Eerste steenlegging Park Passionisten te Tienen d

Eerste steenlegging Park Passionisten te Tienen d.d. 20.04.09
Sociale woonzorgwijk “Park Passionisten”
“Een gedurfd woon- en zorgvernieuwingsproject gestoeld op samenwerking en
vermaatschappelijking”
Mevrouw de Minister,
Mijnheer de Minster,
Eerwaarde Zusters,
Eerwaarde Broeders,
Geachte genodigden,
Wanneer we hier vandaag samenzijn voor de eerste steenlegging van de sociale
woonzorgwijk “Park Passionisten”, dan is dit om meerdere redenen een veelzeggend
gebeuren.
Bij een eerste aanblik lijkt het te gaan om een project zoals vele andere
nieuwbouwprojecten. Bij nader toezien hebben we toch wel te maken met een heel bijzonder
project omwille van de wijze waarop het is tot stand gekomen, de verschillende doelgroepen
en doelstellingen en de cruciale rol van de samenwerking. Deze specifieke kenmerken zou ik
graag met u willen delen uitgaande van de missie van het project. In een missie worden
normaal gezien de volgende vier vragen beantwoord: Wat? Wie? Hoe? Doel? Laten we even
deze vier vragen toepassen op het project van de sociale woonzorgwijk “Park Passionisten”.
Alvorens hiermede te starten, wil ik uw aandacht vragen voor de wijze waarop het project is
tot stand gekomen. Het is een kort brokje geschiedenis waarbij vier data belangrijk zijn:
1994, 2004, 2005 en 2008 en waarbij vier partijen betrokken zijn: de Zusters Passionisten, de
Broeders Alexianen, de Broeders van Liefde en de sociale huisvestingsmaatschappij
“Huisvesting Tienen”.
We starten in 1994, het jaar waarin het toenmalige rustoord Heilig Kruis, uitgebaat door de
Congregatie van de Zusters Passionisten, werd overgenomen door de Congregatie van de
Broeders Alexianen. De overname gebeurde op uitdrukkelijke vraag van de zusters die de
zorg aan de 28 bejaarden die er toen verbleven, wilden toevertrouwen aan een andere
organisatie. Door de overdracht van de uitbating van de 3 voorzieningen van de Broeders
Alexianen o.a. de Psychiatrische Kliniek te Tienen aan de Broeders van Liefde, kwam ook de
uitbating van het kleinschalig rustoord onder het bestuur van de Broeders van Liefde. In 2004
werd in Rome een overeenkomst ondertekend waardoor het ganse domein bestaande uit
gebouwen + grond werd geschonken door de Congregatie van de Zusters Passionisten aan de
Broeders van Liefde in ruil voor de bouw van een nieuw klooster voor de Zusters Passionisten
en een sociaal project vanuit een christelijke mens- en maatschappijvisie. Het probleem van
de kleinschaligheid en de niet aangepaste accommodatie van het rustoord kreeg in 2005 een
oplossing door de ingebruikname van een nagelnieuw woon- en zorgcentrum in het centrum
van de stad Tienen, vlak bij de Psychiatrische Kliniek Broeders Alexianen bestaande uit 60
ROB- en RVT-bedden, 15 plaatsen dagopvang, 5 plaatsen kortverblijf en een lokaal
dienstencentrum. In 2008 wordt dan het domein door de Broeders van Liefde in erfpacht
gegeven aan de sociale huisvestingsmaatschappij cvba Huisvesting Tienen met het
engagement een klooster te bouwen voor de Zusters Passionisten en een sociale wijk te
realiseren waar een aantal woningen voorbehouden worden voor ouderen en oudere
psychiatrische patiënten. Vandaag 20 april 2009 vindt met de eerste steenlegging de 4de
mijlpaal plaats van het project.
Nu we weten hoe het project dank zij een goede samenwerkingsrelatie tussen 4 partijen is
ontstaan, maken we even tijd vrij om de missie van het project te verduidelijken.
De eerste vraag gaat over wat we willen bereiken met het project. Op de eerste plaats hebben
we te maken met een inhoudelijk project met als voedingsbodem de missies van de
verschillende betrokken Congregaties en de Tiense Sociale Huisvestingsmaatschappij. De
uitdrukkelijk zorg voor de armen, de minderbedeelden, … neemt bij deze vier organisaties
een centrale plaats in.
We hebben de ambitie om met dit project kwaliteitsvolle zorg,
begeleiding en ondersteuning voor de betrokken doelgroepen te ontplooien. Verder is het
project
inhoudelijk
geïnspireerd
door
principes
van
integratie,
normalisatie,
vermaatschappelijking van de zorg voor psychiatrische patiënten. Uit de naam van het project
kunnen we reeds heel wat afleiden: een sociale woonzorgwijk. Het gaat duidelijk over een
combinatie van wonen en zorg met een uitgesproken sociale dimensie die zich vertaalt in een
bijzondere aandacht voor kwetsbare bevolkingsgroepen. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op
317478818
2
het aspect wonen, waarbij de zorg additioneel wordt toegeleverd aan specifieke doelgroepen.
Zo kunnen we naadloos overgaan tot de tweede vraag over de doelgroepen.
Het gaat over meerdere doelgroepen. Als organisatie Broeders van Liefde gaan wij ons
focussen op de doelgroepen waar de PK Broeders Alexianen en het Woon- en Zorgcentrum
St.-Alexius zich naar richten. Met dit project willen we dat psychiatrische patiënten en
ouderen zonder psychiatrische problematiek en/of psychiatrisch verleden zich in een gewone
wijk op een positieve manier kunnen integreren met toelevering van de nodige zorg. De
campus zal naast klassieke sociale woningen ook ruimte bieden voor serviceflats of
assistentiewoningen, woningen met een erkenning als psychiatrisch verzorgingstehuis,
beschut wonen, een sociale werkplaats, een lokaal dienstencentrum, een kinderdagverblijf,
een zorgkruispunt met zogenaamde breng- en haaldiensten, …
Voor de serviceflats
ontvingen we reeds een voorafgaande vergunning voor 50 woongelegenheden. We hopen ook
voor de andere werkvormen de nodige voorafgaande vergunningen zo spoedig mogelijk te
krijgen. De wijk zal in hoofdzaak bewoond worden door niet-zorgbehoevende personen. Dit
kunnen gezinnen zijn, maar ook alleenstaanden, valide ouderen, … Hun aanwezigheid moet
de integratie en normalisatie mogelijk maken en zorgen dat de wijk geen gettokarakter krijgt.
Niettegenstaande de vele te ontplooien activiteiten die zich ook zullen vertalen in gebouwen
en omgevingsaanleg willen we het parkconcept niet vergeten door grosso modo 80% van de
grond voor publieke ruimte te bestemmen. Vandaar ook de naam “Park Passionisten”.
De derde vraag behelst het hoe. Zoals reeds blijkt uit de eerste twee delen van de missie van
het project wordt de rode draad doorheen het project gevormd door samenwerking tussen
verschillende actoren en partners. Het project kwam tot stand dank zij samenwerking en het
zal maar tot effectieve en efficiënte resultaten leiden dank zij verdere nauwe samenwerking.
Concreet
gaat
het
dan
over
samenwerking
met
Huisvesting
Tienen,
de
eerstelijnsgezondheidszorg, vrijwilligers, de PK Broeders Alexianen, het WZC St.-Alexius,
vzw Beschut Wonen Hestia, … De realisatie van dit project als samenwerkingsverband zal
normaal moeten leiden tot een meerwaarde voor alle betrokken partijen die zowel van
inhoudelijke, maatschappelijke, financiële als operationele aard is. Via samenwerking geven
we resoluut vorm aan de evolutie van aanbodgestuurde zorg naar vraaggestuurde zorg, waar
de cliënt het uitgangspunt vormt en niet de voorziening. Zorg op maat, een continuüm van
zorgen, … zijn gekende slogans die enkel via nauwe samenwerking realiseerbaar zijn. Aan
317478818
3
de ouderen en psychiatrische patiënten willen we een optimale zorg en ondersteuning
aanbieden binnen een goede personele en materiële omkadering. De woongelegenheden
zullen opgericht worden volgens het concept van levenslang wonen.
verhuizingen in de laatste levensfase willen we hierdoor voorkomen.
Veelvuldige
Op die manier
beantwoordt het project aan één van de kenmerken van het nieuw woon- en zorgdecreet van
de Vlaamse Gemeenschap. Voor de zorgbehoevende en meer kwetsbare bewoners zal
voldoende aandacht uitgaan naar toegankelijke infrastructuur, sociale veiligheid en
verkeersveiligheid.
De vierde en laatste vraag brengt ons bij het doel van het project. In algemene termen willen
we de kwaliteit van het leven verbeteren en een bijdrage leveren tot een meer humane
samenleving waar ook ruimte is voor armen en zwakken. Meer specifiek dient dit project een
substantiële bijdrage te leveren in de vermaatschappelijking van de zorg voor psychiatrische
patiënten. Vermaatschappelijking betekent dat mensen met een beperking zoveel mogelijk
onderdeel van de samenleving worden of blijven en dat ze zoveel mogelijk gebruik maken
van diensten die voor iedere burger toegankelijk zijn zoals arbeid, vorming, vrije tijd,
ontmoeting, … De aandacht gaat uit naar de mogelijkheden van de cliënt i.p.v. naar zijn
beperkingen. Om dit te bereiken zullen de woonvormen met mogelijkheden tot zorgverlening
niet onmiddellijk herkenbaar zijn. We gaan voor gewone huizen met een eigen voordeur, een
eigen huisnummer, een eigen brievenbus, …
De slaagkansen van de vermaatschappelijking
van de zorg voor psychiatrische patiënten hangen af van een actieve inbreng van alle
gezondheidsactoren samen met een samenleving die instaat voor een “inclusie objectief” of
het maximaal integreren van de psychiatrische patiënt. Gelet op het nog steeds heersende
taboe op psychiatrische stoornissen is de openheid van de samenleving voor psychiatrische
patiënten nog helemaal geen evidentie.
Geachte genodigden. Het was voor mij een groot genoegen en een eer om de spits te mogen
afbijten van dit feestelijk gebeuren.
De raad van bestuur is dankbaar voor het reeds
gepresteerde werk rond dit zorgvernieuwend project. Ik durf het gerust een vooruitstrevend
en gedurfd project noemen waar verschillende werkwoorden aan te pas zijn gekomen en nog
zullen aan te pas blijven komen: dromen, creatief denken, innovatief handelen, samenwerken,
doen, durven, doorzetten, …
317478818
We kijken hoopvol uit naar een project dat vanuit een
4
christelijke mens- en maatschappijvisie een brug slaat tussen wonen en zorg, dat zich
inschrijft in het nieuw woon- en zorgdecreet van de Vlaamse Gemeenschap, dat bijdraagt tot
vermaatschappelijking van de zorg, waar nauwe samenwerking tussen verschillende partijen
centraal staat en waar finaal bijgedragen wordt tot verbetering van de kwaliteit van leven. Via
dit project kunnen we wellicht in overleg met de Vlaamse overheid een waardevolle bijdrage
leveren in het ontdekken van zowel de kansen als van mogelijke drempels in de uitvoering
van het nieuwe woon- en zorgdecreet.
Tot slot wil ik iedereen bedanken die rechtstreeks of onrechtstreeks heeft bijgedragen tot de
totstandkoming van dit project. Een bijzondere dank gaat naar de Congregatie van de Zusters
Passionisten, de Congregatie van de Broeders Alexianen, de Huisvesting Tienen en de directie
van de PK Br. Alexianen. Speciale dank wil ik ook richten naar de Ministers Veerle Heeren
en Marino Keulen voor hun aanwezigheid, interesse en beleid om dit project kansen te bieden.
Ook u allen wil ik van harte danken voor uw aanwezigheid en interesse in ons project.
Raf De Rycke,
Gedelegeerd Bestuurder Broeders van Liefde.
317478818
5