Rekenproblemen en Dyscalculie

Rekenproblemen en Dyscalculie
Methodiek en didactiek
Uit onderzoek blijkt dat pluspunt de beste methode is. De vernieuwde versie
van ‘wereld in getallen’ is ook goed. Bij laatstgenoemde methode blijft het
onderdeel ‘meten’ wat achter. Beiden zijn realistische rekenmethoden.
Onderzoeken zetten vraagtekens bij het gebruik van realistische methoden bij
rekenzwakke leerlingen. Realistisch rekenen doet een beroep op
zelfontdekkend leren en zelfstandigheid. Een van de kenmerken van
rekenzwakke leerlingen is de moeite met het zelfstandig voorbereiden,
uitvoeren en controleren van rekenopgaven.
Zij hebben behoefte aan een meer gestructureerd leerproces.
Daarnaast hebben rekenzwakke leerlingen behoefte aan het bewust aanleren
van deelvaardigheden en ondersteuning van hun leermotivatie en zelfconcept.
Niet allen zelfontdekkend leren levert problemen op, maar ook interactieve
instructie en reflectieve nabespreking. Rekenzwakke leerlingen kunnen baat
hebben bij modellen en visuele schema’s. Zeker die leerlingen, die ook
taalzwak zijn. De verbale uitleg van de leerkracht moet expliciet gerelateerd
zijn aan die schema’s en modellen.
Rekenproblemen en Dyscalculie
Methodiek en didactiek
Algemene didactische principes
Aan adaptief onderwijsgedrag van de leerkracht onderscheiden we 3
principes:
-Het pedagogisch handelen. Het gaat hierbij om het verbeteren van de
zelfstandige leerhouding door lln. geleidelijk meer verantwoording voor het
eigen leerproces te geven. Vooral bij de zwakkere lln. is het de taak van de
lkr. Om gevoelens van competentie en zelfvertrouwen te bevorderen.
-Algemene didactische en organisatorische vaardigheden. Zorg dat er zo
weinig mogelijk tijd verloren gaat bij de organisatie van de instructie.
Materialen moeten klaarliggen en de overgang naar de lesonderdelen moet
kort zijn. De moeilijkheidsgraad van de instructie moet goed op leertempo
afgestemd zijn.
-Het omgaan met de verschillen tussen de leerlingen. Bijvoorbeeld
differentiëren in de instructietijd.
Rekenproblemen en Dyscalculie
Methodiek en didactiek
Optimalisering van onderstaande variabelen leidt ook bij rekenzwakke lln.
tot betere rekenprestaties:
-Mate van planmatig handelen. Het doel van planmatig handelen is het
tijdig voorkomen van uitval bij lln. met problemen. Dus vroegtijdig
signaleren en adequaat handelen. Een handelingsplan is een voorbeeld
hiervan. Planmatig handelen bestaat uit 5 fasen:
* signalering probleem (foutenanalyses, toetsen)
* diagnostisering
* voorbereiden oplossing
* uitvoeren oplossingsmethode
* evaluatie
-Strategisch handelen. Het gaat er om dat er een bepaalde aanpak (strategie)
ontwikkeld wordt. Een les volgens het model van strategisch handelen
bestaat uit de volgende fasen:
* dagelijkse terugblik
* presentatie
* begeleide inoefening
* individuele verwerking
* periodieke terugblik
* terugkoppeling
Rekenproblemen en Dyscalculie
Methodiek en didactiek
Vervolg optimalisering onderwijs
Bij zwakke lln. wordt de leerstof in kleine stapjes aangeboden, waarbij de
lkr. Steeds controleert of de ll. Het begrepen heeft. De opdrachten zijn kort
en duidelijk. De ll. Moet steeds aangesproken worden in de zone van de
naaste ontwikkeling. Het doel is zelfstandigheid. De Engelse term hiervoor
is scaffolding. Voorbeelden van scaffolds zijn: rolwisselend lesgeven,
handelingswijzers, hardop denkend voordoen, modelleren, werken in
groepjes. Fase van begeleide inoefening is erg belangrijk.
-Effectieve instructie. Zorg dat er weinig instructietijd verloren gaat aan
organisatie, orde enz.
-Organisatie onderwijsleerproces. Leerlingen, die zelf hun leeractiviteiten
kunnen sturen en organiseren, zijn beter in staat om eerder opgedane kennis
toe te passen in het oplossen van problemen. Zo’n leeromgeving houdt in
dat er voldoende materiaal is en dat dat goed geordend en bereikbaar is. Het
moet duidelijk zijn op welk niveau ze welke materialen kunnen gebruiken.
-Pedagogisch functioneren leerkracht en het bevorderen van zelfvertrouwen
en competentiegevoel bij kinderen. Zorg dat lln. succeservaringen opdoen.
Geef positieve feedback en laat blijken dat je als lkr. Er op vertrouwt dat de
ll. De taak aan kan. Stimuleer de ll. Om positieve resultaten aan eigen
kunnen toe te schrijven.
Rekenproblemen en Dyscalculie
Methodiek en didactiek
Schoolverbeteringsproject ‘Kwaliteitsversterking Rekenen en Wiskunde’
Basis is het strategisch handelen. Project is opgezet voor de leerlingen, die
zwak zijn in rekenen. Er wordt gebruik gemaakt van de volgende principes:
-Grondige voorbereiding van het formele rekenen. Inzicht in de getallen is
een voorwaarde om bewerkingen een betekenis te geven.
-Uitgaan van contexten. Rekenproblemen moeten geplaatst worden in
herkenbare situaties. Er moet gebruik gemaakt worden van handelingen en
materialen die hen aanspreken.
-Nadruk op het handelen. Concrete handelingen moeten zich ontwikkelen
tot denkhandelingen
-Onder woorden brengen. De overgang van concreet handelen naar mentaal
handelen verloopt via verbalisering. Verbalisering is zowel een
sturingselement en een verantwoording van het denkproces.
-Gebruik maken van modellen en schema’s (bijvoorbeeld busmodel)
-Beperkte omvang van leerstof. Behalen van einddoelen staat onder druk
-Extra aandacht voor automatiseren. Moeilijk, maar belangrijk voor zwakke
lln.