inleiding dyscalculie

Rekenproblemen en Dyscalculie
Gebaseerd op het gelijknamige boek van A. Ruijssenaers e.a.
Basisschool ‘de Bongerd’
De Bengele 2
Nederweert
Rekenproblemen en Dyscalculie
inleiding
Dyscalculie is een stoornis, die gekenmerkt wordt door hardnekkige
problemen met het leren en vlot/accuraat kunnen oproepen en toepassen
van reken-/wiskundekennis. Er wordt uitgegaan van een rekenachterstand
van meer dan een jaar bij gedegen onderwijs en gerichte hulp.
Er is sprake van een stoornis, omdat er wat mis gaat in het psychologisch
functioneren. De directe beschikbaarheid van feiten en afspraken – het leren
onthouden- komt niet voldoende tot stand.
De problemen kunnen ontstaan door:
- Factoren in het onderwijs (instructie, opbouw leerstof enz.)
- Individugebonden factoren (leren rekentaal; opslaan/oproepen informatie)
Er zijn onderzoeken, die wijzen op erfelijke belastbaarheid. Ook zijn er
neurologische onderzoeken, die wijzen op een uitval in een bepaald gebied
van de hersenen. De onderzoeken zijn nog niet afgerond en de
betrouwbaarheid staat nog niet vast.
Rekenproblemen en Dyscalculie
inleiding
Rekenen is in de eerste plaats taal. Een afsprakensysteem.
Omdat dit afsprakensysteem nog maar een paar honderd jaar oud is, is het
nog niet genetisch bepaald. Daarom moet iedereen opnieuw het systeem
van feiten en afspraken door stimulatie vanuit de omgeving leren.
Leren is een proces, waarin door middel van ervaringen wijzingen ontstaan
in bestaand gedrag of begrip. Eenvoudige basisbewerkingen passen we
automatisch toe. Bij moeilijkere opgaven schakelen we over van
automatische vaardigheden naar een bewuster niveau van kennis of
eventueel naar stap-voor-stap-procedures.
Nieuwe ervaringen worden ingepast in de continu uitbreidende voorkennis
(assimilatie). Soms wordt bestaande kennis aangepast (accommodatie): De
aanwezige gestructureerde voorkennis (cognitieve schema’s/cognitieve
structuur) wordt geschikt gemaakt voor de nieuwe eisen.
Rekenproblemen en Dyscalculie
inleiding
Manieren van leren:
-Cognitief leren:
geleerde is duurzaam en uit te breiden naar en in te
passen in nieuwe situaties (transfer)
-Incidenteel leren: niet duurzaam en niet uit te breiden
-Intentioneel leren: gericht op het in een bepaalde tijd bereiken van een
kennis- en vaardigheidsniveau (op school dus)
Rekenproblemen en Dyscalculie
inleiding
Wat is rekenen eigenlijk:
-Een actief proces van handelingen en denkhandelingen met en zonder
materiaal.
-Een proces van probleemoplossing en informatieverwerking met
vaardigheden als analyseren, vergelijken, inzichtelijk kunnen ordenen en
snel oproepen van feitenkennis.
-Een leerproces, dat leidt tot meer samenhang in ervaringen, toename van
vaardigheden en inzicht.
Rekenproblemen en Dyscalculie
inleiding
Voorgaande geeft al aan, waardoor rekenproblemen kunnen ontstaan:
-Problemen met het uitvoeren van denkhandelingen
-Problemen in de informatieverwerking
-Het probleemoplossingsproces
-De rekentaal (rekenfeiten, hoeveelheidsbegrippen enz.)
-Cognitieve voorwaarden (inzicht en logisch denken)
-Dyscalculie wordt soms in verband gebracht met (co-morbiditeit):
-ADHD
-NLD
-dyslexie
Rekenproblemen en Dyscalculie
inleiding
Na het rekenonderwijs op de basisschool moet in elk geval de 4 hoofdbewerkingen in
het getalbereik tot 1000 (en daarboven) vlot en foutloos worden toegepast en daarbij
moeten geautomatiseerd zijn:
-optel- en aftrekuitkomsten tot 20
-Tafels en deeltafels met uitkomsten tot 100
-Termen als breuk, teller, noemer, procent enz.
-Symbolen als + - X : % enz.
Opvallend bij kinderen met rekenproblemen is, dat dit automatiseren niet tot stand
komt.
Bij dyscalculie zijn er verschillende benaderingen en theoriën. Er worden steeds
andere accenten gelegd:
-De ontwikkelingspsycholgie en de handelings(leer)psychologie
-Leertheorie
-Cognitieve psychologie
-Onderwijskunde en instructiepsychologie
-Intelligentiepsycholie en de theorie van de leergeschiktheid
-neuropsychologie