
zouden zijn geëvolueerd, moet dit in rekening
worden gebracht zoniet risico op
bestuursaansprakelijkheid op grond van art. 527 W.
Venn.
» Dividenden worden in principe onmiddellijk weer
ingebracht maar is geen verplichting (bv.:
vennootschappen) – intenties partijen
dienaangaande steeds na te gaan
Liquidatiebonus
• Tijdstip dividenden
– Inwerkingtreding overgangsregeling: 1 juli
2013
• Dus: dividenden toegekend vanaf 1 juli 2013
• Maar: goedkeuring JR uiterlijk zes maand na
afsluiting vorig boekjaar
– Vennootschappen met boekjaar per 31/12: tijdstip
dividenden n.a.v. resultaatsbestemming jaarlijkse AV
voorbij
Liquidatiebonus
• Tijdstip:
– Dividend moet ingebracht worden tijdens
laatste belastbaar tijdperk dat afsluit vóór 1
oktober 2014
• Venn met bj 31/12 = voor 31/12/13
• Voor deze vennootschappen enkel mogelijk via
toekennen tussentijds dividend
Liquidatiebonus
– Tussentijds dividend:
• Mogelijkheid vroeger betwist
• Arrest Hof van Cassatie 23 januari 2003 aanvaarde
“dat de algemene vergadering, binnen de in artikel 77bis
van de gecoördineerde wetten op de
handelsvennootschappen bepaalde perken, op elk
ogenblik kan beslissen om aan de aandeelhouders aan
dividend uit te keren dat aan de beschikbare reserves is
onttrokken”
• Enkel beschikbare reserves en overgedragen winst
kunnen uitgekeerd worden – niet resultaat lopend
boekjaar
Liquidatiebonus
• Uitkering tussentijds dividend niet geregeld:
– In principe geen nieuwe balans nodig en geen controle
door commissaris vereist
» Maar aan te raden om aansprakelijkheid bestuurders
in te dekken
• Bij beslissing AV duidelijk aangeven dat
dividenden geput worden uit belaste reserves om
discussies met fiscus dienaangaande te vermijden
Liquidatiebonus
Vaststelling
maximum
dividend
(belaste
reserves)
Boekjaar
31/12/2011
Jaarlijkse AV
Tussen
01/04/2013 en
30/06/2013
Boekjaar
31/12/2012
Effectieve
aanrekening
op belaste
reserves
01/07/2013
Inwerkingtreding
wet
Tussentijds
dividend
Tweede semester
2013
1 oktober
2014
Boekjaar
31/12/2013
Liquidatiebonus
Vaststelling
maximum
dividend
(belaste
reserves)
Boekjaar
30/09/2012
01/07/2013
Inwerkingtreding
Wet
Jaarlijkse AV
mbt boekjaar
2011-2012
Vóór
31/03/2013
Boekjaar
30/09/2013
Effectieve
aanrekening op
belaste reserves
Dividend
Jaarlijkse AV
mbt boekjaar
2012-2013
1 oktober
2014
Boekjaar
30/09/2014
Liquidatiebonus
Vaststelling
maximum
dividend
(belaste
reserves) en
effectieve
aanrekening
Boekjaar
31/10/2012
01/07/2013
Inwerkingtreding
Wet
Jaarlijkse AV
mbt boekjaar
2011-2012
Vóór
31/03/2013
Tussentijds
dividend
Periode
01/07/2013 tot
31/10/2013
Boekjaar
31/10/2013
Boekjaar
31/10/2014
1 oktober
2014
Liquidatiebonus
• Bedrag Kapitaalverhoging:
“op voorwaarde dat en in de mate dat minstens
het verkregen bedrag” wordt opgenomen in het
kapitaal
• “Verkregen bedrag”
– Gedecreteerde bedrag verminderd met de RV van 10%
• “In de mate dat minstens”
– Wordt per aandeel bekeken – indien
– Aandelen waarvan dividend niet of niet volledig wordt
ingebracht zullen voor dit deel onderworpen zijn aan
25%RV
Liquidatiebonus
• Onmiddellijke opneming in kapitaal
– Aanleiding tot heel wat discussie
– Circulaire fiscus
• Onmiddellijk = zonder verwijl en dit met toepassing van de
uitdrukkelijke bepalingen van het vennootschapsrecht
– Procedures moeten nageleefd worden en tijd daarvoor vereist
gerespecteerd
– Term “uitdrukkelijk” onduidelijk maar wijst er waarschijnlijk op
dat geen andere procedures mag aan koppelen die tijdsverlies
zouden kunnen veroorzaken
• Om te bewijzen dat aan vereiste onmiddellijk voldoet, best in
notulen AV aangeven dat aandeelhouders verklaard hebben
dividend onmiddellijk te willen inbrengen
Liquidatiebonus
• Onmiddellijke opneming in kapitaal
– Uitgiftepremie is ook kapitaal (art. 184, lid 2
WIB 92)
– Twee technieken
• Inbreng in natura via keuzedividend
(“stockdividend): keuze aan aandeelhouder voor
ofwel uitbetaling in cash ofwel inbreng van
dividend-schuldvordering
• Inbreng in geld na effectieve uitbetaling van het
dividend in cash
Liquidatiebonus
– Inbreng in natura
• Verslaggeving kan ev. voorafgaandelijk voorbereid
worden (vrijstelling mogelijk?)
• Onmiddellijke inbreng gemakkelijk te organiseren
– Geen voorkeurrecht
– Geen voorafgaande storting op geblokkeerde rekening en
afgifte deponeringsbewijs
– Sequens van verrichtingen:
» Bijzondere verslagen kunnen ev. reeds op voorhand
voorbereid worden
» Beslissing tot dividenduitkering (stockdividend) met
onmiddellijke betaalbaarstelling
» Inbreng van dividend-schuldvordering
» Vaststelling K-verhoging
Liquidatiebonus
– Zou BAV reeds voorafgaandelijk kunnen beslissen
onder opschortende voorwaarde van toekenning
dividend?
– Toekennen dividend en kapitaalverhoging in zelfde
akte mogelijk?
Liquidatiebonus
– Inbreng in geld
• Complicatie 1: voorafgaande storting op geblokkeerde
rekening en afgifte deponeringsbewijs
– Storting voorafgaand aan dividend met eigen middelen
mogelijk?
– Storting mogelijk rechtstreeks vanuit vennootschap op
geblokkeerde rekening?
• Complicatie 2: inschrijvingsperiode 15 d. in kader van
het voorkeurrecht
– Tenzij voorafgaande afstand van voorkeurrecht door alle
aandeelhouders
– Betaalbaarstelling dividend laten samenvallen met einde
inschrijvingsperiode
Overgangsmaatregel RV
• Voorwaarde kapitaalbehoud:
 8 “jaar” na de “laatste” inbreng in kapitaal
Indien voordien: K-vermindering = dividend
• Binnen de 4 jaar volgend op inbreng: 15%
• Tijdens 5de en 6de jaar volgend op inbreng: 10%
• Tijdens 7de en 8ste jaar volgend op inbreng: 5%
 4 jaar voor KMO’s (cf. art. 15 W. Venn. criteria te
beoordelen voor BT waarin inbreng is gedaan)
• Binnen de 2 jaar volgend op inbreng: 15%
• Tijdens 3de jaar volgend op inbreng: 10%
• Tijdens 4de jaar volgend op inbreng: 5%
 K-verminderingen worden geacht prioritair uit onder
overgangsregime ingebrachte kapitalen voort te komen
3. Acquisitie van
vennootschappen
Acquisitie van vennootschappen
• Onderscheid tussen:
– Koop/verkoop van aandelen (‘share deal’)
• De bestaande aandeelhouders verkopen aandelen
van de vennootschap aan een nieuwe
aandeelhouder
– Koop/verkoop van activa (‘asset deal’)
• De vennootschap verkoopt bepaalde van haar
activa
Acquisitie van vennootschappen
• Talrijke variaties:
– Aandelentransactie met voorafgaande verkoop van een
onroerend goed door de doelvennootschap;
– Voorafgaande inbreng van bedrijfstak in andere vennootschap;
– Partiële splitsing;
– Oprichting van een nieuwe vennootschap met inbreng van
bedrijfstak en opeenvolgende verkoop van de aandelen in de
nieuwe vennootschap;
– …
Acquisitie van vennootschappen
• Keuze?
 Aandelentransactie
• Minder complex dan activatransactie (geen
tegenwerpelijkheidsvereisten)
• Voordeel verkoper: niet belast op de verkoop van zijn
aandelen
• Koper is minder beschermd en dient daarom te voorzien in
contractuele mechanismen (R&W)
 Activatransactie
Share Deal
• Verkoop van aandelen =
 Overdracht van lidmaatschaps- en vermogensrechten
 NIET: overdracht van het vermogen van de
vennootschap waarvan de aandelen worden
overgedragen
 Koper verwerft slechts onrechtstreeks onderliggende
activa/passiva
 Bestaande rechten en plichten blijven in target
Share Deal
• 3 fasen:
 Pre- contractuele fase
 Contractuele fase
 Post contractuele fase
Structuur
Pre- contractuele fase
• Voorafgaandelijk aan de effectieve
overeenkomst = groot aantal stappen
i. Precontractuele informatie
ii. Intentieverklaring (‘Letter of Intent/ LOI’)
iii. Geheimhoudingsovereenkomst (‘Non disclosure
Agreement/ NDA’)
iv. Due Dilligence (‘DD’)
v. Beginselakkoord (‘Heads of Agreement’)
i. Precontractuele informatie
• Tijdens onderhandelingen wisselen partijen
informatie uit
– Vragen:
• Is verkoper verplicht inlichtingen mee te delen en zo ja welke
inlichtingen?
• Is de koper verplicht om zelf inlichtingen in te winnen?
– In principe geen algemene regels
i. Precontractuele informatie
• Meedelen van informatie?
 In principe geen spontane algemene informatieplicht
verkoper
 Uitzonderingen: wet / beroepsverplichtingen verkoper
 Meestal deelt verkoper wel info mee
 Meegedeelde info
 Moet juist zijn
 Moet zich uitstrekken tot alle bestanddelen van de
overeenkomst waarvan de infoverstrekker wist of behoorde
te weten dat ze voor de medecontractant een substantieel
karakter had
i. Precontractuele informatie
• Onderzoeksplicht koper?
– Bedrijfsonderzoek (due dilligence)
– Professionele hoedanigheid koper + gespecialiseerd adviseurs
 RS = verstrengende onderzoekschrift
– Full disclosure garanties verkoper
– Verkoper verplichten om te antwoorden (dataroom, Q&A)
i. Precontractuele informatie
• Sancties??
– Culpa in contrahendo
– Bedrog? Nietigheid
ii. Intentieverklaring
• Bij onderhandelingen = vaak Intentieverklaring of Letter
of Intent (LOI)
= een veelal in briefvorm, opgesteld geschrift ter voorbereiding
van de overeenkomst
• De juridische betekenis van de LOI is niet eenduidig 
naargelang inhoud kunnen verschillende gradaties
voorkomen
 Belangrijk hierbij is intentie van de partij(en)
• Kan gaan van vrijblijvende intentieverklaring tot voorstel
tot aanbod
ii. Intentieverklaring
• Nut LOI:
 Verplicht partijen tot een verhoogde
zorgvuldigheidsplicht
 Geen onaanvaardbare voorstellen formuleren om
onderhandelingen te rekken
 Onderhandelingen niet zonder reden vertragen
 Geen parallelle onderhandelingen met concurrent
 Soort van morele druk op de partijen – schending
hiervan leidt tot BCAS.
 Kan eventueel ook aantal zaken bindend regelen
 Leidt tot contractuele AS
ii. Intentieverklaring
• Verschillende categorieën:
1. Procedurele LOI: document waarin afspraken
worden gemaakt betreffende verloop en
voorwaarden onderhandelingen
• Vaak voorkomende clausules zijn:
– Exclusiviteit: partijen zullen wel/niet exclusief onderhandelen (al
dan niet gedurende bepaalde termijn)
– Termijn: hoelang mogen de onderhandelingen duren?
– Kosten: wie draagt welke kosten?
– Geheimhouding: kan ook voor aannemen van NDA (cf. infra)
– Exoneratieclausule/schadebeding
• Bepalingen zijn bindend  schending = contractueel
ii. Intentieverklaring
2. Zuivere LOI waarbij onderhandelaars uitdrukking
geven aan voornemen om te onderhandelen
– Dergelijke LOI is in de regel niet bindend
– Eventuele aansprakelijkheid voor afbreken
onderhandelingen = buitencontractueel (1382 BW)
– Nut van dergelijke LOI = morele verplichting om
loyaal te onderhandelen
ii. Intentieverklaring
3. LOI waarin partijen uitdrukkelijk verklaren dat ze zijn
nog niet willen verbinden
 i.e. een LOI met gedetailleerde lijst van punten die de partijen als
verworven beschouwen indien er nadien een (latere)
overeenkomst wordt gesloten
 Zogenaamde ‘subject to contract’
E.g. ‘All the foregoing shall become legally operative only in the event
that we execute a contract… It is our present thinking that all of the
foregoing would be incorporated into such contract
 Meer Angelsaksisch gebruik – komt in Belgische recht minder
voor
ii. Intentieverklaring
• Opletten met dergelijke clausules:
– Indien wilsovereenstemming bestaat over de
essentiële bestanddelen: zaak (aandelen) en prijs 
Naar Belgisch recht = koop gesloten
iii. geheimhoudingsovereenkomst
• Tijdens onderhandelingen = uitwisseling van
vertrouwelijke informatie






Financieel
Commercieel
Fiscaal
Organisatorisch
Know how
…
 Partijen willen deze info beschermen via:
 LOI
 Aparte geheimhoudingsovereenkomst (NDA)
iii. Geheimhoudingsovereenkomst
• Goede geheimhoudingsovereenkomst moet
aantal essentiële clausules bevatten:
a) Omschrijving van de geheime informatie:




Lijst van documenten die onder geheimhouding vallen
Via definitie van wat als vertrouwelijke info moet worden
beschouwd
Via algemene bepaling: ‘Alles wat door de Partijen als
geheim wordt beschouwd’
Omgekeerd: wat niet als vertrouwelijke info moet worden
beschouwd (e.g. info bekend in de markt, die door
ontvangende partij werd ontwikkeld, …)
iii. geheimhoudingsovereenkomst
b) Gebonden personen


Wie zijn de partijen? Verkoper – potentiële koper –
vennootschap zelf
Wie krijgt effectieve toegang tot de vertrouwelijke
informatie?

Gebruik van lijst personen/ definitie / ev. oplijsting van
personen die geen toegang mogen hebben
c) Gebruik van de informatie




Hoe mag de informatie worden gebruikt?
Mag de info worden opgeslagen/ gekopieerd
Quid met info bij afspringen onderhandelingen? (teruggave,
vernietiging)
Zijn de onderhandelingen zelf vertrouwelijk?
iii. Geheimhoudingsovereenkomst
d) Duur
 Wat is de duur van de overeenkomst?
 Kan de duur worden verlengd?
 Werkt de geheimhoudingsplicht door na het afbreken van de
onderhandelingen? Zo ja, voor hoelang?
 Wordt niets bepaald  redelijke termijn
e) Sanctie
 Vaak moeilijk om te bepalen wat de schade zal zijn bij een
verbreking van de confidentialiteit
 In praktijk: aansprakelijkheid koppelen aan forfaitaire
schadevergoeding (per inbreuk)
 Schadebeding = onderworpen aan art. 1231 BW (rechter kan matigen)
iii. Geheimhoudingsovereenkomst
 Bewijslast kan op verkrijger van info worden gelegd
 Aansprakelijkheid kan worden uitgestrekt tot daden van
werknemers of aangestelden
Wat indien er niet werd voorzien in een
geheimhoudingspicht?
 RL: misbruik van vertrouwelijke informatie kan gesanctioneerd
worden
 Basis:
 O.D. 1382 – 1383 BW
 WMPC
 Eventueel mogelijkheid om stakingsvordering in te stellen
iv. Due Diligence
• Uitvoeren van een Due Dilligence of DD:
 praktijk overgewaaid uit Angelsaksische
rechtsstelsels
• Niet gedefinieerd in Belgische recht
• Definitie (http://entrepreneur.com)
A reasonable investigation of a proposed investment deal and of
the principal offering it before the transaction is finalised to check
out an investment’s worthiness; generally performed by the
investor’s attorney and accountant.
iv. Due Diligence
Verwijzing naar een algemene en redelijke
zorgvuldigheid die elke persoon zou in acht
moeten nemen
• Nut = inzicht in:
 (i) de waarde van de onderneming
 (ii) de eventuele aansprakelijkheden en risico’s die
aan te transactie kunnen verbonden zijn.
iv. Due Diligence
• Vormen van DD:
 Strategische DD
 Wat zijn de gevolgen voor de markt
 Financiële DD
 E.g. doorlichten balans, jaarrekening, nagaan cashflow en
werkkapitaalbehoeften, …
 Operationele DD
 Wat is de cultuur van het bedrijf, wie bepaalt het beleid, …
iv. Due Diligence
 Juridische DD
 Onderzoek naar milieuaspecten
 R&D onderzoek
 …
 Hier verder enkel richten op juridische DD
iv. DD: overzicht
iv. Due Diligence
• Open v Closed DD
 Open:
• de potentiële koper heeft toegang tot alle contracten,
gebouwen, documenten.
• Opgelet: bij dergelijk type van DD zullen ook alle WN op de
hoogte zijn  kan soms leiden tot onrust
 Closed:
• De potentiële koper heeft slechts gedurende beperkte
periode toegang tot aantal documenten
• Meestal in een dataroom / op elektronische drager
iv. Due Diligence
• Inhoud en omvang:
 Afhankelijk van budget, beschikbare tijd,
omvang en aard van de transactie
iv. Due Diligence
• Wat wordt onderzocht : een leidraad
A.Algemene informatie
i.
Op te vragen documenten







Oprichtingsakte en de laatste gecoördineerde statuten
Publicaties in bijlage tot het B.S.
Inschrijving in de KBO
Aandeelhoudersregister
Aandeelhoudersovereenkomsten
Boek met notulen van de RvB en de AVA
Hypotheken, inschrijvingen op het handelsfonds
iv. Due Diligence
ii.
Vennootschapsgegevens:



iii.
Maatschappelijke zetel, KBO nummer, BTW nummer
Samenstelling RvB (naam en adres, duur van het mandaat, actief
of niet actief, bezoldigd of onbezoldigd)
Naam en adres van bedrijfsrevisor, duur mandaat, jaarlijkse
vergoeding (voor zover van toepassing)
Kapitaalstructuur van de vennootschap




Bedrag geplaatste kapitaal, aantal aandelen
Vermelding of aandelen werden volstort
Bedrag toegestaan kapitaal
Werden er obligaties, converteerbare obligaties, winstbewijzen,
aandelen zonder stemrecht uitgegeven?
iv. Due Diligence
iv. Eigendom van aandelen die overgedragen
worden


Inclusief aandelen dochterbedrijven
Zekerheden die eventueel op de aandelen rusten
v. Vertegenwoordiging van banken


Naam en adres van alle personen die volmacht
hebben (verduidelijking volmacht)
Naam en adres van banken en financiële
instellingen waar onderneming rekening heeft
iv. Due Diligence
B. Lijst van activa van de vennootschap
i.
ii.
Roerende en onroerende goederen
Zekerheden waarmee ze bezwaard zijn
C. Intellectuele eigendom
i.
ii.
iii.
iv.
Lijst van intellectuele eigendomsrechten en kopie van de
registraties en aanvragen tot registratie
Beperkingen aan het eigendoms- en gebruikrecht van de
intellectuele eigendomsrechten
Geschillen inzake intellectuele eigendomsrechten
Licentieovereenkomsten
iv. Due Diligence
D. Overeenkomsten
i.
Lijst en (voor zover mogelijk) kopie van alle overeenkomsten
(andere dan verzekeringsovereenkomsten en overeenkomsten
met vakbonden):

Overeenkomsten met leveranciers

Overeenkomsten met klanten

Leasing- en huurovereenkomsten ivm materiaal

Leningen

Overeenkomsten met onafhankelijke consultants

Agentuur- en distributieovereenkomsten

...
Eventueel voorzien dat enkel overeenkomsten boven bedrag X moeten
worden meegedeeld
iv. Due Diligence
ii.
iii.
iv.
Geldigheid en afdwingbaarheid van voornoemde
overeenkomsten
Huurovereenkomsten (zowel als huurder als verhuurder)
Overeenkomsten met familieleden, personeel
E. Lijst van verzekeringspolissen en eventuele
kopie


Lijst, beschrijving en kopie van alle verzekeringspolissen
Beschrijving van premies, looptijd, datum hernieuwing
iv. Due Diligence
F. Werknemers
i.
ii.
iii.
Kopie van de arbeidsovereenkomsten
Voordelen, pensioenen, verekeringen
Sociale zekerheid
G. Administratieve of andere specifieke toelatingen
H. Geschillen waarin de vennootschap betrokken is
I.
Invloed van de aandelenoverdracht op bestaande
overeenkomsten
iv. Due Diligence
J.
Bevoegdheid om de aandelenovereenkomsten te
tekenen
K. Jaarrekeningen en financiële informatie
i.
Kopie van de goedgekeurde jaarrekeningen van de drie laatste
jaren (incl. verslag commissaris)
Belastingen
ii.
•
•
•
•
Werden alle belastingaangiftes correct gedaan?
Wanneer was de laatste controle en wat was het resultaat
Hangende betwistingen en geschillen
Details in verband met aftrekbare bedrijfsverliezen en
investeringsaftrekken.
iv. Due Diligence
Bovenstaande opsomming is niet exhaustief en
dient voor elk geval aangepast te worden
v. Beginselakkoord (‘Heads of Agreement’)
• Definitie:
 Een overeenkomst waarbij de Partijen vaststellen over welke
elementen er reeds wilsovereenkomst bestaat, en waarbij zij
zich ertoe verbinden om de onderhandelingen voort te zetten
over de modaliteiten die nog nader moeten worden uitgewerkt
• Kenmerkend:
 Overeenkomst maar niet definitieve overeenkomst
 Let op: HoA en definitieve overeenkomst kunnen samenvallen
indien er wilsovereenkomst is over de essentiële elementen
• Partijen moeten duidelijk aangeven wat essentieel is
v. Beginselakkoord
• Gevolgen
 HoA = contract  verbindende kracht van de overeenkomst
(1134 BW) : partijen kunnen niet eenzijdig terugkomen
 Tot stand gekomen overeenkomst = te goeder trouw uitvoeren
 Vermits er reeds contract is, wordt vertrouwen in goede afloop
versterkt.


Onderhandelingen kunnen niet lichtzinnig worden afgebroken
Niet mogelijk om parallelle onderhandelingen te voeren
• Wordt meestal gesloten onder ontbindende voorwaarde
dat beoogde overeenkomst effectief tot stand zal komen
 Springen onderhandelingen toch af, dan zal HoA meestal
tenietgaan
Contractuele fase
1.Geldigheidsvereisten
2.Zaak/ Prijs
3.Verklaringen en garanties
4.Afstand recht – kwijting
5.Voorwaardelijke verbintenissen
6.Niet concurrentie
7.Boilerplate
1. Geldigheidsvereisten
• SPA = overeenkomst  1108 B.W.:
– Geldige toestemming
– Bekwaamheid
– Bepaald voorwerp
– Geoorloofde oorzaak
Geldige toestemming
• Geen aantasting door wilsgebreken
• Wilsgebreken: quid?
– Dwaling (art. 1110 B.W.)
– Geweld (art. 1111 – 1115 B.W.)
– Bedrog (art. 1116 B.W.)
– Benadeling (art. 1118 B.W.)
Dwaling
• Definitie:
Een onvrijwillige verkeerde voorstelling van één van de
essentiële bestanddelen van de overeenkomst die een
van de partijen ertoe brengt om de overeenkomst te
sluiten
• Bijkomende voorwaarde:
Verschoonbaarheid: gemiddeld redelijk persoon zou in
dezelfde omstandigheden ook gedwaald hebben
Dwaling
• Essentiële bestanddelen = zelfstandigheid van
de zaak
• Zelfstandigheid van de zaak
 Alle punten waaraan partijen een beslissend belang
hechten
 Bij afsluiten van de overeenkomst
 Zonder een van die elementen zou de overeenkomst
niet gesloten zijn
Dwaling
• Sanctie: nietigheid
• Weinig voorkomend:
– Prijs / waarde van de verkochte zaak ≠
zelfstandigheid van de zaak
– Uitzondering: indien koper kan aantonen dat
de waarde een essentieel element is
Geweld
• Ruwe behandeling of een bedreiging
• Met een dadelijk en gevoelig leed
• Van die aard dat ze op een redelijk mens indruk maakt
• En hem/haar er toe brengt een overeenkomst te sluiten
• Waar dit niet zou gebeurd zijn zonder de
 Bedreiging
 Ruwe behandeling
Bedrog
•
•
•
•
•
Aanwenden van kunstgrepen
Van die aard dat de andere partij
De overeenkomst niet zou hebben getekend
Zonder die kunstgrepen
Verschil met de dwaling zit in het opzet waarmee men
de andere partij op een dwaalspoor zet
• Moedwillig iets doen om de andere partij te misleiden
• Moedwillig gegevens achterhouden / verzwijgen
Bedrog
• Let op bedrog moet niet verschoonbaar zijn volgens het
Hof van Cassatie
• Eens bewezen dat de Verkoper
– het voornemen had de koper te bedriegen
– listige kunstgrepen heeft gebruikt
• Dan kan de Verkoper zich niet beroepen op de
nalatigheid en/of onvoorzichtigheid van de Koper
• Men mag zich niet beroepen op zijn eigen kwade trouw
2. Zaak / Prijs
• Gemeen recht:
 koop van zodra er overeenstemming is over zaak en prijs (art.
1583 BW)
• Op dat ogenblik: eigendomsoverdracht (van rechtswege)
 Zaak: in share deal = aandelen (en eventueel winstbewijzen en
converteerbare obligaties, warrants)
 Prijs: bepaald of bepaalbaar zijn (art. 1591 BW)
• Bepaald: er is geen specifieke appreciatie mogelijk – prijs
uitdrukkelijk aangeduid door de partijen (e.g. nominaal bedrag,
beurskoers op een bepaalde dag)
• Bepaalbaar: a.h.v. objectieve gegevens onttrokken aan de loutere
wil van de Partijen (Cass. 21 september 1987)
2. Zaak / Prijs
• Belang:
 Uitgestelde betaling ahv variable koopprijselementen
 Prijscorrecties ‘Closing Accounts’
 ‘Earn-out’ betalingen
• Sanctie
 Rechter kan zich niet in plaats stellen van partijen om
ontbrekende gegevens te bepalen
 Nietigheid van de koop
2. Zaak / Prijs
• Vaststelling van prijs
 Door partijen zelf (1591 B.W.)
 Door bindende derdenbeslissing (1592 B.W.)
• Vastgestelde prijs = definitief en bindend voor partijen
• Uitzondering fraude/bedrog/kennelijke grove vergissing
(Cass. 30 juni 1966)
2. Zaak / Prijs
Bindende Partijbeslissing
• Hoe dergelijke clausule opstellen?
 Bepaling identiteit / kwalificatie expert
 Aanstelling expert / aanvaarding mandaat
 Termijnen waarbinnen prijs moet worden bepaald
 Verdeling kosten/erelonen expert
 Verwijzing naar 1592 BW (i.e. finaal en bindende beslissing)
3. Verklaringen en garanties
• Wettelijke garanties en vrijwaringen:
 Conforme levering (art. 1604 B.W.)
 Vrijwaring voor verborgen gebreken (art. 1641 – 1649
B.W.)
 Vrijwaring voor uitwinning (eigen daad / aanspraken
van derden) (art. 1626 – 1640 B.W.)
• Probleem: bij share deal worden enkel aandelen
geleverd
 wettelijke garanties zijn niet voldoende
3. Verklaringen en garanties
Contractuele uitbreiding
 Contractuele garanties
• ‘representations and warranties’
• Verklaring van de verkoper dat bepaalde feiten en
assumpties correct zijn (m.a.w. garanties van de verkoper
omtrent de target vennootschap)
 Schadevergoeding
• Schadevergoeding die de koper dient te betalen indien de
verklaringen en garanties niet correct blijken te zijn
3. Verklaringen en garanties
• R&W worden zeer zwaar onderhandeld
 Verdeelt immers het risico tussen de partijen
 Als koper wil je zoveel mogelijk R&W
 Als verkoper wil je zo weinig mogelijk
 Belang van due diligence zal hier ook spelen
3. Verklaringen en garanties
Meest voorkomende R&W










Geldige oprichting van de target vennootschap
Eigendom aandelen / activa / afwezigheid van overdrachtbeperkende
clausules
Afwezigheid van faillissementsvoorwaarden
Garanties inzake de balans en boekhouding van de target
Fiscaalrechtelijke en sociaalrechtelijke conformiteit
Arbeidsrechtelijke garanties
Milieurechtelijke aangelegenheden
Verklaringen aangaande de overeenkomsten van de onderneming
Afwezigheid van geschillen
Verzekeringen
3. Verklaringen en garanties
• Voorbeeld 1: jaarrekeningen
De Verkoper garandeert dat de jaarrekeningen consistent werden opgesteld
volgens de algemeen aanvaarde boekhoudprincipes en geven een volledig
en getrouw beeld van de financiële toestand van de Vennootschap. De
Jaarrekeningen vermelden alle lasten en opbrengsten en geven
waarheidsgetrouw en alle verrichtingen weer die de bedrijvigheid en de
handel van de Vennootschap aanbelangen. De Verkopers bevestigen dat er
tot op de Datum van Overdracht geen buiten-balansverplichtingen bestaan
in hoofde van de Vennootschap.
3. Verklaringen en garanties
• Voorbeeld 2: insurance
‘The policies referred to in Exhibit 17.(a) to the Disclosure Letter (hereinafter,
the “Policies”) are in full force and effect and are not voidable (and no
coverage can be refused) by the relevant insurance company on the basis
of any act, error, omission, non-disclosure, misrepresentation or breach of
applicable policy term or condition committed by or on behalf of any of the
Group Companies. No notice of cancellation or termination or suspension or
reduction of coverage thereunder or of non-renewal has been received by
any of the Group Companies with respect to any such Policy.’
3. Verklaringen en garanties
• Voorbeeld 2: onroerend goed
Het Onroerend Goed maakt, naar best weten van de Koper, niet het voorwerp uit van
enig bevel, voorschrift of beschikking vanwege welke overheid of dienst dan ook
(inclusief de brandweer) die op enige manier het gebruik, de exploitatie of bezetting
van het Onroerend Goed zou kunnen beïnvloeden. De Verkopers hebben geen
kennis van elementen die dergelijk bevel, voorschrift of beschikking zouden kunnen
rechtvaardigen of de basis zijn voor een eventuele opkomst van dergelijk bevel,
voorschrift of beschikking na de ondertekening van deze Overeenkomst.
Het Onroerend Goed is, naar best weten van de Koper, conform alle regels inzake
ruimtelijke
ordening,
bouwvoorwaarden,
veiligheids-,
gezondheidsen
milieuwetgeving of reglementering alsmede aan alle andere relevante federale,
regionale, provinciale of gemeentelijke wet- en regelgeving (hierna, gezamenlijk of
afzonderlijk, de "Reglementeringen"), waaronder alle vergunningen, attesten,
certificaten, criteria, vereisten en andere normen
3. Verklaringen en garanties
• Schadevergoeding
– Gemeenrechtelijk begrip (1149 – 1151 B.W.):
• SE moet in de situatie worden geplaatst waarin hij zich zou
hebben bevonden indien SA zijn verbintenis zou zijn
nagekomen
• Is niet evident om toe te passen op R&W (target / koper
– Eigen contractueel schadebeding opnemen
– Waar wordt schade aan toegemeten?
• Schade koper niet gelijk aan schade vennootschap
• Pro rata in functie van de koper
• Uitsluiting van zogenaamde gevolgschade – gederfde winst
3. Verklaringen en garanties
• Verdere modulering is mogelijk:
 Disclosures (zogenaamde ‘disclosure letter’)
 Kenniscirkel (‘to the best of its knowledge’)
 Beperkingen:
• In tijd (algemeen – specifiek)
• In bedrag (minimum – maximum)
4. Afstand recht en kwijting
Soms komen partijen overeen om afstand te doen
van bepaalde rechten
• Afstand koper t.a.v. verkoper tegen inbreuk op R&W
• Afstand verkoper t.a.v. (regres-)vorderingen tegen de
target
• Afstand van vorderingen tegen bestuurders
4. Afstand recht en kwijting
• Afstand van recht:
 Wordt niet vermoed
 Steeds restrictief interpreteren
 Voorwaarde = afstand kan pas indien het met kennis van zaken
wordt gegeven
• Voorbeeld
“Door deze Overeenkomst te ondertekenen doen de overdragers
onherroepelijk en onvoorwaardelijk afstand van elke vordering of
aanspraak die zij zou hebben tegen de vennootschap of haar organen,
bestuurders, zaakvoerders, aandeelhouders of werknemers in welke
hoedanigheid en op welke grond dan ook.”
4. Afstand recht en kwijting
• Kwijting:
 Geregeld in W.Venn. (art. 554 NV en 284 BVBA)
 Beperkte draagwijdte: enkel voor die zaken waarvoor
er kennis was
 Door algemene vergadering op ogenblik closing
 Vaak tussentijdse kwijting op closing + herhaling op
eerstvolgende jaarvergadering
4. Afstand recht en kwijting
• Voorbeeld:
“De Koper verbindt zich er op onvoorwaardelijke wijze toe en maakt zich, voor
zover dit nodig zou zijn, sterk dat (1) de Vennootschap onmiddellijk volgend
op de ondertekening van deze Overeenkomst een bijzondere algemene
vergadering zal houden waarbij tussentijdse kwijting zal worden verleend
aan de ontslagnemende bestuurders voor de uitvoering van hun mandaat
tot op datum van de ondertekening van deze overeenkomst en (2) dat deze
kwijting zal worden bevestigd en opnieuw zal worden verleend op de
eerstvolgende jaarvergadering van de vennootschap.”
5. Voorwaardelijke verbintenissen
• Inleiding:
 Voorwaarde: quid?
 Toekomstige onzekere gebeurtenis (art. 1168 –
1183 BW)
 Opschortende voorwaarde
 Ontbindende voorwaarde
5. Voorwaardelijke verbintenissen
• Opschortende voorwaarde: voorbeelden






Toestemming autoriteiten (e.g. mededinging)
Vrijgave zekerheden
Goedkeuring vennootschapsorganen
MAC
Afstand van voorkooprecht
Instemming contractspartijen target indien er een
change of control is
5. Voorwaardelijke verbintenissen
• Opschortende voorwaarde:
 onderscheid tussen closing en signing
• Continuïteit van bedrijfsvoering
• Positieve loyauteitsplicht
 Vervulling voorwaarde niet foutief verhinderen
 Redelijke inspanningen leveren opdat voorwaarde wordt
vervuld
 Sanctie: voorwaarde vervuld – verbintenis wordt
opeisbaar (1178 B.W.)
5. Voorwaardelijke verbintenissen
Bij het opstellen: zuiver potestatieve voorwaarde is
verboden (art. 1174 B.W.)
 Quid: verbintenis waarvan de vervulling afhankelijk is
van 1 partij
 Zuiver potestatief?
 Goedkeuring RvB / AVA
 Goede uitkomst audit / DD
 Financiering
 Sanctie: verbintenis (niet enkel voorwaarde) is nietig
5. Voorwaardelijke verbintenissen
• Opschortende voorwaarde
 Vervuld:
• Verbintenis neemt van rechtswege aanvang
• Werkt terug tot op dag waarop VB is aangegaan
(retroactiviteit kan eventueel worden uitgesloten)
 Niet vervuld (binnen overeengekomen tijdspannen)
• Voorwaardelijk verbintenis gaat teniet door verval
 Termijn / ultimate date
5. Voorwaardelijke verbintenissen
• Ontbindende voorwaarde:
 Minder courant
 Vervulling voorwaarde: overeenkomst gaat teniet (ex
tunc)
 Partijen moeten geplaatst worden in de toestand alsof
er geen overeenkomst was (1183 B.W.)
• Teruggave verkochte zaak (in natura – niet mogelijk SV)
• Verkoper is steeds eigenaar gebleven (beschikkingsdaden =
vervallen)
5. Voorwaardelijke verbintenissen
• Ontbindende voorwaarde
– Risico ontbindende voorwaarden zonder tijdsbepaling
in overeenkomst:
= doorverkopen van aandelen aan derde te goeder trouw.
Voorbeeld HvC 24 januari 2011
Ontbindende voorwaarde
• Cassatie 24 januari 2011
> Gevolgen ontbindende voorwaarde in
overeenkomst overdracht aandelen
> Feiten:
• 27 november 2001: A verkoopt 1.425 aandelen
van X NV aan B (resterende aandelen in handen
van C die vermoedelijk tot groep van A behoort)
• Modaliteiten:
 Volgplicht: men zocht immers overnemer voor alle
aandelen zodat B verplicht werd om bij verkoop van
minstens 50% van de aandelen, haar aandelen ook
te verkopen
Ontbindende voorwaarde
 Uitstel betaling van de prijs voor de 1.425 aandelen:
 Pas te voldoen bij vinden koper alle aandelen van de
vennootschap
 Ontbindende voorwaarde:
“In geval van faillissement van MVD Plastics NV wordt
onderhavige overeenkomst van rechtswege en door
het loutere feit van het faillissement volledig
ontbonden, met het tenietgaan van alle rechten en
plichten van de partijen.”
Ontbindende voorwaarde
• 22 augustus 2001:
– Overnemer gevonden (“D”) voor alle aandelen
» B draagt aandelen over aan C ingevolge volgplicht
• 24 augustus 2001:
– C verkoopt alle aandelen aan C
• 19 december 2001
– B vordert betaling van de aandelen
• 27 november 2002:
– faillissement MVD Plastics NV wordt uitgesproken (i.e.
realisatie ontbindende voorwaarde)
• 27 juni 2004
– A vordert betaling jegens B van de koopprijs van de 1.425
aandelen
Ontbindende voorwaarde
• Beslissingen
– Eerste aanleg en beroep
• Vordering van A op B ontvankelijk toch ongegrond
verklaard
– Ingevolge faillissement X oorspronkelijke overeenkomst
vervallen van rechtswege en met terugwerkende kracht
zodat B bevrijd is van betaling
– Hof gaat echter niet in op verzoek teruggave van de
1.425 aandelen en aanstelling deskundige
» Acht niet opportuun daar A reeds volledige betaling
had ontvangen vanwege D
Ontbindende voorwaarde
– Het hof bevestigt wel opeisbaarheid koopprijs door B
» Ontbinding eerste overeenkomst, heeft niet tot
gevolg dat de overeenkomst van 22 augustus 2001
ontbonden is daar nauw samenhangt met
verkoopovereenkomst van 24 augustus
– Cassatie:
• Verbreekt vonnis Hof van Beroep:
– Inzake gevolgen van de ontbinding van de eerste
overeenkomst, en
– Inzake geldigheid overeenkomst van 22 augustus 2001
Ontbindende voorwaarde
– Cassatie:
• Ingevolge realisatie ontbindende voorwaarde is koper verplicht tot
teruggave van de verkochte zaak in natura of bij equivalent (art.
1183 B.W.
• Ingevolge nietigheid verkoopovereenkomst wordt de oorspronkelijke
verkoper geacht steeds eigenaar geweest te zijn + komen de
beschikkingsdaden van de koper (gesteld onder de ontbindende
voorwaarde) te vervallen (art. 1179 en 1183 B.W.)
– In casu:
» Overeenkomst van 27 maart 2001 was van rechtswege ontbonden door
realisatie ontbindende voorwaarde
» Overeenkomst 22 augustus 2001 (tussen B en C) kwam hierdoor eveneens
te vervallen
» Eis om deel verkoopprijs te ontvangen die door D betaald werd, moet
afgewezen worden
Ontbindende voorwaarde
• Conclusie:
– Art. 1183 B.W.:
• Bij vervulling van de ontbindende voorwaarde:
 Moeten de zaken in hun oorspronkelijke toestand worden
hersteld alsof de handeling nooit heeft plaatsgevonden
 De ontbonden overeenkomst kan in hoofde van de
partijen geen bron meer zijn van rechten of plichten
» Alles wat in tussentijd, in uitvoering van de
overeenkomst, is gepresteerd of betaald, moet
ongedaan gemaakt worden (in natura of bij
equivalent)
Ontbindende voorwaarde
– Gevolgen ten aanzien van derden
• Derden moeten de toestand die tussen de partijen
tot stand is gekomen, erkennen
– Ontbinding is tegenstelbaar
» Wel bescherming van de goede trouw
– Bij ontbinding van verkoopovereenkomst:
» Verkoper wordt geacht steeds eigenaar gebleven te
zijn
» Ev. door koper aan een derde toegekende zakelijke
rechten vervallen wat impliceert dat koper enkel voor
ontbinding vatbare rechten mag toestaan
Ontbindende voorwaarde
– Belang:
• Doorgedreven onderzoek vereist bij overname van
aandelen
– onder meer m.b.t. eigendomstitels op de aandelen
– niet enkel beperken tot nakijken aandeelhoudersregister
maar historiek overdrachten analyseren
6. Niet concurrentiebeding
• Verplichting om aan tegenpartij geen
concurrentie aan te doen
• Basisprincipe: Decreet d’Allarde 1791 = vrijheid
van handel en onderneming
• Grenzen aan beperking:
 Beperking moet proportioneel en redelijk zijn
• Proportioneel: legitiem belang begunstigde
• Redelijk : reële mogelijkheid om beroep / bedrijf uit te voeren
6. Niet concurrentiebeding
• Grenzen: RS toetst aan 3 cumulatieve
criteria
Duur
3 tot 5 jaar
Territorium
Waar effectief prestaties
Activiteit
Identiek
Risico: één van de criteria onredelijk  gehele clausule: ongeldig
6. Niet concurrentiebeding
• Is er nood aan een niet- concurrentiebeding?
 Verkoop activa (handelszaak) : NEE
 Vrijwaringsplicht verkoper
 Cf. infra
 Uitdrukkelijke clausule kan eventueel verduidelijken
 Verkoop aandelen : JA
 Zonder uitdrukkelijke bepaling is er geen verplichting
6. Niet concurrentie
• Partijen:
 Vaak enkel met rechtspersoon afgesloten
 Risico: zaakvoerder/bestuurder niet persoonlijk gebonden
 Verbonden ondernemingen: nood aan uitdrukkelijke
uitbreiding
 Dochter: zelf onder controle
 Verbonden ondernemingen: beding ten behoeve van derden
zal nodig zijn
6. Niet concurrentie
• Uitbreiding is mogelijk:
– Afwervingsverbod (‘non solicitation’)
– Activiteiten als adviseur
– Klanten, leveranciers niet aanzetten om handelsactiviteiten te
verbreken of substantieel te verminderen
– Onrechtstreekse handelingen
•
•
•
•
In welke hoedanigheid
Direct/indirect
WN/bestuurder/JV
Via stroman
6. Niet concurrentie
• Schadebeding:
 bewijslast voor schade is moeilijk
 Praktijk: werken met forfaitair schadebeding
6. Niet concurrentie
• Voorbeeld:
“ De overdrager verbindt zich ertoe om gedurende een periode van x jaar vanaf
de ondertekening van deze Overeenkomst binnen een straal van 20
kilometer vanuit het centrum van vennootschap x geen gelijkaardige
onderneming uit te baten of geen rechtstreeks of zijdelings belang te nemen
in een onderneming werkzaam in accountancy, fiscaliteit of boekhouding,
die met de Vennootschap zou kunnen concurreren of de verwezenlijking
van haar doel zou kunnen vermoeilijken.
De overdrager verbindt zich er tevens toe om gedurende de hogervermelde
periode geen cliënten te aanvaarden die op het ogenblik van het
ondertekenen van deze Overeenkomst cliënt zijn van de Vennootschap.
6. Niet concurrentie
Ingeval van schending van deze bepaling, zal de overdrager ertoe gehouden
zijn aan de vennootschap een forfaitaire vergoeding te betalen ten belope van
EUR 50.000 per overtreding, te vermeerderen met EUR 5.000 per dag dat de
inbreuk wordt verdergezet en dit onverminderd het recht van de vennootschap
om een hogere schade te bewijzen
De Partijen erkennen dat de bepalingen in dit artikel redelijk en vereist zijn met
het oog op het beschermen van de belangen van de vennootschap. Indien de
bepalingen van dit artikel, naar aanleiding van een geschil tussen de Partijen,
in rechte geheel of gedeeltelijk, ongeldig, nietig of overdreven zou worden
beschouwd, zullen Partijen geacht worden overeenstemming te hebben bereikt
omtrent dusdanige vervangende clausule die beantwoordt aan het maximaal
wettelijk of rechtelijk toelaatbare en zullen de betreffende bepalingen voorzien
in dit artikel dienovereenkomstig automatisch worden vervangen/herleid.”
7. Boilerplate clausules
• Boilerplate clausules = algemene clausules aan het
einde van de overeenkomst
• Definitie uit Black Law Dictionary
“Language which is used commonly in documents having an
definite meaning in the same context without variation; used to
describe standard language in a legal document that is identical in
instuments of a like nature.”
• Wordt frequent over het hoofd gezien of als minder
belangrijk beschouwd maar kan partijen belangrijke
rechten toekennen/ontnemen
7. Boilerplate Clausules
• Welke zijn de meest frequente clausules?








Toepasselijk recht / toepasselijke rechtbank
Vierhoekenbeding (volledige overeenkomst)
Amendering
Kennisgevingen
Afstand van rechten
Force Majeure
Bindende kracht en overdracht
Overleving
Post contractuele fase
• Sluiten van de overeenkomst ≠ eindpunt
Asset Deal
OVERDRACHT
HANDELSZAAK
Overzicht
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Begrip en kenmerken
Verschil met andere transacties
Verkoop handelszaak
Niet concurrentieverbintenis
Vrijwaring en andere vormen van overdracht
Fiscale en sociale formaliteiten
1. Begrip en kenmerken
• Geen algemene wettelijke definitie en statuut
• Moeilijk om een sluitende definitie te geven
• “Een feitelijke algemeenheid van goederen, die
de mogelijkheid biedt, door de doelmatige
aanwending ervan, winst te maken”
1. Begrip en kenmerken
• Feitelijke Algemeenheid
 Geen rechtspersoonlijk
 Geen drager van rechten en plichten zoals
vennootschap of vereniging met
rechtspersoonlijkheid
• Bevat lichamelijke en onlichamelijke
goederen
1. Begrip en kenmerken
• Onlichamelijke goederen








Handelsnaam
Uithangbord
Industriële eigendomsrechten
Knowhow / bedrijfsorganisatie
Handelsovereenkomsten / lopende contracten
Huurrechten
Cliënteel
Schuldvorderingen
1. Begrip en kenmerken
• Lichamelijke bestanddelen
 Meubilair
 Machines en gereedschap
 De voorraad
• Vaste activa en vlottende activa
1. Begrip en kenmerken
• Bij overdracht van de handelszaak zijn:




Schuldvorderingen;
Schulden
Onroerende Goederen
Liquiditeiten
• Kas
• Bankrekening
• in principe niet inbegrepen,
• tenzij partijen anders overeenkomen
1. Begrip en kenmerken
• Handelszaak kan uitgebaat worden in een
vennootschap of als natuurlijke persoon
 Vennootschap
• in principe beperkte aansprakelijkheid
 Natuurlijke persoon
• staat borg met gans zijn vermogen
1. Begrip en kenmerken
• Inpandgeving Handelszaak
 Bij overdracht Handelszaak volgt pandrecht
 Dus voorafgaand verkoop
• Lichting
• Doorhaling inschrijving pand hypotheekkantoor
2. Verschil met
andere transacties
• Aankoop van activa en/of handelszaak
verschilt fundamenteel van :
– Overdracht aandelen
– Inbreng van bedrijfstak of een algemeenheid
• Reden
– In al die gevallen is er juridische continuïteit
– Alle rechten en plichten gaan over op de
nieuwe entiteit
2. Verschil met
andere transacties
• Bij overdracht of inbreng van een
actiefbestanddeel
• Worden enkel het betrokken bestanddeel
gekocht of ingebracht
• Zonder rekening te houden met de rechten en
de plichten die daaraan verbonden zijn
• Gevolg
– Elk specifiek actief bestanddeel moet overgedragen
worden met inachtname met de daarop toepasselijke
regels
3. Verkoop Handelszaak
• Regels koop verkoop zijn van toepassing
(art.1582 B.W.)
 Ene partij verbindt er zich toe een zaak te leveren
 Andere partij verbindt er zich toe een prijs te betalen
 Indien men geen prijs ontvangt:
• Ruil
• Inbreng
• Schenking
3. Verkoop handelszaak
A.Wilsovereenstemming
B.Geldigheidsvereisten
C.Prijs
D.Verplichtingen van partijen
A. Wilsovereenstemming
• Koop komt tot stand door de loutere
wilsovereenstemming tussen koper en verkoper
over het voorwerp en de prijs
• Hoe komt wilsovereenstemming tot stand?
 Ene partij doet aanbod
 Andere partij aanvaardt dit:
• Uitdrukkelijk
• Stilzwijgend
A. Wilsovereenstemming
• De eigendomsoverdracht komt tot stand door de
loutere wilsovereenstemming van partijen over:
 Zaak
 Prijs
 Essentiele bestanddelen van de overeenkomst
• Eventueel kan er eigendomsvoorbehoud
voorzien worden in de overeenkomst
A. Wilsovereenstemming
• Meestal gaan aan de overdracht
onderhandelingen vooraf
 Besprekingen
 Voorstellen
 Tegenvoorstellen
• In principe zijn deze niet bindend
• Is dit dan volledig vrijblijvend?
A. Wilsovereenstemming
• Neen, onderhandelen is geen vrijblijvende
activiteit
• Aanleiding geven tot pre-contractuele
aansprakelijkheid op basis van de gewone
aansprakelijkheidsregels (art.1382-83 B.W.)
• Algemene zorgvuldigheidsnorm die alle feitelijke
/ buitencontractuele relaties beheerst
A. Wilsovereenstemming
• Van alle deelnemers aan het rechtsverkeer
• Dus : ook de contractspartijen
• Wordt verwacht dat ze zich fatsoenlijk gedragen
en handelen
• Zoals een normaal en zorgvuldig persoon dat
zou doen
• Abstract criterium dat in de praktijk ingevuld
wordt door de concrete omstandigheden
A. Wilsovereenstemming
• Partijen hebben dus ook een precontractuele
informatieplicht
• Doel : vrijwaring van de volwaardige
toestemming van elke partij
 Informatieverstrekking
 rationele en weloverwogen beslissing
• Partijen moeten doordacht hun “ja-woord” geven
A. Wilsovereenstemming
• Informatieverplichting
 zal de toestemming
 die met kennis van zaken moet gegeven
worden
 als het ware beschermen
A. Wilsovereenstemming
• Sanctiemechanisme
– Via precontractuele informatieplicht
– Ontsporingen in het het wilvormingsproces
sanctioneren via :
• Nietigverklaring
• Schadevergoeding
B. Geldigheidsvereisten
(art.1108 B.W.)
• Gelijk als bij share deal
 Toestemming van de partijen
 Gebrek in de toestemming
 Dwaling
 Geweld
 Bedrog
 Partijen moeten bekwaam zijn
 Voorwerp moet bepaald zijn
 De oorzaak van de verbintenis moet geoorloofd zijn
Toestemming
• Om een handelszaak over te dragen is
toestemming overdrager en overnemer nodig
• Let op:
 Bij overdracht handelszaak is de toestemming van
beide echtgenoten vereist (art.1418 B.W.);
 Indien gehuwd onder het wettelijk stelsel
 Sanctie nietigverklaring door andere echtgenoot
Gebreken in de toestemming
• Geen toestemming is geldig indien :
 ingegeven door Dwaling
 Afgeperst door Geweld
 Verkregen door Bedrog
• Partij waarvan de toestemming is aangetast
door wilsgebrek
 nietigverklaring vragen indien zij daardoor benadeeld
werd
 schadevergoeding
Dwaling
• Zie ook share deal
• Voorbeeld
 Koper kreeg mogelijkheid om alle inlichtingen over de
handelszaak in te winnen waaronder ook het
personeelsbestand
 Achteraf kan men dan niet klagen over een te hoof
sociaal passief
• Niet beroepen op eigen onzorgvuldigheid
Geweld
• Zie share deal
Bedrog
• Bedrog
– Zie share deal
– Bij transportfirma – niet meedelen dat
vergunning niet kan overgedragen worden
Toestemming
• Partij wiens toestemming is aangetast
door een wilsgebrek:
 Nietigverklaring vorderen
 Schadevergoeding
Bekwaamheid
• Al wie de wet het niet verbiedt kunnen kopen of
verkopen
• Algemene Onbekwaamheden
 Minderjarigen
 Onbekwaamverklaarden
• Bijzondere onbekwaamheden
 Verkoop ts echtgenoten verboden (art.1595 BW)
Bekwaamheid
• Bij openbare verkopen mogen volgende
personen geen kopers worden:
 Voogden (ORG die zij onder hun voogdij hebben)
 Lasthebbers m.b.t. de verkoop van goederen
waarmee ze belast zijn
 Bestuurders, voor wat betreft goederen van
gemeenten of van de openbare instellingen, die aan
hun zorg zijn toevertrouwd
Bekwaamheid
 Openbare ambtenaren wat betreft de goederen
van de staat, waarvan de verkoop door hun
tussenkomst geschied
• Straffe van nietigheid
Bekwaamheid
• Rechtspersonen moeten vertegenwoordigd
worden door hun bevoegd orgaan
 Verkoop door vennootschap via een onbevoegd
persoon
 Mogelijke nietigheid wegens verkoop van andermans
eigendom (art 1599 BW)
• Bewijs publicatie Staatsblad
• Volmacht voorleggen
Voorwerp
• Bedrijfsactiva
 moeten bestaan
 in de handel zijn
 eigendom zijn van de verkoper
• Men kan niet meer rechten overdragen dan men
zelf heeft
• Verkoop van iemand anders goed is nietig
Voorwerp
• Het voorwerp van de verkoop moet
voldoende bepaald zijn:
 indien het contract daarvoor voldoende
objectieve elementen bevat
 Zodat geen nieuw akkoord tussen partijen
noodzakelijk is
Voorwerp
• De omvang van de handelszaak of de
overgedragen activa moeten voldoende
omschreven zijn
 Uitdrukkelijk oplijsten wat er overgedragen
wordt en wat niet
 Inventaris van de overgedragen bestanddelen
Voorwerp
• Dus geen algemene bewoordingen zoals :
 ‘Het materieel, de roerende goederen, de
voorwaarden die deel uitmaken van de
handelszaak’
 ‘Alle roerende goederen die zich bevinden in
de bedrijfsgebouwen te ….’
Voorwerp
• Ingeval van onduidelijke omvang van de
overgedragen goederen
• Gelden algemene regels en handelsgebruiken
 Geen overdracht schulden en schuldvorderingen
 Geen overdracht ORG
 …
Oorzaak
• Een overeenkomst :
 zonder oorzaak
 Valse oorzaak
 Ongeoorloofde oorzaak
• Kan geen gevolg hebben
• Is ongeoorloofd:
 Verboden door de wet
 Strijdig met de openbare orde of goede zeden
C. Prijs
• Prijs moet bepaald zijn en door partijen
worden vastgesteld
• Prijs is bepaalbaar als
 Kan worden vastgesteld
 Op basis van objectieve criteria
 Onttrokken aan de wil van partijen
C. Prijs
• Derde?
 Overeenkomst moet
• derde / deskundige aanduiden
• Basiselementen voor de berekening van de prijs bevatten
• Derde kan of wil waardering niet doen?
• Geen verkoop
• Indien niets bepaald in de overeenkomst zijn de kosten
voor de waardering voor de koper
D. Verplichtingen van Partijen
• Overdracht Handelszaak is koop-verkoop
 Eigendomsoverdracht op ogenblik van
wilsovereenstemming
• Kan uitgesteld worden in overeenkomst
 Leveringsplicht van de verkoper
• Conforme levering




Vrijwaring voor verborgen gebreken
Vrijwaring voor uitwinning
Ontvangstneming door Koper
Betaling koopprijs door koper
Goederen eigendom
overdrager
• Onbetaald gebleven goederen waarvoor de
leverancier van de Verkoper
eigendomsvoorbehoud heeft bedongen
 Verkoper handelszaak = Geen eigenaar
• Zolang Verkoper prijs niet heeft betaald
 Tegenover Verkoper geldt een vervreemdingsverbod
• Geen zakelijke werking
Goederen eigendom
overdrager
 Leverancier van de onbetaalde goederen beschikt
niet over een volgrecht
• Eigendomsvoorbehoud stopt wanneer goederen niet meer
aanwezig zijn bij Verkoper
 Eigendomsvoorbehoud is tegenstelbaar bij
samenloop
• Thans enkel faillissement (ingevolge cassatierechtspraak)
• Ten laatste op 1 december 2014 in alle gevallen van
samenloop
– Beslag, vereffening, faillissement
Goederen eigendom
overdrager
– Overnemer (koper) te goeder trouw is beschermd
door art. 2279 BW
• bezit geldt als titel
• Voorwaarde dat overnemer goed reeds daadwerkelijk in bezit
heeft
– Zolang het goed niet geleverd is geldt het
eigendomsvoorbehoud
• Vermoeden van goede trouw
– Tendens naar behoorde te weten
– Zeker voor professionele verkoper
» Elke twijfel over eigendomsrecht
» Elk teken of informatie
» Sluit goede trouw uit
Goederen eigendom
overdrager
• Voorrecht onbetaalde verkoper (art. 20,5 Hyp W)
• Prijs
• Voor bedrijfsmateriaal dat onroerend door
bestemming is geworden
– Factuur neergelegd binnen de 15 dagen
– Voorrecht voor 5 jaar
• Voorrecht gaat teniet bij vervreemding
Goederen eigendom
overdrager
• Uitgezonderd bij derde medeplichtigheid van de
koper aan de contractbreuk
 Bij de beoordeling van derde medeplichtigheid
• Professionele koper streng beoordeeld
• Wordt geacht op de hoogte zijn van wat in de handel
“gebruikelijk” is
Goederen eigendom
overdrager
• Algemeen: overnemer zich als professional
informeren eigendomsrecht bedrijfsmaterieel
– Huur
– Leasing
• Contractuele garantie vragen aan verkoper
• Wel niet tegenstelbaar aan derden in geval van
kwade trouw van de koper
Leveringsplicht
• Algemeen
 Verkoper heeft verplichting verkochte zaken
te leveren aan overnemer
 Resultaatsverbintenis
Leveringsplicht
• Levering van roerende goederen gebeurt door:
 werkelijke overgave van het goed
 Afgifte sleutels van het gebouw waarin de goederen
zich bevinden
 Door de enkele toestemming van partijen indien:
• Overdracht niet op dat ogenblik kan gebeuren
• Koper reeds in het bezit van de goederen
Leveringsplicht
• Kosten van levering ten laste van de verkoper
• Kosten van afhaling ten laste van de koper
• De plaats van de levering wordt bepaald door de
wil van partijen
 Uitdrukkelijk
 Stilzwijgend
 Handelsgebruiken
Leveringsplicht
• Kan de plaats van levering niet bepaald
worden
 Levering op de plaats waar het goed zich op
het moment van de koop bevond
Staat van de goederen
• Wat met standaardclausule :
“de goederen worden verkocht in de staat
dat ze zich bevinden, gekend door de koper”
• Geen bewijs van levering
• Impliceert dat Koper afziet van vordering wegens
zichtbare gebreken
Staat van de goederen
• Koper heeft ook plicht informatie in te
winnen
• Voorbeelden:
 Verkoper verzwijgt dat handelshuur
ontbonden is door rechterlijke uitspraak
• Hoofdbedrog
• Degene die bedrog heeft gepleegd kan zich niet
op de nalatigheid van de Koper beroepen
Staat van de goederen
 Bij overname café moet overnemer informeren
naar exclusieve afnameverplichting
 Doet hij dat niet en negeert hij
bevoorradingsverplichting
 Dan kan hij aangesproken worden wegens
derde medeplichtigheid aan contractbreuk
Vrijwaring
• Verkoper moet koper vrijwaren
• Tegen:
 Uitwinning
 Ongestoord bezit
 Tegen verborgen gebreken of
koopvernietigende gebreken
Vrijwaring
• Ongestoord bezit
 Vrijwaring voor eigen daden en derden
• Eigen daden
 Verkoper moet zich onthouden van handelingen die
het rustig bezit van de koper verstoren
 Kan niet bij overeenkomst uitgesloten worden
 Komt vooral tot uiting in mededingingsverbod
• Verkoper mag cliënteel niet terugwinnen of afwenden van de
handelszaak
4. Niet-concurrentieverbintenis
• Vrijwaringsverplichting wordt niet-concurrentieverbintenis
als cliënteel wordt overgedragen
• In dat geval belemmert concurrentie het rustig genot van
de zaak
• Cliënteel zou men kunnen omschrijven als een totaliteit
contractkansen
 Onbetwistbaar vermogenswaarde
 En dus ook overdraagbaar
4. Niet-concurrentieverbintenis
• Na overdracht van het cliënteel bezit overdrager een
bevoorrechte positie om aan de contractkansen die hij
heeft overgedragen afbreuk te doen
• Overdracht is gedeeltelijk een fictie
• Verbod om in concurrentie te treden bestendigt die fictie
• Overdracht cliënteel en niet concurrentie vormen dus de
twee zijden van eenzelfde medaille
4. Niet-concurrentieverbintenis
• Zonder niet concurrentieverbintenis is overdracht cliënteel niet
mogelijk of minstens onafdwingbaar
• Als loutere vertaling van de vrijwaringsverbintenis kan men niet
beweren dat dit indruist tegen de vrijheid van ondernemen
• Vrijwaringsexceptie is in principe eeuwigdurend
• Is het voorwerp echter overdracht cliënteel dan kan men de
vrijwaringsexceptie niet inroepen als het concurrentieel voordeel is
uitgedoofd
• Beperkt tot plaatsen en markten waar concurrentie met verkrijger
mogelijk is
4. Niet-concurrentieverbintenis
Beperking niet- concurrentieverbintenis
• Niet concurrentieverbintenis kan niet volledig
weg bedongen worden
 Art. 1628 BW zegt dat men conventioneel niet kan
bedingen
 niet gehouden te zijn tot vrijwaring voor zijn eigen
daad
 Relatieve nietigheid
4. Niet-concurrentieverbintenis
• Het volledig uitsluiten van de niet concurrentieverbintenis
zou dan slechts mogelijk zijn als het cliënteel wordt
uitgesloten van de overdracht van de handelszaak
• Cliënteel is echter essentieel bestanddeel van een
handelszaak
• In dat geval kan men niet meer spreken van een
overdracht handelszaak
4. Niet-concurrentieverbintenis
• Kan men een specifieke beperking van de niet
concurrentieverbintenis bedingen?
• Enkel een volledige uitsluiting voor vrijwaring eigen daad
is verboden
• Dus een partiële niet vrijwaring is geldig
• Een beperking in tijd en ruimte kan beschouwd worden
als invulling van het overgedragen cliënteel (voorwerp
van de overeenkomst)
4. Niet-concurrentieverbintenis
• Als we een partiële niet vrijwaring aanvaarden
• Dan moeten we aannemen dat het
concurrentiebeding ook in zijn werkingssfeer kan
beperkt worden
• Voorbeelden
 Verbintenis neemt een einde na een bepaalde termijn
(duur)
4. Niet-concurrentieverbintenis
 Het verbod beperkt zich tot bepaald
omschreven regio (ruimte)
 Verkoper behoudt zich het recht voor om :
• bij een concurrent in dienst te treden
(uitoefeningswijze)
• Bepaalde producten of diensten aan te bieden
(activiteitssfeer)
• Deze bedingen primeren dan op algemene
vrijwaringsverbintenis
5. Vrijwaring en andere vormen van
overdracht
• Vrijwaring bij inbreng in vennootschap
– Niet concurrentieverbintenis ten laste van de
inbrenger
– Art. 22 W.Venn. bepaalt dat de vennoot
gehouden is tot vrijwaring voor uitwinning
– van de door hem ingebrachte zaak
– Op dezelfde manier als de verkoper voor de
verkochte zaak
5. Vrijwaring en andere vormen van
overdracht
• Hieruit kunnen we afleiden dat de vennoot
die een handelszaak inbrengt in een
vennootschap gehouden is tot een niet
concurrentieverplichting jegens:
 Medevennoten
 Vennootschap (met rechtspersoonlijkheid)
5. Vrijwaring en andere vormen van
overdracht
• De niet concurrentieverbintenis kan worden
gemoduleerd in de overeenkomst van inbreng of
de statuten
• Duur = onafhankelijk van het feit dat men
vennoot blijft
• Algemene regel blijft gelden
 Binding van het cliënteel aan de koper
5. Vrijwaring en andere vormen van
overdracht
• Vrijwaring bij aandelenoverdracht
 Economisch weinig verschil tussen overdracht
handelszaak en overdracht aandelen van een
vennootschap waaraan de handelszaak toebehoort
 Juridisch mag de verkoop van aandelen niet
gelijkgesteld worden met een overdracht van het
maatschappelijk vermogen
5. Vrijwaring en andere vormen van
overdracht
• De vrijwaringsplicht geldt evengoed bij de verkoop van
aandelen
• Maar de vrijwaringsplicht geldt dan enkel voor het
ongestoord bezit van de aandelen en niet van de
onderliggende activa
• Concurrentieverbod kan hier niet gestoeld worden op de
overdracht van het cliënteel
• Omdat de aandelen en niet het cliënteel worden
overgedragen
5. Vrijwaring en andere vormen van
overdracht
• Om die redenen kan een impliciet concurrentieverbod
niet gestoeld worden op vrijwaring voor uitwinning
• Oplossing : uitdrukkelijk een concurrentiebeding
opnemen in de overeenkomst
Vrijwaring uitwinning derden
• De Verkoper moet de Koper ook beschermen tegen
daden van derden
 Niet voor iedere daad van een derde
 Enkel rechtsstoornissen die reeds verwezenlijkt zijn en die
voortvloeien uit een grond die aan de koop voorafging (huur,
vruchtgebruik, ...)
 Deze stoornis mag niet bij de koop zijn meegedeeld
 Raakt de openbare orde niet
 Contractueel uitbreiden of beperken is mogelijk
Vrijwaring voor
verborgen gebreken
• De verkoper moet de koper ook vrijwaren tegen
verborgen gebreken
• Verborgen gebrek maakt de zaak
 Ongeschikt voor het gebruik waarvoor ze bestemd is
 Verminderd dit gebruik in zulke mate dat de Koper
niet gekocht zou hebben of een mindere prijs zou
bedongen hebben
Vrijwaring voor
verborgen gebreken
• Het gebrek moet bestaan op het ogenblik van de
koop of minstens in kiem aanwezig zijn
• Het moet een ernstig gebrek zijn
• Niet gekend aan de Koper
• Ongeschiktheid van de zaak voor het
voorgenomen gebruik
• Bewijs moet door de Koper geleverd worden
Vrijwaring voor
verborgen gebreken
• Sanctie
 Ontbinding
 Prijsvermindering
• Niet van openbare orde
 Contractueel afwijken
 Geen exoneratie bij kwade trouw
 Vermoeden van kwade trouw bij beroeps verkoper
6. Fiscale en sociale formaliteiten
• Problematiek van het zich insolvabel
maken door overdracht van zijn
handelsfonds voor schulden:
– Directe belastingen
– BTW
– RSZ
Niet tegenstelbaarheid
• Invoering niet tegenstelbaarheid
overdracht handelsfonds aan :
– Directe Belastingen (art. 442bis WIB)
– BTW (art. 93undecies b)
– Sociale Zekerheid (art. 41quinquies)
Toepassingsgebied
(2 voorwaarden)
1. Overdrachten in volle eigendom, In
vruchtgebruik of door vestiging
vruchtgebruik
 Overdracht onder levenden
 Nvt op overlijden
 Overdrachten ten bewarende titel
 Verkoop
 inbreng
 Overdrachten om niet
 schenking
Toepassingsgebied
(2 voorwaarden)
2. Van een geheel van goederen samengesteld
uit onder meer elementen die het behoud
van het cliënteel mogelijk maken
 Minstens betrekking op elementen van de
handelszaak die nodig zijn om het cliënteel te
behouden en/of uit te breiden
 Een autonome exploitatie moet mogelijk zijn
Toepassingsgebied
(2 voorwaarden)
• Dus vallen onder het toepassingsgebied:
 Klassieke handelszaak
 Geheel van goederen die het behoud van
cliënteel mogelijk maken:
• Vrije beroepen
• Ambt
• Industrieel, handels- of landbouwbedrijf
Toepassingsgebied
(2 voorwaarden)
• Uitzonderingen
 Overdracht handelszaak door curator of commissaris
inzake opschorting
 Fusie
 Splitsing
 Inbreng van algemeenheid of tak van werkzaamheid
 Overdracht van aandelen
 Elementen onderneming die het niet mogelijk maken
cliënteel te behouden
Niet-Tegenstelbaarheid
• Draagwijdte
 Overdracht is pas na verloop van een
bepaalde termijn tegenstelbaar t.o.v. directe
belastingen, BTW en RSZ
 Geldt niet t.o.v. derden en andere
administraties
Niet-Tegenstelbaarheid
• Termijn
 Overdracht wordt maar tegenstelbaar t.o.v. de
bevoegde administraties
 Na verloop van de maand die volgt op
 Die waarin origineel eensluidend afschrift van de akte
tot overdracht
 Ter kennis is gebracht van:
• ontvanger Directe belastingen
• Ontvanger BTW
• Inningsinstelling RSZ
Niet-Tegenstelbaarheid
• De overdracht is maar tegenstelbaar na kennisgeving
• Na afloop van de maand volgend op die waarin deze
kennisgeving is voldaan
• Termijn begint dus maar te lopen vanaf de kennisgeving
 Best aangetekend
 Geen kennisgeving = niet-tegenstelbaarheid
 Bewarende en uitvoerende maatregelen om de rechten van de
schatkist te vrijwaren
Hoofdelijke aansprakelijkheid
overnemer
• De overnemer van de handelszaak is
• hoofdelijk aansprakelijk voor de betaling
• de fiscale en sociale schulden van de overdrager
• Welke schulden?
 Alle schulden die de overdrager verschuldigd was op het
ogenblik dat de termijn van niet-tegenstelbaarheid afloopt
Hoofdelijke aansprakelijkheid
overnemer
• Dubbele beperking op de hoofdelijke
aansprakelijkheid
 Tijdstip :
• fiscale schulden en/of sociale zekerheidsbijdragen
• Verschuldigd op het einde van de maand die volgt op de
datum van kennisgeving
• Fiscus en RSZ kunnen overnemer maar aanspreken op
einde van die termijn
Hoofdelijke aansprakelijkheid
overnemer
• Bedrag :
– Beperkt tot het bedrag dat de Overnemer betaald
heeft voor het verstrijken van de termijn van niettegenstelbaarheid
– Tot het bedrag van de nominale waarde van de
aandelen die in ruil voor de overdracht zijn verkregen
voor afloop van de termijn van niet tegenstelbaarheid
Hoofdelijke aansprakelijkheid
overnemer
• Dus: geen hoofdelijke aansprakelijkheid als
overnemer niets betaald voor het verstrijken van
de termijn van niet-tegenstelbaarheid
 Bedingen in overeenkomst dat betaling maar zal
gebeuren na het verstrijken van de termijn van niettegenstelbaarheid
Hoofdelijke aansprakelijkheid
overnemer
• Voorwerp van de hoofdelijke aansprakelijkheid
• De ontvanger van directe belastingen
• De ontvanger van BTW
• De inninginstelling van de sociale
zekerheidsbijdragen
Hoofdelijke aansprakelijkheid
overnemer
• Kunnen elk
• Op het einde van de termijn van niet tegenstelbaarheid
• Betaling vragen van de op dat ogenblik openstaande
fiscale en sociale schulden van de overdrager
• Met een maximum het bedrag van de reeds betaalde
overname prijs
• Qui paie mal paie deux fois
Hoofdelijke aansprakelijkheid
overnemer
• Risico in het slechtste geval vier maal betalen:




Overdrager
Directe belastingen
BTW
RSZ
• Mogelijk tot terugvordering bij Overdrager
 Chirografaire schuldeiser
Certificaat van afwezigheid
van schulden
• Belangrijke uitzondering op niet-tegenstelbaarheid en
hoofdelijke aansprakelijkheid = de toevoeging van een
certificaat
• Door de overdrager bij de kennisgeving van de akte van
overdracht
• Certificaat wordt uitgereikt door:
– Ontvanger directe belastingen
– BTW ontvanger
– Inningsinstelling RSZ
• Certificaat zegt dat overdrager geen fiscale of sociale
schulden heeft
Aanvragen certificaat
• Aanvragen certificaat door overdrager
 Bevoegde ontvanger
 Inningsinstelling
• Verblijfplaats
• Maatschappelijke zetel
 Aanvraag in dubbel
 Totaal 3 certificaten
 Certificaat wordt enkel opgesteld om te attesteren dat
er geen fiscale of sociale schulden zijn
Aanvraag certificaat
• Moet opgesteld zijn binnen de 30 dagen voor de
kennisgeving van de overeenkomst van
overdracht
Afleveren of weigeren
Certificaat
• Ontvangers en inningsinstelling moeten
certificaat binnen de maand na de aanvraag
afleveren of weigeren
• Weigering
 Op de dag van aanvraag aanslag gevestigd
 Aanvraag ingediend na aankondiging of tijdens fiscale
en/of sociale controle
 Vraag om inlichtingen (fiscaal)
 Geen proportionaliteit / Geringe schuld is voldoende
Overmaken certificaat
• Certificaat moet samen met overeenkomst van
overdracht overgemaakt worden aan de respectievelijke
ontvangers en inninginstelling.
• Belangrijk is dat het certificaat niet ouder is dan 30
dagen
• Gevolg van de overmaking van het certificaat:
– Geen termijn van niet-tegenstelbaarheid
– Geen hoofdelijke aansprakelijkheid
Overmaken certificaat
• Kennisgeving aan de bevoegde ontvanger en/of
inningsinstelling
• Door overdrager of overnemer
• Met origineel eensluidend afschrift van de akte van
overdracht
• Vorm kennisgeving is niet geregeld




Afgifte
Exploot
Aangetekende brief
Gewone brief
Hoe vermijden dat je nogmaals
overnameprijs moet betalen
1. Gelijktijdig overmaken van certificaat aan bevoegde
instanties
2. Betaling overnameprijs uitstellen tot na afloop termijn
niet-tegenstelbaarheid
3. Overname prijs consigneren bij notaris of
gerechtsdeurwaarder (openbaar ambtenaar)
Hoe vermijden dat je nogmaals
overnameprijs moet betalen
 Niet bij advocaat, vastgoedmakelaar, andere
tussenpersoon
 Er wordt niet betaald aan overdrager
 Consignatie gebeurt voor rekening wie er recht op
blijkt te hebben
 Na verstrijken termijn niet-tegenstelbaarheid betaling
aan:
• Overdrager
• Respectievelijke Ontvangers
• Inningsinstelling
BTW
• Overdracht handelszaak wordt voor de toepassing van
de BTW gelijkgesteld met overdracht van een
algemeenheid (art.11 BTW)
• Voorwaarde dat overdracht betrekking heeft op alle
elementen van de handelszaak
– Cliënteel
– Koopwaren
– handel uitrusting, IP
• Vrijstelling voor BTW
BTW
• Moet niet inbegrepen zijn:
– Onroerend goed
– Schulden en schuldvorderingen
• Gevolg :
– vrijstelling van BTW
– Overnemer zet voor BTW persoon van de overdrager
verder
• Geen keuzestelsel
– Geen BTW : Navordering
– Wel BTW : Niet in aftrek brengen BTW
Bewijs overdracht
• De overdracht van handelszaak gebeurt door de loutere
wilsovereenstemming over de prijs en het goed
• Handelsrechtelijke transactie dus bewijs met alle
middelen van recht
– Dus ook factuur
• Beter overeenkomst op te maken
– Onderhands
– Authentiek als overdracht onroerend goed
• Roerende goederen geldt bezit als titel
Specifieke overdrachten
•
•
•
•
•
•
•
Overdacht handelshuur
Overdracht schuldvordering
Overdracht schulden
Overdracht contracten
Overdracht vergunningen
Overdracht IP
Overdracht personeel
Overdracht handelshuur
• Beschikking over een huurovereenkomst is essentieel
gegeven voor eigenaar van een handelszaak
• Wetgever ter hulp : (Art. 10 Handelshuur)
– Contractueel verbod tot onderverhuring of overdracht
van de huur
– kan onderverhuring of overdracht niet beletten
– Indien dit gepaard gaat met :
• Overdracht of verhuring handelszaak
• Slaat op de gezamenlijke rechten van de
hoofdhuurder
Overdracht handelshuur
• Formaliteiten
– Overdrager moet aan de eigenaar-verhuurder
– Het ontwerp van de akte van overdracht betekenen
bij aangetekende brief of deurwaardersexploot
– Eigenaar-verhuurder heeft 30 dagen
– om zich op basis van wettige redenen te verzetten
tegen de overdracht
Overdracht handelshuur
– Geen verzet = akkoord
– Huurder kan tegen het verzet verhaal aanteken bij
vrederechter
– Overdracht belet niet dat overdrager samen met de
overnemer aansprakelijk blijft tgo eigenaarverhuurder
– Dus overdrager doet er goed aan te bedingen met
eigenaar dat hij ontslagen wordt van zijn
verplichtingen
Overdracht schuldvorderingen
• Een van de activa bestanddelen van de handelszaak
• Kan bestaan uit een schuldvordering op een
schuldenaar
• Hoe wordt schuldvordering overgedragen (art. 1690
BW) ?
Overdracht schuldvorderingen
– Tussen Overnemer en Overdrager door loutere
wilsovereenstemming
– Tgo de gecedeerde schuldenaar door
• Kennisgeving aan SN
– In principe : gewone brief volstaat
– Beter : aangetekende brief voor bewijs
– Wie : overdrager of overnemer
• Erkenning door SN
– Tgo Derden
• Door het louter sluiten van de overeenkomst
Overdracht Schulden
• Het burgerlijk wetboek bevat geen regeling voor
overdracht schulden
• Overdracht van een schuld zal dus maar mogelijk zijn
mits uitdrukkelijke instemming van de schuldeiser
• Dit in tegenstelling tot een (schuld)vordering
• Men kan schuldeiser niet dwingen een andere
schuldenaar te aanvaarden in zijn plaats
Overdracht schulden
• Schuldoverdracht maar mogelijk mits medewerking en
toestemming SE
• Driepartijenovereenkomst
• Waarbij overdrager bevrijd wordt van zijn verbintenissen
Overdracht van een contract
• Een contract als geheel van rechten en plichten
• Waarbij men zowel schuldenaar als schuldeiser zal zijn
• Gemengd – geen regeling in BW
• Check overeenkomst
• Verbod tot overdracht
• Change of control clausule
• Oplossing driepartijenovereenkomst
Overdracht vergunningen
• Milieuvergunning – melding – mogelijkheid tot wijziging
door overheid
• Vestigingsgetuigschrift voor toegang bepaalde beroepen
• Indien persoon die beroepskwalificaties bezit mee
overgaat/activiteit blijkt uitoefenen
• Geen probleem
• Is dit niet het geval moet de nieuwe exploitant een
nieuw attest aanvragen
• Basiskennis bedrijfsbeheer
Overdracht IP
• Een actiefbestanddeel dat wordt overgedragen kan
bestaan uit een intellectueel eigendomsrecht
• Merk
• Octrooi
• Tekening en modellen
• De overdracht van elk van deze rechten is onderworpen
aan een specifiek regime
Overdracht Arbeidsovereenkomsten
• cao 32bis regelt het behoud of de bescherming
van de rechten van werknemers in alle gevallen
van wijziging van werkgever ingevolge de
overgang van de onderneming of een gedeelte
ervan krachtens overeenkomst
Overdracht Arbeidsovereenkomsten
• Alle rechten en plichten die voortvloeien uit de
arbeidsovereenkomsten
• Gesloten tussen overdrager en zijn werknemers
• Gaan ongewijzigd over naar de Overnemer
• Wanneer de overnemer met WN-ers overeenkomt dat ze
afstand doen van bepaalde verworvenheden
• is nietige overeenkomst
• Wegens strijdig met de openbare orde
Overdracht Arbeidsovereenkomsten
• Overdrager en Overnemer samen aansprakelijk voor de
schulden personeel
• op moment van overdracht
• Let op vakantiegeld en eindejaarspremies
Vennootschapsrecht
• Quasi-inbreng
• Belangenconflictregeling
Aandachtspunten
• Geen overdracht algemeenheid
• Ieder bestanddeel moet volgens zijn specifieke regels
overgedragen worden
 Toelating van een derde partij
• Kan bepaald bestanddeel overdragen worden? Zijn er
overdrachtsbeperkingen





Is handelszaak in pand gegeven
Voorrecht onbetaalde verkoper
Retentierecht
Eigendomsvoorbehoud
Ontbindend beding
Aandachtspunten
•
•
•
•
•
•
•
Beslagen
Faillissement
Vergunningen
Personeel
Attesten fiscus en RSZ
BTW
……
4. Actuele rechtspraak
Overzicht
A.Termijn commissaris
B.Ad nutum afzetbaarheid van bestuurders
C.Overdracht aandelen
D.Aansprakelijkheid bestuurders
A. Termijn commissaris
Ontslag commissaris
• Art. 135 W. Venn.:
> Commissaris benoemd voor periode van drie jaar
 Kunnen enkel om wettige redenen ontslagen worden
 Verschil in mening over boekhoudkundige verwerking of
controleprocedure
– Geen wettige reden voor ontslag
 Recht op schadevergoeding bij onrechtmatig ontslag
Ontslag commissaris
• Rb. Koophandel Dendermonde
> Feiten:
• Benoeming als commissaris op AV 2007
 Periode van 3 jaar = boekjaren 2007 – 2008 – 2009
• Herbenoeming op de AV 2009
 In beslissing bepaald dat termijn zou aflopen na boekjaar
2011
 Herbenoeming niet gepubliceerd
• AV 2010
 Ontslag als commissaris – wel kwijting verleend
 Benoeming nieuwe commissaris – vergoeding
gehalveerd
Ontslag commissaris
• Vordering ontslagen commissaris
 Ontslag ingegeven door vaststelling lacunes in boekhouding
 Schadevergoeding op grond van artikel 135 lid 1 W. Venn.
= equivalent van ereloon voor de resterende boekjaren
» (Vroegtijdige) herbenoeming 2009
» Resterende boekjaren 2010 – 2011 - 2012
• Verweer
 Herbenoeming was contra legem daar vroegtijdig gebeurde en
niet na de wettelijke termijn van 3 jaar
 Nooit als commissaris aangesteld daar geen bezoldiging werd
afgesproken zoals vereist door art. 134, § 2 W. Venn.
 Vergoeding onrechtmatig daar ereloon exuberant in vergelijking
met nieuwe commissaris + geen timesheet voorgelegd
Ontslag commissaris
• Beoordeling
> Besluit tot herbenoeming kan niet zomaar als
onbestaande of nietig beschouwd worden
Herbenoeming is een rechtshandeling die
gevolgen heeft eenmaal ter kennis gebracht van
diegene die er het voorwerp van uitmaakt en de
aanstelling aanvaard werd
– Art. 1984 B.W.:
» Lastgeving komt tot stand door de aanneming (kan
stilzwijgend)
Ontslag commissaris
Rechtsverhouding – contractueel
– Art. 1134 B.W.
» Contract kan niet eenzijdig beëindigd worden
– Feit dat aanstelling op bepaalde vlakken dwingend is
geregeld doet daar geen afbreuk aan
– Geen enkele bepaling vereist dat lastgeving onmiddellijk
moet worden uitgevoerd om rechtsgeldig te zijn
Meerzijdige rechtshandeling
– Geldig zolang nietigverklaring niet in rechte vastgesteld is
door een rechter
 Benoemd orgaan behoudt die hoedanigheid totdat
rechterlijke beslissing nietigheid benoeming vaststelt
 Zie o.a. art. 130 W. Venn.: nietigheid moet uitgesproken
worden
Ontslag commissaris
In casu:
 nietigheid beslissing herbenoeming op zich nooit
gevorderd
 Toestaan zou miskenning van de wettelijke
vervaltermijnen inzake nietigheidsvorderingen inhouden:
moet gevorderd worden binnen 6 maanden
 Publicatie in B.S. is van geen belang in verhouding
tussen vennootschap en commissaris
 Publicatie enkel voor tegenstelbaarheid naar derden
 Ontbreken notulen waaruit bezoldiging blijkt heeft geen
belang
 Vereisten m.b.t. bezoldiging zijn geen geldigheids- of
bestaansvoorwaarden
Ontslag commissaris
• Opm.:
– In casu werd het advies van de Ondernemingsraad m.b.t.
de herbenoeming niet gevraagd
» Had grond voor nietigheid kunnen vormen maar
werd niet opgeworpen
• Besluit Rb
– Herbenoeming commissaris was geldig
– Ontslag ongeldig daar geen wettige redenen voorhanden
waren
Ontslag commissaris
• Wettige redenen voor ontslag
Elke aan de commissaris te wijten
omstandigheid waardoor van de
vennootschap redelijkerwijs niet kan verwacht
worden dat zij nog langer haar vertrouwen in
de commissaris behoudt
• Redenen moeten:
– ernstig zijn
– objectief controleerbaar
– kunnen getoetst worden door de rechten
Ontslag commissaris
Geen reden tot ontslag
Verschil in menig over boekhoudkundige
verwerking
Loutere vertrouwensbreuk
Vertrouwensbreuk moet te wijten zijn aan de
commissaris
Commissaris moet handeling hebben gesteld die
een normaal zorgvuldig commissaris in
gelijkaardige omstandigheden niet zou hebben
gesteld
Ontslag commissaris
• Omvang schadevergoeding:
– Art. 135 § 1 W. Venn.: op onwettige wijze
ontslagen commissaris heeft recht op
schadevergoeding
– In casu was vroegtijdig herbenoemd
• Rb: niets belet een dergelijke vroegtijdige
benoeming mits tijdspanne tussen benoeming en
effectieve uitwerking ervan niet onredelijk lang is
– In casu niet geval en dus herbenoemd voor de boekjaren
2010/2011/2013
Ontslag commissaris
– Begroting schade:
• Sommigen stellen dat vergoeding in de mate van het
mogelijke de schadelijder in toestand moet geplaatst
worden alsof prestatie werd uitgevoerd
• Rb.: begroting schade naar billijkheid
– Derving inkomsten wordt getemperd door feit dat commissaris
meer tijd kan besteden aan andere audits en moet zij geen
kosten meer maken ivm verloren opdracht
– Schatting ex aequo et bono
» Doel deze schattingstechniek: tegemoet komen aan
lacunes bewijsvoering wat juiste omvang van schade
betreft
» Schatting naar billijkheid
Ontslag commissaris
– Verweerster: bezoldiging werd niet bepaald
door de AV en is dus niet verschuldigd
• Sommigen stellen dat in dergelijk geval de
commissaris niet in staat is zijn bezoldiging in
rechte op te eisen
• Rb:
– Wet bepaalt niet dat bij afwezig van beslissing bezoldiging niet
verschuldigd zou zijn
– Betaling is slechts onverschuldigd als er een rechtsgrond voor
ontbreekt, daar waar in casu de rechtsgrond precies de
aanstelling als commissaris is
– Niet melden bezoldiging in jaarrekening eveneens geen reden
om niet toe te kennen: vennootschapsrechtelijke lastgeving
wordt immers vermoed bezoldigd te zijn
B. Add nutum afzetbaarheid
bestuurders
Ontslag bestuurder
• Hof van Beroep – Brussel
> Feiten:
• Benoeming Dhr. J.V. als bestuurder door B.A.V. 19
augustus 1999 voor periode eindigend op de A.V.
van 2004 – mandaat onbezoldigd
• Ontslag in 22 april 2000
• Dagvaarding 16 juni 2000 vanwege de bestuurder
– Eist vergoeding wegens ontijdig ontslag daar hij omwille van
zijn mandaat zijn andere economische activiteiten sterk
verminderd heeft terwijl hij reeds na 6 maanden ontslagen werd
– Bedrag vergoeding forfaitair bepaald op basis van de beloning
die hij zou hebben gehad indien mandaat had kunnen uitdoen
Ontslag bestuurder
– Vordering gegrond op volgende feiten:
» Sinds december 1999 zou appellante alles aan het
voorbereiden zijn geweest om Dhr. J.V. zogenaamd
te “lozen” door zijn vrouw en zoon reeds te ontslaan
» Appellante zou te “laf” geweest zijn om hem toen te
melden dat zijn ontslag als bestuurder ook zou
volgen en zou sindsdien een denigrerende houden
hebben aangenomen waaruit kwaadwilligheid van
ontslag zou blijken (van dit alles wordt echter geen
bewijs geleverd)
» Appellante had Dhr. J.V. voordien wel reeds verzocht
zelf ontslag te nemen
Ontslag bestuur
• Rb Oudenaarde
– Kende Dhr. J.V. vergoeding toe van 15.000 EUR
• Hof van Beroep:
– Vonnis Rb Oudenaarde vernietigd
Ontslag bestuurder
> Motivering Hof van Beroep
– Geen verplichting tot horen van bestuurder
• Art. 518, § 3 W. Venn.: ad nutum afzetbaarheid
van bestuurders
– Uitz.: statutaire zaakvoerder binnen een BVBA
– Bijgevolg geen motivering van ontslag vereist of plicht tot
horen van de betrokken bestuurder
– Echter:
» A.V. moet zich correct gedragen en mag niet
onrechtmatig handelen
» Als uit de omstandigheden en concrete feiten, fouten
in het ontslag zouden blijken, kan wel vergoeding
toegekend worden
Ontslag bestuurder
– Geen ontijdig ontslag
• Ontslag zou ontijdig geweest zijn daar hij omwille
van zijn mandaat zijn andere economische
activiteiten stopt gezet heeft terwijl hij reeds na 6
maanden ontslagen werd
• Hof van Beroep
– Appellante werd niet verplicht andere activiteiten stop te
zetten
– Mandaat was kosteloos zodat het terugschroeven van
zijn activiteiten niet met benoeming kan te maken
hebben
Ontslag bestuurder
– Bestuurder wierp op dat ontslag ongeldig was
daar AV niet formeel werd bijeengeroepen:
• Maar: alle aandeelhouders waren aanwezig en
geen van hen heeft bezwaar gemaakt tegen
afwezigheid oproepingen
– AV kon bijgevolg rechtsgeldig beraadslagen en beslissen
Ontslag bestuurder
• Hof van Beroep Gent – 7 november 2011
– Feiten:
• 1988 neemt S.V. de NV X over van zijn vader
• 1990 bouwt samen met L.V. uit tot een
ondernemingsgroep
• 2001:
– S.V. neemt de vennootschap V.M. over
– V.M. wordt hoofdaandeelhouder van NV X
• 2003:
– L.V. overlijdt
– W.V.L. wordt aangesteld als CEO – zal via zijn BVBA
werken
Ontslag bestuurder
• Overeenkomst wordt gesloten tussen holding V.M.
en BVBA W.V.L.
– Sterkmaking dat BVBA W.V.L. zal voordragen als
bestuurder van NV X
– Sterkmaking dat voor herbenoeming zal stemmen en
tegen herroeping mandaat –
– Bij niet naleving van deze verplichtingen: forfaitaire
schadevergoeding te betalen door V.M.
– Duur overeenkomst: 24 jaar (tot 2027)
– Maandelijkse vergoeding + recht op bonus
» Wordt een aantal maal verhoogd tijdens uitvoering
van de overeenkomst
Ontslag bestuurder
– V.M. verbindt er eveneens toe dat bij verkoop van haar
aandelen zij de overeenkomst en daaruit voortvloeiende
verplichtingen zal overdragen aan koper
» V.M. blijft eveneens hoofdelijk gehouden tot naleving
van de verplichtingen uit deze overeenkomst
• 23 mei 2007:
– V.M. verkoopt haar aandelen aan NV Y
– NV Y neemt ook expliciet de overeenkomst met BVBA
W.V.L. over en:
» Vrijwaart V.M. tot naleving van alle verplichting
dienaangaande (vanaf datum overname)
» V.M. blijft wel gehouden voor periode van voor de
overname
Ontslag bestuurder
• 23 mei 2007
– Brief van NV Y aan BVBA W.V.L. kennisgeving
overname en voorstel om mandaten op te nemen als
bestuurder in verschillende vennootschappen
• 21 januari 2008
– BVBA W.V.L. ontvangt uitnodiging van algemene
vergadering van de diverse vennootschappen
» Agenda: ontslag en benoeming bestuurder
• 29 januari 2009:
– BVBA W.V.L. wordt ontslagen als bestuurder en
vervangen in de verschillende vennootschappen
Ontslag bestuurder
• 28 februari 2008
– Dagvaarding NV Y vanwege BVBA W.V.L. om betaling
forfaitaire schadevergoeding + openstaande facturen te
bekomen
• Juni 2008
– Dagvaarding V.M. in gedwongen tussenkomst
» Vraag tot hoofdelijke aansprakelijkheid
» Tusseneis V.M. lastens NV Y tot vrijwaring voor elke
veroordeling (cfr. overeenkomst 23 mei 2007)
Ontslag bestuurder
– Argumentatie NV Y:
• Bepaling tot zou stemmen om mandaat BVBA W.V.L. te
steunen en niet te ontslaan strijdig is met ad nutum
afzetbaarheid bestuurder (art. 518, § 3 W. Venn.)
• Cassatie 13 april 1989:
– Elke clausule die het recht algemene vergadering om
bestuurder te ontslaan te beperken of op te heffen = nietig
– Evenwel: beding waarbij een aandeelhouder zich ertoe verbindt
zijn stemrecht aan te wenden om bepaalde persoon te steunen
» Tast vrijheid orgaan niet aan en dus toelaatbaar
• Clausule waarbij V.M. zich ertoe verbond te stemmen voor
(her)benoeming van BVBA W.V.L. als bestuurder en tegen
ontslag, is bijgevolg geldig
Ontslag bestuurder
– Argumentatie NV Y
• Overeenkomst voldoet niet aan wettelijke
voorwaarden voor een stemovereenkomsten (art.
551 W. Venn.) die:
– beperkt in tijd moeten zijn, en
– in het belang van de vennootschap.
• Betreft in casu echter overeenkomst met een nietaandeelhouder
– Art. 551 veronderstelt afspraken tussen aandeelhouders
onderling en is dus niet van toepassing
Ontslag bestuurder
– Argumentatie NV Y
• Art. 1162 B.W.:
– Bij twijfel moet de overeenkomst uitgelegd worden ten
nadele van hem die bedongen heeft (i.e. BVBA W.V.L.)
en ten voordele van hem die zich verbonden heeft (i.e.
NV Y)
• Niet van toepassing daar de overeenkomst
duidelijk was en uitdrukkelijk werd overgenomen
– Heeft nog facturen betaald na overname zonder enig
protest
– Heeft BVBA W.V.L. zelf op hoogte gesteld van de
overdracht
Ontslag bestuurder
– Argumentatie NV Y
• Vergoeding van januari 2008 moet worden
geprorateerd daar niet volledige maand werd
gepresteerd (wegens vakantie)
– Verworpen daar vast forfaitaire maandvergoedingen
betrof en overeenkomst voorzag in 26 verlofdagen (of
zijnde 2 per maand)
Ontslag bestuurder
• Hof van Beroep Gent – 8 november 2010
> Feiten:
• 28 september 2001:
 NV S en Dhr. L. enerzijds en Dhr. D en Mevr. B. anderzijds
sluiten overeenkomst:
 VOF D & B zal ten laatste op 1 juni 2001 benoemd worden tot
bestuurder
 Op einde ieder boekjaar: VOF D & B een premie ontvangen
(15 % nettowinst voor belastingen)
 Premie zolang VOF D & B bestuurder is met een minimum
van 10 jaar
 Overeenkomst met Dhr. D. waarbij de handelsactiviteiten
verkoopt van een vennootschap waarvan hij aandeelhouder
is
Ontslag bestuurder
• 19 december 2006:
– BAV besluit tot ontslag VOF D & B
• 2 januari 2007:
– VOF D & B vordert:
» Betaling openstaande bedragen
» Resterend deel van de vaste premie (nog 5 jaar)
• Eerste aanleg
– Vordering wordt verworpen wegens schending art. 518,
§ 3 W. Venn.
– Dhr. L. niet persoonlijk verbond daar enkel sterk maakte
voor NV S
Ontslag bestuurder
• Gedeeltelijke hervorming vonnis door Hof
– Art. 518, § 3 W. Venn.:
• Is van openbare orde:
– Werd bevestigd door Hof hoewel in rechtsleer sommigen
stellen dat dit niet het geval zou zijn:
» Sommige rechtsleer stelt dat dit artikel enkel de belangen
van de vennootschap en aandeelhouders beschermd en
dus van dwingend recht is
» Andere verdedigen echter openbare orde karakter daar dit
de enige garantie is voor de aandeelhouders tegen
bestuurder die vennootschap gebruikt in puur eigen belang
beschermd zo economische fundamenten daar ad
nutum afzetbaarheid ultiem beschikkingsrecht vormt
van de aandeelhouders
Ontslag bestuurder
– Hof heeft openbaar orde karakter van art. 518, § 3 W.
Venn. bevestigd
» Ad nutum afzetbaarheid is essentieel in economisch
leven
» Aandeelhouders brengen immers enkel kapitaal in
en geven dan beheer volledig uit handen aan
bestuursorgaan
» Beperking van dit recht van belang voor
privébelangen aandeelhouders maar eveneens voor
economisch leven ter bescherming tegen uitwassen
• Hof bevestigt echter wel dat de nietigheid van een
clausule ingevolge schending art. 518, § 3 W. Venn.
enkel geldt t.a.v. de vennootschap en niet t.a.v. een
derde (i.e. Dhr. L.)
Ontslag bestuurder
• Verschillende hoedanigheden
– Dhr. L is in hoedanigheden verschenen in de
overeenkomst:
• Als vertegenwoordiger van de NV S (in welke
hoedanigheid wel niet bepaald)
• In eigen naam, als stermaker voor de NV S
• In eigen naam en voor zichzelf
– Is niet nodig dat de persoonlijke verbintenissen waartoe
Dhr. L zich verbonden heeft apart vermeld worden daar hij
en de NV S dezelfde verbintenissen aangingen
– Feit dat NV S uitvoering gaf aan de overeenkomst via
betaling bestuursvergoeding wijzigt dit niet
C. Overdracht aandelen
Bewijs eigendom aandelen
• Rb Gent – 8 oktober 2012
– Feiten:
• Notariële akte van 20 april 2004:
– Akte vermeldt dat Mevr. M.H. aanwezig was met 165
aandelen en dit onder de categorie “aandeelhouders”
– Afdoende bewijs van aandeelhouderschap?
• Notaris moet enkel vaststellen wie zich aanbiedt
met de aandelen
• maar moet niet hoedanigheid nagaan:
 Enkel vermoeden dat eigenaar van de aandelen is
 Geen vaststaand en onbetwistbaar bewijs
Bewijs eigendom aandelen
– Verschijnen met aandelen voor notaris
• Creëert enkel vermoeden aandeelhouderschap
• Echter:
– geen vaststaand en onbetwistbaar bewijs
– In casu wordt vermoeden aandeelhouderschap weerlegt:
» M.H. geeft niet aan hoe aandelen verkregen werden
» Historiek aandeelhouderschap van de vennootschap wordt
zij op geen enkel ogenblik vermeld
» M.H. gehuwd onder stelling volledig scheiding van
goederen met G.P. (aandelen die hij reeds bezat behoren
niet tot huwgemeenschap)
» Vennootschap was al decennialang in handen van familie
G.P.
» M.H. is nooit als aandeelhouder verschenen op een A.V.
Bewijs eigendom aandelen
• Artikel 2279 W.B. (bezit geldt als titel)
– Geldt enkel in de mate dat bezit ondubbelzinnig is –
moet voldoen aan voorwaarden art. 2228 – 2229 B.W.
– In casu bezit niet ondubbelzinnig
» Hiervoor vermelde feiten wijzen er op dat Mevr. M.H.
aandelen louter bezat voor Dhr. G.P. maar niet
optrad als eigenaar
» Ondertekening notariële akte geeft enkel aan dat
Mevr. M.H. verschenen is met de aandelen als
houderster ervan maar bewees niet eigendom ervan
» Op grond van de feiten van het dossier kon
eigendom niet aangetoond worden zelfs integendeel
Bewijs eigendom aandelen
• Analyse:
– Oud artikel 220 W. Venn.:
• Was verboden aan de stemming op AV deel te nemen met
aandelen waarvan men geen eigenaar was
• Wet 14 december 2005 afschaffing toondereffecten heeft
deze bepaling echter afgeschaft:
 Doel:
» niet langer te werken met individueel aan te duiden
aandelen maar met een depot van vervangbare effecten
(i.e. gedematerialiseerde effecten)
» Kan nu als bewaarnemer of lasthebber aanmelden op de
AV maar die hoedanigheid moet niet vermeld worden
» Verschijning op AV geeft bijgevolg enkel vermoeden van
aandeelhouderschap dat kan weerlegd worden
D. Aansprakelijkheid
bestuurders
Aansprakelijkheid bestuurders
• Hof van Beroep Gent – 20 oktober 2008
– Feiten:
• NV D.R. = familiebedrijf
• Sinds 2002 aandeelhouders in conflict waarbij X
en diens zoon Y tegenover rest van de familie
staan
• 7 december 2005:
– Overige aandeelhouders worden gedwongen aandelen
van X over te nemen op beslissing voorzitter Rb Kh
Aansprakelijkheid bestuurders
• 19 juli 2005:
– Dagvaarding NV D.R. tegen X en Y die vraagt:
» Veroordeling X wegens te goedkope overname
bedrijfswagen
» Veroordeling Y wegens uitvoeren werken aan diens
woning door bedrijfspersoneel
» Veroordeling van X en Y wegens daden oneerlijke
handelsconcurrentie
» Veroordeling van X en Y wegens anomalieën in de
boekhouding
» Verbod om nog binnen straal van 25 km van zetel van
NV D.R. concurrerende activiteiten te ontplooien
Aansprakelijkheid bestuurders
• Beslissing Hof van Beroep
– Vordering tegen Y is ontvankelijk daar
bestuurder in feite:
• Uit stukken blijkt dat Y bestuursdaden stelde nl.
beslissingen die bepalend waren voor
commerciële, financiële of industriële positie van
de vennootschap
• Y had zelf verklaard de facto als leidinggevende
persoon te zijn binnen NV D.R.
Aansprakelijkheid bestuurders
– Aansprakelijkheid X
• Inbreuk art. 523 W. Venn.?
– Verkoop bedrijfswagen was handeling dagelijks bestuur
met een relatief gering belang:
» Cass. 21 februari 2000:
“Handelingen van dagelijks bestuur zijn verrichtingen
die door het dagelijks leven van de vennootschap
worden vereist of die zowel wegens hun gering
belang als wegens de noodzaak van een snelle
oplossing, de tussenkomst van de raad van bestuur
zelf niet rechtvaardigen”
Aansprakelijkheid bestuurders
– Aansprakelijkheid Y:
• Y had een deel van de werken reeds betaald
terwijl de NV D.R. niet kan aantonen dat het
resterend deel door haar werd uitgevoerd
– Aansprakelijkheid X en Y voor
boekhoudkundige anomalieën
• Verworpen:
– Voor stuk van de betrokken jaren was kwijting verleend
– Opstellen is bevoegdheid van de RvB waar de klagers zelf de
meerderheid in vormden
– Jaarrekeningen werden zonder meer goedgekeurd
– Klagers waren op de hoogte van de boekhouding daar zij zelf
boekhouding voerde samen met externe accountant
Aansprakelijkheid bestuurders
– Niet-concurrentie:
• X en Y zouden met hun vennootschap concurreren
met NV D.R. en zo schuldig zijn aan onrechtmatige
concurrentie
– Deze grieven worden pas 14 maanden na vermeende
inbreuk geformuleerd
– Waren nog louter aandeelhouders en die zijn vrij met
andere vennootschappen te werken
» Op aandeelhouders rust geen concurrentieverbod
tenzij zulks zou zijn overeengekomen
Aansprakelijkheid bestuurders
– Sinds Decreet d’Allarde van 1791 geldt principe van vrijheid
van handel en concurrentie
» Afwerving personeel en cliënteel van een concurrent
daarom ook geoorloofd
» Afwerving slechts onrechtmatig omwille van doel dat zij
zou beogen of omstandigheden waarin deze
plaatsvindt
» In casu:
- website is niet verwarrend
- verkooppunten en visitekaartjes zijn niet identiek
- van overgang van een aantal klanten kan niet aangetoond
worden dat gevolg is van actieve benadering
- expertise toont niet aan dat databestand werd gekopieerd
- Y beschikte over de gegevens als werknemer en ex-werknemer
mag gebruik maken van zijn verworven kennis verworven bij
huidige concurrent
Aansprakelijkheid bestuurders
- afwerving personeel is geoorloofd als gevolg van de
vrijheid van arbeid
- is enkel onrechtmatig indien gebeurde met doel
verwarring te scheppen tussen de ondernemingen,
vertrouwelijke gegevens te verkrijgen, de werking
van ondernemingen te desorganiseren of wanneer
gepaard gaat met derde-medeplichtigheid aan
contractbreuk van het afgeworven personeelslid
Aansprakelijkheid bestuurders
• Analyse:
– Bestuurders zijn aansprakelijk t.a.v. de
vennootschap voor hun fouten
• Actio mandati
– Vereist beslissing van de AV
» Bestuurder moet verantwoording afleggen aan orgaan dat hem
benoemd heeft
– Uitvoering van deze beslissing door RvB
» Aansprakelijkheidsvordering door RvB zonder voorafgaandelijke
beslissing van de AV is onontvankelijk
» Instellen procedure kan wel worden bekrachtigd door AV
» Bekrachtiging is geldig weliswaar onder voorbehoud van ev.
verworven rechten van derden (zo moet dit gebeuren voor verjaringsof vervaltermijn is ingetreden)
– Kan niet meer ingesteld worden indien kwijting werd verleend
Aansprakelijkheid bestuurders
– Kwijting:
» Indien gestemd op gewone algemene vergadering
dan is de kwijting algemeen en dekt zij alle fouten
gemaakt tijdens boekjaar waarop jaarrekening
betrekking heeft
» Fouten ingevolge inbreuken op statuten of Wetboek
van vennootschappen is uitdrukkelijke melding in
oproepingen vereist
» Kwijting buiten goedkeuring jaarrekening: heeft enkel
uitwerking op de fouten die toen gekend waren door
de aandeelhouders die toen stemde – andere
aandeelhouders kunnen dan wel nog vordering
instellen (minderheidsvordering)
Aansprakelijkheid bestuurders
• Aansprakelijkheid feitelijke bestuurders:
 Feitelijke bestuurder heeft geen bestuursmandaat
Geen contractuele verhouding tot de vennootschap en
gelden de regels betreffende de contractuele
aansprakelijkheid niet
Maar:
– Is algemeen aansprakelijk voor zijn onrechtmatig gedrag
– Is aansprakelijk voor zijn fouten op grond van art. 1382 B.W.
» Kan door vennootschap (tenzij de AV hem heeft gedoogd)
zowel als door derde worden aangesproken
Aansprakelijkheid bestuurders
– Beslissing aanspreken feitelijk bestuurder
• Ligt bij raad van bestuur
– Geen beslissing van de AV nodig
– Kwijting kan niet gegeven worden
• Is immers geen mandataris van de vennootschap
en kwijting kadert in verantwoording van de
uitoefening van zijn mandaat
Aansprakelijkheid bestuurders
– Verjaring:
• Gemeenrechterlijke termijn (art. 2262bis B.W.)
– 5 jaar vanaf dag volgend op deze waarop benadeelde
kennis heeft gekregen van de schade en de identiteit van
de dader en in ieder geval door verloop van 20 jaar vanaf
dag volgend op die waarop schadeverwekkend feit zich
heeft voorgedaan.
5. De advocatenakte
Advocatenakte
• Wet van 23 mei 2013 tot wijziging van art. 2244
van het Burgerlijk Wetboek (B.S. 1/07/13)
– Verjaringsstuitende werking ingebrekestellingsbrief
– Art. 2244 B.W.
• verjaring burgerlijk gestuit door “een dagvaarding
voor het gerecht, een bevel tot betaling of een
beslag”.
– Gewone ingebrekestelling werkte niet stuitend als gevolg
waarvan rechtsvorderingen werden ingesteld louter om
de verjaring te stuiten
– Nieuwe paragraaf 2 onder artikel 2244 B.W. tracht hier
nu een oplossing aan te bieden
Advocatenakte
• Voorwaarden:
Ingebrekestelling verstuurd door:
Advocaat
Gerechtsdeurwaarder
Persoon die krachtens art. 728, § 3 Gerechtelijk
Wetboek in rechte mag verschijnen namens de
schuldeiser (bv. vakbondsafgevaardigde)
Advocatenakte
Volmacht moet daartoe gegeven worden:
Gerechtsdeurwaarder, persoon volgens Art. 728,
§3 Ger. W.: steeds
Advocaat:
– indien in kader van een procedure dan wettelijk
vermoeden van volmacht
– Indien niet betrokken in proces: volmacht vereist
Wijze van versturen
Aangetekend schrijven
– Fax, e-mail werken niet stuitend
Advocatenakte
Te gebruiken adres:
Natuurlijke personen:
– Woon- of verblijfplaats:
» in principe eerst naar woonplaats met (indien van
toepassing) kopie naar gekende verblijfplaats
Rechtspersonen:
– Maatschappelijke zetel
Indien woon-, verblijfplaats of zetel in buitenland
– Stuitende werking werkt niet
Advocatenakte
Gegevens moet gebaseerd zijn op administratief
document van minder dan 1 maand oud
– Via Rijksregister of KBO
– Voor persoon onder art. 728, § 3 Ger. W. wijze
bekomen gegevens is onduidelijk daar zij geen toegang
hebben tot Rijksregister
Taal
Geen specifieke regel vooropgesteld
Best taal waarin ev. procedure zal moeten gevoerd
worden of taal waarin handelsrelatie verloopt
Advocatenakte
Verplichte vermeldingen
1. de gegevens van de schuldeiser : voor een natuurlijke persoon, de
naam, de voornaam en het adres van de woonplaats, of, in
voorkomend geval, van de verblijfplaats of van de gekozen
woonplaats; voor een rechtspersoon, de juridische vorm, de
benaming en het adres van de maatschappelijke zetel of, in
voorkomend geval, van de administratieve zetel;
2. de gegevens van de schuldenaar : voor een natuurlijke persoon,
de naam, de voornaam en het adres van de woonplaats, of, in
voorkomend geval, van de verblijfplaats of van de gekozen
woonplaats; voor een rechtspersoon, de juridische vorm, de
benaming en het adres van de maatschappelijke zetel of, in
voorkomend geval, van de administratieve zetel;
3. de beschrijving van de verbintenis die de schuldvordering heeft
doen ontstaan;
Advocatenakte
4. indien de schuldvordering betrekking heeft op een geldsom, de
verantwoording van alle bedragen die van de schuldenaar worden
geëist, met inbegrip van de schadevergoeding en de
verwijlinteresten;
5. de termijn waarbinnen de schuldenaar zijn verbintenissen kan
nakomen alvorens bijkomende invorderingsmaatregelen kunnen
worden getroffen;
6. de mogelijkheid in rechte op te treden met het oog op de
uitwerking van andere invorderingsmaatregelen indien de
schuldenaar niet binnen de vastgestelde termijn reageert;
7. de verjaringsstuitende werking van deze ingebrekestelling;
8. de handtekening van de advocaat van de schuldeiser, van de
gerechtsdeurwaarder daartoe aangesteld door de schuldeiser of
van de persoon die krachtens artikel 728, § 3, van het
Gerechtelijk Wetboek in rechte mag verschijnen namens de
schuldeiser
Advocatenakte
Stuitende werking
• Principe:
– Ingebrekestelling stuit de verjaring en doet nieuwe
termijn van 1 jaar ontstaan
– Eenmalig
• Uitzonderingen:
– Vordering kan niet voor de vervaldag van initiële
verjaringstermijn vervallen
» Bv.: verjaring van 5 jaar dan kan vordering niet
ingesteld worden in 2° jaar
– Indien de door de wet bepaalde verjaringstermijn minder
dan 1 jaar bedraagt, is de duur van de verlenging
dezelfde als deze van de verkorte verjaringstermijn
Vragen
Contactgegevens
Dirk Beeckman
Questa Advocaten
Desguinlei 6
2018 Antwerpen
[email protected]
Tel: 03 242 06 20
Mathias Baert
Questa Advocaten
Desguinlei 6
2018 Antwerpen
[email protected]
Tel: 03 242 06 20