Hygiene en infectiepreventie

onbewaakte kopie
Hygiene en infectiepreventie 32
Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen
Reinigen, desinfecteren en steriliseren van materialen
Het schoonmaken van verpleegmaterialen is noodzakelijk om te voorkomen dat, via op het
materiaal achtergebleven besmettingsbronnen, overdracht kan plaatsvinden. Het gebruik van
wegwerpmaterialen, zoals kartonnen bekertjes, bekkens en plastic pincetten dient steeds
overwogen te worden. Disposable materiaal geeft meer afval maar belast het milieu niet met
milieuonvriendelijke desinfectantia.
Reinigen en desinfecteren
Gebruikte materialen moeten altijd eerst grondig gereinigd worden.
Wanneer materialen verontreinigd zijn met bloed moeten de materialen na grondige reiniging
gedesinfecteerd worden. Wanneer er geen sprake is van bloed of bloedbijmenging kan met
reiniging worden volstaan.
Reiniging
Onder reiniging wordt verstaan het verwijderen van zichtbaar vuil en onzichtbaar organisch
materiaal om te voorkomen dat micro-organismen zich kunnen handhaven en vermeerderen en
worden verspreid. Reinigen kan op twee manieren:
„
droog reinigen:
door middel van stofzuiger of met een stofbindende doek;
„
nat reinigen:
door middel van een schoonmaakmiddel opgelost in warm water. Hiervoor zijn gewone
huishoudelijke schoonmaakmiddelen geschikt.
Desinfectie
Desinfectie 1 wordt altijd voorafgegaan door reiniging 2 3 . Desinfectie is het zodanig behandelen
van voorwerpen of oppervlakten dat het aantal levende ziekteverwekkende of hinder
veroorzakende micro-organismen na afloop van de behandeling is verminderd tot een
aanvaardbaar laag niveau.
Desinfectie dient beperkt te blijven tot situaties waarin steriliteit niet vereist is, maar waarin
reiniging alleen het besmettingsniveau onvoldoende reduceert, bijvoorbeeld wanneer ergens
bloed op is gespat of bij besmetting met materiaal waarin bloed zichtbaar is.
Desinfectie kan op twee manieren, waarbij de thermische desinfectie de voorkeur heeft:
Thermisch
Door middel van water met een temperatuur van 65 tot 100°C of met stoom. Voorwerpen en
instrumenten onderdompelen gedurende 20 minuten.
„
„
1
2
3
© Vilans 17-09-2012
Chemisch
– Voor kleine oppervlakken: alcohol 70%, gedenatureerd.
Onder desinfectie wordt verstaan de irreversibele inactivering en/of reductie van microorganismen (vegatieve Bacteriën en/of fungi en/of virussen en/of bacteriesproen) op
levenloze oppervlakken, alsmede op intacte huid en slijmvliezen, tot aanvaardbaar geacht
niveau.
bij bedpanspoelsers en instrumentenwasmachines is reiniging in het desinfectieproces
opgenomen.
Reiniging vooraf is noodzakelijk omdat desinfectantia door organisch materiaal, zoals bloed
(eiwitten), ten dele onwerkzaam worden gemaakt.Is desinfectie noodzakelijk, dan moet men
beseffen dat een desinfectans sneller en beter werkt naarmate het te desinfecteren oppervlak
schoner is.
Richtlijninformatie
Reinigen, desinfecteren en steriliseren: -12 (van 2)
onbewaakte kopie
Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen
Hygiene en infectiepreventie 33
– Voor grote oppervlakken: chloorpreparaat, voorzien van N-nummer (dus geen
huishoudchloor). Voor gangbare oppervlaktedesinfectie wordt 250 ppm chloor gebruikt,
voor oppervlakten die verontreinigd zijn met bloed of andere lichaamsvochten wordt 1000
ppm gebruikt (250 ppm = 0,025% en 1000 ppm = 0,1% vrij chloor) 4).
Chloor kan gebruikt worden voor niet-roestende grote oppervlakken en rubber en als het
materiaal zichtbaar verontreinigd is. Alcohol is te gebruiken voor het desinfecteren van de
handen en kleine oppervlakken. Alcohol werkt snel maar is alleen doeltreffend als de
handen of het voorwerp aan de lucht gedroogd worden.
NB
1. Let bij gebruik van desinfectiemiddelen goed op de uiterste houdbaarheidsdatum.
2. Door een besluit van het College voor de toelating van Bestrijdingsmiddelen is het gebruik
van het desinfectiemiddel Lyorthol vanaf 1 april 1999 niet meer toegestaan 5).
Sterilisatie
Sterilisatie is een proces dat alle micro-organismen op of in een voorwerp doodt of inactiveert,
zodanig dat de kans op aanwezigheid van levende organismen per gesteriliseerde eenheid
kleiner is dan één op een miljoen.
Steriliteit is vereist voor instrumenten, katheters, vloeistoffen en dergelijke, die rechtstreeks in
contact komen met steriele weefsels, organen of lichaamsvochten. Gezien de hoge eisen die
aan een sterilisatieproces worden gesteld verdient gebruik van disposables de voorkeur.
Sterilisatie van niet-disposables kan plaatsvinden op een Centrale Sterilisatie Afdeling (CSA)
van een ziekenhuis of in een sterilisatiebedrijf. Met een ziekenhuis of bedrijf moeten duidelijke
afspraken worden gemaakt betreffende reiniging, desinfectie en verpakking van de materialen
na gebruik, om zeker te zijn van een veilig transport.
4
5
© Vilans 17-09-2012
Werkgroep Infectiepreventie. Infectiepreventie ten behoeve van de thuiszorg. www.wip.nl,
(externe link)
Landelijke Vereniging voor Thuiszorg. Brief mei 1999: Desinfectie in de thuiszorg.
Richtlijninformatie
Reinigen, desinfecteren en steriliseren: -11 (van 2)