Ontwikkelingen sociale economie

Ontwikkelingen sociale economie
Sociale economie bestaat uit 5 werkvormen: maatwerkafdelingen, maatwerkbedrijven,
lokaal diensteneconomie, starterslabo en coöperaties.
Sinds 1 april 2015 zijn de nieuwe decreten van maatwerk en lokaaldiensten economie in
voege gegaan. Graag informeert de werkgroep arbeid jullie hierover.
Maatwerk
Definitie: Het decreet maatwerk voor collectieve inschakeling wil werk en ondersteuning
garanderen op maat van personen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, met oog op
een mogelijke doorstroom naar het reguliere circuit. De hervorming zorgt voor een
vereenvoudiging en afstemming van de huidige subsidievoorwaarden en de ondersteunende
maatregelen voor ondernemingen in de sociale economie.
De regelgeving richt zich naar werkzoekenden die omwille van persoonsgebonden factoren
moeilijk toegang hebben tot de arbeidsmarkt, de zogenaamde ‘personen met een
arbeidsbeperking’. Dit zijn zowel personen met een arbeidshandicap en mensen met een
welbepaalde medische, mentale, psychische of psychosociale problematiek, als langdurig
werklozen die gaandeweg een aantal competenties hebben verloren.
Deze personen hebben behoefte aan specifieke begeleiding en ondersteuning op de
werkvloer. In het normaal economisch circuit zijn er echter voor hen vaak onvoldoende
kansen op werk. Toegang tot volwaardig werk is ook voor deze doelgroep een belangrijke
voorwaarde om te kunnen participeren aan de samenleving en biedt kansen op verdere
persoonlijke en professionele ontwikkeling.
Een recht op maatwerk kan aangevraagd worden bij VDAB/GTB en is steeds tijdelijk. Indien
de betrokkene na 5 jaar nog steeds werkzoekend is, vervalt het recht en moet dit indien
nodig opnieuw worden aangevraagd
(https://www.vdab.be/arbeidshandicap/maatwerk ).
Werknemers
Het maatwerkdecreet wil werk en ondersteuning op maat stimuleren voor de personen uit
een van de volgende categorieën:



Personen met een arbeidshandicap: de personen die moeilijkheden hebben om deel
te nemen aan het arbeidsleven door functiestoornissen, door beperkingen bij het
uitvoeren van activiteiten, en door persoonlijke en externe factoren.
Personen met een psychosociale arbeidsbeperking: de personen die moeilijkheden
hebben om deel te nemen aan het arbeidsleven door het samenspel tussen
psychosociale factoren, door beperkingen bij het uitvoeren van activiteiten, en door
persoonlijke en externe factoren.
Uiterst kwetsbare personen: de werkzoekenden die gedurende minstens 24
maanden geen betaalde beroepsarbeid hebben verricht om persoonlijke redenen die
een deelname aan het arbeidsleven verhinderen.
Werkgevers
Maatwerkbedrijven zijn organisaties en ondernemingen die hun kerntaak leggen bij de
inschakeling van mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, en hiervoor
economische activiteiten ontwikkelen.
De vroegere beschutte en sociale werkplaatsen zijn hiervan goede voorbeelden.
Een maatwerkafdeling kan opgericht worden binnen elke organisatie of onderneming, los
van haar kerntaak. De maatwerkafdeling is bereid om ook de weg naar een socialere
economie in te slaan en voor een beperkte groep mensen een kwaliteitsvolle inschakeling te
realiseren.
De vroegere invoegbedrijven zijn hiervan een voorbeeld.
Premies
Het Departement Werk en Sociale Economie voorziet in een pakket van ondersteunende
subsidiemaatregelen om de organisaties en ondernemingen bij te staan in hun opdracht.
Werkondersteunende maatregelen (WOP)
Bij de aanwerving van een doelgroepwerknemer opent het maatwerkbedrijf of -afdeling het
recht op een werkondersteuningspakket, bestaande uit:


Loonpremie: een tussenkomst in de loonkost van 40% tot 75% om het verminderd
arbeidspotentieel van de doelgroepwerknemer op te vangen;
Begeleidingspremie: een premie ter ondersteuning van de competentie-opbouw en
coaching van de doelgroepwerknemer met oog op een mogelijke doorstroom.
De hoogte van de ondersteuning is afhankelijk van de individuele behoefte aan begeleiding
en het rendementsverlies van de doelgroepwerknemer, vastgelegd door de VDAB.
Ten vroegste na 2 jaar tewerkstelling, ten laatste na 5 jaar wordt de samenstelling van het
werkondersteuningspakket geëvalueerd. Op dit moment wordt ook bekeken of de
doelgroepwerknemer stappen richting doorstroom naar het normaal economisch circuit kan
zetten. Indien op deze laatste vraag positief wordt geantwoord, wordt een
doorstroomtraject opgestart.
Organisatie-ondersteunende maatregelen
Om voldoende tewerkstellingskansen voor de personen met een arbeidsbeperking te
garanderen, ontvangen maatwerkbedrijven een aanvullende organisatie-ondersteuning.
Deze ondersteuning compenseert de kosten verbonden aan het aanpassen van de
productieprocessen aan de noden van de doelgroepwerknemers.
Zie filmpje maatwerkbedrijf en maatwerkafdeling op 11min.30sec tot einde:
https://www.youtube.com/watch?v=J-YbdSbrFIE&feature=youtu.be
Zie website: http://www.groepmaatwerk.be
Lokale Diensteneconomie
De basis achter de lokale diensteneconomie is de uitbouw van een dienstenaanbod vanuit
de overheid dat nauw aansluit bij de maatschappelijke trends en noden, en waarbij tegelijk
jobs worden gecreëerd op maat van doelgroepwerknemers.
Met deze maatregel wordt een drievoudige maatschappelijke meerwaarde beoogd:
- Een actief en competentieversterkend traject aanbieden aan mensen voor wie de stap uit
de werkloosheid om verschillende redenen niet evident is,
- Voorzien in een aanvullend dienstenaanbod geïnitieerd vanuit de overheid,
waarbij rechtstreeks kan worden ingespeeld op de lokale noden en evoluties en een beter
functionerende maatschappij nastreeft,
- Door de principes van maatschappelijk verantwoord ondernemen in diensten te
verankeren. Lokale diensten realiseren zo een win-win situatie voor doelgroepwerknemers,
maatschappij en milieu.
Deze maatregel richt zich tot werkzoekenden die het potentieel hebben om via een
inschakelingstraject in de LDE terug aansluiting te vinden in de reguliere economie. Vaak zal
het gaan om personen die omwille van persoonsgebonden factoren of omwille van de
situatie waarin ze zich bevinden een afstand hebben tot de arbeidsmarkt (personen met
een zware zorglast, ex-gedetineerden, artikel 60-ers, mensen in armoede, langdurig
werklozen,…).
Hun afstand tot de arbeidsmarkt is echter van die aard dat bij een begeleiding over een
periode van 5 jaar, en in hoogst uitzonderlijke gevallen 6 jaar, hun competenties voldoende
aangescherpt zijn opdat een tewerkstelling in de reguliere economie mogelijk is. De lokale
diensteneconomie wilt dus een vangnet vormen voor personen niet terecht kunnen in het
maatwerk bij collectieve inschakeling of een andere tewerkstellingsmaatregel, maar die wel
nood hebben aan een individueel passend en competentieversterkend traject.
VDAB besluit op basis van een uitgebreid onderzoek of je in aanmerking komt voor een
tewerkstelling in de lokale diensteneconomie
(https://www.vdab.be/arbeidshandicap/diensteneconomie)
Zie filmpje LDE op 4min.43sec tot 7min 50sec:
https://www.youtube.com/watch?v=J-YbdSbrFIE&feature=youtu.be